Τσουνάμι στην Ελλάδα Αντιμετώπιση Κινδύνου- Πολιτικός Σχεδιασμός & Πολιτική Προστασία ρ Γ. Α. Παπαδόπουλος ιευθυντής Ερευνών, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Συν-Πρόεδρος Ομάδας UNESCO για την Αρχιτεκτονική του Ευρωπαϊκού Συστήματος Προειδοποίησης Τσουνάμι papadop@noa.gr
Ελληνικό Τόξο
Κύριες Ζώνες Γένεσης Τσουνάμι Papadopoulos (Oxford Univ. Press, 2009)
Αλγερία: 1856, 2003 ΤΣΟΥΝΑΜΙ Τοπικά (< 100km) Περιφερειακά (100 < 4 Γενικευμένα (> 400 km Κρήτη, 365 μ.χ. Schindele, 2010
Τσουνάμι στην Ιταλία και Μ. Ανατολή
Β. Αιγαίο Θάλασσα Μαρμαρά
Κορινθιακός Κόλπος Σεισμικά 373 π.χ. Ασεισμικά, π.χ. 1963 1402 μ.χ. 1748 1817
Κορινθιακός Κόλπος,, 1963 1963 Αίτιο: Ασεισμική κατολίσθηση Περιοχή: υτικός Κορινθιακός Στοιχειοθέτηση: Μαρτυρίες αυτοπτών Υπαίθριες παρατηρήσεις επιστημόνων του ΕΑΑ H max ~ 6 m
Ελληνικό/Ινδονησιακό τόξο: Σύγκριση ΕΤ~ ~ 700 km IΤ ~ 7000 km Σεισμοί μεγέθους μικρότερου κατά μία τάξη
Παρόμοιες γεωδυναμικές διαδικασίες Εκρήξεις τύπου καλδέρας Θήρα (17 ος αι. π.χ.), Krakatau (1888) Μεγάλοι σεισμοί
9 Ιουλίου 1956 τσουνάμι: : 15-20 m Σεισμός M = 7.5 M = 7.5 M = 7.5
Κάλυμνος
Κάλυμνος
Λέρος
Πάτμος
Papadopoulos-Imamura scale (2001) VI-VIII IV III V
9 July 1956 tsunami: 15-20 m Perissoratis & Papadopoulos, Marine Geology, 1999
Τρεις κύριες πηγές παραγωγής τσουνάμι Θήρα 17 ος π.χ. & 1650 μ.χ., 365 μ.χ.,, 1303 μ.χ. 17 ος π.χ. 1650 μ.χ.
Μινωικές πόλεις (2 η χιλ. π.χ.)
Κνωσσός: Ανασκαφές από Sir Arthur Evans
Ίχνη σεισμικών καταστροφών
Έκρηξη Θήρας: : 17 ος ος αι αι. π.χ.
Τέφρα πάχους 30 m
Μαρτυρίες για το Μινωικό τσουνάμι Γεωλογικές: αποθέσεις ιζημάτων θαλάσσιας άμμου Αρχαιολογικές: μετακινήσεις δομικών λίθων
Αποθέσεις ιζημάτων θαλάσσιας άμμου (collaboration of Athens, Tohoku, Ankara)
Αρχαιολογικές μαρτυρίες
Αποθέσεις ιζημάτων θαλάσσιας άμμου (collaboration of Athens, Tohoku, Ankara) 41 40 39 38 37 36 35 21 22 23 24 25 26 27 28 29
Μηχανισμός Γένεσης του Μινωικού Τσουνάμι Κατάρρευση κώνου (Novikova,, Papadopoulos, McCoy, 2011) Πυροκλαστικές ροές McCoy & Heiken, 2000
30 20 10 Αριθμητική προσομοίωση του κύματος (Novikova,, Papadopoulos & McCoy, 2011) 0-10 -20 800 1200 1600 2000 2400 37.5 37.0 36.5 36.0 35.5 12 11 10 35.0 23.5 24.0 24.5 25.0 25.5 26.0 26.5 27.0 27.5 28.0 28.5 29.0 40.0 35.0 30.0 25.0 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0-5.0-10.0
Ακραία γεγονότα σεισμών/τσουνάμι Σεισμός 365 μ.χ., Μ=8.3 Ιστορικές/Αρχαιολογικές Αρχαιολογικές/Γεωλογικές μαρτυρίες
Φαλάσαρνα, Β Κρήτη
365 συνθετικά παλιρροιογραφήματα u= 10 m, μ= = 33GPa u,μ, varying 0.40 Methoni, SW Peloponnese /location 1/ 2.0 Methoni, SW Peloponnese /location 1/ 0.00 1.0 Μεθώνη 0.0-0.40-1.0-0.80 0.40 0 1000 2000 3000 4000 5000 Time, sec Pylos, Peloponnese /location3/ -2.0 2.0 0 1000 2000 3000 4000 5000 Time, sec Pylos, Peloponnese /location3/ 0.20 0.00 1.0-0.20-0.40 0.0-1.0 Πύλος -0.60 0 1000 2000 3000 4000 5000 Time, sec -2.0 0 1000 2000 3000 4000 5000 Time, sec
365 συνθετικά παλιρροιογραφήματα u= 10 m, μ= 33GPa u,μ, varying 4.00 Falasarna, Crete, /location 2/ 8.0 Falasarna, Crete /location 2/ 2.00 4.0 0.00 0.0 Φαλάσαρνα -2.00-4.0-4.00-8.0-6.00 4.0 0 1000 2000 3000 4000 5000 Time, sec Balos, Crete -12.0 4.0 0 1000 2000 3000 4000 5000 Time, sec Balos, Crete /location 4/ 2.0 0.0 0.0-2.0-4.0 Μπάλος -4.0-8.0 0 4000 8000 12000 16000 Time, sec 0 1000 2000 3000 4000 5000 Time, sec
365 συνθετικά παλιρροιογραφήματα 1.0 fault strike 345 deg & 315 deg Methoni, SW Peloponnese /location 1/ Pylos, Pelaponnese /location3/ 1.0 strike=345 strike=345 strike=315 strike=315 Μεθώνη 0.0 0.0 Πύλος -1.0-1.0-2.0 4.0 0 2000 4000 6000 8000 10000 Time, sec Falaserna, Crete strike=345-2.0 4.0 0 2000 4000 6000 8000 10000 Time, sec Balos, Crete strike=345 strike=315 2.0 strike=315 0.0-4.0 Φαλάσαρνα -8.0 0.0-2.0-4.0 Μπάλος -12.0-6.0 0 2000 4000 6000 8000 Time, sec 0 2000 4000 6000 8000 10000 Time, sec
365 συνθετικά παλιρροιογραφήματα : u,μ varying, fault strike 345 deg & 315 deg Αν. Σικελία Αλεξάνδρεια 0.4 strike= 345 strike=315 Sicily, Italy 2.0 Alexandria, Egypt /location5/ strike=315 strike=345 0.2 1.0 0.0 0.0-0.2-1.0-0.4-2.0 0 4000 8000 12000 16000 Time, sec 0 4000 8000 12000 16000 Time, sec
Σεισμός 1303, Μ=8.0 Ιστορικές/Αρχαιολογικές Αρχαιολογικές/Γεωλογικές μαρτυρίες
Είναι η επανάληψη των σεισμών του 365 και 1303 υπό προετοιμασία?
Τρία κρίσιμα σημεία Μέσος χρόνος επανάληψης Μέγιστο μέγεθος Περιοχή επίδρασης
Μέτρα Προστασίας Καθορισμός επικίνδυνης παράκτιας ζώνης Ενημέρωση/εκπαίδευση Σχέδια προετοιμασίας/διαχείρισης κρίσεων Συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης
Πρόγραμμα ΕΕ: TRANSFER Master test-site: site: Ρόδος
Υπολογισμός της επίδρασης του κύματος Υδροδυναμικές παράμετροι Δυναμικό Βλαβών = Αξία χρήσεων Γης δριμύτητα κύματος Τρωτότητα= Κίνδυνος ζωής πληθυσμιακή πυκνότητα Κίνδυνος ζωής = (δριμύτητα( κύματος διαστάσεις μεταφερόμενων αντικειμένων) ) + πλήθος παγιδευμένων ατόμων (που προσπαθούν να διαφύγουν) ) + υψόμετρο (m) + συντελεστής κανονικοποίησης Εφαρμογή στη Ρόδο (EU Project TRANSFER)
Μέγιστη στάθμη θάλασσας Μέγιστη ταχύτητα ύδατος για δύο περιπτώσεις σεισμικών πηγών: διεύθυνση 135 deg. και 285 deg. 36.50 36.00 28.00 28.50 29.00 29.50 30.00 30.50 4.2 4.0 3.8 3.6 3.4 3.2 3.0 2.8 2.6 36.50 2.4 2.2 2.0 1.8 1.6 36.00 1.4 1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 m/s 28.00 28.50 29.00 29.50 30.00 30.50 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 m/s
Μέγιστο υψόμετρο κύματος & μέγιστη διείσδυση κύματος 36.450 Longitude 28.22 28.23 28.23 28.24 σεισμική πηγή με διεύθυνση 135 deg. 1.4 36.6 36.440 36.430 36.420 Simulated runup (m) over the Rhodes coast 1.2 1.0 0.8 0.6 36.4 36.2 36.0 Latitude Latitude 36.410 36.400 0.4 28.17 28.18 28.19 28.20 28.21 28.22 28.23 Longitude 35.8 36.390 36.380 36.370 0.4 0.8 1.2 1.6 2.0 2.4 Simulated runup (m) over the Rhodes coasts
Χαρτογράφηση Κατανομής Βλαβών
Χαρτογράφηση Κατανομής Τρωτότητας Ζωής
Χαρτογράφηση Κατανομής Κινδύνου Ζωής
System Architecture
Περιφερειακά Κέντρα Προειδοποίησης Προειδοποίηση μόνο για περιφερειακά (~ 1 ώρα ή περισσότερο), όχι για τοπικά τσουνάμι Όμως! Παγκοσμίως το 80% των θυμάτων προκαλείται μέσα στην 1 η ώρα διάδοσης του κύματος Μεσόγειος: τοπικά τσουνάμι! Άμεση ανάγκη για ανάπτυξη τοπικών συστημάτων Ιαπωνία 2011: προειδοποίηση σε 3 λεπτά! Τα θύματα θα ήταν πολλαπλάσια αν δεν υπήρχε προειδοποίηση!!
Πολιτική Προστασία Συνδυασμός: δημόσιας διοίκησης, επιστημονικής γνώσης, τεχνολογικής εφαρμογής, συντονισμένης δράσης δημόσιων φορέων και εθελοντών Κεντρικός σχεδιασμός: στρατηγικό σχέδιο εθνικής εμβέλειας, κατευθυντήριες γραμμές για προδιαγραφές, σχέδιο δράσης, έλεγχος Αποκεντρωμένος σχεδιασμός: Άμεση ανάγκη για ανάπτυξη τοπικών σχεδίων, χαρτών και συστημάτων, εφαρμογή στα πλαίσια του κεντρικού σχεδιασμού.
Πολιτική Προστασία Τσουνάμι. Ναι! Σπάνιο φαινόμενο. Η σπανιότης δεν εγγυάται ασφάλεια!! Η σπανιότης εμπεριέχει και το αύριο, και το μετά από 100 χρόνια!!! Το μέλλον δεν περιμένει. Το μέλλον γίνεται παρελθόν για κάθε χαμένη μέρα. Κάθε χαμένη μέρα και μία χαμένη ανθρώπινη ζωή. ράση ΤΩΡΑ!!!! Ενάντια στην αντίληψη «δεν θα συμβεί σ εμάς». Ο πολιτισμός μετράται από το κατά πόσο μεριμνάμε για την προστασία της ζωής (Bertrand Russell).