Εφαρμογή της νέας πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Αποκατάσταση ρυπασμένων χώρων από βιομηχανικά και επικίνδυνα απόβλητα. Βασίλης Στοϊλόπουλος ΕΥΔ/ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ Υποδιεύθυνση Τομέας Περιβάλλοντος v.stoilopoulos@mou.gr Αθήνα, 29-11- 2016
; Η συμβολή του ΕΠΠΕΡΑΑ σε έργα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (2007 2013) Έργα αποκατάστασης Χ.Α.Δ.Α. Αποκατάσταση ρυπασμένων χώρων από επικίνδυνα απόβλητα 4 ΠΥΛΩΝΕΣ ΕΠΠΕΡΑΑ Προγραμματισμός πόρων και σχεδιασμός δράσεων διαχείρισης αποβλήτων για τη προγραμματική περίοδο 2014-2020, στο πλαίσιο υφιστάμενων ΠΕΣΔΑ. Κατασκευή νέων υποδομών διαχείρισης αποβλήτων (ΧΥΤΑ, ΣΜΑ, κ.α.) Εκπόνηση εργαλείων νέας στρατηγικής στη διαχείριση αποβλήτων
Αποκατάσταση ρυπασμένων χώρων από επικίνδυνα απόβλητα (2007 2013) Τίτλος έργου Δαπάνες ( ) Περιβαλλοντική αποκατάσταση των Μεταλλείων Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ ) στο Ζιδάνι Κοζάνης. (Β φάση) 14.410.856,99 Περιβαλλοντική αποκατάσταση παραλίας Θορικού 3.806.647,91 Περιβαλλοντική αποκατάσταση στρατοπέδων του Πολεμικού Ναυτικού από αμίαντο. 1.438.659,71 ΣΥΝΟΛΟ 19.656.164,61 ΠΑΡΑΛΙΑ ΘΟΡΙΚΟΥ
ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ : 2007-2013 Περιβαλλοντική αποκατάσταση Μεταλλείων Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ) στο Ζιδάνι Κοζάνης
Γενικά στοιχεία έργου Υψόμετρο : 360-580 m Αποστάσεις : - Αλιάκμονας & Λίμνη Πολυφύτου: 1 km - 4 οικισμοί : 5 km Έκταση : 4.150 στρέμματα. Αποθέσεις : φτωχό σε ίνες αμιάντου μετάλλευμα (εξορυκτικά απόβλητα) 532 στρ., Ύψος: μέχρι 180 μ., Μήκος : 3 χιλ. Όγκος : 3 εκ. κ. μ. Αποθέσεις Μεταλλείο : 335 στρ. Κτηριακές εγκαταστάσεις : 25 στρ. (Σ : 44)
Οι ενότητες του χώρου και οι φάσεις αποκατάστασης Οι τρεις φάσεις του έργου. 1 η Φάση : 1 ο τμήμα αποθέσεων από λεπτόκοκκο υλικό. κόστος κατασκευής : 6,8 εκατ. ευρώ 2 η Φάση : 2 ο τμήμα αποθέσεων, οριζόντιες αποθέσεις & μεταλλείο. κόστος κατασκευής : 14,4 εκατ. ευρώ 3 η Φάση Κτηριακές εγκαταστάσεις & κατασκευή ΧΥΤΑΜ κόστος κατασκευής : 7,4 εκατ. ευρώ
Τα ΜΑΒΕ πριν την αποκατάσταση Τα περιβαλλοντικά προβλήματα και το θέμα της δημόσιας υγείας στα ΜΑΒΕ σχετίζονταν πρωτίστως με: τη φύση του υλικού εξόρυξης, τον ανεξέλεγκτο τρόπο διάθεσης των στείρων υλικών. την ανεύθυνη αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού προβλήματος των εξορυκτικών αποβλήτων από την εταιρεία εκμετάλλευσης του μεταλλεύματος.
(1 η ΦΑΣΗ) Αποθέσεις λεπτόκοκκου υλικού προς αποκατάσταση (308 στρ. ή το 40% των αποθέσεων)
2 η Φάση : Ολοκλήρωση έργου αποκατάστασης αποθέσεων και μεταλλείου ΜΑΒΕ αποθέσεις στα πρανή (432 στρ.), οριζόντιες αποθέσεις (220 στρ.) και μεταλλείο (335 στρ.) Αποθέσεις σκίρων Μεταλλείο
3 η Φάση : Κτηριακές εγκαταστάσεις & κατασκευή ΧΥΤΑΜ
Η εικόνα μέσα στις κτηριακές εγκαταστάσεις (Ι) Δάπεδο & μεταλλικός εξοπλισμός
Η εικόνα μέσα στις κτηριακές εγκαταστάσεις (ΙΙ). Σωληνώσεις, μηχανήματα, μεταφορικές ταινίες, σακιά Μεταφορική ταινία Σακιά με αμίαντο Σωληνώσεις
Η εικόνα στον περιβάλλοντα χώρο των ΜΑΒΕ.
Η εικόνα στην ευρύτερη περιοχή των εγκαταστάσεων των ΜΑΒΕ;
Εργασίες αποκατάστασης των αποθέσεων (1 η ΦΑΣΗ) : Εργασίες που πραγματοποιήθηκαν : 1. Δημιουργία βαθμίδων στα πρανή αποθέσεων στείρων υλικών. 2. Διάστρωση φυτικής γης στα διαμορφωμένα πρανή. 3. Έργα αντιπλημμυρικής και αντιδιαβρωτικής προστασίας. 4. Φυτοτεχνική αποκατάσταση. 5. Αυτόματο αρδευτικό δίκτυο. 6. Μέτρα ασφάλειας των κατασκευών (διαβρωτικά φαινόμενα). (1) 7. Μέτρα υγιεινής και προστασίας των εργαζομένων. (3, 4, 5) (2) (6) (7)
Περιβαλλοντικό αποτέλεσμα (1 η ΦΑΣΗ)
Εργασίες αποκατάστασης των αποθέσεων (2 η ΦΑΣΗ) Εργασίες που πραγματοποιήθηκαν : 1. Δημιουργία βαθμίδων στις αποθέσεις (433 στρ.) 3 2. Διαμόρφωση μεταλλείου & οριζ. επιφανειών (450 στρ.) 3. Έργα αντιπλημμυρικής και αντιδιαβρωτικής προστασίας 4. Διάστρωση φυτικής γης (350.000 κ.μ.) 5. Φυτοτεχνική αποκατάσταση (360.000 δενδρύλλια, 150.000 μοσχεύματα) 6. Αυτόματο αρδευτικό δίκτυο (430 χιλιόμετρα) 7. Μέτρα ασφάλειας των κατασκευών 8. Μέτρα υγιεινής και προστασίας των εργαζομένων. Δημιουργία βαθμίδων στις αποθέσεις (2)
1 η Φάση & 2 Η Φάση : Αποτέλεσμα εργολαβίας
3 η Φάση : Εξυγίανση αποκατάσταση κτηριακών εγκαταστάσεων & περιβάλλοντος χώρου των ΜΑΒΕ κατασκευή ΧΥΤΑΜ
3 η Φάση : Εξυγίανση αποκατάσταση κτηριακών εγκαταστάσεων & περιβάλλοντος χώρου των ΜΑΒΕ κατασκευή ΧΥΤΑΜ Εγκαταστάσεις επεξεργασίας (κυρίως κτήριο της παραγωγικής διαδικασίας). Αποτελείται από 10 ορόφους. Οι διαστάσεις : 75,5m Χ 38m και εκτείνεται καθ ύψος ως τα 56,7 m. Τα δάπεδα του κάθε ορόφου αποτελούνται από μεταλλικό σκελετό επιστρωμένο με τσιμέντο. Οι κολώνες του κτηρίου είναι από μπετόν ή/και μέταλλο.
Εργασίες εξυγίανσης κτηριακών εγκαταστάσεων των πρώην ΜΑΒΕ (3 η ΦΑΣΗ) Στόχος : Απομάκρυνση των υλικών αμιάντου από κτίρια και εξωτερικές επιφάνειες & τελική διάθεση των απόβλητων αμιάντου σε ΧΥΤΑΜ, εντός της ευρύτερης περιοχής του μεταλλείου. Εργασίες : Αφαίρεση των υλικών αμιάντου όλων των κτηριακών εγκαταστάσεων (ελεύθερος / χύμα αμίαντος, αμιαντοτσιμέντο, σχοινιά, υφάσματα κ.λπ.). Συνολική ποσότητα αμιάντου: 16.000 μ3. Ολοκλήρωση της αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου των ΜΑΒΕ και επικάλυψη με φυτική γη των επιφανειών εδάφους που είναι ρυπασμένες με αμίαντο (65 στρ.). Καθαρισμός επιφανειών από τσιμέντο και άσφαλτο που είναι ρυπασμένες με αμίαντο (75 στρ.). Φυτοτεχνική αποκατάσταση. Μεταφορά και τελική διάθεση των αποβλήτων αμιάντου σε ΧΥΤΑΜ (κατασκευή εντός της περιοχής του μεταλλείου). Περιβαλλοντική παρακολούθηση
ΜΕΛΕΤΗ : Καταγραφή και πρώτη αξιολόγηση της επικινδυνότητας ρυπασμένων χώρων από Βιομηχανικά - Επικίνδυνα Απόβλητα στην Περιφέρεια Αττικής και στους παρακάτω νομούς της Ελλάδας: Θεσσαλονίκης, Βοιωτίας, Εύβοιας, Κοζάνης, Αχαΐας, Ηρακλείου, Μαγνησίας, Καβάλας και Χαλκιδικής. ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ: ΜΕΛΕΤΗ
Αριθμός εν δυνάμει ρυπασμένων χώρων ανά νομό για τελικό χαρακτηρισμό. Ο κατάλογος των 300 εν δυνάμει ρυπασμένων χώρων προέκυψε από τον πρώτο χαρακτηρισμό, που περιελάμβανε περισσότερο από 2050 χώρους (2 ο παραδοτέο μελέτης). Στον πίνακα περιλαμβάνονται οι εν δυνάμει ρυπασμένοι χώροι που επαναξιολογηθήκαν, προκειμένου να προκύψουν οι τελικοί εν δυνάμει ρυπασμένοι χώροι των νομών ενδιαφέροντος. Νομός Αριθμός ανεξέλεγκτων χώρων Αριθμός αδειοδοτημένων χώρων Σύνολο Αττική 76 56 132 Αχαΐα 3 1 4 Βοιωτία 17 25 42 Εύβοια 27 21 48 Θεσσαλονίκη 32 9 41 Καβάλα 4 2 6 Κοζάνη 1 4 5 Κορινθία 0 3 3 Μαγνησία 3 5 8 Χαλκιδική 2 9 11 ΣΥΝΟΛΟ 165 135 300
ΧΑΡΤΗΣ : Εν δυνάμει ρυπασμένοι χώροι για τελικό χαρακτηρισμό.
Βαθμολογούμενες παράμετροι κατάταξης ρυπασμένων χώρων Παράμετρος ΡΥΠΟΣ Μέγιστη Βαθμολογία Είδος και δυναμικότητα βιομηχανικής/εμπορικής δραστηριότητας 16 Είδος παραγόμενων αποβλήτων 17 ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΔΙΑΧΥΣΗΣ Μετακίνηση ρύπων στα υπόγεια ύδατα 5 Μετακίνηση ρύπων στα επιφανειακά ύδατα 5 Μετακίνηση ρύπων στο έδαφος 9 Μετακίνηση ρύπων στα ιζήματα 5 Απόρριψη υγρών αποβλήτων στην αποχέτευση 4 Ταφή υλικών/ουσιών 5 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Δημόσια υγεία 20 Περιβάλλον (χλωρίδα και πανίδα) 10 Περιβάλλον (υδάτινα οικοσυστήματα) 4 ΣΥΝΟΛΟ 100
Κατάταξη πρώτου χαρακτηρισμού (ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ) Κατηγορία Ρυπασμένος χώρος υψηλής προτεραιότητας (ανάγκη για άμεση ενέργεια) Ρυπασμένος χώρος μεσαίας προτεραιότητας (δεν υπάρχει άμεση ένδειξη για ρύπανση εκτός του χώρου, όμως αυτό είναι πιθανό να συμβεί μέσω της μετακίνησης των ρύπων). Ρυπασμένος χώρος χαμηλής προτεραιότητας (αναγκαία η διενέργεια πλήρους χαρακτηρισμού για την επιβεβαίωση της κατάταξης του χώρου στη κατηγορία αυτή). Μη ρυπασμένος χώρος (προτείνεται περιοδικός έλεγχος (π.χ. ανά δύο χρόνια) Πιθανά ρυπασμένος χώρος ανεπαρκή στοιχεία (απαιτείται λήψη και αξιολόγηση πρόσθετων πληροφοριών). Βαθμολογία 100 75,1 75 50,1 50 25,1 25 -
Αριθμός εν δυνάμει ρυπασμένων ελεγχόμενων χώρων, ανά κατηγορία ρύπανσης (προσωρινά αποτελέσματα) Κατηγορία χώρου Αριθμός ελεγχόμενων χώρων % Εκ των οποίων με ανεπαρκή στοιχεία % Ρυπασμένος χώρος υψηλής προτεραιότητας Ρυπασμένος χώρος μεσαίας προτεραιότητας Ρυπασμένος χώρος χαμηλής προτεραιότητας ΣΥΝΟΛΟ 135 100
Είδος ελεγχόμενων χώρων που αξιολογήθηκαν. Συνολικά αξιολογήθηκαν 135 βιομηχανικές εγκαταστάσεις εκ των οποίων: 28 βιομηχανίες μετάλλων 19 χημικές βιομηχανίες 10 ναυπηγικές εγκαταστάσεις 22 εξορυκτικές και λατομικές εγκαταστάσεις 10 βιομηχανίες πετρελαιοειδών 8 σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 8 τσιμεντοβιομηχανίες και μονάδες παραγωγής γύψου και μπεντονίτη 24 εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων και ανάκτησης υλικών 2 βιομηχανίες παραγωγής μπαταριών 1 βιομηχανία οχημάτων 1 στρατιωτική εγκατάσταση 1 χαρτοβιομηχανία 1 εγκατάσταση εκτυπώσεων
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ 300 ΕΝ ΔΥΝΑΜΕΙ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ (135 + 165) Περιεχόμενα Τεχνικής Έκθεσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ 2.1. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΓΩΓΗ 2.2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2.2.1. Ιδιοκτησίες, χρήσεις, χρονική περίοδος ρύπανσης 2.2.2. Χαρακτηριστικά αποβλήτων / επικίνδυνων ουσιών 2.3. ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ 2.4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 2.4.1. Μορφολογία εδάφους 2.4.2. Γεωλογία, Υδρογεωλογία και Υδρολογία 2.4.3. Επιφανειακά και Υπόγεια ύδατα 2.4.4. Μετεωρολογικά δεδομένα 2.4.5. Υφιστάμενες χρήσεις γης περιμετρικά του χώρου - Δραστηριότητες στο χώρο 2.4.6. Οικολογία, αναγνώριση χλωρίδας - πανίδας και ευαίσθητοι αποδέκτες 2.4.7. Τροποποιήσεις φυσικού περιβάλλοντος 2.5. ΠΛΑΝΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ 2.5.1. Πλάνα Δειγματοληψιών 2.5.2. Δοκιμές - αναλύσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ 3.1. ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ 3.2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΕΔΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ - ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΕΛΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ 5.1. ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 5.2. ΕΠΑΝΑΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Εγκεκριμένη χρηματοδότηση (ΥΜΕΠΕΡΑΑ) ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ Συνολική χρηματοδότηση Τομεακού Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2014-2020 για δράσεις Δ. Σ. Α. 890,5 Μ (Σ.Δ.Δ.) 757 Μ (Κ.Σ.) ΥΜΕΠΕΡΑΑ 544,9 Μ Σ.Δ.Δ. (463, 2 Μ Κ.Σ.) ΕΚΧΩΡΗΣΕΙΣ σε ΠΕΠ 345,7 Μ Σ.Δ.Δ. (293,8 Μ Κ.Σ.) Σ.Δ.Δ. ανά Κατηγορία Παρέμβασης Κ. Π. 17 23,0 Μ Κ. Π. 18 433,45 Μ Κ. Π. 1 9 & 89 88,2 Μ Κ. Π. 17 105,8 Μ Κ. Π. 18 239,9 Μ
ΔΡΑΣΕΙΣ για τα στερεά απόβλητα στο Ε.Π. Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α. 2014-2020. ΑΞΟΝΑΣ 14 / ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6α Ειδικός Στόχος / Κατηγορία Παρέμβασης 26 / 17 Πρόληψη, προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, χωριστή συλλογή ανακύκλωση, διαχείριση βιοαποβλήτων 27 / 18 Δίκτυα ανάκτησης και διάθεσης, διαχείριση ιλύος και 28 ΑΕΚΚ / 19 & 89 Διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων. Σ. Δ. Δ. (Μ ) Κ. Σ. (Μ ) 120 102 682 580 88 75 ΔΡΑΣΕΙΣ Προώθηση δράσεων πρόληψης παραγωγής αποβλήτων. Προώθηση οικιακής κομποστοποίησης. Ανάπτυξη Συστημάτων χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων και βιοαποβλήτων. Κομποστοποίηση βιοαποβλήτων. Δημιουργία "Πράσινων Σημείων" και δικτύωσή τους. Παρακολούθηση και υποστήριξη εφαρμογής Οδηγίας 2008/98/ΕΚ και των εθνικών σχεδίων πρόληψης και διαχείρισης αποβλήτων. Δράσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων σε νησιά και μικρούς απομακρυσμένους οικισμούς. Ολοκλήρωση και συμπλήρωση υποδομών ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων. Ανάπτυξη μονάδων διάθεσης αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων σε νησιά. Δημιουργία μονάδων Μονάδων επεξεργασίας Διαχείρισης Επικινδύνων ιλύων από εγκαταστάσεις Αποβλήτων επεξεργασίας (βιομηχανικών, λυμάτων. νοσοκομειακών κ.λπ.). Δράσεις Αποκαταστάσεις υποστήριξης ρυπασμένων Δήμων και χώρων. ΦοΔΣΑ και ευαισθητοποίησης κοινού. ΣΥΝΟΛΟ : 890 / 757
Χρηματοδότηση έργων αποκατάστασης ρυπασμένων χώρων από βιομηχανικά επικίνδυνα απόβλητα. ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014 2020. Ειδικός Στόχος : 28 Κατηγορία Παρέμβασης : 19 & 89 Διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων. Έργα αποκατάστασης ρυπασμένων χώρων από βιομηχανικά επικίνδυνα απόβλητα. ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014 2020. 35 εκατ. ευρώ Αποκατάσταση κτηριακών εγκαταστάσεων ΜΑΒΕ & κατασκευή ΧΥΤΑΜ (3 η φάση) ΥΠΕΘΑ Ι ΥΠΕΘΑ ΙΙ ; Εκατ. Ευρώ 7,2 3,8 10 14
Σας ευχαριστώ!