by www.foodstandard.gr Ηλεκτρονικό περιοδικό www.facebook.com/foodstandard τεύχος 21 Νοέμβριος 2011 * Επιστροφή στη Γεωργία * Η νέα πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής * Οι 10 δουλειές ενός πράσινου μέλλοντος * Ποιότητα ελαιολάδου. Γίνε ειδικός
Σε αυτό το τεύχος: 03 04 05 07 Editorial: Επιστροφή στη Γεωργία Η νέα πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής Οι 10 δουλειές ενός πράσινου μέλλοντος Ποιότητα ελαιολάδου. Γίνε ειδικός Αρχισυνταξία: Μιχάλης Μανούσος Συντακτική ομάδα: Βαρβάρα Αβαγιαννέλη, Μαρία Παπαναστασίου, Αλίκη Αμπουλού Creative art director: Έλενα Αναγνωστέλου κάντε like στο: www.facebook.com/foodstandard follow us στο: http://twitter.com/#!/foodstandard
Τεύχος 20 Οκτώβριος 2011 Editorial Στέλιος Δρυς Επιστροφή στη ΓΕΩΡΓΙΑ Ποσοστιαία μεταβολή απασχόλησης πρωτογενούς τομέα 2010/2008, ανά περιφέρεια, ηλικιακής ομάδας 15-44 ετών % 10,9 9,0 8,6 7,6 7,2 2,6 31,1 55,1 Νότιο Αιγαίο Κρήτη Θεσσαλία Βόρειο Αιγαίο Αττική Στερεά Ελλάδα Ήπειρος Δυτ. Ελλάδα -2,2 Κεντρ. Μακεδονία -10,3 Αν. Μακεδονία & Θράκη -13,7 Πελοπόννησος -15,2 Δυτ. Μακεδονία -19,5 Ιόνια Νησιά -20-10 0 10 20 30 40 50 60 Σύμφωνα με την παγκόσμια τράπεζα αλλά και τον μελετητή Mc Kinsey για τον ΣΕΒ, η γεωργία, η βιομηχανία τροφίμων και ο τουρισμός μπορούν να γίνουν η ατμομηχανή της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, αυξάνοντας 3% το ΑΕΠ και προσφέροντας 500.000 νέες θέσεις εργασίας (όταν στον τουρισμό αναλογούν 200.000 νέες θέσεις εργασίας). Επιπλέον αναλογιστική μελέτη δείχνει ότι το 2030 οι τιμές των τροφίμων θα έχουν αυξηθεί 180% ενώ το 2050 θα υπάρχει έλλειψη 1 δις των τόνων σιτηρών, άρα η παραγωγή τροφίμων είναι μία δουλειά... με μέλλον. Στην Ελλάδα ο αγροτικός τομέας (2010) καλύπτει αμέσως μετά το εμπόριο (18, 1%) το μεγαλύτερο ποσοστό απασχολούμενων με 12,4% ή 550.000 θέσεις εργασίας ενώ η μεταποίηση με 10,7%, οι κατασκευές με 7,3% και ο τουρισμός με 7% έρχονται αμέσως μετά. Την τελευταία τριετία παρατηρήθηκε αύξηση της απασχόλησης κατά 6,38% ή 33.000 νέες θέσεις εργασίας, ενώ σημειώθηκε αύξηση της μισθωτής εργασίας κατά 40% ενώ στις υποστηρικτικές υπηρεσίες στη γεωργία υπερδιπλασιάστηκαν οι προσλήψεις. Είναι γεγονός το ότι παρά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης οι αγρότες δέχθηκαν τη μικρότερη μείωση εισοδήματος σε σχέση με τα υπόλοιπα στρώματα. Στις νέες ηλικιακές ομάδες 15-44 παρατηρήθηκαν την τελευταία τριετία θετικές αποκλίσεις +55,1% στο Νότιο Αιγαίο και +31% στην Κρήτη ενώ αρνητικές στην Κεντρ. Μακεδονία -2,2%, στην Αν. Μακεδονία & Θράκη -10,3%, στην Πελοπόννησο -13,7% και στα Ιόνια νησιά -19,5%. 03
Τεύχος 21 Νοέμβριος 2011 Η νέα πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής Με την πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μεσογειακής Διατροφής και με τη συνεργασία πολλών διεθνών οργανισμών και ειδικών επιστημόνων στη διατροφή, την ανθρωπολογία, την κοινωνιολογία και τη γεωργία η παραδοσιακή πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής αναβαθμίστηκε ώστε να προσαρμοστεί στον τρόπο ζωής του σήμερα. Η πυραμίδα εξακολουθεί να προ- βάλει το ψωμί, τα δημητριακά, το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά ως τη βάση της Μεσογειακής Διατροφής, ενώ το κόκκινο κρέας και τα γλυκά βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας που πρέπει να καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες. Ωστόσο, σε αυτή την έκδοση συμπεριλαμβάνονται επίσης συνιστώμενες μερίδες, παρέχοντας στον αναγνώστη μια καλύτερη ιδέα για το πόσο να τρώει και όχι μόνο τι να τρώει. Το πιο ενδιαφέρον σημείο της νέας έκδοσης είναι ότι περιλαμβάνει προτάσεις σχετικά με το μαγείρεμα, τη χρήση των εποχικών και τοπικών τροφίμων, την κοινωνικοποίηση, τις δραστηριότητες, και φυσικά τον επαρκή χρόνο ανάπαυσης. Διεθνείς Οργανισμοί που συνεργάστηκαν για τη νέα πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής Fundación Dieta Mediterránea Forum on Mediterranean Food Cultures Hellenic Health Foundation Hebrew University International Commission on the Anthropology of Food and Nutrition Università Politecnica delle Marche Federation of European Nutrition Societies Federation of African Nutrition Societies Prevención con Dieta Mediterránea Centre International de Hautes Études Agronomiques Méditerranéennes International Union of Nutritional Sciences Centro Interuniversitario Internazionales di Studi sulle Culture Alimentari Mediterranee Βαρβάρα Αβαγιαννέλη 04
Τεύχος 21 Νοέμβριος 2011 Φωτεινή Λαμπροπούλου (utilis) Πηγή: ECONEWS Οι 10 δουλειές ενός «πράσινου» μέλλοντος Τι σημαίνει πράσινη εργασία; Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Environment Program -UNEP) πράσινη χαρακτηρίζεται η εργασία στον αγροτικό ή κατασκευαστικό τομέα, στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D), τη διοίκηση και τις υπηρεσίες όταν συμβάλλει ουσιαστικά στη διατήρηση ή αποκατάσταση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Μπορούν οι πράσινες δουλειές να συνεισφέρουν στην οικονομική ανάπτυξη και συμβάλλουν σε ένα καθαρό μέλλον; Όσον αφορά στην περίπτωση των ΗΠΑ, το Rocky Mountain Institute υποστηρίζει πως η παραγωγή καθαρής ενέργειας και η αποδοτική χρήση της αποτελούν το θεμέλιο μιας αγορακεντρικής στρατηγικής εξοικονόμησης κόστους, που θα επιτρέψει στις αμερικανικές επιχειρήσεις να ξεπεράσουν τους ανταγωνιστές ως προς την προσφορά καινοτόμων προϊόντων, να αναζωογονήσουν την οικονομία, να ενισχύσουν τις εξαγωγές και εντέλει να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. 05
Τεύχος 21 Νοέμβριος 2011 Οι 10 πιο κορυφαίες «πράσινες» δουλειές είναι: Αγρότης: από τη στιγμή που η βιώσιμη καλλιέργεια απαιτεί οργανικές μεθόδους μικρής κλίμακας, σε τοπικό επίπεδο αντί για χρήση πετρελαιοκίνητων οχημάτων και λιπασμάτων, υπάρχει περιθώριο για περισσότερους αγρότες και παρεμφερή επαγγέλματα: αστικοί κηπουροί, συντονιστές τοπικών αγροτικών αγορών και συνεταιρισμών, αλλά και παραδοσιακή τυροκομία. Εγκαταστάτης ηλιακών συστημάτων: η κατασκευή και εγκατάσταση συστημάτων εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας αντιστοιχεί σε 770 χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλο τον κόσμο. Η εγκατάσταση ηλιακού εξοπλισμού, από ηλιακούς θερμοσίφωνες μέχρι φωτοβολταϊκά στις στέγες αναμένεται να γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη τις επόμενες δεκαετίες. Πράσινη επιχειρηματικότητα-μβα: Πρόσφατη αναφορά που παρουσιάστηκε στο συνέδριο δημάρχων των ΗΠΑ έδειξε πως η παροχή νομικών, ερευνητικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών αφορά την πλειονότητα των πράσινων εργασιών: από το μάρκετινγκ ως τη δημιουργία τμημάτων Αειφορίας σε μεγάλες εταιρείες. Βιολόγος Διατήρησης Περιβάλλοντος: το επείγον αίτημα για προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας σε όλο τον κόσμο ανοίγει ευκαιρίες στη διδασκαλία, την ακαδημαϊκή έρευνα και την έρευνα πεδίου για μη-κυβερνητικές οργανώσεις και εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Δασοκόμος: η σύγχρονη δασοκομία αποτελεί ένα συνδυασμό προγραμμάτων χρηματοδότησης, περιβαλλοντικής προστασίας και ανάπτυξης. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, η επιβίωση 1,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων εξαρτάται από τα δάση. Η αναστροφή της αποδάσωσης, στην οποία οφείλεται σημαντικό μέρος της υπερθέρμανσης του πλανήτη μπορεί να εξελιχθεί σε πηγή δικαιωμάτων άνθρακα αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ. Κατασκευαστής ενεργειακά αποδοτικών κτηρίων: τα κτήρια αντιστοιχούν στο 40% της κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρώπη (διαβάστε εδώ). Το πρασίνισμα ενεργοβόρων κτηρίων, μέσω προγραμμάτων όπως το «Εξοικονομώ κατ Οίκον» θα συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων που παράγονται στη χώρα μας, αλλά και στην απασχόληση εργατικού δυναμικού (οικοδόμοι, κατασκευαστές, εμπόριο εξοπλισμού, μηχανικοί κλπ). Ανακυκλωτής: παρότι η αγορά ανακυκλωμένου χαρτιού και πλαστικού επιβραδύνθηκε τελευταία εξαιτίας της ύφεσης, η ζήτηση για σίδηρο παραμένει ισχυρή, με την ανακύκλωση να αποτελεί μια οικονομικά συμφέρουσα εναλλακτική σε σύγκριση με το κόστος ανεξέλγκτης απόθεσης. Υπάρχει ακόμα ανάγκη για εξειδικευμένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση ηλεκτρονικού υλικού, ρουχισμού, πλαστικών σακουλών, απορρίμματα κατασκευών και άλλα υλικά. Κατασκευαστής αεριοτουρμπινών: ο αέρας είναι η πρώτη και ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή εναλλακτικής ενέργειας με περισσότερες από 300 χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλο τον κόσμο. Οι τουρμπίνες συνίστανται κατά 90% από μέταλλο δημιουργώντας μια ευκαιρία σε αυτοκινητοβιομηχανίες και άλλους κατασκευαστικούς κλάδους να επαναπροσδιορίσουν την κατεύθυνσή τους. Πολεοδόμος: Η πολεοδομία και ανάπτυξη περιφερειακών περιοχών θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος. Ο περιορισμός της αυθαίρετης δόμησης, η ανάπτυξη συστημάτων μαζικών μεταφορών, η ενθάρρυνση της χρήσης του ποδηλάτου και η απεξάρτηση από το αυτοκίνητο αποτελούν μέρος μόνο του πράσινου αστικού σχεδιασμού. Υψίστης σημασίας είναι ο σχεδιασμός συστημάτων αντιμετώπισης φυσικών φαινομένων και καταστροφών (πλημμύρες, καύσωνες), αλλά και άλλων προβλημάτων (διαχείριση απορριμμάτων). Προγραμματιστής/ Σχεδιαστής αειφόρων συστημάτων/λογισμικού: η πράσινη οικονομία χρειάζεται έναν αριθμό εξειδικευμένων προγραμματιστών και μηχανικών με έργο τη σχεδίαση, κατασκευή και συντήρηση δικτύων και μοντέλων που αφορούν σε αιολικά πάρκα, έξυπνα ενεργειακά δίκτυα και άλλα συστήματα εκμετάλλευσης των φυσικών πηγών ενέργειας. 06
07 Τεύχος 21 Οκτώβριος 2011
08 Τεύχος 21 Νοέμβριος 2011
Τεύχος 21 Νοέμβριος 2011 Η ωριµότητα των καρπών είναι κρίσιµη για τον καθορισµό της γεύσης και της ποιότητας του ελαιόλαδου. Στην πραγµατικότητα η εποχή που γίνεται η συγκοµιδή της ελιάς µπορεί να είναι πιο σηµαντικός παράγοντας στον καθορισµός της ποιότητας του ελαιόλαδου από ότι η ποικιλία σχέση µε τους πρώιµους και το ελαιόλαδο αυτό περιέχει λιγότερα αντιοξειδωτικά ενώ η γεύση του είναι ηπιότερη. Γενικά το ελαιόλαδο που προέρχεται από πράσινους (πρώιµους) καρπούς έχει µεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Αλλος ένας σηµαντικός παράγοντας είναι η ποικιλία της ελιάς. Διαφορετικές ποικιλίες ελιάς δίνουν ελαιόλαδο ποικίλης έντασης, από πολύ ήπια έως πολύ πικρά και πικάντικα, µε άπειρες παραλλαγές στη γεύση και το άρωµα, την απόδοση, την περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, τη διάρκεια ζωής και το χρώµα. Διεθνώς, η ελληνική ποικιλία µικρής φρουτώδους ελιάς που Οι διαλεγµένες µε το χέρι ελιές καλής ποιότητας οι οποίες µεταφέρονται αµέσως στο ελαιοτριβείο για σύνθλιψη, αποδίδουν ελαιόλαδο υψηλότερης ποιότητας σε σχέση µε τις ελιές στις οποίες η συγκοµιδή έχει γίνει µε µηχανικά µέσα ή ο καρπός είχε προσληφθεί από δάκο ή µεσολάβησε µεγάλο χρονικό διάστηµα ανάµεσα στη συγκοµιδή και το άλεσµα. Είναι αδύνατον να αυξηθεί η απόδοση από οποιοδήποτε είδος ελιάς µε θέρµανση, προσθήκη νερού ή άλλους τρόπους (π.χ χρήση χηµικών ουσιών) κατά τη διαδικασία της άλεσης. Αυτές οι µέθοδοι απλώς οδηγούν στην παραλαβή ελαιόλαδου χαµηλότερης ποιότητας. Η έκθεση στο φως (συµπ. αλογόνου και φώτων καταστηµάτων) καθώς και η θερµότητα είναι επιζήµιοι παράγοντες για την ποιότητα του ελαιόλαδου. Ως εκ τούτου, οι φιάλες από ανοξείδωτο ατσάλι ή από σκούρο γυαλί προτιµώνται από άλλες µεθόδους αποθήκευσης. Είναι επίσης σηµαντικό το λάδι να φυλάσσεται µακρυά από φωτιά και άλλες πηγές θερµότητας.
www.foodstandard.gr foodstandard: Ύδρας 5, 15232, Χαλάνδρι Τ: 210 6131172 F: 210 6131638 E: info@foodstandard.gr