ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Part1_7_ΥΠΑΝ.doc 5-8

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Eισαγωγικές πληροφορíες σχετικά µε το αντικείµενο, τους στόχους και τα κριτήρια βάσει των οποίων εκπονείται η Μελέτη Ανάπτυξης Συστήµατος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ). Κεφάλαιο 2: Περιγραφή του υφιστάµενου Συστήµατος Συνοπτική παρουσίαση του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς. Κεφάλαιο 3: Κριτήρια Σχεδιασµού Συστήµατος Περιγραφή των κριτηρίων σχεδιασµού και σχετικές απαιτήσεις του Κ Σ&ΣΗΕ. Κεφάλαιο 4: εδοµένα - Παραδοχές Συνοπτική περιγραφή των δεδοµένων του Συστήµατος (φορτία, υποσταθµοί, µονάδες παραγωγής κλπ), καθώς και των παραδοχών βάσει των οποίων εκπονείται η ΜΑΣΜ. Κεφάλαιο 5: Έργα Ανάπτυξης Συστήµατος Περιγραφή των νέων έργων µεταφοράς, τα οποία προγραµµατίζονται για την πενταετία 2006-2010, λειτουργική διερεύνηση και συνοπτική περιγραφή τους. 3

Κεφάλαιο 6: Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και µονάδες συµπαραγωγής υψηλής απόδοσης του ιασυνδεδεµένου Συστήµατος Κεφάλαιο 7: Ικανότητα εισαγωγής ισχύος από τις διασυνδέσεις Προσδιορισµός των ορίων ισχύος που µπορεί ασφαλώς να διακινηθεί προς το Ελληνικό Σύστηµα. Κεφάλαιο 8: Στρατηγική Ανάπτυξης Συστήµατος Μακροπρόθεσµο πρόγραµµα ανάπτυξης του Ελληνικού Συστήµατος για χρονικό ορίζοντα περίπου 10 ετών µε βαρύτητα στις ανάγκες νέων έργων ανάπτυξης του συστήµατος 400kV, καθώς και στην ενίσχυση του υφιστάµενου συστήµατος 150kV σε ευαίσθητες περιοχές. Παράρτηµα Ι: Τεχνικά Χαρακτηριστικά Αναλυτική περιγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών του Ελληνικού Συστήµατος. Ζήτηση Ισχύος [MW] 11000 10500 10000 9500 9000 8500 8000 7500 7000 6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 01-JAN-2005 01-FEB-2005 Ωριαία Πρόβλεψη Ζήτησης Ισχύος έτους 2007 04-MAR-2005 04-APR-2005 06-MAY-2005 06-JUN-2005 07-JUL-2005 07-AUG-2005 08-SEP-2005 09-OCT-2005 09-NOV-2005 10-DEC-2005 Παράρτηµα ΙI: Ιστορικά στοιχεία και πρόβλεψη ζήτησης ισχύος και ενέργειας για το Σύστηµα Προβλέψεις σχετικά µε την εξέλιξη της ετήσιας ζήτησης ενέργειας και αιχµής φορτίου στο Σύστηµα για την περίοδο 2008-2012. Σύστηµα Ώρα 4

Παράρτηµα ΙII: Στάθµες βραχυκύκλωσης στους ζυγούς του Συστήµατος Υπολογισµός της µέγιστης ισχύος βραχυκυκλώσεως στους ζυγούς 150 kv και 400 kv των Υ/Σ και ΚΥΤ. 5

ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΕΡΙΟ ΟΣ 2008-2012 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 11 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 16 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ... 20 2.1 ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΙ 150 KV/ΜΤ...20 2.2 ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΕΡΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΕΩΣ (ΚΥΤ)...21 2.3 ΓΡΑΜΜΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (Γ.Μ.)...21 2.4 ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΕΡΓΟΥ ΙΣΧΥΟΣ...22 2.5 ΙΕΘΝΕΙΣ ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΙΣ...23 2.5.1 Ελλάδα - ΠΓ Μ...24 2.5.2 Ελλάδα - Αλβανία...24 2.5.3 Ελλάδα - Βουλγαρία...24 2.5.4 Ελλάδα - Ιταλία...25 2.5.5 Νέες ιασυνδέσεις στην Περιοχή...25 3. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ... 28 3.1 ΑΣΦΑΛΕΙΑ...28 3.2 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...29 4. Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑ ΟΧΕΣ... 32 4.1 ΦΟΡΤΙΑ...32 4.2 ΝΕΟΙ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΙ (Υ/Σ) ΥΤ/ΜΤ...32 4.3 ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ...33 4.3.1 Υφιστάµενες Μονάδες Παραγωγής...33 4.3.2 Νέες Μονάδες Παραγωγής...34 5. ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ)... 38 5.1 ΓΕΝΙΚΑ...38 5.2 ΕΡΓΑ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΜΑΣΜ 2006-2010 ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΥΛΟΠΟΙΗΘΕΙ...39 5.2.1 Επίπεδο Τάσης 400 kv...39 5.2.1.1 Αναβάθµιση διασύνδεσης µε ΠΓ Μ...39 7

5.2.1.2 Ενίσχυση Υφισταµένων ΚΥΤ...39 5.2.2 Επίπεδο Τάσης 150 kv...39 5.2.2.1 Γ.Μ. Β/150kV ΘΗΣ Κοµοτηνής Κοµοτηνή...39 5.2.2.2 Έργα Ενίσχυσης του Συστήµατος στη Χαλκιδική...39 5.2.2.3 Αναδιάταξη Κυκλωµάτων στην Περιοχή Ορυχείων Πτολεµαΐδας...40 5.2.2.4 Αναβάθµιση της Γ.Μ. ΚΥΤ Αµυνταίου ΥΗΣ Άγρα...40 5.2.2.5 Ενίσχυση της σύνδεσης Τρίκαλα Ι ΥΗΣ Πλαστήρα...40 5.2.2.6 Ενίσχυση της σύνδεσης του ΚΥΤ Λάρυµνας στα 150 kv...41 5.2.2.7 Ενίσχυση της Σύνδεσης Αττικής Πελοποννήσου...41 5.2.2.8 Κατασκευή νέας Γ.Μ. Άστρος Μολάοι...41 5.2.2.9 Αναβάθµιση της Σύνδεσης της Νήσου Κέρκυρας µε το Ηπειρωτικό Σύστηµα...41 5.2.2.10 Σύνδεση Νέων Χρηστών...41 5.3 ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 400 ΚV...42 5.3.1 Κεντρική και υτική Μακεδονία...43 5.3.1.1 ΚΥΤ Λαγκαδά...43 5.3.1.2 Ενίσχυση άξονα 400 kv Βορρά - Νότου...44 5.3.2 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη...45 5.3.3 Κεντρική Ελλάδα...46 5.3.3.1 ΚΥΤ Αλιβερίου...46 5.3.3.2 ΚΥΤ Λαµίας...46 5.3.4 Αττική...47 5.3.4.1 ΚΥΤ Αργυρούπολης...47 5.3.4.2 ΚΥΤ Ρουφ...49 5.3.5 Πελοπόννησος...50 5.3.5.1 ΚΥΤ Πάτρας...50 5.3.5.2 ΚΥΤ Κορίνθου...51 5.3.5.3 Επέκταση Συστήµατος 400 kv προς την περιοχή Μεγαλόπολης...51 5.3.6 Σύνδεση Νέων Σταθµών Παραγωγής στο Νότιο Σύστηµα 400 kv...52 5.3.7 Ενίσχυση Υφισταµένων ΚΥΤ...52 5.4 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 150KV ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ...52 5.4.1 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη...52 5.4.1.1 Αναβάθµιση του Βρόχου 150kV στον Έβρο...52 5.4.1.2 Κατασκευή νέας Γ.Μ. 2Β/150kV από το ΚΥΤ Ν. Σάντας και σύνδεσή της επί της Γ.Μ. Β/150kV Ίασµος Ορεστιάδα...53 5.4.1.3 Αναδιάταξη κυκλωµάτων στην περιοχή Καβάλας...53 5.4.2 Κεντρική και υτική Μακεδονία...53 5.4.2.1 Έργα Ενίσχυσης του Συστήµατος στη Χαλκιδική...53 5.4.2.2 Αναδιάταξη Κυκλωµάτων στην Περιοχή Θεσσαλονίκης...54 5.4.2.3 Έργα Ενίσχυσης Περιοχής Πιερίας...55 5.4.2.4 Ενισχύσεις στην Περιοχή Πτολεµαΐδας - Καρδιάς...56 5.4.2.5 Ενισχύσεις Υ/Σ Περιοχής υτικής Μακεδονίας...57 5.4.2.6 Σύνδεση Νέων Χρηστών...57 5.4.3 Θεσσαλία...58 5.4.3.1 Σύνδεση της Γ.Μ. Πτολεµαΐδα - Λαµία µε το ΚΥΤ Τρικάλων...58 5.4.3.2 Σύνδεση Νέων Χρηστών...58 5.4.4 Ανατολική Στερεά Ελλάδα...59 5.4.4.1 Κατασκευή νέων Γ.Μ. για την απορρόφηση της παραγωγής των αιολικών πάρκων της Εύβοιας...59 5.4.4.2 Ενίσχυση Σύνδεσης Υ/Σ ΛΑΡΚΟ...60 5.4.4.3 Σύνδεση Νέων Χρηστών...60 5.4.5 ιασύνδεση Κυκλάδων...61 5.4.5.1 ιασύνδεση µε σύνδεσµο Σ.Ρ. και µετατροπείς Ε.Ρ./ Σ.Ρ. - Ε.Ρ. / Σ.Ρ...62 5.4.5.2 ιασύνδεση µε καλώδια Ε.Ρ....64 5.4.5.3 Έργα Καλωδίων...65 5.4.5.4 Μέτρα Αντιστάθµισης Αέργου Ισχύος...66 5.4.5.5 Έργα εντός του ΚΥΤ Λαυρίου...66 5.4.5.6 Υ/Σ Σύρου...67 5.4.5.7 Υ/Σ Μυκόνου...68 8

5.4.5.8 Υ/Σ Πάρου...68 5.4.5.9 Υ/Σ Νάξου...69 5.4.5.10 Ζεύξη Άνδρου ή Τήνου...69 5.4.5.11 Ζεύξη Κύθνου...69 5.4.5.12 Σύνδεση ΑΣΠ...69 5.4.5.13 Γενικό Σχήµα ιασύνδεσης...70 5.4.5.14 Γενικά θέµατα...70 5.4.6 Περιοχή Πρωτεύουσας...71 5.4.7 Νότια και Ανατολική Πελοπόννησος...71 5.4.7.1 Αναβάθµιση του Βρόχου Αργολίδας και ενίσχυση τροφοδότησης Τρίπολης...71 5.4.7.2 Περιοχή Λακωνίας-Κυνουρίας...72 5.4.7.3 Ενίσχυση Συστήµατος 150 kv στην περιοχή Μεγαλόπολης...72 5.4.7.4 Αναδιάταξη Γ.Μ. για την ένταξη του ΚΥΤ Κορίνθου...73 5.4.7.5 Σύνδεση Νέων Χρηστών...74 5.4.8 Βόρεια και υτική Πελοπόννησος...74 5.4.8.1 Έργα ενίσχυσης του Συστήµατος στην περιοχή...74 5.4.8.2 Σύνδεση Νέων Χρηστών...75 5.4.9 υτική Στερεά Ελλάδα, Ήπειρος και Ιόνια Νησιά...75 5.4.9.1 Ενίσχυση του Βρόχου των Νοτίων Ιονίων Νήσων...75 5.4.9.2 Σύνδεση Νέων Χρηστών...76 5.5 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΩΝ...76 5.5.1 Ελλάδα - ΠΓ Μ...77 5.5.2 Ελλάδα - Βουλγαρία...77 5.5.3 Ελλάδα - Τουρκία...77 5.5.4 Νέες ιασυνδετικές Γ.Μ. στην Περιοχή...78 5.6 ΝΕΑ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΕΡΓΟΥ ΙΣΧΥΟΣ...80 5.7 ΕΡΓΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ Υ/Σ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ...81 5.8 ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΑΣΜ 2006-2010...82 5.8.1 Αναβάθµιση βρόχου 150 kv Άργος Ι Κρανίδι Μέθανα Κόρινθος...82 5.8.2 Αναθεώρηση τοπολογίας σύνδεσης νέου ΚΥΤ Ρουφ στα 150 kv...83 5.8.3 Ενίσχυση τροφοδότησης Β. Σποράδων...84 5.8.4 Ενίσχυση άξονα 400 kv Βορρά - Νότου...85 5.8.5 Έργα Ενίσχυσης του Συστήµατος στην Περιοχή Θεσσαλονίκης...86 5.8.6 Καθορισµός έργων σύνδεσης νέου ΚΥΤ Μεγαλόπολης στα 150 kv...86 5.8.7 ιασύνδεση Κυκλάδων...87 5.8.8 Ενίσχυση Υ/Σ του Συστήµατος...87 5.8.9 Χρονικές Μετατοπίσεις Έργων...87 6. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑ ΕΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ ΤΟΥ ΙΑΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ... 92 6.1 ΓΕΝΙΚΑ...92 6.2 ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...93 6.3 ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΠΕ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟ ΙΑΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ...97 6.3.1 Αιολικά Πάρκα (Α/Π) σε Λειτουργία...97 6.3.2 Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί (ΜΥΗΣ) σε Λειτουργία...99 6.3.3 Μονάδες Συµπαραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας και Θερµότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) σε Λειτουργία...99 6.3.4 Σταθµοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από Βιοκαύσιµα (ΣΒΙΟ) σε Λειτουργία...100 6.4 ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝ ΕΣΗ ΜΟΝΑ ΩΝ ΑΠΕ...101 6.4.1 Εύβοια...102 6.4.2 Ν.Α. Πελοπόννησος (Λακωνία-Κυνουρία)...103 6.4.3 Θράκη...104 6.4.4 Πρόοδος Προγραµµατισµένων Έργων...105 6.4.5 Άλλες Περιοχές της Χώρας...106 6.4.5.1 Περιοχή Κιλκίς...106 6.4.5.2 Κυκλάδες...108 6.4.5.3 Υπόλοιπη Ελλάδα...108 9

6.5 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΓΙΑ ΙΕΙΣ ΥΣΗ ΑΠΕ...108 7. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΙΣ. 112 8. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ... 116 8.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΧΟΙ...116 8.2 ΕΘΝΙΚΟ ΙΑΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ...117 8.2.1 Σύστηµα 400 kv...117 8.2.1.1 Τέταρτο Κύκλωµα Βορρά-Νότου...118 8.2.1.2 Οριζόντιο Κύκλωµα Τρικάλων - Λάρισας...118 8.2.1.3 Κύκλωµα Θεσσαλονίκης - Λάρισας...118 8.2.1.4 Απευθείας Σύνδεση του νέου ΚΥΤ Πατρών µε το ΚΥΤ Αχελώου...119 8.2.1.5 Ανάπτυξη Συστήµατος για την Απορρόφηση Νέας Παραγωγής...119 8.2.2 Νέα ΚΥΤ 400/150 kv...120 8.2.3 Ανάπτυξη Συστήµατος 150 kv...121 8.2.4 Αντιστάθµιση Αέργου Ισχύος...122 8.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΕΘΝΩΝ ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ...123 8.4 ΣΥΝ ΕΣΗ ΤΟΥ Ε ΣΜ ΜΕ ΑΥΤΟΝΟΜΑ ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ...126 8.5 ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΑΠΕ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΑΙΟΛΙΚΗ ΙΕΙΣ ΥΣΗ...130 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I- ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ... 134 I.1. ΒΑΘΜΙ ΕΣ ΥΨΗΛΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΕΩΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΣΤΑΘΜΕΣ ΒΡΑΧΥΚΥΚΛΩΣΕΩΣ...134 I.2. ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΙ ΥΤ/ΜΤ...134 I.2.1. Όριο του Συστήµατος...134 I.2.2. Σύνδεση Υποσταθµών ΥΤ/ΜΤ µε το Σύστηµα...135 I.2.3. ιαµόρφωση Υποσταθµών ΥΤ/ΜΤ εντός των Ορίων Ευθύνης του Χρήστη...135 I.2.4. Συγκρότηση Ζυγών Υ.Τ. (150 και 66kV) Υ/Σ...135 I.3. ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΕΡΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ (ΚΥΤ)...137 I.4. ΓΡΑΜΜΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (Γ.Μ.) & ΚΑΛΩ ΙΑ Υ.Τ....138 I.4.1. Τυποποιηµένα Είδη Εναέριων Γ.Μ...138 I.4.2. Θερµικό Όριο...139 I.4.3. Χαρακτηριστικά Καλωδιακών Γ.Μ....140 I.5. ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΑΕΡΓΟΥ ΙΣΧΥΟΣ...141 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II- ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ... 142 II.1. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ...142 II.2. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...145 II.3. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΤΗΣΙΩΝ ΑΙΧΜΩΝ ΦΟΡΤΙΟΥ...148 II.4. ΑΝΑΦΟΡΕΣ...149 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III- ΣΤΑΘΜΕΣ ΒΡΑΧΥΚΥΚΛΩΣΕΩΣ ΣΤΟΥΣ ΖΥΓΟΥΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ... 150 III.1. ΣΤΑΘΜΕΣ ΒΡΑΧΥΚΥΚΛΩΣΕΩΣ ΣΕ ΖΥΓΟΥΣ 150KV...150 III.2. ΣΤΑΘΜΕΣ ΒΡΑΧΥΚΥΚΛΩΣΕΩΣ ΣΕ ΖΥΓΟΥΣ 400KV...159 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV- ΠΙΝΑΚΕΣ... 161 X-17 ΧΑΡΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΑΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2008-2012 10

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιεύει το τεύχος Μελέτης Ανάπτυξης Συστήµατος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ) περιόδου 2008-2012, η οποία συντάσσεται κατά τα οριζόµενα στο Άρθρο 3, παρ. 8β του Κανονισµού Άδειας ιαχείρισης και Εκµετάλλευσης του Συστήµατος που εγκρίθηκε µε την Υ.Α. 5/ΗΛ/Β/Φ1/οικ. 6296/29.03.2001 (ΦΕΚ Β 360/04.04.2001), καθώς και στο Άρθρο 263 του Κώδικα ιαχείρισης του Συστήµατος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (Κ Σ&ΣΗΕ), ο οποίος εγκρίθηκε µε την Υ.Α. 5/ΗΛ/Β/οικ. 8311/09.05.05. Η ΜΑΣΜ σκοπεύει στη διαµόρφωση ενός εµπεριστατωµένου προγράµµατος έργων ανάπτυξης του Συστήµατος που αφορά την επόµενη πενταετία, ώστε η λειτουργία του Συστήµατος να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις που καθορίζονται στον Κ Σ&ΣΗΕ. Η ΜΑΣΜ εκδίδεται κάθε έτος, έχοντας κυλιόµενο χαρακτήρα. Η ΜΑΣΜ περιλαµβάνει την περιγραφή και το χρονικό προγραµµατισµό των έργων ανάπτυξης του Συστήµατος που αφορούν: τις αναγκαίες σε βάθος ενισχύσεις του Συστήµατος, όπως νέες Γραµµές Μεταφοράς (Γ.Μ.), αναβαθµίσεις Γ.Μ. και νέα Κέντρα Υπερυψηλής Τάσεως (ΚΥΤ) ή επεκτάσεις υφισταµένων ΚΥΤ που απαιτούνται για την ασφαλή διακίνηση ισχύος που προβλέπεται για την υπόψη χρονική περίοδο. τα αναγκαία έργα βελτίωσης της λειτουργίας και της οικονοµικότητας του Συστήµατος, όπως ενισχύσεις των υφισταµένων ΚΥΤ και κατασκευή νέων Γ.Μ. για την ασφαλέστερη και οικονοµικότερη τροφοδότηση των Χρηστών του Συστήµατος. τα έργα σύνδεσης στο Σύστηµα (Γ.Μ. και Υποσταθµοί) που απαιτούνται για την ένταξη των νέων Σταθµών Παραγωγής ( ΕΗ ή ιδιωτών) και των νέων Καταναλωτών Υ.Τ. (Πελάτες Υ.Τ. και ιαχειριστής ικτύου), για τα οποία έχουν ήδη εκπονηθεί σχετικές µελέτες σύνδεσης. την ένταξη στο Σύστηµα ή/και την αναβάθµιση νέων διασυνδετικών Γ.Μ. µε γειτονικές χώρες. Το χρονοδιαγράµµατα για τα έργα ενίσχυσης και ανάπτυξης του Συστήµατος που παρατίθενται στους Πίνακες που ακολουθούν στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, αντανακλούν το χρονικό προγραµµατισµό κατασκευής των αντίστοιχων έργων, όπως αυτός ισχύει κατά την ηµεροµηνία δηµοσιοποίησης της ΜΑΣΜ, λαµβάνοντας υπόψη εύλογο χρονικό διάστηµα για την έκδοση των απαιτουµένων αδειών, την ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων, καθώς και τις ρεαλιστικές µελετητικές και κατασκευαστικές δυνατότητες που µας γνώρισε ο Κύριος του Συστήµατος. 11

Κατά την παρελθούσα περίοδο, ορισµένα σηµαντικά έργα της προηγούµενης ΜΑΣΜ ηλεκτρίσθηκαν ή κατασκευάσθηκαν κατά το µεγαλύτερο µέρος τους και βρίσκονται στο τελικό στάδιο υλοποίησης. Σηµαντικές όµως υπήρξαν και οι αντιδράσεις κατοίκων και τοπικών φορέων που επιβραδύνουν την υλοποίηση άλλων έργων και που σε συνδυασµό µε τον ούτως ή άλλως πολύ µεγάλο όγκο των έργων του προγράµµατος, επιφέρουν καθυστερήσεις στην έγκαιρη υλοποίηση του συνόλου των έργων. Τα σηµαντικότερα έργα της ΜΑΣΜ 2006-2010 που έχουν ολοκληρωθεί είναι τα εξής: Κατασκευή νέας Γ.Μ. 400 kv ΚΥΤ Μελίτης Bitola (ΠΓ Μ), συνολικού µήκους 36 km (εκ των οποίων τα 18 km είναι επί Ελληνικού εδάφους) Αναβάθµιση Γ.Μ. 150 kv Ελευσίνα Κόρινθος, µήκους περίπου 57 km Κατασκευή νέας Γ.Μ. 150 kv ΘΗΣ Κοµοτηνής Κοµοτηνή, µήκους 13 km Ανακατασκευή καλωδίων 150 kv Αγ. Γεωργίου Κουµουνδούρου Κατασκευή νέας Γ.Μ. 150 kv Μολάοι Άστρος, µήκους 80 km Κατασκευή νέας Γ.Μ. 150 kv ΚΥΤ Λάρυµνας Σύστηµα, µήκους 21 km. Αναβάθµιση Γ.Μ. 150 kv ΚΥΤ Αµυνταίου ΥΗΣ Άγρα, µήκους 40 km. Κατασκευή νέας Γ.Μ. 150 kv Άγ. Βασίλειος Ηγουµενίτσα, που περιλαµβάνει υπόγειο καλώδιο µήκους 3,5 km επί της Κέρκυρας, υποβρύχια σύνδεση µήκους 17 km και εναέριο τµήµα µήκους 30 km επί της Ηπειρωτικής Ελλάδας. Ολοκλήρωση της αναβάθµισης της Γ.Μ. 150 kv ΚΥΤ Λάρισας Βόλος Ι, συνολικού µήκους 42 km, που περιλαµβάνει τρία υπόγεια τµήµατα. Κατασκευή νέας Γ.Μ. 150 kv Στάγειρα Νικήτη, µήκους περίπου 40 km. Αναβάθµιση Γ.Μ. 150 kv Τρίκαλα ΥΗΣ Πλαστήρα, µήκους περίπου 28 km. Εκτός των παραπάνω έργων, έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η κατασκευή της νέας διασυνδετικής Γ.Μ. 400 kv ΚΥΤ Φιλίππων Ν. Σάντα Babaeski (Τουρκία), συνολικού µήκους 265 km (εκ των οποίων τα 207 km είναι επί Ελληνικού εδάφους) και αναµένεται η ηλέκτρισή της. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση του νέου (5 ου ) Αυτοµετασχηµατιστή (ΑΜ/Σ) στο ΚΥΤ Παλλήνης, του 4 ου ΑΜ/Σ στο ΚΥΤ Αγ. Στεφάνου και του νέου ΑΜ/Σ στο ΚΥΤ Αµυνταίου. Επίσης, ολοκληρώθηκαν οι συνδέσεις 5 νέων Υ/Σ ιανοµής (ένας ακόµη είναι σε τελική φάση ολοκλήρωσης), 4 νέων Υ/Σ του ΟΣΕ, καθώς και 5 νέων Υ/Σ για σύνδεση µονάδων ΑΠΕ. Αναφορικά µε την αντιστάθµιση αέργου ισχύος στα επίπεδα Μέσης και Υψηλής Τάσεως, από τις υπηρεσίες της Γενικής ιεύθυνσης Μεταφοράς της ΕΗ ηλεκτρίσθηκαν πυκνωτές αντιστάθµισης συνολικής ισχύος άνω των 600 Mvar. 12

Η κατάσταση αναφορικά µε τις αντιδράσεις κατοίκων και τοπικών φορέων κατά της υλοποίησης των έργων Μεταφοράς έχει λάβει πλέον ενδηµική µορφή και οδηγεί στο σύνολο σχεδόν των περιπτώσεων στην εξάντληση όλων των ένδικων µέσων από τους τοπικούς φορείς. Επίσης, ακόµη και έργα ελάχιστης περιβαλλοντικής επίπτωσης, όπως η εγκατάσταση πυκνωτών σε υφιστάµενους Υ/Σ, δεν κατέστη δυνατό να υλοποιηθούν λόγω µεγάλων τοπικών αντιδράσεων. Επίσης, οι χρόνοι εγκρίσεως των περιβαλλοντικών µελετών, τόσο κατά το στάδιο της Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίµησης και Αξιολόγησης (ΠΠΕΑ), όσο και κατά το στάδιο της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ), καθυστερούν υπέρµετρα και υπερβαίνουν πλέον το δωδεκάµηνο για κάθε στάδιο αδειοδότησης, χρονικό διάστηµα σαφώς µεγαλύτερο από το προβλεπόµενο. Τα πιο πάνω προκαλούν αλυσιδωτές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων και απαιτούν συνεχή ενασχόληση των υπηρεσιών του Κυρίου του Συστήµατος και του ΕΣΜΗΕ για την αντιµετώπιση τέτοιων προβληµάτων (αδειοδότηση, δικαστικές εµπλοκές), µε αποτέλεσµα την επανυποβολή µελετών ή προσπάθεια εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων, γεγονός που οδηγεί σε περαιτέρω καθυστερήσεις. Το σύνολο των έργων Συστήµατος της ΜΑΣΜ υλοποιείται από τον Κύριο του Συστήµατος. Το σηµαντικότερο µέρος των έργων επέκτασης για τη σύνδεση υλοποιείται από τους ενδιαφερόµενους Χρήστες. Σε µία προσπάθεια επιτάχυνσης των µεγάλων έργων ανάπτυξης του Συστήµατος, αποφασίσθηκε σε συνεννόηση µεταξύ του ΕΣΜΗΕ και του Κυρίου του Συστήµατος, να προχωρήσουν άµεσα οι διακηρύξεις των έργων αυτών πριν ολοκληρωθεί η λήψη των Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων και Απαλλοτριώσεων, λαµβάνοντας βέβαια πρόνοια στις σχετικές διακηρύξεις ότι η Σύµβαση θα υπογραφεί και θα τεθεί σε ισχύ µετά τη λήψη των πιο πάνω. Η διαδικασία αυτή εφαρµόζεται για τα έργα των νέων ΚΥΤ Πάτρας και Ρουφ κλειστού τύπου (GIS) και των καλωδιακών συνδέσεών τους. Για το ΚΥΤ Πάτρας έχει υποβληθεί στις αρµόδιες αρχές ο φάκελος για ΠΠΕΑ από το Φεβρουάριο του 2006, ενώ για το ΚΥΤ Ρουφ χορηγήθηκε η ΠΠΕΑ τον Οκτώβριο του 2007. Με παρόµοιο τρόπο αντιµετωπίζεται και το µεγάλο έργο καλωδιακής διασύνδεσης των Κυκλάδων, έργο σύνθετο και µάλλον διεθνώς πρωτοποριακό από τεχνικής απόψεως και µεγάλης επενδυτικής δαπάνης. Ήδη έχει ολοκληρωθεί η λειτουργική προδιαγραφή του έργου, που βασίζεται στα συµπεράσµατα κοινής επιτροπής ΕΣΜΗΕ ΡΑΕ ΕΗ που συγκροτήθηκε µε απόφαση του ΥΠΑΝ. Τον Ιούνιο του 2008 χορηγήθηκε η Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίµηση και Αξιολόγηση (ΠΠΕΑ), 18 µήνες 13

µετά την υποβολή από τη ΕΗ ( εκέµβριος 2006) των φακέλων Προµελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ). Παράλληλα µε την προώθηση των περιβαλλοντικών µελετών, ξεκίνησε η διαµόρφωση της διακήρυξης. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η συµβολαιοποίηση του έργου θα γίνει µετά τη λήψη της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων και τη συντέλεση των απαλλοτριώσεων. Ενδεχοµένως να απαιτηθούν ειδικές ρυθµίσεις για τα περιβαλλοντικά θέµατα, λόγω προηγουµένων αποφάσεων του ΣτΕ. Επίσης, το Νοέµβριο του 2006 εκδόθηκε Υπουργική Απόφαση από το Υπουργείο Ανάπτυξης, σύµφωνα µε την οποία το έργο διασύνδεσης των Κυκλάδων χαρακτηρίζεται ως έργο «γενικότερης σηµασίας για την οικονοµία της χώρας». 14

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 15

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Σύστηµα Μεταφοράς (εφεξής καλούµενο Σύστηµα ) στο οποίο αναφέρεται η ΜΑΣΜ, αποτελείται από το ιασυνδεδεµένο Σύστηµα του ηπειρωτικού τµήµατος της χώρας και των διασυνδεδεµένων µε αυτό νησιών στα επίπεδα υψηλής (150kV και 66kV) και υπερυψηλής τάσης (400kV) 1. Το ίκτυο υπογείων (Υ/Γ) καλωδίων Υ.Τ. που εξυπηρετεί ακτινικά τις ανάγκες της περιοχής της Πρωτεύουσας είναι στην αρµοδιότητα του ιαχειριστή του ικτύου και συνεπώς η ανάπτυξή του δεν προγραµµατίζεται από το ΕΣΜΗΕ. Παρά ταύτα, επειδή η ανάπτυξη και λειτουργία του ικτύου Υ.Τ. της περιοχής πρωτεύουσας έχει σηµαντική επίπτωση στην ανάπτυξη του Συστήµατος, στην παρούσα µελέτη περιλαµβάνονται και οι Υποσταθµοί ΥΤ/ΜΤ και τα Κέντρα ιανοµής (Κ/ ) της περιοχής πρωτεύουσας, οι καλωδιακές τους συνδέσεις µε το Σύστηµα, καθώς και η µελλοντική ανάπτυξη αυτών, όπως µας έχει γνωστοποιηθεί από το ιαχειριστή του ικτύου. Από υπηρεσίες της Γενικής ιεύθυνσης ιανοµής της ΕΗ έχει ζητηθεί αντίστοιχη ρύθµιση για τµήµατα 150 kv της περιοχής Θεσσαλονίκης, θέµα που εξετάζεται από λειτουργική άποψη από το ΕΣΜΗΕ και θα προωθηθεί µε βάση τις προβλέψεις της νοµοθεσίας. Κύριο χαρακτηριστικό του Ελληνικού ιασυνδεδεµένου Συστήµατος είναι η µεγάλη συγκέντρωση σταθµών παραγωγής στο βόρειο τµήµα της χώρας ( υτική Μακεδονία, περιοχή Πτολεµαΐδας), ενώ το κύριο κέντρο κατανάλωσης βρίσκεται στο Νότο (περιοχή Αττικής). εδοµένου ότι και οι διεθνείς διασυνδέσεις µε Βουλγαρία και ΠΓ Μ είναι στο Βορρά, υπάρχει µεγάλη γεωγραφική ανισορροπία µεταξύ παραγωγής και φορτίων. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην ανάγκη µεταφοράς µεγάλων ποσοτήτων ισχύος κατά το γεωγραφικό άξονα Βορρά Νότου, η οποία εξυπηρετείται κυρίως από έναν κεντρικό κορµό 400kV αποτελούµενο από τρεις γραµµές µεταφοράς 400kV διπλού κυκλώµατος. Οι γραµµές αυτές συνδέουν το κύριο κέντρο παραγωγής ( υτική Μακεδονία) µε τα ΚΥΤ που βρίσκονται πέριξ της ευρύτερης περιοχής της Πρωτεύουσας. Η µεγάλη γεωγραφική ανισορροπία µεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης είχε οδηγήσει στο παρελθόν σε σηµαντικά προβλήµατα τάσεων. Στην κατεύθυνση αντιµετώπισης του προβλήµατος, έχουν ληφθεί κατάλληλα µέτρα, τα οποία αναλύονται στη συνέχεια. Η µέγιστη ζήτηση (αιχµή φορτίου) στο Εθνικό ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Μεταφοράς ανήλθε σε 10610 MW (µε µέση ωριαία τιµή 10560 MW) την 23 η Ιουλίου 2007, που αποτελεί και το ιστορικό µέγιστο µέχρι σήµερα. 1 Στο Σύστηµα αυτό δεν περιλαµβάνονται τα ανεξάρτητα Συστήµατα Μεταφοράς των νησιών (Κρήτη, Ρόδος, Λέσβος, Σάµος), ο σχεδιασµός και η ανάπτυξη των οποίων είναι στην αρµοδιότητα του ιαχειριστή ικτύου. 16

Όπως και τον προηγούµενο χρόνο 2006 (µέγιστο στην ίδια περίοδο 9961 MW), το Σύστηµα αντεπεξήλθε επιτυχώς στις αυξηµένες απαιτήσεις της ζήτησης, διατηρώντας πολύ καλά επίπεδα ποιότητας ισχύος και ιδίως τάσεων. Σε περιόδους υψηλών φορτίων στο παρελθόν, σηµαντικά χαµηλότερων όµως του µεγίστου 2007, προβλήµατα χαµηλών τάσεων είχαν οδηγήσει σε κατάρρευση του Νοτίου Συστήµατος και σε άλλες περιπτώσεις στα όρια της κατάρρευσης. Μία σειρά από µέτρα που συστηµατικά εφαρµόσθηκαν στη συνέχεια και επέτρεψαν την αντιµετώπιση των υψηλών θερινών φορτίων του 2007, διατηρώντας µάλιστα εξαιρετικά επίπεδα τάσεως, είναι τα ακόλουθα: Αντιστάθµιση αέργου ισχύος σε επίπεδο µέσης και υψηλής τάσεως στους Υποσταθµούς του Συστήµατος, της τάξεως των 1100 Mvar. Παράλληλα σηµαντική αντιστάθµιση σε επίπεδο ιανοµής, σε εγκαταστάσεις καταναλωτών και σε ηµόσια κτίρια. Βελτίωση της συνεκτικότητας µεταξύ του Συστήµατος 400kV και του Συστήµατος 150kV µε την εγκατάσταση οκτώ (8) νέων Αυτοµετασχηµατιστών 400/150 kv συνολικής ονοµαστικής ισχύος 2240 MVA. Κατασκευή 450 περίπου km νέων κυκλωµάτων µεταφοράς, πόντιση υποβρυχίων καλωδίων µήκους 20 km, εννέα νέων Υ/Σ και σηµαντικών ενισχύσεων σε πολλούς παλαιούς. Βέλτιστη ρύθµιση των Αυτοµετασχηµατιστών του Συστήµατος και της αέργου παραγωγής των µονάδων µε εφαρµογή και συστηµατική χρήση προηγµένων εργαλείων λογισµικού νέας τεχνολογίας. Εγκατάσταση λογισµικού που σε πραγµατικό χρόνο προσδιορίζει τα ασφαλή όρια λειτουργίας του Συστήµατος, καθώς και ειδικών αυτόµατων σχηµάτων προστασίας, που επέτρεψαν την ασφαλή λειτουργία του Συστήµατος κοντά στα όριά του σε περιπτώσεις εκτάκτων κρισίµων περιστάσεων. Σηµαντικές ενισχύσεις υπήρξαν επίσης στο Σύστηµα παραγωγής, µε την ένταξη αφενός µονάδων ταχείας εκκίνησης (αεριοστροβίλων) ονοµαστικής ισχύος 148 MW, δύο µεγάλων συµβατικών µονάδων συνδυασµένου κύκλου (Λαύριο V, Ενεργειακή Θεσσαλονίκης) συνολικής ονοµαστικής ισχύος περίπου 780 MW, εκ των οποίων η µία στο Νότο (Λαύριο), καθώς και µισθωµένων µονάδων diesel συνολικής ισχύος 60 MW στην Πελοπόννησο. Οι περιοχές της Αττικής και της Πελοποννήσου παραµένουν οι πιο κρίσιµες περιοχές του Συστήµατος από πλευράς ευστάθειας τάσεων. Η περιοχή της Πελοποννήσου, συνδέεται µε την περιοχή της Αττικής µέσω τριών Γ.Μ. 150kV (οι δύο εκ των οποίων είναι διπλού κυκλώµατος) και µε τη υτική Ελλάδα µέσω δύο Υ/Β καλωδίων στο στενό Ρίου-Αντιρρίου. 17

Το Ελληνικό Σύστηµα λειτουργεί παράλληλα και σύγχρονα µε τα Ευρωπαϊκά δίκτυα της UCTE. Η παράλληλη λειτουργία επιτυγχάνεται µέσω τεσσάρων κυρίων διασυνδετικών Γ.Μ. 400kV που συνδέουν το Ελληνικό Σύστηµα µε τα Συστήµατα της Αλβανίας, της Βουλγαρίας και της ΠΓ Μ (FYROM). Το θέρος του 2007 τέθηκε σε λειτουργία η νέα (2 η ) διασυνδετική Γ.Μ. 400kV µε την ΠΓ Μ, ενώ ολοκληρώθηκε και ένα τµήµα της υπό κατασκευή διασυνδετικής Γ.Μ. 400kV µε την Τουρκία, η οποία λειτούργησε προσωρινά στη διάρκεια του θέρους του 2007 υπό τάση 150 kv. Η κατασκευή της διασύνδεσης µε την Τουρκία ολοκληρώνεται στο τέλος Μαΐου του 2008. Επίσης, υφίσταται και µία διασυνδετική Γ.Μ. 150kV µε την Αλβανία, ελάσσονος όµως σηµασίας. Επιπροσθέτως, από το 2002 λειτουργεί η καινούργια διασύνδεση Συνεχούς Ρεύµατος (Σ.Ρ.) 400kV (ασύγχρονη σύνδεση AC-DC-AC) µε την Ιταλία. Η διασύνδεση αυτή καταλήγει στο ΚΥΤ Αράχθου (Βορειοδυτική Ελλάδα) µέσω γραµµής µεταφοράς συνεχούς ρεύµατος. 18

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΙ ΥΤ/ΜΤ ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΕΡΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΕΩΣ (ΚΥΤ) ΓΡΑΜΜΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (Γ.Μ.) ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΕΡΓΟΥ ΙΣΧΥΟΣ ΙΕΘΝΕΙΣ ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΙΣ 19

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Στα επόµενα εδάφια γίνεται µία συνοπτική παρουσίαση των κυριοτέρων συνιστωσών του υφιστάµενου κατά το στάδιο εκπόνησης της παρούσας ΜΑΣΜ Συστήµατος κατά κατηγορία (Υποσταθµοί ΥΤ/ΜΤ, ΚΥΤ, Γραµµές Μεταφοράς). Ένα απλοποιηµένο µονογραµµικό διάγραµµα φαίνεται στο συνηµµένο γεωγραφικό χάρτη (Χ-16). Γενική περιγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών του Συστήµατος παρατίθεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I. 2.1 ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΙ 150 KV/ΜΤ Σύµφωνα µε το συνηµµένο γεωγραφικό χάρτη (Χ-17), στο Σύστηµα σήµερα είναι συνδεδεµένοι: 200 Υ/Σ υποβιβασµού 150kV/ΜΤ της ΕΗ, εκ των οποίων 181 εξυπηρετούν τις ανάγκες των πελατών του ικτύου ιανοµής. Οι Υ/Σ αυτοί περιλαµβάνουν τµήµατα η διαχείριση των οποίων είναι στην αρµοδιότητα του ΕΣΜΗΕ ως ιαχειριστή του Συστήµατος, σύµφωνα µε τα αναφερόµενα στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ( I.2.1). Στους παραπάνω Υ/Σ συµπεριλαµβάνονται 19 Υ/Σ που είναι συνδεδεµένοι σε Υ/Σ ανυψώσεως (16 από συµβατικούς σταθµούς παραγωγής της ΕΗ και 3 από σταθµούς ΑΠΕ) και 13 Υ/Σ που είναι συνδεδεµένοι στην πλευρά 150 kv των ΚΥΤ. 14 εξυπηρετούν τις ανάγκες του ικτύου ιανοµής στην περιοχή Αττικής και η διαχείρισή τους είναι εξ ολοκλήρου στην αρµοδιότητα του ιαχειριστή του ικτύου 4 χρησιµοποιούνται για την τροφοδότηση των φορτίων Ορυχείων (Νοτίου Πεδίου Πτολεµαΐδας, Καρδιάς, Αµυνταίου, Χωρεµίου). Ανάγκες ορυχείων εξυπηρετεί και ο Υ/Σ Πτολεµαΐδας Ι, ο οποίος συµπεριλαµβάνεται στους 181 που εξυπηρετούν και ανάγκες ιανοµής. Ένας Υ/Σ (Αντλιοστάσιο Πολυφύτου) εξυπηρετεί ανάγκες άντλησης για τον ΥΗΣ Πολυφύτου. 15 Υ/Σ για την υποδοχή της ισχύος αιολικών πάρκων (Α/Π), εκ των οποίων οι Υ/Σ Καρύστου, Λιβαδίου και Αργυρού εξυπηρετούν παράλληλα και φορτία ιανοµής (συµπεριλαµβάνονται στους παραπάνω 200 Υ/Σ υποβιβασµού της ΕΗ). 20

Υ/Σ ανυψώσεως Μ.Τ./150kV στους ακόλουθους Σταθµούς Παραγωγής της ΕΗ: 7 Θερµοηλεκτρικοί Σταθµοί (Κοµοτηνής, Πτολεµαΐδας, Αλιβερίου, Μεγαλόπολης Ι και ΙΙ, Αγ. Γεωργίου και Λαυρίου) 18 Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί (Θησαυρού, Πλατανόβρυσης, Άγρα, Εδεσσαίου, Πολυφύτου, Ασωµάτων, Μακροχωρίου, Σφηκιάς, Ν. Πλαστήρα, Γκιώνας, Πηγών Αώου, Λούρου, Πουρναρίου Ι και ΙΙ, Καστρακίου, Κρεµαστών, Στράτου, Λάδωνα). Έναν Υ/Σ ανυψώσεως στο Σταθµό Παραγωγής της εταιρείας ΗΡΩΝ Θερµοηλεκτρική Α.Ε. στη Βοιωτία. Οι µονάδες παραγωγής του εν λόγω σταθµού συνδέονται στα 150 kv µέσω Μ/Σ ανυψώσεως ΜΤ/150kV. 29 Υ/Σ υποβιβασµού 150kV/ΜΤ που εξυπηρετούν τις εγκαταστάσεις Πελατών Υ.Τ.. 2.2 ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΕΡΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΕΩΣ (ΚΥΤ) Τα Κέντρα Υπερυψηλής Τάσεως (ΚΥΤ) αποτελούν τα σηµεία σύνδεσης του Συστήµατος 400kV µε το Σύστηµα 150kV και εξυπηρετούν ανάγκες αποµάστευσης ισχύος προς το Σύστηµα 150 kv. Πρόκειται για 12 ΚΥΤ, τα οποία περιλαµβάνουν έναν ή περισσότερους αυτοµετασχηµατιστές (ΑΜ/Σ) τριών τυλιγµάτων 400kV/150kV/30kV (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV - Πίνακας Ε4). Επιπλέον, υπάρχουν 6 ΚΥΤ (που δεν συµπεριλαµβάνονται στα προαναφερόµενα 12), τα οποία είναι εγκατεστηµένα πλησίον των οµωνύµων σταθµών παραγωγής και εξυπηρετούν παράλληλα (ΚΥΤ Αµυνταίου, Καρδιάς, Λαυρίου) ή αποκλειστικά (Αγ. ηµητρίου, Μελίτης, ΕΝΘΕΣ) ανάγκες ανύψωσης τάσης από τις µονάδες παραγωγής προς το Σύστηµα 400kV. 2.3 ΓΡΑΜΜΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (Γ.Μ.) Στο Σύστηµα υπάρχουν Γ.Μ. υψηλής (150 kv) και υπερυψηλής (400 kv) τάσης διαφόρων ειδών και τύπων, σύµφωνα µε τα αναφερόµενα στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ( I.4). Στον ακόλουθο πίνακα παρατίθενται τα (προσεγγιστικά) συνολικά µήκη των εναερίων Γ.Μ. : 21

Πιν. I: Συνολικά Μήκη Εναερίων Γ.Μ. του Συστήµατος ΕΠΙΠΕ Ο ΤΑΣΗΣ (kv) ΚΥΚΛΩΜΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ Γ.Μ. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΜΗΚΟΣ (km) 66 150 150 150 150 400 400 400 ΑΠΛΟ ΑΠΛΟ ΑΠΛΟ ΙΠΛΟ ΙΠΛΟ ΑΠΛΟ ΙΠΛΟ ΑΠΛΟ Ε/66 Ε/150 Β/150 2Β(Ε)/150 2Β/150 Β'Β'/400 2Β'Β'/400 Β'Β'Β'/400 40 2685 2020 230 5960 210 3415 285 Εκτός των ανωτέρω εναερίων Γ.Μ., στο Σύστηµα υπάρχουν: 232 km υπογείων και υποβρυχίων καλωδίων 150 kv 4 km υπογείων καλωδίων 400 kv (ΕΝΘΕΣ ΚΥΤ Θεσσαλονίκης) 13,5 km υποβρυχίων καλωδίων 66 kv (Ηγουµενίτσα Κέρκυρα) 106 km εναέριας γραµµής και 160 km υποβρυχίου καλωδίου 400 kv Σ.Ρ. για τη διασύνδεση µε την Ιταλία 190 km υπογείων καλωδίων 150 kv για τη µεταφορά ισχύος εντός των πυκνοκατοικηµένων περιοχών της Πρωτεύουσας και της Θεσσαλονίκης. 2.4 ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΕΡΓΟΥ ΙΣΧΥΟΣ Οι ανάγκες για αντιστάθµιση αέργου ισχύος καλύπτονται µε την εγκατάσταση στατών πυκνωτών και πηνίων. Πιο συγκεκριµένα, για την τοπική στήριξη των τάσεων στους Υ/Σ 150kV/ΜΤ, χρησιµοποιούνται στατοί πυκνωτές που εγκαθίστανται κυρίως στους ζυγούς Μ.Τ. των Υποσταθµών. Επιπρόσθετα, εγκαταστάθηκαν συστοιχίες πυκνωτών 150kV ονοµαστικής ικανότητας 25 Mvar εκάστη στα ΚΥΤ Αγ. Στεφάνου, Παλλήνης, Αχαρνών και Αργυρούπολης κατά τη διετία 2004-2005 και στους Υ/Σ Θήβας, Μεγαλόπολης Ι, Πάτρας ΙΙ, Πλαταµώνα, Πύλου και Σχολαρίου κατά τη διετία 2006-2007 (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV - Πίνακας Ε6). Συνολικά, κατά την τελευταία τριετία έχουν εγκατασταθεί 1100 Mvar χωρητικής ισχύος σε επίπεδο Μέσης και Υψηλής Τάσης, καθώς και σηµαντική αντιστάθµιση σε ηµόσια κτίρια. Επίσης, έχουν εγκατασταθεί πηνία στην πλευρά 150kV σε Υποσταθµούς 150kV/ΜΤ (σε εκείνους στους οποίους συνδέονται υποβρύχια καλώδια), καθώς και στο τριτεύον τύλιγµα (πλευρά 30 kv) των ΑΜ/Σ των ΚΥΤ για την 22

αντιµετώπιση προβληµάτων εµφάνισης υψηλών τάσεων κατά τις ώρες χαµηλού φορτίου (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV - Πίνακες Ε5 και Ε6). 2.5 ΙΕΘΝΕΙΣ ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΙΣ Από τον Οκτώβριο του 2004 το Ελληνικό Σύστηµα λειτουργεί σύγχρονα και παράλληλα µε το σύστηµα της UCTE (Union pour la Coordination du Transport de l Electricité) µέσω διασυνδετικών Γ.Μ. 400 και 150 kv µε τα Συστήµατα Αλβανίας, Βουλγαρίας και ΠΓ Μ. Επιπλέον, το Ελληνικό Σύστηµα συνδέεται ασύγχρονα (µέσω υποβρυχίου συνδέσµου συνεχούς ρεύµατος) µε την Ιταλία. Η τοπολογία των υφιστάµενων και υπό ανάπτυξη διασυνδέσεων φαίνεται στο Σχήµα 1, όπου παριστάνονται µε διαφορετικούς χρωµατισµούς οι υφιστάµενες, οι υπό κατασκευή, οι συµβολαιοποιηµένες και οι υπό µελέτη διασυνδέσεις. Udine (IT) SI Okroglo Divaca Italy Pince Heviz Cirkovce Cirkovc e Krsk o Krsko Meline Tumbri HR Konjsk o Konjsko Υφιστάµενες Zerjavinec B. B. Luka ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΙΣ 400 kv Ernestinovo Mostar Trebinj e Pecs Ugljevik Trebinje BA ME Italy HU DC Link to Italy Ribarevin e Podgorica Sandorfalva Sombor Subotica S. Mitrovica Ribarevine Podgorica Tirana Tiran a Elbasa n Elbasan Novi Sad AL Becescaba SR Arad Kosovo B Skopje5 Stip Dubrovo Bitola Florina Kardia Arachtho s Portile de Fier Djerdap Nis FYROM GR Arachthos Sacalaz Nadab Thessaloniki Rosiori Kozlo duj Mogil a Tintareni Sofia West C. Mogila Blagoevgrad N.Santa RO BG Isaccea Isacce Varna Varna Dobruja Maritza3 Hamidabat Babaeski TR Υπό κατασκευή Συµβολαιοποιηµένες Υπό µελέτη - Σχήµα 1 : Σχηµατικό ιάγραµµα των ιασυνδεδεµένων Συστηµάτων της Βαλκανικής 23

Στις επόµενες παραγράφους γίνεται µία αναλυτική περιγραφή των διασυνδέσεων του Ελληνικού Συστήµατος µε τα Συστήµατα των γειτονικών χωρών. 2.5.1 Ελλάδα - ΠΓ Μ Με το Σύστηµα της ΠΓ Μ η Ελλάδα συνδέεται µέσω: µίας γραµµής 400kV απλού κυκλώµατος µε δίδυµο αγωγό, µεταξύ ΚΥΤ Θεσσαλονίκης και Dubrovo στην ΠΓ Μ και µίας γραµµής 400kV απλού κυκλώµατος µε δίδυµο αγωγό, µεταξύ ΚΥΤ Μελίτης και Bitola στην ΠΓ Μ. Η τελευταία αυτή διασυνδετική Γ.Μ. ολοκληρώθηκε το θέρος του 2007. 2.5.2 Ελλάδα - Αλβανία Με το Αλβανικό Σύστηµα η Ελλάδα συνδέεται µέσω: µίας γραµµής 400kV απλού κυκλώµατος µε δίδυµο αγωγό, µεταξύ ΚΥΤ Καρδιάς και Elbasan (Αλβανία). Η ικανότητα µεταφοράς ισχύος µέσω της γραµµής αυτής περιορίζεται στα 250 MVA λόγω περιορισµών στο Αλβανικό Σύστηµα. Τούτο οφείλεται στη δοµή του Αλβανικού Συστήµατος, δεδοµένου ότι η Αλβανία δεν διαθέτει σύστηµα 400kV πέραν της Γ.Μ. Elbasan-Καρδιά, παρά µόνο σύστηµα 220 kv µε χαλαρές συνδέσεις µε τη Σερβία και το Μαυροβούνιο. µίας γραµµής 150kV ελαφρού τύπου µεταξύ Υ/Σ Μούρτου και ΥΗΣ Bistrica στην Αλβανία, ονοµαστικής ικανότητας µεταφοράς 100MW περίπου. Μέσω των πιο πάνω διασυνδετικών γραµµών το Αλβανικό Σύστηµα λειτουργεί σύγχρονα και παράλληλα µε το Ελληνικό Σύστηµα. 2.5.3 Ελλάδα - Βουλγαρία Με το Βουλγαρικό Σύστηµα η Ελλάδα συνδέεται µέσω µίας Γ.Μ. 400kV (τύπου Β'Β'), µεταξύ ΚΥΤ Θεσσαλονίκης και Blagoevgrad στην Βουλγαρία. 24

2.5.4 Ελλάδα - Ιταλία Η διασύνδεση αυτή συνδέει το ΚΥΤ Αράχθου µε τον Υ/Σ Galatina στην Ιταλία. Είναι σύνδεση συνεχούς ρεύµατος και περιλαµβάνει: 2 σταθµούς µετατροπής ΥΤΣΡ (HVDC) 400kV ικανότητας 500MW τµήµατα εναερίων Γ.Μ. DC µήκους 45km επί Ιταλικού εδάφους και 107km επί ελληνικού εδάφους τµήµα υπογείου καλωδίου DC µήκους 4km επί Ιταλικού εδάφους ένα υποβρύχιο καλώδιο DC 400kV ισχύος 500MW και µήκους 160km Το ΚΥΤ Αράχθου συνδέεται µε το Σύστηµα µέσω δύο Γ.Μ. 400kV απλού κυκλώµατος µε τρίδυµο αγωγό (Β'Β'Β'/400kV) µε τα ΚΥΤ Τρικάλων και Αχελώου µήκους 105km και 71,5km αντίστοιχα. Η διασύνδεση Σ.Ρ. των Συστηµάτων Ελλάδας και Ιταλίας µέσω υποβρυχίου καλωδίου έχει τεθεί σε εµπορική λειτουργία και λειτουργεί επιτυχώς από το τέλος του 2002 (µε εξαίρεση µία περίοδο βλάβης, διάρκειας ενός µηνός, τον Αύγουστο του 2007). 2.5.5 Νέες ιασυνδέσεις στην Περιοχή Η νέα διασύνδεση στο πιο πάνω σχήµα που αφορά άµεσα το Ελληνικό Σύστηµα, είναι η Γ.Μ. 400 kv ΚΥΤ Φιλίππων ΚΥΤ Ν. Σάντας Τουρκία (Babaeski), η κατασκευή της οποίας έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και αναµένεται η ηλέκτρισή της εντός του θέρους του 2008. Η νέα Γ.Μ. 400 kv Σκόπια Stip (ΠΓ Μ) C. Mogila (Βουλγαρία) είναι και αυτή υπό κατασκευή στις γειτονικές χώρες, µε αναµενόµενο έτος υλοποίησης το 2009, σύµφωνα µε σχετική ενηµέρωση από τις χώρες αυτές. Η γραµµή αυτή είναι πολύ σηµαντική για τις εισαγωγές από βορρά προς το Ελληνικό Σύστηµα. Τούτο, διότι πέρα από την ικανότητα µεταφοράς προς την Ελλάδα, που µετά την ολοκλήρωση της Γ.Μ. Φλώρινα Bitola θα διαµορφώνεται πλέον από τέσσερις γραµµές 400 kv, καθοριστική για τις εισαγωγές στη χώρα µας είναι η διαµόρφωση του Συστήµατος της Βαλκανικής βορειότερα από τα σύνορά µας. Το νότιο τµήµα της Βαλκανικής, δηλαδή το τµήµα που περιλαµβάνει την Αλβανία, την ΠΓ Μ και τη χώρα µας, εξυπηρετείται από τη Γ.Μ. 400 kv Θεσσαλονίκη Blagoevgrad, καθώς και από δύο Γ.Μ. 220 kv Αλβανία Μαυροβούνιο και Αλβανία - Σερβία. Η νέα Γ.Μ. Βουλγαρία Σκόπια αποφορτίζει την όδευση Νις - Κόσοβο Σκόπια και επιτρέπει την αξιοποίηση της νέας Γ.Μ. Φλώρινα Bítola (βλ. αναλυτικά Κεφάλαιο 7). 25

Σηµαντικές επίσης ενισχύσεις αποτελούν οι νέες ΓΜ Elbasan - Τίρανα Podgorica. Η µεν πρώτη είναι στο στάδιο έναρξης εργασιών, ενώ αυτή µεταξύ Νις (Σερβία) και Σκοπίων (ΠΓ Μ) είναι ακόµη στο στάδιο του προγραµµατισµού. 26

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 27

3. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η ανάπτυξη του Συστήµατος σχεδιάστηκε µε στόχο την ικανοποίηση των απαιτήσεων ασφάλειας που καθορίζονται στον Κ Σ&ΣΗΕ, καθώς και της αύξησης των δυνατοτήτων διακίνησης ενέργειας, προς και από τους κόµβους του Συστήµατος, αλλά και προς και από τα γειτονικά Συστήµατα. 3.1 ΑΣΦΑΛΕΙΑ Στα πλαίσια εκτίµησης του βαθµού ικανοποίησης των κριτηρίων ασφαλούς λειτουργίας του Συστήµατος, ελέγχεται µία σειρά από παραµέτρους για την εκτίµηση των λειτουργικών καταστάσεων και την απόκριση του Συστήµατος σε συνθήκες διαταραχών. Για το σκοπό αυτό, στα πλαίσια του προγράµµατος ανάπτυξης εκπονούνται οι ακόλουθες µελέτες: 1. Μελέτες ανάλυσης στατικής ασφάλειας: Αναλύεται η συµπεριφορά του Συστήµατος στη µόνιµη κατάσταση (µελέτες ροής φορτίου) σε συνθήκες µεγίστου και ελαχίστου φορτίου, σύµφωνα µε τα κριτήρια Ν (κανονική λειτουργία µε διαθέσιµα όλα τα στοιχεία του Συστήµατος) και Ν-1 (απώλεια ενός στοιχείου του Συστήµατος, όπως Γ.Μ., µονάδα παραγωγής, ΑΜ/Σ). Ειδικά για το δίκτυο των 400kV, λόγω του κρίσιµου ρόλου του στη µεταφορά ενέργειας κατά µήκος του άξονα Βορρά-Νότου (βλ. Κεφ. 0), ελέγχεται επιπλέον η συµπεριφορά του Συστήµατος σε συνθήκες λειτουργίας Ν-2 (απώλεια δύο στοιχείων του Συστήµατος). Τα κριτήρια καλής και ασφαλούς λειτουργίας καλύπτουν τις απαιτήσεις του Κ Σ&ΣΗΕ (Άρθρο 247, 3 και 4) και είναι τα εξής: Tα επίπεδα τάσεως στους ζυγούς Υ.Τ. και Υ.Υ.Τ. του Συστήµατος απαιτείται να διατηρούνται εντός των παρακάτω ορίων: ±5% της ονοµαστικής τιµής σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας (Ν) ±10% της ονοµαστικής τιµής σε έκτακτες συνθήκες λειτουργίας (Ν-1) Oι φορτίσεις των Γ.Μ. να είναι κάτω από τα θερµικά τους όρια, τόσο σε κανονικές (Ν), όσο και σε έκτακτες (Ν-1) συνθήκες λειτουργίας. Επειδή το µέγιστο φορτίο του Συστήµατος εµφανίζεται κατά τη θερινή περίοδο, στις µελέτες ανάλυσης στατικής ασφάλειας λαµβάνονται υπόψη τα θερινά όρια λειτουργίας, τα οποία παρατίθενται στον Πιν. X (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II, σελ. 139). 2. Μελέτες στατικής ευστάθειας: Αναλύεται η συµπεριφορά του Συστήµατος σε περιπτώσεις µικρών µεταβολών καταστάσεων, όπως µεταβολές στο 28

φορτίο και την τοπολογία για την ανίχνευση τυχόν ταλαντώσεων χαµηλής συχνότητας. 3. Μελέτες µεταβατικής ευστάθειας: Ελέγχεται η ικανότητα του Συστήµατος να επανέλθει σε κανονική κατάσταση λειτουργίας µετά από µεγάλες και κρίσιµες διαταραχές, όπως απώλεια µονάδας παραγωγής σφάλµατα σε Γ.Μ. ή ζυγούς κρίσιµων Υ/Σ ή ΚΥΤ. Ελέγχεται επίσης, εάν µετά τη διαταραχή οι γεννήτριες παραµένουν σε συγχρονισµό ή αποσυγχρονίζονται. 4. Μελέτες βραχυκυκλωµάτων: Υπολογίζονται οι µέγιστες τιµές ρευµάτων βραχυκυκλώσεως σε όλους τους ζυγούς του Συστήµατος, σύµφωνα µε το πρότυπο IEC 60909. Ελέγχεται αν η µέγιστη υποµεταβατική στάθµη βραχυκυκλώσεως υπερβαίνει το 90% εκείνης που προβλέπεται στις προδιαγραφές του εξοπλισµού (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I, I.1). Το παραπάνω αποτελεί και ένα βασικό κριτήριο σχεδιασµού του εξοπλισµού Υ/Σ και ΚΥΤ σύµφωνα µε τον Κ Σ&ΣΗΕ (Άρθρο 247, 10). Η συµπεριφορά του Συστήµατος µελετάται σε «ακραίες» καταστάσεις φόρτισης, δηλαδή συνθήκες µεγίστου και ελαχίστου φορτίου. Η κατανοµή της παραγόµενης ισχύος στις µονάδες παραγωγής γίνεται µε βάση τις συνήθεις πρακτικές, όπως προκύπτουν από τη σειρά ένταξης των µονάδων, µε εξαίρεση τις µονάδες παραγωγής στο Νότιο Σύστηµα, οι οποίες σε ώρες µεγίστου φορτίου εντάσσονται µε τη µέγιστη διαθέσιµη παραγωγή τους. Επιπλέον, µελετάται η συµπεριφορά του Συστήµατος σε «ακραίες» καταστάσεις φόρτισης (τυπικά ελάχιστα και µέγιστα) ορισµένων κρίσιµων περιοχών του Συστήµατος. Κατά την τελευταία περίοδο και κατόπιν ειδικών µελετών δυναµικής και µεταβατικής συµπεριφοράς, καθώς και µελετών ευστάθειας τάσεως (που εκπονήθηκαν από το ΕΣΜΗΕ σε συνεργασία µε το Εργαστήριο Συστηµάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας του Ε.Μ.Π.), έχουν υλοποιηθεί από το ΕΣΜΗΕ ειδικά Συστήµατα Προστασίας (Special Protection Schemes) µε χρήση PLC (Programming Logical Controllers) για την αντιµετώπιση εκτάκτων καταστάσεων απώλειας Γ.Μ. ή µονάδων παραγωγής στο Νότιο Σύστηµα. 3.2 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υπολογίζεται η ικανότητα διακίνησης ισχύος από και προς τα γειτονικά συστήµατα µε βάση τις τρέχουσες ρυθµίσεις των προστασιών των διασυνδετικών γραµµών, εφαρµόζοντας τα προαναφερθέντα κριτήρια Στατικής και υναµικής ασφάλειας. Μετά την απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή, η ικανότητα διακίνησης ενέργειας 29

αποτελεί σηµαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη εµπορικών ανταλλαγών ενέργειας. εδοµένου ότι η ικανότητα µεταφοράς από και προς τα γειτονικά συστήµατα εξαρτάται από την ικανότητα όχι µόνο του Ελληνικού Συστήµατος αλλά και των συστηµάτων στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, στα πλαίσια της ΜΑΣΜ και διεθνών συνεργασιών (ΤΕΝ, µελέτη διασύνδεσης µε την Τουρκία κλπ.) µελετώνται έργα ενίσχυσης και ανάπτυξης των διασυνδέσεων στην ευρύτερη περιοχή (βλ. 5.5). 30

Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑ ΟΧΕΣ ΦΟΡΤΙΑ ΝΕΟΙ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΙ (Υ/Σ) ΥΤ/ΜΤ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 31

4. Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑ ΟΧΕΣ 4.1 ΦΟΡΤΙΑ Τα φορτία που χρησιµοποιήθηκαν στην εκπόνηση των µελετών στατικής και δυναµικής συµπεριφοράς του Συστήµατος για τις ώρες µεγίστου και ελαχίστου φορτίου για κάθε ένα από τα έτη της περιόδου που καλύπτει η παρούσα ΜΑΣΜ προέκυψαν από: την εκτίµηση της συνολικής ζήτησης ισχύος και ενέργειας για το Σύστηµα που πραγµατοποιήθηκε από το ΕΣΜΗΕ, µία σύνοψη της οποίας παρατίθεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II. τις εκτιµήσεις του ΕΣΜΗΕ σχετικά µε την εξέλιξη των φορτίων ιανοµής (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, Πίνακες Φ1 έως Φ5). τις προβλέψεις των φορτίων της ΕΗ/Γ Ορυχείων (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, Πίνακας Φ7). τις προβλέψεις των φορτίων των Καταναλωτών Υ.Τ. (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, Πίνακας Φ6). Οι συνθήκες µεγίστου φορτίου στο Σύστηµα εµφανίζονται κατά τη θερινή περίοδο και στη διάρκεια των µεσηµβρινών ωρών, ενώ οι συνθήκες ελαχίστου φορτίου την άνοιξη κατά τις νυχτερινές ώρες. Το απόλυτο ελάχιστο του Συστήµατος εµφανίζεται την περίοδο του Πάσχα. 4.2 ΝΕΟΙ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΙ (Υ/Σ) ΥΤ/ΜΤ Για τους νέους Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ που πρόκειται να συνδεθούν στο Σύστηµα εντός του χρονικού ορίζοντα που καλύπτεται από την παρούσα ΜΑΣΜ, ισχύουν τα εξής: Θα εγκατασταθούν 17 νέοι Υ/Σ υποβιβασµού 150kV/ΜΤ του ιαχειριστή ικτύου (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, Πίνακας Σ1). Ο ΟΣΕ θα ηλεκτροδοτήσει την κίνηση των αµαξοστοιχιών µεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης µε την κατασκευή 13 νέων Υ/Σ 150kV/ΜΤ σε όλο το µήκος του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Οι 5 από τους πιο πάνω Υ/Σ έχουν ήδη ηλεκτρισθεί (οι 4 εντός της διετίας 2007-2008). Επίσης, η ηλεκτροδότηση της σιδηροδροµικής γραµµής Αθήνας - Πάτρας θα απαιτήσει σε πρώτη φάση την κατασκευή δύο επιπλέον Υ/Σ 150kV/ΜΤ στην περιοχή της Κορίνθου και στο Λουτρόπυργο (περιοχή Μεγάρων). Εκτιµάται ότι θα εγκατασταθούν 7 Υ/Σ ανυψώσεως σε Σταθµούς Παραγωγής της ΕΗ. Στον ΑΗΣ Αλιβερίου και στον ΑΗΣ Μεγαλόπολης 32

οι νέες µονάδες παραγωγής εκτιµάται ότι θα συνδεθούν στο Σύστηµα 400kV µέσω Μ/Σ ανυψώσεως ΜΤ/400kV. Στους Υ/Σ των 5 νέων ΥΗΣ (Ιλαρίωνας, Μεσοχώρα, Μετσοβίτικο, Πευκόφυτο, Συκιά) οι µονάδες παραγωγής θα συνδεθούν στο Σύστηµα 150kV µέσω Μ/Σ ανυψώσεως ΜΤ/150kV. Σύµφωνα µε τις προσφορές σύνδεσης που έχουν δοθεί σε 9 Σταθµούς Παραγωγής ανεξάρτητων παραγωγών (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, Πίνακας Π1) και εφόσον οι τελευταίοι προχωρήσουν στην υλοποίηση των αντίστοιχων έργων παραγωγής, προβλέπεται η ένταξη ισάριθµων νέων Υ/Σ ανυψώσεως. Σε 4 από τους παραπάνω Υ/Σ (Αλουµίνιο, Άγ. Θεόδωροι Κορινθίας, Μαγνησία, Άγ. Νικόλαος Αράχθου) οι µονάδες παραγωγής συνδέονται στο Σύστηµα 150kV µέσω Μ/Σ ανυψώσεως ΜΤ/150kV, ενώ στους υπόλοιπους 5 Υ/Σ (Καβάλα, Λιβαδειά, Θήβα, Θίσβη, Άγ. Νικόλαος Βοιωτίας) οι µονάδες παραγωγής συνδέονται στο Σύστηµα 400kV µέσω Μ/Σ ανυψώσεως ΜΤ/400kV. Επίσης, για την υποδοχή της ισχύος αιολικών πάρκων (Α/Π) προβλέπεται η ανάπτυξη νέων Υ/Σ 150kV/ΜΤ σε διάφορα σηµεία της χώρας. Σύµφωνα µε τις προσφορές σύνδεσης που έχουν εκδοθεί από το ΕΣΜΗΕ, για τη σύνδεση των Α/Π που έχουν λάβει προσφορά σύνδεσης θα απαιτηθούν 65 νέοι Υ/Σ 150kV/ΜΤ, όπως περιγράφεται αναλυτικά στο Κεφάλαιο 6. Η κατασκευή των Υ/Σ αυτών εξαρτάται βέβαια από την πρόοδο κατασκευής των αντίστοιχων Α/Π. 4.3 ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Για την εκπόνηση της ΜΑΣΜ λαµβάνονται υπόψη οι υφιστάµενες µονάδες παραγωγής ενώ δεδοµένων των αβεβαιοτήτων όσον αφορά την ένταξη νέων µονάδων παραγωγής- εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια που αφορούν ένταξη των αδειοδοτηµένων ΘΗΣ. Οι υφιστάµενες και οι υποψήφιες προς ένταξη µονάδες παραγωγής περιγράφονται στη συνέχεια. 4.3.1 Υφιστάµενες Μονάδες Παραγωγής Από τις υφιστάµενες µονάδες παραγωγής λαµβάνονται υπόψη οι εξής: Οι θερµικοί σταθµοί της ΕΗ που έχουν αδειοδοτηθεί από το ΥΠΑΝ µε τις Υ.Α. 5/Β/Φ1/οικ.1085/24.1.2002 και 5/ΗΛ/Α/Φ7/19600/4.11.2003 και είναι σε λειτουργία (βλ. Πιν. II κατωτέρω). Οι υδροηλεκτρικοί σταθµοί της ΕΗ που έχουν αδειοδοτηθεί από το ΥΠΑΝ µε την πρώτη Υ.Α. και είναι σε λειτουργία (βλ. Πιν. III κατωτέρω). Οι µονάδες νέας εφεδρείας της εταιρείας ΗΡΩΝ Θερµοηλεκτρική Α.Ε. στο Χαραϊντίνι Θηβών. 33

Η µονάδα παραγωγής συνδυασµένου κύκλου της Ενεργειακής Θεσσαλονίκης (ΕΝΘΕΣ). Η νέα µονάδα παραγωγής συνδυασµένου κύκλου της ΕΗ στο Λαύριο (Λαύριο V) που τέθηκε σε λειτουργία το Μάρτιο του 2006. 4.3.2 Νέες Μονάδες Παραγωγής Για την ανάλυση των λειτουργικών καταστάσεων του Συστήµατος για το χρονικό ορίζοντα της παρούσας ΜΑΣΜ έχουν ληφθεί υπόψη τα εξής: Οι νέες µονάδες παραγωγής συνδυασµένου κύκλου της ΕΗ που προγραµµατίζεται να εγκατασταθούν στο Αλιβέρι και τη Μεγαλόπολη. Οι υδροηλεκτρικοί σταθµοί της ΕΗ που έχουν αδειοδοτηθεί από το ΥΠΑΝ µε την Υ.Α. 5/Β/Φ1/οικ.1085/24.1.2002 και η ένταξή τους περιλαµβάνεται στο πρόγραµµα της ΕΗ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, Πίνακας Π1). Οι νέες µονάδες συµπαραγωγής της «Αλουµίνιον της Ελλάδος» στον οµώνυµο Υ/Σ. Η νέα µονάδα παραγωγής της ENELCO στη Βοιωτία. Επίσης, εξετάστηκαν εναλλακτικά σενάρια ένταξης των αδειοδοτηµένων µονάδων ανεξαρτήτων παραγωγών, µε έµφαση στις µονάδες παραγωγής που έχουν λάβει προσφορά σύνδεσης και έχουν κάνει γνωστό ότι προχωρά η κατασκευή τους. Πιο συγκεκριµένα, έως το εκέµβριο του 2007 είχαν ζητήσει και είχαν λάβει προσφορά σύνδεσης 7 νέοι θερµοηλεκτρικοί σταθµοί (συµπεριλαµβανοµένων των προαναφερόµενων ΘΗΣ Αλουµινίου και ENELCO), συνολικής ισχύος περίπου 3300 MW. Οι 5 εξ αυτών δύνανται να συνδεθούν στο Σύστηµα 400 kv ενώ οι υπόλοιποι προβλέπεται να συνδεθούν στο Σύστηµα 150 kv µε γραµµές µεταφοράς µικρού µήκους. Όλες οι αδειοδοτηµένες µονάδες µπορούν να συνδεθούν στο Σύστηµα χωρίς την απαίτηση επιπλέον έργων. Η ανάγκη ένταξης έργων µεταφοράς µείζονος σηµασίας (4 ο κύκλωµα 400 kv Βορρά-Νότου, Γ.Μ. 400 kv ΚΥΤ Λάρισας ΚΥΤ Τρικάλων και ΚΥΤ Τρικάλων ΚΥΤ Μελίτης καθ όλο το µήκος της) εξαρτάται εντόνως από τη γεωγραφική κατανοµή των νέων µονάδων παραγωγής και κυρίως από την ύπαρξη ή όχι νέας παραγωγής στο Νότιο Σύστηµα. Μέχρι τον Απρίλιο του 2008, εκτός από τους ΘΗΣ Αλουµινίου και ENELCO, στο Νότιο Σύστηµα είχαν αδειοδοτηθεί µονάδες παραγωγής συνολικής ισχύος περίπου 3650 MW. Πρέπει να τονισθεί επίσης, ότι από τη λειτουργική διερεύνηση των εναλλακτικών σεναρίων που εξετάστηκαν, προκύπτει σαφώς η ανάγκη ένταξης νέας παραγωγής στο Νότιο Σύστηµα. Η ένταξη νέων µονάδων στο Νότιο Σύστηµα θα έχει εξαιρετικά µεγάλη συµβολή στην ασφάλεια του Νοτίου Συστήµατος. 34

Πιν. II: Υφιστάµενοι Θερµικοί Σταθµοί Παραγωγής Συνδεδεµένοι στο Σύστηµα ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΟΝΑ Α ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΓΚΑΤΕ- ΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ 1 (MW) ΚΑΘΑΡΗ ΙΣΧΥΣ (MW) Λιγνιτικές µονάδες Άγ. ηµήτριος Ι, ΙΙ 2x300 2x274 ΕΗ Άγ. ηµήτριος Άγ. ηµήτριος ΙΙΙ, IV 2x310 2x283 Άγ. ηµήτριος V 375 342 ΕΗ Αµύνταιο Αµύνταιο Ι, ΙΙ 2x300 2x273 ΕΗ Καρδιά Καρδιά I-II 2x300 2x275 Καρδιά III-V 2x325 2x300 ΕΗ Λιπτόλ Λιπτόλ Ι 10 8 (Πτολεµαΐδα) Λιπτόλ ΙΙ 33 30 ΕΗ Μεγαλόπολη Ι Μεγαλόπολη Ι, ΙΙ 2x125 2x113 Μεγαλόπολη III 300 270 ΕΗ Μεγαλόπολη IΙ Μεγαλόπολη IV 300 260 ΕΗ Μελίτη Μελίτη 330 292,1 Πτολεµαΐδα Ι 70 64 ΕΗ Πτολεµαΐδα Πτολεµαΐδα ΙΙ, ΙΙΙ 2x125 2x116 Πτολεµαΐδα IV 300 274 Σύνολο ισχύος λιγνιτικών µονάδων 5288 4808,1 Πετρελαϊκές µονάδες ΕΗ Αλιβέρι Αλιβέρι III, IV 2x150 2x144 Λαύριο Ι 150 143 ΕΗ Λαύριο Λαύριο ΙΙ 300 287 Σύνολο ισχύος πετρελαϊκών µονάδων 750 718 Μονάδες συνδυασµένου κύκλου (ΜΣΚ) ΕΗ Κοµοτηνή Κοµοτηνή 495 476,3 Λαύριο III (µικρή ΜΣΚ) 180 173,4 ΕΗ Λαύριο Λαύριο IV (µεγάλη ΜΣΚ) 560 550,2 Λαύριο V (νέα ΜΣΚ) 385,3 377,7 Ενεργειακή Θεσ. ΘΗΣ ΕΝΘΕΣ ΕΝΘΕΣ 390 384,5 Σύνολο ισχύος µονάδων συνδυασµένου κύκλου 2010,3 1962,1 Μονάδες φυσικού αερίου ΕΗ Άγ. Γεώργιος VIII 160 151 Άγ. Γεώργιος ΕΗ Άγ. Γεώργιος IX 200 188 ΗΡΩΝ Θερµοηλεκτρική ανοικτού κύκλου Αεριοστροβιλικές µονάδες ΘΗΣ ΗΡΩΝ 147,8 147,8 Σύνολο ισχύος µονάδων φυσικού αερίου 507,8 486,8 Λοιποί Θερµοηλεκτρικοί Σταθµοί αποτελούµενοι από µονάδες κάτω των 50 MW ΕΛΠΕ ΕΛΠΕ/Εγκαταστάσεις Ασπροπύργου 50 50 ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ/Άγ. Θεόδωροι 66,1 66,1 Σύνολο ισχύος λοιπών Θερµοηλεκτρικών Σταθµών 116,1 116,1 ΣΥΝΟΛΟ ΙΣΧΥΟΣ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ 8672,2 8081,7 1 Με βάση τις αντίστοιχες Άδειες Παραγωγής και Λειτουργίας 35

Πιν. III: Υφιστάµενοι Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί Παραγωγής Συνδεδεµένοι στο Σύστηµα 1 ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΟΝΑ Α ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΓΚΑΤΕ- ΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ (MW) ΚΑΘΑΡΗ ΙΣΧΥΣ (MW) ΕΗ Άγρας Άγρας I, II 2x25 2x25 ΕΗ Ασώµατα Ασώµατα I, II 2x54 2x54 ΕΗ Εδεσσαίος Εδεσσαίος 19 19 ΕΗ Θησαυρός Θησαυρός Ι-IΙΙ 3x128 3x128 ΕΗ Καστράκι Καστράκι I-IV 4x80 4x80 ΕΗ Κρεµαστά Κρεµαστά I-IV 4x109,3 4x109,3 ΕΗ Λάδωνας Λάδωνας Ι, ΙΙ 2x35 2x35 ΕΗ Πηγές Αώου Πηγές Αώου I, II 2x105 2x105 ΕΗ Πλαστήρας Πλαστήρας I-III 3x43,3 3x43,3 ΕΗ Πλατανόβρυση Πλατανόβρυση Ι, ΙΙ 2x58 2x58 ΕΗ Πολύφυτο Πολύφυτο Ι-IΙΙ 3x125 3x125 ΕΗ Πουρνάρι I Πουρνάρι I, I-III 3x100 3x100 ΕΗ Πουρνάρι II Πουρνάρι IΙ, I-II 2x16 2x16 Πουρνάρι IΙ, III 1,6 1,6 ΕΗ Στράτος Στράτος I, II 2x75 2x75 ΕΗ Σφηκιά Σφηκιά Ι-ΙΙΙ 3x105 3x105 ΣΥΝΟΛΟ ΙΣΧΥΟΣ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ 3016,5 3016,5 1 εν αναφέρονται οι Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί που υπάγονται στις διατάξεις του Άρθρου 9 του Ν. 3468/06 Πιν. IV: Υφιστάµενοι Σταθµοί Παραγωγής του Άρθρου 9 του Ν. 3468/06 (ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ) στο ιασυνδεδεµένο Σύστηµα (31 Μαρτίου 2008) ΕΙ ΟΣ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ (MW) Αιολικά Πάρκα (Α/Π) Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί (ΜΥΗΣ) Σταθµοί Βιοαερίου Βιοµάζας (ΣΒΙΟ) Μονάδες Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΥΘΗΑ) 675,57 129,07 56,30 27,93 Φωτοβολταϊκοί Σταθµοί 1,07 ΣΥΝΟΛΟ ΙΣΧΥΟΣ 889,94 36

ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ) ΓΕΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 400KV ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 150KV ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΑΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΝΕΑ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΕΡΓΟΥ ΙΣΧΥΟΣ ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΑΣΜ 2006-2010 37

5. ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ) 5.1 ΓΕΝΙΚΑ Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφονται κατά κατηγορίες τα νέα έργα µεταφοράς για την περίοδο που καλύπτεται από την παρούσα ΜΑΣΜ. Πιο συγκεκριµένα περιγράφονται τα νέα έργα µεταφοράς για τα δίκτυα 400kV και 150kV που στοχεύουν στην ασφαλή και αξιόπιστη τροφοδότηση των φορτίων και νέα έργα που αφορούν την ενίσχυση των διασυνδέσεων για την αύξηση της δυνατότητας εµπορικών ανταλλαγών µε τα συστήµατα άλλων χωρών. Από τα παραπάνω ιδιαίτερη σηµασία έχουν τα έργα ανάπτυξης του κορµού 400kV καθώς και ορισµένα κρίσιµα έργα στο δίκτυο 150kV. Επιπλέον, στόχος της ΜΑΣΜ είναι να περιλάβει, εκτός από τα απαραίτητα νέα έργα Συστήµατος, βελτιώσεις στη δοµή των υφισταµένων Υ/Σ και ενισχύσεις στο υφιστάµενο δίκτυο Γ.Μ., µε σκοπό την αύξηση της λειτουργικότητας και της αξιοπιστίας των εγκαταστάσεων του Συστήµατος. Έτσι, προγραµµατίζεται η εγκατάσταση αυτοµάτων διακοπτών σε αρκετούς Υ/Σ (που συνδέονταν στο Σύστηµα µέσω αποζευκτών) και αντικαθίστανται τα ελάχιστα εναποµένοντα έµβολα τεχνητού σφάλµατος µε διακόπτες ισχύος. Παράλληλα, αναβαθµίζονται Γραµµές Μεταφοράς ελαφρού τύπου (Ε) σε Γ.Μ. διπλού κυκλώµατος βαρέος τύπου (2Β) µε στόχο την αύξηση της ικανότητας µεταφοράς ενώ καταβάλλεται προσπάθεια ελαχιστοποίησης των ακτινικών τροφοδοτήσεων µε κλείσιµο βρόχων µέσω νέων Γ.Μ.. Μείζον στοιχείο ανάπτυξης του Συστήµατος αποτελεί η κατασκευή των νέων ΚΥΤ, 6 εκ των οποίων (Ν. Σάντας, Αλιβερίου, Λαγκαδά, Πάτρας, Ρουφ και Μεγαλόπολης) προβλέπεται να ενταχθούν εντός του χρονικού ορίζοντα που καλύπτεται από την παρούσα ΜΑΣΜ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV, Πίνακας Ε1). Η κατασκευή του ΚΥΤ Αργυρούπολης (πλευρά 400kV) έχει ανασταλεί λόγω έντονων αντιδράσεων των κατοίκων και σχετικής απόφασης του ΣτΕ. Η µη ολοκλήρωση της πλευράς 400kV του εν λόγω ΚΥΤ δηµιουργεί ήδη σοβαρά προβλήµατα στην τροφοδότηση των φορτίων του Λεκανοπεδίου Αττικής, καθώς και στην ασφαλή διακίνηση της παραγωγής του Λαυρίου προς το Σύστηµα 400kV. 38