ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α. Η πρόοδος του έργου στη παρούσα φάση θεωρείται επαρκής. Αποτελέσµατα έχουν προκύψει για τις περισσότερες Ενότητες Εργασίας, ενώ η µαζικότητα εξαγωγής των πειραµατικών δεδοµένων διασφαλίζει την σταθερή πρόοδο διεκπαιρέωσης του φυσικού αντικειµένου. Οι προβλεπόµενες εργασίες στο σύνολό τους έχουν αρχίσει και ολοκληρώνονται σύµφωνα µε το αρχικό σχέδιο. Ε.Ε. 1 - Αναερόβια συνεπεξεργασία βιοµηχανικών απόνερων µε ιλύ βιολογικών καθαρισµών. Συγκεκριµένα για τα πειράµατα αναερόβιας χώνευσης της απορριπτόµενης ενεργού ιλύος σε συνεπεξεργασία µε αγροτοβιοµηχανικά υγρά απόβλητα στήθηκαν τρεις αντιδραστήρες 45, 60 και 100 λίτρων. Οι δύο πρώτοι λειτουργούν εν σειρά, όπου η απόρριψη του πρώτου αντιδραστήρα είναι η είσοδος του δεύτερου ενώ ο τρίτος λειτουργεί ανεξάρτητα. Οι χρόνοι παραµονής που ελέγχθηκαν µέχρι στιγµής είναι 10, 14 και 17 ηµέρες, ενώ το ποσοστό συµµετοχής του ελαιουργικού αποβλήτου είναι 30%. Για τον έλεγχο της επεξεργασµένης ιλύος επιλέχθηκαν και ελέγχονται παράµετροι όπως το παραγόµενο βιοαέριο και η σύνθεση του, το υδρογόνο, το διαλυτό και ολικό COD, τα ολικά και πτητικά στερεά, οι πρωτεΐνες, το οργανικό άζωτο και η αµµωνία αλλά και τα µικροµοριακά λιπαρά οξέα. Επόµενοβήµα, στοσυγκεκριµένοποσοστόµίγµατος, είναι η προεπεξεργασία της µίγµατος ιλύος πριν την αναερόβια χώνευση µε µηχανική µέθοδο. Ως µέθοδος επιλέχθηκε η χρήση υπερήχων µε στόχο την βελτιστοποίηση του βήµατος της υδρόλυσης. Για τον σκοπό αυτό στήθηκε συσκευή υπερήχων Sonoblock sb5 1002 της εταιρίας Bandelin και διεξάγονται τα πρώτα κατευθυντήρια πειράµατα σε αυτόκλειστους γυάλινουςαντιδραστήρες. Τα αποτελέσµατα που θα προκύψουν θα χρησιµοποιηθούν για τον ορθό σχεδιασµό του συστήµατος πριν την παροχεύτεση της µηχανικά πλέον επεξεργασµένης ιλύος στους αναερόβιους αντιδραστήρες. Η συµπεριφορά των δύο συστηµάτων αναερόβιας συνεπεξεργασίας ιλύος µε ελαιουργικό απόβλητο, µελετήθηκε σε δύο νέους χρόνους παραµονής των 12.3 και 19.7 ηµερών (πέραν των χρόνων παραµονής των 11, 14 και 16.7 ηµερών που είχαν ελεγχθεί κατά την προηγούµενη περίοδο). Επιπλέον, µία µονάδα υπερήχων ενσωµατώθηκε µεταξύ των δύο αναερόβιων αντιδραστήρων προκειµένου να ενισχυθεί η βιοαποικοδοµησιµότητα της επεξεργασµένης ιλύος του πρώτου σταδίου. Οι χρόνοι παραµονής που ελέγχθηκαν ήταν 11 και 19.7 ηµέρες. Στην παρούσα φάση ελέγχεται η συνεπεξεργασία της ιλύος µε απόβλητο γλυκερίνης, το οποίο προκύπτει ως παραπροϊόν κατά την παραγωγή του βιοντίζελ. Μέχρι στιγµής έχουν πραγµατοποιηθεί µετρήσεις σε υδραυλικούς χρόνους παραµονής των 12.3 και 14 ηµερών προκειµένου να συγκριθούν µε τις αντίστοιχες της συνεπεξεργασίας µε απόβλητο ελαιοτριβείου. Επόµενο βήµα είναι να µελετηθεί η συµπεριφορά των συστηµάτων µε απόβλητο γλυκερίνης και σε άλλους χρόνους παραµονής, των 11, 16.4 και 19.7 ηµερών, µεκαιχωρίςτοσύστηµατων υπερήχων. Ε.Ε. 2 - Xρήση ξηραµένης ιλύος στην κεραµοποϊια Αναφορικά µε τη χρήση ξηραµένης ιλύος στην κεραµοποιεία ολοκληρώθηκαν οι παρακάτω εργασίες: 1) Κατασκευή µεταλλικών καλουπιών. Συνολικά έγιναν τρία είδηκαλουπιών: α) ράβδοι 4x4x10 cm, β) κύβοι 4x4x4cm, γ) ράβδοι 2x2x10 cm. Τα δοκίµια που κατασκευάστηκαν από τα καλούπια (α) και (β) απέτυχαν εξαιτίας του µεγάλου πάχους του υλικού και της αδυναµίας οµοιόµορφου ψησίµατός τους µε αποτέλεσµα να κατασκευαστούν µόνο δοκίµια τύπου (γ).
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α. 2) Κατασκευή δοκιµαστικών δοκιµίων και ψήσιµο σε ελεγχόµενη θερµοκρασία- Προσδιορισµός του βέλτιστου προγράµµατος ψησίµατος. Το πρόγραµµα περιλαµβάνειάνοδοτηςθερµοκρασίαςαπότους 25 στους 900 oc σεδέκα (10) ώρες, παραµονήστους 900 oc γιαµία (1) ώρακαιψύξητωνδειγµάτωνµέσα στο φούρνο έως τη θερµοκρασία περιβάλλοντος (διάρκεια 1-2 µέρες). Σε περιπτώσεις που το πρόγραµµα ανόδου της θερµοκρασίας ήταν διαστήµατος 1 και 5 ωρώνκαιηαφαίρεσητων δειγµάτων από το φούρνο άµεση, αυτό είχε ως αποτέλεσµα ρωγµατώσεις και αλλοιώσεις των δοκιµίων. 3) Οριστικοποιήθηκαν οι συγκεντρώσεις της ξηραµένης και κονιοποιηµένης ενεργού ιλύος (Powder Activated Sludge PAS) πουθαεξεταστούν. Αυτέςείναι 0, 2, 4, 6 και 8% κατάβάρος. Οριστικοποιήθηκε η αρχική υγρασία του δείγµατος σε 20% κατά βάρος. Οριστικοποιήθηκε η µεθοδολογία χαρακτηρισµούτωνδοκιµίων: περιεχόµενηυγρασία, συρρίκνωση, αντοχή τριών σηµείων. 4) Κατασκευάστηκαν δοκίµια αργίλου-pas διαφόρων περιεκτικοτήτων και προσδιορίστηκε η συρρίκνωσή τους. 5) Πραγµατοποιήθηκε αποστολή δείγµατος ξηραµένης και κονιοποιηµένης ενεργού ιλύος στην Κεραµοποιεία Terra Α.Ε. στη Λάρισα προκειµένου κατασκευαστούν πραγµατικά τούβλα σε κατάλληλη πιλοτική συσκευή. Τα 3 µίγµατα έχουν διαφορετικούς αρχικούς λόγους C/N και αρχικές υγρασίες που κυµαίνονται εντός του βέλτιστου αρχικού εύρους. Στα µίγµατα καταγράφονται η θερµοκρασία, η σχετική υγρασία και το ποσοστό οξυγόνου από ειδικούς µετρητές που εγκαταστάθηκαν στο κέντρο της µάζας που σταθεροποιείται. Υπό εξέλιξη βρίσκεται ο αρχικός χαρακτηρισµός των συστατικών τωνµιγµάτων (λάσπη, ροκανίδι, υπολείµµαταφαγητών, χαρτί, κλαδιά). Ε.Ε. 3 - Aερόβια σταθεροποίηση ιλύος Έχει γίνει έναρξη λειτουργίας 3 αντιδραστήρων µε διαφορετικά µίγµατα λάσπης και µε το οργανικό κλάσµα στερεών αποβλήτων, ενώ κλαδιά και ροκανίδι χρησιµοποιήθηκανωςυλικόπλήρωσης. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΠΙΛΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α. Ε.Ε. 4 - Πιλοτικές µονάδες τεχνητών υγροβιότοπων κατακόρυφης ροής για την επεξεργασία ιλύος από βιολογικούς καθαρισµούς Έχει ξεκινήσει η λειτουργία των 11 πιλοτικών µονάδων (δεξαµενών) επιφάνειας 0.5m2 για την επεξεργασίαιλύοςµεχρήσηφυσικώνσυστηµάτων. Οι 6 απότις 11 µονάδεςφορτίζονταιµερυθµό 70 kg/χρόνο/m2 µε χρόνο φόρτισης 1 εβδοµάδας και ανάπαυσης 3. Οι 6 δεξαµενέςµεφόρτιση 70 kg/χρόνο/m2 έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά (προέλευσηκαιµέγεθοςυλικού, είδοςφύτευσης, υπάρξει σωλήνων αερισµού. Οι υπόλοιπες 5 δεξαµενές έχουνίδιαχαρακτηριστικάµεµιααπότιςπροηγούµενες. Οιδύοαπόαυτέςφορτίζονταιµε 30 και 60 kg/χρόνο/m2, αντίστοιχα. Οιυπόλοιπες 3 φορτίζονταιµε 70, 60 και 30 kg/χρόνο/m2, αλλά στην ιλύ έχει προστεθεί ποσότητα χρωµικών αλάτων. Οι δειγµατοληψίες πραγµατοποιούνται στο τέλος της κάθε περιόδου ανάπαυσης, πριν ξεκινήσει ο επόµενος κύκλος φόρτισης των δεξαµενών. Τα δείγµατα αναλύονται στο εργαστήριο για τον προσδιορισµό διαφόρων ρύπων (άνθρακα, αζώτου, φωσφόρου και βαρέων µετάλλων).. Ε. 5 - Επεξεργασία υγρών αποβλήτων µε τη χρήση τεχνητών υγροβιότοπων κατακόρυφης ροής Έχει ξεκινήσει η λειτουργία των 10 πιλοτικών µονάδων (δεξαµενών) επιφάνειας 0.5m2 για την επεξεργασία υγρών αποβλήτων αστικής φύσης µε Πίνακας 1. Χαρακτηριστικά Πιλοτικών Μονάδων
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α. χρήση φυσικών συστηµάτων. Οι δεξαµενές δέχονται συνθετικό λύµα, που προσοµοιάζει αστικό υγρό απόβλητο. Κάθε δεξαµενή έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά (είδοςκαιµέγεθοςυλικούπλήρωσης, είδος φύτευσης, παρουσία σωλήνων αερισµού, χρήση πορωδών υλικών). Η περίοδος φόρτισης των δεξαµενών στηνπρώτηφάσητηςλειτουργίαςείναι 2 µέρεςκαιη περίοδος ανάπαυσης 4. Οι δειγµατοληψίες πραγµατοποιούνται στο τέλος της κάθε περιόδου φόρτισης. Τα δείγµατα αναλύονται στο εργαστήριο για τονπροσδιορισµόδιαφόρωνρύπων (άνθρακα, αζώτου, φωσφόρου). Ε.Ε. 6 Ξήρανση Ιλύος µε Ηλιοθερµικές Μεθόδους Οι εργασίες που αφορούν σε αυτή την Ενότητα Εργασίας ήδη έχουν προχωρήσει ώστε έχουν καλυφθεί ήδη η θερινή και η φθινοπωρινή περίοδος της καµπάνιας πειραµάτων. Έχουν ήδη ξηρανθεί συνολικά περίπου 750kg αφυδατωµένης ιλύος. Τα πειραµατικά αποτελέσµατα δείχνουν ότι η εκτεταµένη αφαίρεση υγρασίας από την υγρή λάσπη δύναται να επιτευχθεί κατά το ίδιο ποσοστό τόσο κατά τη θερινή (όπου η ηλιοφάνεια είναι έντονη), όσο και κατά τη φθινοπωρινή περίοδο. Ο ρυθµός ξήρανσης, πάντως, κατά την τελευταία αυτή περίοδο µειώνεται σηµαντικά και ανάλογα µε τη µείωση της περιόδου ηλιοφάνειας, φτάνει έως και το ήµισυ του αντίστοιχου ρυθµού κατά την θερινή περίοδο. Και σε αυτήν την περίπτωση, όµως, η αφαίρεση της υγρασίας είναι τέτοια, ώστε να καταλήγουµε σε ένα αρκετά ξηρό προϊόν, του οποίου το περιεχόµενο σε υγρασία δεν ξεπερνά το 8% κατά κανόνα, για ένα χρόνο παραµονής 15-20 ηµερών. Επόµενο βήµα είναι η προσθήκη συστήµατος ανάµιξης εντός τουλάχιστον µίας θερµοκηπιακής µονάδας ξήρανσης ώστε η περιεχόµενη λάσπη να αναδεύεται µε σκοπό την επιτάχυνση του χρόνου ξήρανσης. Ε.Ε. 7 Παραγωγή ψηφιοποιηµένων χαρτών Μέχρι στιγµής έχουν συλλεχθεί οι απαραίτητοι χάρτεςκαιέχειαρχίσειηψηφιοποίησητους. Ενώ για την µελέτη σχεδιασµού επιλέχθηκε το ηµοτικό ιαµέρισµα του Ροδίτη, για το οποίοθαγίνειηµελέτη. Η µονάδα επεξεργασίας των αστικών λυµάτων του Ροδίτηθασχεδιαστείγιαπληθυσµό 1000 ι.κ., διότι αυτός υπολογίζεται ότι θα είναι ο µελλοντικός πληθυσµός του Ροδίτη µετά πάροδο 40ετίας και θεωρώντας ότι η ετήσια αύξηση του πληθυσµού είναι κατά µέσο όρο 1%. Η παροχή λυµάτων ανά ισοδύναµο κάτοικολαµβάνεταιίσηµε 150 L/dκαιη συνολικήπαροχήτωνλυµάτωνίσηµε 150 m3/d. Στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται λεπτοµερώς οι φυσικοχηµικές παράµετροι σχεδιασµού. Το σύστηµα σχεδιάστηκε σαν υβριδικό αποτελούµενο από τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο συνίσταται από τρεις κλίνες κατακόρυφης ροής, το δεύτερο στάδιο από δύο κλίνες κατακόρυφης ροής και το τρίτο στάδιο από µία κλίνη οριζόντιας υπόγειας ροής. Η εκτίµηση του µεγέθους στον σχεδιασµό των ΤΥΚΡ στηρίζεται περισσότερο στην εµπειρία και στη γνώση που αποκτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια τόσο σε µελέτες στο εργαστήριο όσο και σε πειράµατα µεγάλης κλίµακας (Boutin et al., 1997). Εξαρτάται από το οργανικό φορτίο που δέχονται και εκφράζεται ως µονάδα επιφάνειας φίλτρου ανά ισοδύναµοκάτοικο (m2/ι.κ.).
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α. Ηεπιφάνειαηοποίαπροτείνεταιγιακάθεστάδιοκαιη οποίαµπορείναπροσαρµόζεταιανάλογαµετοκλίµα, το επίπεδο της απαιτούµενης αποµάκρυνσης των ρύπωνκαιτουδραυλικόφορτίο, είναισυνήθως: α) 1.2 m2/ι.κ., διαιρούµενη σε 3 όµοιες µονάδες για το πρώτο στάδιο και β) 0.8 m2/ι.κ. διαιρούµενη σε 2 όµοιες µονάδες για εναλλακτική τροφοδοσία για το δεύτερο στάδιο. ΈρευναστηΓαλλίαέδειξεότι 2 m2/ι.κ. είναιη προαπαιτούµενη επιφάνεια ώστε να επιτευχθεί ικανοποιητική νιτροποίηση, ενώ µεγέθη µεγαλύτερα από 2.5 m2/ι.κ. δεν φαίνεται να βελτιώνουν την νιτροποίηση (Molle et al., 2004). ΠΙΝΑΚΑΣ 2 - ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΡΥΠΩΝ Για την πλήρη στεγανότητα των κλινών, ώστε να αποφευχθεί διαρροή λυµάτων προς το υπέδαφος, χρησιµοποιείται µεµβράνη πολυαιθυλενίου υψηλής πυκνότητας (HDP), η οποία προστατεύεται από τις δύο πλευρές της µε ειδικό γεωύφασµα. Έτσι ώστε να αποφεύγονται οι βλάβες της µεµβράνης (τρύπες, σχισίµατα κ.λ.π.) που είναι δυνατόν να προκληθούν λόγω της άµεσης επαφής της µε επιτόπιο αιχµηρό γεωυλικό, καθώς και µε το υλικό πλήρωσης των κλινών.το υλικό πλήρωσης των κλινών είναι αδρανές υλικό από λατοµείο ή (προτιµότερα) από ποταµοχειµάριες αποθέσεις, ενδεδειγµένου όµως ΠΙΝΑΚΑΣ 3- ΤοσύστηµαστοΡοδίτησχεδιάστηκεµεεπιφάνεια 1.5 m2/ι.κ. γιατοπρώτοστάδιο, 1 m2/ι.κ. γιατοδεύτερο στάδιοενώτοποθετήθηκεκαιτρίτοστάδιο (1.5 m2/ι.κ.), κάτι που δεν συνηθίζεται σε συστήµατα της Γαλλίας, µε σκοπότηναπονιτροποίηση. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΥ Ν. ΟΙΚΙΣΜΟΥ κοκκοµετρικού φάσµατος, για να αποφευχθεί το φράξιµο του φίλτρου. Όλες οι κλίνες φυτεύονται µε καλάµια του είδους Phragmites communis (το κοινό καλάµι).
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α. Ε.Ε. 8 ηµοσιότητα - Ευαισθητοποίηση Έχουν δηµοσιευθεί 2 Newsletters µε βασικές πληροφορίες για τη δοµή του προγράµµατος, τα επιδιωκόµενα αποτελέσµατα, χρήσιµες διευθύνσεις και τηνπορεία υλοποίησηςτωνπροβλεπόµενωνεργασιών, ενώ έχουν γίνει 3 δηµοσιεύσεις στα ακόλουθα επιστηµονικά συνέδρια: Cemere Conference τον Ιούνιο του 2007 στη Σκιάθο και το Cest Conference το Σεπτέµβριο του 2007 στην Κω. ΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ύ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Μπακάλµπαση 6, 69100, Κοµοτηνή τηλ: 25310-32981 E-MAIL: deyacom@otenet.gr Στους επόµενους µήνες αναµένεται εντατικότερη εξαγωγή πειραµατικών αποτελεσµάτων, ώστε να προχωρήσει ακόµα περισσότερο η διεκπαιρέωση του φυσικού αντικειµένου. ΦΟΡΕΙΣ ΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: ΤµήµαΜηχανικώνΠεριβάλλοντος, Πανεπιστηµιούπολη, Κιµµέρια, 67100, Ξάνθη Tηλ: 25410-79393 E-MAIL: Dep-head@env.duth.gr ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΡΟ ΟΠΗΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Ν. Πλαστήρα & Κ. Αντωνιάδη, 69100, Κοµοτηνή τηλ: 25310-34071 E-MAIL: anro@anro.gr