ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (Ε.Γ.Μ.Ε.) ΠΡΑΚΤΙΚΑ 6 oυ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Η Γεωργική Μηχανική και η Μηχανική Βιοσυστημάτων στην εποχή των βιοκαυσίμων και των κλιματικών αλλαγών Επιμέλεια Έκδοσης Β. Αντωνόπουλος, Π. Γεωργίου και Σ. Βουγιούκας ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 8-10 Οκτωβρίου 2009
Πρακτικά του 6 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Γεωργικής Μηχανικής Η Γεωργική Μηχανική και η Μηχανική Βιοσυστημάτων στην εποχή των βιοκαυσίμων και των κλιματικών αλλαγών ISBN 978-960-6865-12-1 Η αναπαραγωγή των εργασιών έχει γίνει με απευθείας φωτοαντιγράφιση και την ευθύνη για το υλικό κάθε εργασίας έχουν οι συγγραφείς. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΑΦΗΜΑ, Δ. Γούναρη 62-68, Θεσσαλονίκη, Τηλ./Φαξ: 2310 248272 E-mail: grafima@grafima.com.gr, www.grafima.com.gr
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Εταιρεία Γεωργικών Μηχανικών Ελλάδος (ΕΓΜΕ) ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1993 με έδρα την Αθήνα και είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωργικών Μηχανικών (EurAgEng). Η ΕΓΜΕ οργανώνει κάθε δύο έτη το Πανελλήνιο Συνέδριό της. Ο παρόν τόμος αποτελεί τα πρακτικά του 6 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Γεωργικής Μηχανικής, που έλαβε χώρα στην Θεσσαλονίκη από 8-10 Οκτωβρίου 2009. Το θέμα του συνεδρίου ήταν «Η Γεωργική Μηχανική και η Μηχανική Βιοσυστημάτων στην εποχή των βιοκαυσίμων και των κλιματικών αλλαγών». Περιέχει 103 επιστημονικές ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο. Όλες οι εργασίες κρίθηκαν από μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής και άλλους ειδικούς επιστήμονες. Το συνέδριο οργανώθηκε υπό την αιγίδα της Γεωπονικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υποστηρίχθηκε από τα μέλη του Τομέα Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής. Στο Συνέδριο δόθηκε η ευκαιρία στο Επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας να παρουσιάσει την πρόοδο της Επιστήμης και τις νέες μεθόδους προσέγγισης σε αντικείμενα που αφορούν τη διαχείριση των υδατικών και εδαφικών πόρων, τα γεωργικά μηχανήματα, τις αγροτικές κατασκευές, την επεξεργασία γεωργικών προϊόντων, την ενέργεια, τις νέες τεχνολογίες και το περιβάλλον. Η Γεωργική Μηχανική τα τελευταία χρόνια μετεξελίχθηκε σε Μηχανική Βιοσυστημάτων διεθνώς αλλά και στη χώρα μας. Στη Μηχανική Βιοσυστημάτων αξιοποιούνται οι αρχές της μηχανικής και της βιολογίας για να δοθούν λύσεις σε προβλήματα που αφορούν τους ζωντανούς οργανισμούς και το φυσικό περιβάλλον. Έχει σαν στόχο την εξασφάλιση των απαραίτητων εφοδίων για τη ζωή: ασφαλή και επαρκή τρόφιμα για τη διατροφή, πόσιμο καθαρό νερό, καθαρά καύσιμα και πηγές ενέργειας, ασφαλές και υγιές περιβάλλον για τη διαβίωση. Οι δύο προκλήσεις των ημερών είναι τα βιοκαύσιμα και η κλιματική αλλαγή. Είναι δύο θέματα που βρίσκονται στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων των Μηχανικών Βιοσυστημάτων. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζεται από τις δραστηριότητες της Γεωργίας, αλλά και επηρεάζει την παραγωγικότητα φυτών και ζώων. Οι αναμενόμενες μεταβολές στη θερμοκρασία, τη βροχόπτωση, τη σχετική υγρασία, τα πλημυρικά φαινόμενα και τη ξηρασία θα επηρεάσουν την ανάπτυξη των φυτών και τη διαβίωση των ζώων και του φυσικού περιβάλλοντος, όπου αναπτύσσονται και εκτρέφονται. Η διαχείριση της καλλιέργειας των αγρών ιδιαίτερα σε οργανικά εδάφη και των αποβλήτων των ζώων, επιβάλλεται για την μείωση των εκπομπών των αεριών του θερμοκηπίου (CO 2, N 2 O, CH 4 ). Η παραγωγή και η χρήση των βιοκαυσίμων αυξάνει συνεχώς. Συνδέεται, όμως με τη αύξηση της ζήτησης των προϊόντων ορισμένων καλλιεργειών, όπως αραβοσίτου, γεγονός που έχει επιπτώσεις στις τιμές τους και μερικές φορές στην ενίσχυση του επισιτιστικού προβλήματος και την κατασπατάληση υδατικών και εδαφικών πόρων. Εκφράζονται θερμές ευχαριστίες προς τα μέλη της Οργανωτικής και Επιστημονικής Επιτροπής του συνεδρίου, τους συγγραφείς και τους κριτές των εργασιών που αφιέρωσαν πολύτιμο χρόνο για την επιστημονικά αρτιότερη οργάνωση του συνεδρίου. Προς την Επιτροπή Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το ΥΠΕΧΩΔΕ, το ΓΕΩΤΕΕ καθώς και τους άλλους χορηγούς και εκθέτες απευθύνονται ειλικρινείς ευχαριστίες για την οικονομική ενίσχυση που προσέφεραν ώστε να πραγματοποιηθεί με επιτυχία το παρόν συνέδριο. Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2009 Καθηγητής, Βασίλειος Ζ. Αντωνόπουλος Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής
Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου Αντωνόπουλος Β., Καθηγητής Α.Π.Θ., πρόεδρος ΕΓΜΕ Τσατσαρέλης Κ., Καθηγητής Α.Π.Θ., αντιπρόεδρος ΕΓΜΕ Νικήτα-Μαρτζοπούλου Χ., Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Παυλάτου-Βε Α., Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Βουγιούκας Σ., Επίκουρος Καθηγητής Α.Π.Θ., γραμματέας ΕΓΜΕ Γεωργίου Π., Λέκτορας Α.Π.Θ., ταμίας ΕΓΜΕ Τελόγλου Η., Επίκουρος Καθηγητής Α.Τ.Ε.Ι.Θ. Ταμβακίδης Σ., Δρ. Γεωπόνος, υπάλληλος ΔΥ-ΠΚΜ Εσκιάδης Δ., Πρόεδρος Εισαγωγέων-Κατασκευαστών Γεωργικών Μηχανημάτων Ασχονίτης Β., Γραμματέας συνεδρίου Επιστημονική Επιτροπή Αναστασιάδου-Παρθενίου Ε., Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Αντωνόπουλος Β., Καθηγητής Α.Π.Θ. Βουγιούκας Σ., Επικ. Καθηγητής Α.Π.Θ. Γέμτος Θ., Καθηγητής Π.Θ. Γεωργίου Π., Λέκτορας Α.Π.Θ. Γιαννόπουλος Σ., Καθηγητής Α.Π.Θ. Δαλέζιος Ν., Καθηγητής Π.Θ. Ζήσης Θ., Καθηγητής Α.Π.Θ. Καραμούζης Δ., Καθηγητής Α.Π.Θ. Κατσούλας Ν., Λέκτορας Π.Θ. Κερκίδης Π., Καθηγητής Γ.Π.Α Κίττας Κ., Καθηγητής Π.Θ. Λαμπρινός Γ., Καθηγητής Γ.Π.Α. Μαρτζόπουλος Γ., Καθηγητής Α.Π.Θ. Μισοπολινός Ν., Καθηγητής Α.Π.Θ. Μπαμπατζιμόπουλος Χ., Καθηγητής Α.Π.Θ. Μπριασούλης Δ., Καθηγητής Γ.Π.Α. Νικήτα-Μαρτζοπούλου Χ., Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Παναγάκης Π., Επικ. Καθηγητής Γ.Π.Α. Παναγιωτόπουλος Κ., Καθηγητής Α.Π.Θ. Παπαδάκης Γ., Καθηγητής Γ.Π.Α. Παπαμιχαήλ Δ., Καθηγητής Α.Π.Θ. Παρισόπουλος Γ., ΕΘΙΑΓΕ Παυλάτου-Βε Α., Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Σακελλαρίου-Μακραντωνάκη Μ., Καθηγήτρια Π.Θ. Τσατσαρέλης Κ., Καθηγητής Α.Π.Θ.
Κριτές Επιστημονικών Εργασιών Αγγελοπούλου Κ. Ακριτίδης Κ. Αλεξίου Ι. Αλχανάκης Β. Αλεξανδρίδης Θ. Αναγνωστόπουλος Π. Αναγνωστοπούλου Χ. Αναστασιάδου-Παρθενίου Ε. Αντωνόπουλος Β. Αραμπατζής Γ. Αργυροκαστρίτης Ι. Βαρζάκας Θ. Βουγιούκας Σ. Βουδούρης Κ. Βύρλας Π. Γέμτος Θ. Γεωργίου Π. Γιαννόπουλος Σ. Γιαννούλη Π. Γράβαλος Ι. Δαναλάτος Ν. Δεδούσης Α. Δέρκας Ν. Δημητριάδης Α. Διαμαντοπούλου Μ. Ελμαλόγλου Σ. Ζαλίδης Γ. Ζήσης Θ. Καλαβρουζιώτης Ι. Καλμπουρτζή Κ. Καλφούντζος Δ. Κανακούδης Β. Καραμούζης Δ. Καραρίζος Π. Καρπούζος Δ. Καρυδάς Χ. Κατσανίδης Ε. Κατσούλας Ν. Κεραμίδας Β. Κερκίδης Π. Κίττας Κ. Κολοκυθά Ε. Κουνδουράς Σ. Κωστοπούλου Σ. Κωτσόπουλος Θ. Κωτσόπουλος Σ. Λαζαρίδης Χ. Λαμπρινός Γ. Λουκάς Α. Μαλάμος Ν. Μαμώλος Α. Ματσή Θ. Μαυρογιαννόπουλος Γ. Μισοπολινός Ν. Μόσχου Δ. Μπαμπατζιμόπουλος Χ. Μπαρμπαγιάννης Ν. Μπαρτζάνας Θ. Μπόχτης Δ. Μυστριώτης Α. Νάνος Γ. Νάτσης Α. Νικήτα-Μαρτζοπούλου Χ. Ντιούδης Π. Ξανθόπουλος Γ. Παναγάκης Π. Παναγιωτόπουλος Κ. Παπαδάκης Γ. Παπαδόπουλος Α. Παπαμιχαήλ Δ. Παρισόπουλος Γ. Πατέρας Δ. Παυλάτου Βε Α. Ράπτη Ε. Σαπουντζής Μ. Σέμος Α. Ταμβακίδης Σ. Τούλιος Λ. Τσατσαρέλης Κ. Υψηλάντης Ι. Φερεντίνος Κ. Φουντάς Σ. Φράγκος Β. Χατζηγιαννάκης Ε. Χρήστου-Βαρσακέλης Δ. Ψυχογιού Μ. Επικοινωνία αλληλογραφία - πληροφορίες Αντωνόπουλος Βασίλης Καθηγητής Α.Π.Θ. Γεωπονική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 54124 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310-998745, 2310-998716, 2310-998752 Fax: 2310-998767 E-mail: vasanton@agro.auth.gr, egme2009@gmail.com Internet: www.egme.gr, www.egme2009.web.auth.gr EurAgEn: www.eurageng.org
ΧΟΡΗΓΟΙ Θερμές ευχαριστίες εκφράζονται από μέρους της Oργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου στους χορηγούς και τους εκθέτες που βοήθησαν στην υλοποίησή του. ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ Θερμοκήπια Μεταλλικά Κτίρια - Εξοπλισμός ΒΙ.ΠΕ.Θ ΣΙΝΔΟΥ Τ.Θ. 1144, 570 22 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ TEL. +30-2310-797001/3 FAX :+30-2310-797004 Web. www.geotherm.gr, Ε.mail : geotherm@otenet.gr
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Ε.Γ.Μ.Ε. Υδατικοί Πόροι ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΜΕ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ SWBACROS Χ. Καλλιτσάρη, Π. Γεωργίου και Χ. Μπαμπατζιμόπουλος...3 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΚΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΥΖΩΝΩΝ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΤΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΤΗΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ VAN GENUCHTEN Β.Γ. Ασχονίτης και Β.Ζ. Αντωνόπουλος...11 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΔΙΑΒΡΟΧΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΑΘΙΑ ΔΙΗΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ Ε. Διαμαντόπουλος και Σ. Ελμαλόγλου...19 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ WAVE ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΟΥ Ι.Γ. Αλεξίου, Δ.Μ. Παπαμιχαήλ και Β.Ζ. Αντωνόπουλος...27 ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΑΓΡΟ ΥΠΟ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ SWMS_3D Β.Ζ. Αντωνόπουλος και Σ.Α. Κωτσόπουλος...35 ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ SALTMED ΓΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ Δ. Καλφούντζος, R. Ragab, Π. Βύρλας, Π. Καλφούντζος και Δ. Πατέρας...43 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΡΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ Ι.Λ. Τσιρογιάννης και Σ. Τριάντος...51 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΙΣΘΗΤΗΡΑ WET ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΟΜΟΙΟΜΟΡΦΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Γ. Κάργας και Π. Κερκίδης...59 ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΔΙΑΔΟΧΙΚΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΝΕΥΡΩΝΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ Κ.Π. Μουστρής, Ι.Κ. Λαρίσση και Α.Γ. Παλιατσός...67 ΥΨΗΛΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙΡΟΥ ΓΙΑ ΑΓΡΟΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Ι. Πυθαρούλης...75 ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ Γ. Δημόκας, Κ. Κίττας και M. Tchamitchian...83 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΞΑΤΜΙΣΟΔΙΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Χ. Ράπτη, Χ. Ευαγγελίδης και Γ. Αραμπατζής...91 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΞΑΤΜΙΣΟΔΙΑΠΝΟΗΣ ΣΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Β.Θ. Άμπας, Ε.Α. Μπαλτάς, Δ.Μ. Παπαμιχαήλ και Π.Ε. Γεωργίου...99
ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΥΔΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΗΣ ΔΥΟ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΗΛΙΑΝΘΟΥ ΥΠΟ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ Ι. Αργυροκαστρίτης, Σ. Φραγκίστα, Χ. Βαμβακούλας, Θ. Δαμιανίδης, Σ. Αλεξανδρής και Π. Παπαστυλιανού...107 ΜΙΚΡΟΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΥΔΑΤΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΠΑΤΑΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΑ Ν. Προύτσος, Α. Λιακατάς, Α. Κοτρώζου και Σ. Αλεξανδρής...115 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ (ΣΥΜΒΙΒΑΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ) ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ Π. Καρασαββίδης, Χ. Τζιμόπουλος και Χ. Ευαγγελίδης...123 ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΑΣΑΦΟΥΣ ΛΟΓΙΚΗΣ. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΥ Χ. Τζιμόπουλος, Σ. Γιαννόπουλος και Χ. Ευαγγελίδης...131 ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΗΣ ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ BOUSSINESQ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗ ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΡΑΓΓΙΣΗ Η. Τελόγλου και Θ. Ζήσης...139 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΣΤΡΑΓΓΙΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΣΤΡΩΜΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΩΝ TOKSÖZ - KIRKHAM Μ.Ε. Θεοχάρης...147 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ ΘΥΡΟΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΜΙΚΡΗΣ ΠΡΕΣΠΑΣ ΣΤΗ ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ Γ. Παρισόπουλος, Μ. Μαλακού, Γ. Σαπουντζάκης και Μ. Γιαμούρη...155 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΤΙΣ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΕΣ ΑΠΟΡΡΟΕΣ Κ. Σούλης, Π. Λόντρα, Δ. Αλωνιστιώτη, Ε. Πολλάλης και Ι. Βαλιάντζας...163 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ Κ. Χατζηπαραδείση, Κ. Τολίκα και Ν. Θεοδοσίου...171 Εδαφικοί Πόροι ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΒΕΣΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΝΡΚ ΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΦΥΛΛΩΝ ΚΑΠΝΟΥ (VIRGINIA) ΣΕ ΟΞΙΝΑ ΕΔΑΦΗ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Ε. Σταυρινός, Α. Δημήρκου, Γ. Ζαλίδης, Ν. Μισσοπολινός, Γ. Μπίλας...181 ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΑΠΟ ΚΑΛΑΜΙΩΝΕΣ (Phragmites australis)για ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΟΜΠΟΣΤΑΣ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Α. Τουμπέλη, Α. Παυλάτου-Βε, Σ. Κωστοπούλου, Α. Μαμώλος και Κ. Καλμπουρτζή...189 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΗΣ ΑΡΓΙΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΝΟΣ ΑΛΑΤΟΥΧΟΥ-ΝΑΤΡΙΩΜΕΝΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Σ.Κ. Κωστοπούλου και Σ. Τάτσης...197 ΔΟΚΙΜΗ ΤΗΣ USLE ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Δ. Πατέρας, Χ. Τερζούδη και Θ. Γέμτος...205 ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΣΕ ΟΞΙΝΑ ΚΑΙ ΑΣΒΕΣΤΩΜΕΝΑ ΕΔΑΦΗ Β. Αντωνιάδης, Δ. Μπαχτσεβανίδης και Φ. Χαντζής...213
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΣΡΟΩΝ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΜΑΛΩΝ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Π.Σ. Βαγγελάτου, Θ.Ε. Σιμιτοπούλου και Κ.Χ. Αγγελόπουλος...221 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΙΕΣΗΣ TOY ΕΔΑΦΟΥΣ ΣΤΟ ΚΡΙΘΑΡΙ Χ. Πασχαλίδης, Β. Καββαδίας, Δ. Πετρόπουλος, Α. Κορίκη και Α. Πανδής...229 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΔΑΦΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΑΠΟ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΦΟΡΤΙΟ Χ. Χαλβατζής και Ι.Κ. Καλαβρουζιώτης...235 Υπολογιστικά Μοντέλα στη Γεωργική Μηχανική ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΞΩΔΟΥΣ ΡΟΗΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΟΞΩΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑ Δ.Λ. Κατέρης, Ι.Ν. Ντάντος, Σ. Παπουτσή Ψυχουδάκη και Β.Π. Φράγκος...245 ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΙΣ ΕΚΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΣΤΡΥΜΟΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΥ ΑΥΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΔΕΣΜΗΣ (H-ADCP) Σ. Βουγιούκας, Δ. Παπαμιχαήλ, Π. Γεωργίου και Δ. Παπαδήμος...253 ΔΙΔΙΑΣΤΑΤΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΡΟΗΣ ΑΕΡΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΔΥΟ ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Ι.Ν. Ντάντος, Δ.Λ. Κατέρης, Σ. Παπουτσή Ψυχουδάκη και Β.Π. Φράγκος...261 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΡΟΗΣ & ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ Κ. Μπαξεβάνου, Δ. Φείδαρος, Δ. Παπαναστασίου, Θ. Μπαρτζάνας και Κ. Κίττας...269 ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΕΝΗΣ ΡΟΗΣ ΑΕΡΙΣΜΟΥ ΣΕ ΤΥΠΙΚΟ ΤΟΞΩΤΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ Θ. Μπαρτζάνας, Δ. Φείδαρος, Α. Μπαξεβάνου και Κ. Κίττας...277 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΚΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΙΟΥ ΜΕ ΦΥΤΕΜΕΝΗ ΟΡΟΦΗ Δ. Φείδαρος, Κ. Μπαξεβάνου, Θ. Μπαρτζάνας και Κ. Κίττας...285 Τεχνολογία Περιβάλλοντος ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΑΛΓΗ ΚΑΙ ΜΕ ΜΑΚΡΟΦΥΤΑ (DUCKWEED) ΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΒΟΘΡΟΛΥΜΑΤΩΝ Φ.H. Παπαδόπουλος και Β.A. Τσιχριντζής...295 ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΜΕ TH ΘΕΩΡΙΑ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΣ ΑΞΙΑΣ Φ.Δ. Γάλλιου, Δ.Κ. Καρπούζος και Δ. Καραμούζης...303 ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΥΡΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Α. Πανώρας, Α. Ηλίας, Ε. Χατζηγιαννάκης, Γ. Αραμπαζής, Α. Ζδράγκας, Α. Παναγόπουλος, Σ. Σωτηράκη, Η. Παρούσης, Γ. Πανώρας, Θ. Μπόγιας, Α. Σουπίλας και Α. Νούλα...311 ΑΖΩΤΟΥΧΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ ΜΕ ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΤΗ ΝΙΤΡΟΠΟΙΗΣΗΣ Ν. Δαναλάτος, Σ. Αρχοντούλης, Δ. Μπαρτζιάλης, Α. Σιάνου, Δ. Ζαϊτούδης...321 ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Δ. Μπριασούλης, Μ. Χισκάκης, Ε. Μπάμπου, Σ. Αντίοχος και Κ. Παπάδη...329
ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΓΛΥΚΟΥ ΣΟΡΓΟΥ [Sorghum bicolor (L.) Moench] Α.Β. Κουβέλας και Κ.Χ. Αγγελόπουλος...341 ΕΠΙΠΕΔΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΣΜΟ Δ.Κ. Παπαναστασίου, Δ. Φείδαρος, Α. Μπαξεβάνου, Θ. Μπαρτζάνας και Κ. Κίττας...349 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΜΑΛΩΝ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ Θ.Ε. Σιμιτοπούλου, Π.Σ. Βαγγελάτου και Κ.Χ. Αγγελόπουλος...357 Οικονομικά Θέματα Γεωργικής Μηχανικής ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Α.Γ. Λιάπης, Π.Ε. Γεωργίου και Δ.Μ. Παπαμιχαήλ...367 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Δ. Παγίδης και Δ. Λατινόπουλος...375 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ Μ. Σακελλαρίου-Μακραντωνάκη, Ε. Μυγδάκος και Χ. Παπανικολάου...383 ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΙΚΟΝΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Π. Γεωργίου και Κ. Βουδούρης...391 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ A. Ταγαράκης, Χ. Καραμούτης, Χ. Καβαλάρης, Ε. Μυγδάκος και Θ.Α. Γέμτος...399 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΑΧΑΝΟΥ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ε. Μυγδάκος, Α. Ρεζίτης, Ι. Σωτηρόπουλος και Μ. Ζώζουλα...407 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ : ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2006-2007 Ε. Μυγδάκος, Α. Ρεζίτης και Χ. Κελεπούρης...415 Γεωργικά Μηχανήματα - Εξοπλισμοί ΔΟΝΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΑΘΙΣΜΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΙΣΤΗ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ ΣΕ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΜΕ ΔΙΣΚΟΣΒΑΡΝΑ Θ. Γιαλαμάς, Δ. Κατέρης, Ι. Γράβαλος, Π. Ξυραδάκης, Ζ. Τσιρόπουλος, Χ. Δημητριάδης, Κ.Α. Τσατσαρέλης και Θ.Α. Γέμτος...425 ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΒΛΑΒΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ DIESEL Ι. Γράβαλος, Ζ. Τσιρόπουλος, Θ. Γιαλαμάς, Δ. Κατέρης και Π. Ξυραδάκης...433 ΥΒΡΙΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ Ι. Γράβαλος, Θ. Γιαλαμάς, Δ. Κατέρης, Ζ. Τσιρόπουλος και Π. Ξυραδάκης...441 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΑΙΘΕΡΙΟΥ ΕΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΒΑΝΤΑ Χ.Ι. Δημητριάδης, J.L. Brighton, Ι.Φ. Κόκκορας, Μ.Ι. Κόκκορα και Θ. Γιαλαμάς...449 ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΜΕ ΔΙΣΚΟΣΒΑΡΝΑ ΚΑΙ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ Χ.K. Κοτσακιώτη και Κ.A. Τσατσαρέλης...457
ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ Α. Σβέρκου, Α. Νάτσης, Γ. Λαμπρινός και Θ.Α.Γέμτος...465 ΔΟΝΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΑΘΙΣΜΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΙΣΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΡΟΣΗΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ Θ.Α. Γιαλαμάς, Ι. Γράβαλος, Δ. Κατέρης, Π. Ξυραδάκης, Ζ. Τσιρόπουλος, Κ.Α. Τσατσαρέλης, Δ. Μόσχου και Θ.Α. Γέμτος...471 ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΗΛΙΕΛΑΙΟΥ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΣΕ ΚΙΝΗΤΗΡΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΜΕ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΣΜΟΥ & ΤΟΥ ΒΑΘΟΥΣ ΕΓΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ Α. Μπαλαφούτης, Α. Παπαγιαννοπούλου, Λ. Γερονικολού, Α. Νάτσης και Γ. Παπαδάκης...479 EΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Σ. Παστόπουλος, Σ. Φουντάς και Θ. Γέμτος...489 ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΩΘΗΤΗ ΓΑΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΣΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΑΝΟΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ Π.Β. Καραρίζος, Ε.Α. Καραγιάννης, Ε.Ν. Λάμπου και Μ.Γ. Καλαϊτζή...497 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΦΟΡΤΩΣΗΣ ΣΕ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΑΝΟΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ Ε.Α. Καραγιάννης, Π.Β. Καραρίζος, Ε.Ν. Λάμπου και Κ.Π. Ζάννης...505 ΧΡΗΣΗ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΑΝΟΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ Ε.Α. Καραγιάννης, Π.Β. Καραρίζος, Ε.Ν. Λάμπου και Μ.Γ. Καλαϊτζή...513 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΖΙΖΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΑΝΘΟΥ Χ. Καβαλάρης, Χ. Καραμούτης και Θ.Α. Γέμτος...521 ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ Ι.Γ. Αμπατζίδης, Ι.Α. Σπανομήτρος και Δ.Χ. Χατζημπεντέλης...531 Αγροτικές Κατασκευές ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΤΟΞΩΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Χ. Παπαϊωάννου, Ν. Κατσούλας και Κ. Κίττας...541 ΣΥΜΒΟΛΗ ΥΒΡΙΔΙΚΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΩΣ ΥΔΡΟΡΡΟΗ ΥΔΡΟΠΟΝΙΑΣ ΣΤΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Γ. Ντίνας και Χ. Νικήτα- Μαρτζοπούλου...549 ΔIΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΑΝΕΜΟΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΠΕΤΑΣΜΑΤΟΣ ΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ A. Γιαννούλης, Α. Μυστριώτης και Δ. Μπριασούλης...557 ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΣΕ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ ΜΕ ΥΒΡΙΔΙΚΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΟ ΜΕ ΥΔΡΟΡΡΟΗ ΥΔΡΟΠΟΝΙΑΣ Γ. Ντίνας, Ε. Καρανίκας και Χ. Νικήτα-Μαρτζοπούλου...567 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΥΒΡΙΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Κ. Κίττας, Ν. Κατσούλας, Θ. Μπαρτζάνας, Χ. Λύκας και Μ. Τσετσελίδου...575
ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟΥ ΣΕ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ ΕΦΑΠΑΞ ΠΛΗΡΩΣΗΣ (BATCH DIGESTERS) ΣΤΗ ΜΕΣΟΦΙΛΗ ΖΩΝΗ Π. Κούγιας, Α. Βέργος, Θ. Κωτσόπουλος και Γ. Μαρτζόπουλος...583 Νέες Τεχνολογίες στη Γεωργική Μηχανική ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΜΟΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟ Ι.Γ. Αμπατζίδης και Σ.Γ. Βουγιούκας...593 ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΗ ΠΑΡΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΗΛΙΑΣ ΜΕ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΟΦΟΡΙΑΣ ΜΕΣΩ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ A.A. Κουτσοστάθης, Δ. Μπόχτης, Α. Αγγελόπουλου, Σπ. Φουντάς και Θ. Γέμτος...601 ΒΑΘΜΟΝΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΜΑΤΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΠΟΡΟΦΥΤΩΝ ΤΟΜΑΤΑΣ Κ. Πεπονάκης, Ν. Κατσούλας και Κ. Κίττας...609 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ ΝΩΠΩΝ ΚΑΡΠΩΝ ΟΠΩΡΟΦΟΡΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ Ι.Γ. Αμπατζίδης και Σ.Γ. Βουγιούκας...617 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΖΙΖΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΙΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ Σ. Φουντάς, Κ. Μπουλουλής, Κ. Αγγελοπούλου, Ν. Γιαννόπουλος, Θ. Γέμτος, Γ. Νάνος, Α. Παρασκευόπουλος και Μ. Γαλάνης...625 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΦΥΤΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΓΚΕΡΑΣΜΟΥ ΠΟΛΥΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Δ. Μόσχου...633 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΚΟΜΒΩΝ ΣΕ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΩΝ ΒΑΣΙΖΟΜΕΝΗ ΣΤΟN LGR ΑΛΓΟΡΙΘΜΟ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Α. Ξενάκης, Λ. Περλεπές, Π. Κίκιρας και Γ. Σταμούλης...641 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ Π. ΣΤΡΥΜΟΝΑ ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΕΦΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Χ. Καρυδάς, Β. Αντωνόπουλος, Γ. Ζαλίδης, Δ. Παπαμιχαήλ και Ν. Συλλαίος...649 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΣΕ ΑΜΠΕΛΩΝΑ Γ. Στουγιάννης, Λ. Περλεπές, Σ. Φουντάς, Θ.Α. Γέμτος και Π. Κίκιρας...657 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Δ.Δ. Μπόχτης, S.G. Sørensen, O. Green, A. Klose και K.A. Andersen...665 ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΕΥΡΩΣΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ Α.Γ. Σολδάτος, Σ.Γ. Σαφαρίδης και Κ.Γ. Αρβανίτης...673 ΧΡΗΣΗ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗ ΕΓΓΥΣ ΥΠΕΡΥΘΡΟΥ ΦΩΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΡΑΧΙΔΑΣ Α. Περιστερόπουλος, Γ. Βελλίδης, Σ. Φουντάς και Θ.Α. Γέμτος...681 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Εξοικονόμηση Ενέργειας στη Γεωργία ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Χ. Καβαλάρης, Χ. Καραμούτης, Α. Ταγαράκης και Θ.Α. Γέμτος...691
Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Θ.Α. Γέμτος, Χρ. Καβαλάρης, Χρ. Καραμούτης και Σπ. Φουντάς...699 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΡΓΟΥ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Χ. Παπανικολάου και Μ. Σακελλαρίου-Μακραντωνάκη...707 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΓΛΥΚΟΥ ΣΟΡΓΟΥ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Κ.Χ. Αγγελόπουλος, Α.B. Κούβελας, Α. Καμπράνης, Α.Ν. Θεοδωρακοπούλου...715 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΥΡΟΓΑΛΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟ ΜΕ ΥΓΡΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟΥ Αν. Κακούρος, Δ. Γεωργακάκης και Β. Φούντα...721 ΝΕΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΨΥΚΤΙΚΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ΓΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟ Α. Λεβέντη και Γρ. Λαμπρινός...729 ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕ ΑΝΤΛΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Μ. Χιονίδης και Γρ. Λαμπρινός...737 Μετασυλλεκτική Μετασυγκομιστική Τεχνολογία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ «ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΗΣ» ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΠΙΠΕΡΙΑΣ Α. Χριστόπουλος, Κ. Ρεκούμη και Ε. Μανωλοπούλου...747 ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ ΝΩΠΩΝ ΚΑΡΠΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΨΕΥΔΟΚΑΡΠΟΥ Γ.Δ. Νάνος, Στ. Λεοντόπουλος και Θ. Γέμτος...755 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΗΛΩΝ ΑΠΟ ΜΩΛΩΠΙΣΜΟΥΣ Γ.Δ. Νάνος, Σ. Λεοντόπουλος και Θ. Γέμτος...763 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΞΗΡΑΝΣΗ ΜΕ ΘΕΡΜΟ ΑΕΡΑ ΕΔΩΔΙΜΟΥ ΜΑΝΙΤΑΡΙΟΥ AGARICUS BISPORUS Θ. Σωτηριάδης, E. Π. Αγγλογάλλος, Γ. Ξανθόπουλος και Γρ. Λαμπρινός...771 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΑΛΙΕΥΜΑΤΩΝ Ε.Γ. Χατζής, Κ.Δ. Σιαφαρίκας και Στ. Ψυχογυιού...779 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ «ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ» ΜΗΛΩΝ GOLDEN DELICIOUS ΜΕ ΑΝΑΛΥΣΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ Ε.Γ. Χατζής, Ε. Μανωλοπούλου, Ε. Αραβαντινός-Καρλάτος, Γ. Ξανθόπουλος και Γρ. Λαμπρινός...787 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ AGARICUS BISPORUS Ε Π. Αγγλογάλλος, Θ. Σωτηριάδης, Γ. Ξανθόπουλος και Γρ. Λαμπρινός...795 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΞΗΡΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΛΑΜΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΒΙΟΜΑΖΑ Α.Ν. Δημητριάδης...805 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ ΤΡΙΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΟΥ AGARICUS BISPORUS Α. Κέφη, Γ. Ξανθόπουλος, Ε. Μανωλοπούλου και Γρ. Λαμπρινός...815
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ «ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟΥ ΜΗΛΟΥ» Delicious Pilafa E. Mανωλοπούλου, Γρ. Λαμπρινός, Γ. Ξανθόπουλος, Ε. Χατζής και Ε. Αραβαντινός Καρλάτος...823 ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ Στ. Ψυχογυιού, Α. Κατσογιάννη, Ε. Μανωλοπούλου, Γ. Ξανθόπουλος Ε. Χατζής και Γρ. Λαμπρινός...831 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΜΑΖΑΣ ΝΩΠΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΨΥΞΗ Στ. Ψυχογυιού, Α. Κατσογιάννη, Ε. Μανωλοπούλου,Γ. Ξανθόπουλος και Γρ. Λαμπρινός...841 ΤΕΧΝΗΤΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ AGARICUS BISPORUS ΣΕ ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΣΤΡΩΣΕΙΣ Θ. Σωτηριάδης, Π Ε Αγγλογάλλος, Γ. Ξανθόπουλος και Γρ. Λαμπρινός...849 Ευρετήριο Συγγραφέων 857 Θεματικό Ευρετήριο 863
Ε.Γ.Μ.Ε. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΑΛΓΗ ΚΑΙ ΜΕ ΜΑΚΡΟΦΥΤΑ (DUCKWEED) ΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΒΟΘΡΟΛΥΜΑΤΩΝ Φ.H. Παπαδόπουλος 1 και Β.A. Τσιχριντζής 2 1 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε - Ινστιτούτο Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης, Γεωργική Σχολή, 57001, Θέρμη 2 Εργ. Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνική Σχολή, Δ.Π.Θ., 67100, Ξάνθη E-mails: 1 frantzis@ssi.gov.gr, 2 tsihrin@env.duth.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η αποδοτικότητα των δεξαμενών σταθεροποίησης στην επεξεργασία βοθρολυμάτων αξιολογήθηκε με δύο πειράματα. Στο 1 ο πείραμα, η λειτουργία των δεξαμενών βασίστηκε στην ανάπτυξη αλγών. Στο 2 ο πείραμα, η επιφάνεια των δεξαμενών καλύφθηκε από ένα μακρόφυτο (duckweed), περιορίζοντας τη δημιουργία αλγών. Και στα δύο πειράματα, οι εκροές ικανοποιούσαν τα όρια της Ε.Ε όσο αφορά το BOD 5 (μείωση >90%) και τα TSS (<150 mg/l). Tο ph δεν μεταβλήθηκε ιδιαίτερα, παραμένοντας ουδέτερο. Η μείωση των TC και E. coli ήταν παρόμοια στα 2 πειράματα (>99%), ενώ δεν παρατηρήθηκαν δυσάρεστες οσμές. Το 2 ο πείραμα, συνεχίζεται με μετρήσεις περισσότερων παραμέτρων, προκειμένου να εκτιμηθεί η συμπεριφορά του συστήματος με ελάχιστη συντήρηση (π.χ. χωρίς συγκομιδή του duckweed). Λέξεις κλειδιά: δεξαμενές σταθεροποίησης, άλγη, duckweed, βοθρολύματα. SEPTAGE TREATMENT IN ALGAL AND DUCKWEED STABILIZATION PONDS F.H. Papadopoulos 1 and V.A Tsihrintzis 2 1 National Agricultural Research Foundation, Soil Science Institute, 57001 Thermi, Thessaloniki, Greece 2 Laboratory of Ecological Engineering and Technology, Department of Environmental Engineering, School of Engineering, Democritus University of Thrace, 67100 Xanthi, Greece E-mails: 1 frantzis@ssi.gov.gr, 2 tsihrin@env.duth.gr ABSTRACT Τhis paper presents the results of 2 experiments on septage treatment in algal and duckweed based stabilization ponds, respectively. The treatment performance was evaluated with measurements on BOD 5, TSS, ph, TC and E. coli. Both systems removed efficiently BOD 5 (>90%) and TSS (<150 mg/l) complying with the 91/271 EU directive. ph remained neutral, while the removal of TC and E. coli was similar (>99%) in both treatments. No odours were detected, in both experiments. The experiment with duckweed ponds is continued measuring a wide range of parameters in order to assess the system performance in conditions of minimum maintenance, i.e., without duckweed harvesting. Key words: stabilization ponds, algae, duckweed, septage. 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εταιρείας Γεωργικών Μηχανικών Ελλάδος Η Γεωργική Μηχανική και η Μηχανική Βιοσυστημάτων στην εποχή των βιοκαυσίμων και των κλιματικών αλλαγών, Θεσσαλονίκη, 8-10 Οκτωβρίου 2009 295
6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εταιρείας Γεωργικών Μηχανικών Ελλάδος 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην Ελλάδα έχουν ήδη κατασκευαστεί και λειτουργούν φυσικά συστήματα (δεξαμενές σταθεροποίησης και τεχνητοί υγρότοποι) για την επεξεργασία αστικών υγρών αποβλήτων σε μικρούς οικισμούς, που διαθέτουν αποχετευτικό δίκτυο (Papadopoulos et al., 2003). Η πλειοψηφία όμως των μικρών οικισμών στην Ελλάδα εξυπηρετείται έως σήμερα από βόθρους, π.χ. στεγανούς, απορροφητικούς κλπ. Τα παραγόμενα βοθρολύματα συλλέγονται από βυτία εκκένωσης βόθρων και μεταφέρονται σε κεντρικό σύστημα βιολογικού καθαρισμού για επεξεργασία. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, που λόγω έλλειψης, σε κοντινή απόσταση, κατάλληλης εγκατάστασης επεξεργασίας, οι βυτιοφορείς συχνά επιλέγουν να εκκενώνουν το περιεχόμενο των βυτίων τους σε περιοχές είτε περιβαλλοντικά ευαίσθητες π.χ. ρέματα, όχθες ποταμών, ή ακατάλληλες για τη χρήση αυτή, όπως οι χωματερές. Η αντιμετώπιση του προβλήματος από τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης είναι δύσκολη, καθώς το λειτουργικό, κυρίως, κόστος της συμβατικής Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (Ε.Ε.Λ.) είναι απαγορευτικό, για τους μικρούς οικισμούς. Για το λόγο αυτό διερευνήθηκε η δυνατότητα εφαρμογής φυσικών συστημάτων και ειδικότερα των δεξαμενών σταθεροποίησης, στην επεξεργασία βοθρολυμάτων από στεγανούς βόθρους. Οι δεξαμενές σταθεροποίησης είναι μία διαδεδομένη μέθοδος επεξεργασίας αστικών λυμάτων, λόγω της απλότητας σχεδιασμού, κατασκευής και λειτουργίας τους. Το βασικότερο μειονέκτημά τους, ως φυσικό σύστημα, είναι η μεγάλη απαιτούμενη έκταση γης και η εξάρτηση της αποδοτικότητάς τους από τις κλιματικές συνθήκες (Mende, 1995). Οι δεξαμενές σταθεροποίησης βασίζουν τη λειτουργία τους είτε στην ανάπτυξη αλγών είτε στην ανάπτυξη υδροχαρών μακρόφυτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι περιβαλλοντικές συνθήκες (λύματα, υψηλή θερμοκρασία, απουσία ανέμου κλπ) ευνοούν τη φυσική ανάπτυξη των μακρόφυτων σε μία υδάτινη επιφάνεια με αποτέλεσμα, δεξαμενές αρχικά σχεδιασμένες να λειτουργούν με άλγη, να μεταβάλλουν τον τρόπο λειτουργίας τους και η επεξεργασία των λυμάτων να βασίζεται στην παρουσία των μακρόφυτων. Στην Ελλάδα, η λειτουργία των δεξαμενών σταθεροποίησης με άλγη έχει μελετηθεί εκτεταμένα την τελευταία δεκαετία (Parissopoulos et al., 2002). Αντίθετα, η λειτουργία των δεξαμενών με μακρόφυτα παραμένει ακόμα άγνωστη. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει εμπειρία στη διαχείριση των δεξαμενών σταθεροποίησης, που θα αποικηθούν με μακρόφυτα, είτε τυχαία είτε λόγω σχεδιασμού. Το είδος Lemna των duckweed αποτελεί την μικρότερη και απλούστερη επιπλέουσα μορφή μακρόφυτου και έχει έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς αναπαραγωγής. Αποτελείται από ένα σφαιρικό φύλλο, πλάτους από ένα έως λίγα χιλιοστά και μία μικρή ρίζα, που το μήκος της συνήθως είναι μικρότερο από 12 mm. Αναπτύσσεται καλύτερα σε υψηλές θερμοκρασίες, μεταξύ 20-30 0 C, σε ph από 4.5-7.5 και σε απάνεμες περιοχές (Metcalf & Eddy, 1991). Τα μακρόφυτα σχηματίζουν μία παχιά στρώση στην υδάτινη επιφάνεια, που απορροφά μεγάλο τμήμα της ηλιακής ακτινοβολίας με αποτέλεσμα να περιορίζεται η ανάπτυξη αλγών. Τα άλγη όμως παράγουν το οξυγόνο, που είναι απαραίτητο στα αερόβια ετερότροφα βακτήρια για την αποσύνθεση της οργανικής ύλης. Επίσης, η υπέρμετρη ανάπτυξη αλγών αυξάνει σημαντικά το ph, που θεωρείται καθοριστικός παράγοντας μαζί με το οξυγόνο και την ηλιακή ακτινοβολία στην απομάκρυνση του μικροβιακού φορτίου. Όμως με την ανάπτυξη των αλγών αυξάνονται τα αιωρούμενα στερεά στην εκροή προκαλώντας έτσι προβλήματα είτε με έμφραξη σταλλακτών μέσω της επαναχρησιμοποίησης των εκροών στη στάγδην άρδευση είτε με αύξηση του οργανικού φορτίου των υδάτων, όταν οι εκροές διατίθεται σε υδάτινο αποδέκτη. 296
Τεχνολογία Περιβάλλοντος Η ανάπτυξη των μακρόφυτων βασίζεται στην διαθεσιμότητα του αζώτου και φωσφόρου στο υδάτινο περιβάλλον, που στην περίπτωση των βοθρολυμάτων βρίσκονται σε αφθονία. Η συγκομιδή των μακρόφυτων από τις δεξαμενές αυξάνει την απομάκρυνση των παραπάνω θρεπτικών από τα λύματα επιτυγχάνοντας έως και τριτογενή βαθμό επεξεργασίας. Επιπλέον, οι εκροές έχουν μικρότερη συγκέντρωση στερεών λόγω περιορισμένης ανάπτυξης αλγών ((Dalu and Ndama, 2003; Pearson, 2005; Zimmo, 2003). Η συγκομιδή των μακρόφυτων γίνεται είτε με μηχανικά μέσα (ΗΠΑ) είτε χειρονακτικά (Ινδία, Μπαγκλαντές, Πακιστάν κ.λ.π.), σε συχνότητα που ποικίλλει ανάλογα με τον επιθυμητό βαθμό επεξεργασίας και τη χρήση των μακρόφυτων (Iqbal, 1999). Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από 2 πειράματα επεξεργασίας βοθρολυμάτων σε δεξαμενές σταθεροποίησης. Στο 1 ο πείραμα, ετήσιας διάρκειας (2004-2005), αξιολογείται η επεξεργασία των βοθρολυμάτων σε δεξαμενές παρουσία αλγών ενώ στο 2 ο πείραμα, παρουσία duckweed (είδος Lemna), δηλαδή, επιπλέοντος υδροχαρούς μακρόφυτου, που αποίκησε με φυσικό τρόπο τις δεξαμενές. Το 2 ο πείραμα είναι διετούς διάρκειας (από Ιούλιο 2008 έως Ιούλιο 2010) και βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι μετρήσεις στο 2 ο πείραμα περιλαμβάνουν περισσότερες παραμέτρους σε σχέση με το 1 ο πείραμα. Λαμβάνοντας υπόψη την ελάχιστη έως καθόλου συντήρηση των υφιστάμενων φυσικών συστημάτων στην Ελλάδα από τους φορείς λειτουργίας τους, αποφασίστηκε η μη συγκομιδή του duckweed από την επιφάνεια των δεξαμενών. Σκοπός και των δύο πειραμάτων ήταν να διερευνηθούν οι πραγματικές συνθήκες λειτουργίας, τα προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν και οι επιπτώσεις τους στην αποτελεσματικότητα της επεξεργασίας βοθρολυμάτων σε δεξαμενές σταθεροποίησης με παρουσία αλγών ή duckweed. 2. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ 2.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τα πειράματα έγιναν στο ερευνητικό πεδίο φυσικών συστημάτων του ΕΘΙΑΓΕ, σε απόσταση 14 km δυτικά της Θεσσαλονίκης, στην κοίτη του Γαλλικού ποταμού. Το σύστημα των δεξαμενών σταθεροποίησης περιλαμβάνει μία αναερόβια δεξαμενή και 3 γραμμές δεξαμενών, που λειτουργούν παράλληλα. Κάθε γραμμή αποτελείται από μία επαμφοτερίζουσα δεξαμενή και δύο ωρίμανσης (Σχήμα 1). Αναερόβια δεξαμενή Είσοδος βοθρολυμάτων (1 ο πείραμα) A2 A4 A6 Line A Line B C2 C4 C6 Line C Είσοδος Εξοδος Βοθρολυμάτων (2 ο πείραμα) Σχήμα 1. Διάγραμμα της πιλοτικής εγκατάστασης δεξαμενών σταθεροποίησης. Όλες οι δεξαμενές έχουν μήκος 60 m, πλάτος 20 m, κλίση πρανών 2:1 και είναι επενδυμένες με γεωμεμβράνη HDPE 1 mm. Το ενεργό βάθος της πρώτης δεξαμενής 297
6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εταιρείας Γεωργικών Μηχανικών Ελλάδος (επαμφοτερίζουσα) είναι 1.75 m, και των δύο επόμενων (ωρίμανσης) 1,25 m. Το φυσικό αυτό σύστημα, κατά τα πρώτα έτη λειτουργίας του (1997-2004), διερεύνησε την αποδοτικότητα των δεξαμενών σταθεροποίησης με άλγη στην επεξεργασία των αστικών υγρών αποβλήτων, δηλαδή, λυμάτων από αποχετευτικό δίκτυο. Τα λύματα μεταφέρονταν στις δεξαμενές με αγωγό, από την παρακείμενη Ε.Ε.Λ. Θεσσαλονίκης. Τα αποτελέσματα της λειτουργίας των δεξαμενών σταθεροποίησης με άλγη, στην επεξεργασία των υγρών αποβλήτων, ήταν ικανοποιητικά (Papadopoulos et al., 2003; Parissopoulos et al., 2002). 2.2. ΠΕΙΡΑΜΑ 1 ο Το 1 ο πείραμα επεξεργασίας βοθρολυμάτων πραγματοποιήθηκε στη γραμμή Α της πιλοτικής εγκατάστασης περιλαμβάνοντας, μία επαμφοτερίζουσα δεξαμενή (Α2) και δύο ωρίμανσης (Α4 και Α6). Η διάθεση των βοθρολυμάτων γινόταν στην αρχή της πρώτης δεξαμενής (Α2) της γραμμής Α, όπου υπάρχει ειδικό σκαλοπάτι για τη συγκέντρωση των στερεών. Η περίοδος δειγματοληψίας άρχισε τον Σεπτέμβριο του 2004 και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2005. Πραγματοποιήθηκαν εβδομαδιαίες μετρήσεις για προσδιορισμό του βιοχημικά απαιτούμενου οξυγόνου (BOD 5 ), ολικά αιωρούμενων στερεών (TSS), ph, καθώς και μηνιαίες μικροβιολογικές μετρήσεις των ολικών κολοβακτηριδίων (TC) και των εντερικής προέλευσης κολοβακτηριδίων E. coli. Όσον αφορά το BOD 5, η δειγματοληψία κάλυψε όλη την περίοδο του πειράματος (13 μήνες) και ελήφθησαν δείγματα από το βυτιοφόρο και από την έξοδο κάθε δεξαμενής. Για τον προσδιορισμό των υπολοίπων παραμέτρων ελήφθησαν δείγματα από το βυτίο και από την έξοδο της τελευταίας δεξαμενής (Α6), και για χρονικό διάστημα έξι μηνών (Μάϊος- Οκτώβριος 2005). Οι εργαστηριακές αναλύσεις έγιναν σύμφωνα με τις αναλυτικές μεθόδους, που περιγράφονται στο Standard Methods (APHA, 1992). 2.3. ΠΕΙΡΑΜΑ 2 ο Το 2 ο πείραμα αποτελεί συνέχεια του 1 ου πειράματος παρακολουθώντας όμως περισσότερες φυσικοχημικές και μικροβιολογικές παραμέτρους για μεγαλύτερο διάστημα. Η εφαρμογή του 2 ου πειράματος, στην τρίτη γραμμή (C) του συστήματος, άρχισε τον Μάρτιο του 2008, ενώ η δειγματοληψία ξεκίνησε περίπου 3 μήνες αργότερα (Ιούλιος 2008) όταν και οι 3 δεξαμενές -συνολικού όγκου 3.200 m 3 - γέμισαν από βοθρολύματα. Τα δείγματα παίρνονταν από το βυτιοφόρο και από τις εξόδους κάθε δεξαμενής (C2, C4 και C6). Πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις, ανά εβδομάδα, για προσδιορισμό των BOD 5, ολικών στερεών (TS), πτητικών στερεών (VS), TSS, πτητικών αιωρούμενων στερεών (VSS), ολικών διαλυμένων στερεών (TDS), πτητικών διαλυμένων στερεών (VDS), ph, ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC) και χλωροφύλλης-α (chl-a), καθώς και των μικροβιακών δεικτών TC και E.coli. Επίσης έγιναν επιτόπου μετρήσεις προφίλ διαλυμένου οξυγόνου (DO) και θερμοκρασίας νερού (T w ) τις ώρες 08:30 and 13:00, σε διάφορα βάθη των δεξαμενών C2 και C6. Επίσης, ανά δεκαπενθήμερο, για προσδιορισμό του χημικά απαιτούμενου οξυγόνου (COD), της αλκαλικότητας, των ορθοφωσφορικών και των διαφόρων μορφών αζώτου, όπως του kjeldahl (TKN), αμμωνιακού (NH 3 _ N), νιτρικού (NO 3 _ N) και νιτρώδους (NO 2 _ N). Τέλος, ανά τρίμηνο για τη μέτρηση της λάσπης και προσδιορισμό βαρέων μετάλλων. Οι αναλυτικές μέθοδοι προσδιορισμού, που χρησιμοποιήθηκαν ήταν αυτές που περιγράφονται στο Standard Methods (APHA, 2005). Η μέση ημερήσια παροχή λυμάτων για επεξεργασία ήταν περίπου 50 m 3, από στεγανούς βόθρους της περιοχής της Σίνδου. Το δείγμα από την είσοδο (βυτίο) ήταν 298
Τεχνολογία Περιβάλλοντος σύνθετο (1500 ml) αποτελούμενο από τρία, ίσου όγκου, επιμέρους δείγματα από αντίστοιχες φάσεις εκκένωσης του βυτίου στην πρώτη δεξαμενή (αρχή, μέσο, τέλος). Τα τρία δείγματα (1500 ml, το καθένα) από τις ισάριθμες εκροές των δεξαμενών σταθεροποίησης ήταν στιγμιαία και παίρνονταν από τις ειδικές εξέδρες. Όλα τα δείγματα συλλέγονταν μία φορά την εβδομάδα, περίπου στις 10.00 το πρωί, και μεταφέρονταν με φορητό ψυγείο, άμεσα, στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Εδαφολογίας και Κτηνιατρικών Ερευνών του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε, στη Θέρμη Θεσσαλονίκης, για τις προαναφερόμενες αναλύσεις. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 1 ου ΚΑΙ 2 ου ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ Τα αποτελέσματα του 1 ου πειράματος (Papadopoulos et al., 2007) συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα του εν εξελίξει 2 ου πειράματος (έως Μάρτιο 2009). Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει τις μέσες τιμές από τις κοινές παραμέτρους των 2 πειραμάτων. Η χαμηλή οργανική σύσταση των βοθρολυμάτων οφείλεται στο είδος του βόθρου (στεγανός) και στην πρακτική εκκένωσης, δηλαδή της άντλησης σε τακτά διαστήματα της υγρής φάσης και περιστασιακά της στερεάς (λάσπη). Επίσης, ο αριθμός του μικροβιακού φορτίου είναι 2-3 λογαριθμικές μονάδες μικρότερος από ότι στα αστικά λύματα από δίκτυο. Αυτό οφείλεται στο χρόνο παραμονής των λυμάτων στον βόθρο (περίπου 1 μήνας για μονοκατοικία) και την επαφή των μικροοργανισμών με διάφορες χημικές ενώσεις (απορρυπαντικά κλπ), που προκαλούν το θάνατό τους. Πίνακας 1. Μέσες τιμές κοινών παραμέτρων των 2 πειραμάτων από την επεξεργασία βοθρολυμάτων στις δεξαμενές σταθεροποίησης με άλγη και με duckweed. BOD 5 (mg/l) TSS (mg/l) ph TC (/100ml) E. coli (/100ml) Χρόνος παραμονής (ημέρες) 1 ο πείραμα Δεξαμενές σταθεροποίησης παρουσία αλγών Βυτίο 462 378 7.41 2.7Ε+6 4.8Ε+5 Α2 248 - - - - 25 Α4 172 - - - - 16 Α6 109 /38* 115 7.67 8.6Ε+3 1.0Ε+3 16 Ποσοστιαία μείωση % 76 /92* 69-3.5 99.68 99.78 2 ο πείραμα Δεξαμενές σταθεροποίησης παρουσία duckweed Βυτίο 344 193 7.38 5.1Ε+5 1.4Ε+5 C2 123 88 7.47 5.9Ε+4 2.4Ε+4 27 C4 83 60 7.35 1.6Ε+4 5.0Ε+3 18 C6 43 /22* 76 7.71 2.5Ε+3 1.2Ε+3 18 ποσοστιαία μείωση % 88 /94 * 61-4.5 99.36 99.16 * : οι τιμές αφορούν σε φιλτραρισμένα δείγματα Από τον Πίνακα 1 προκύπτει παρόμοια απόδοση των δύο τρόπων λειτουργίας, δηλαδή της επεξεργασίας με άλγη και με duckweed. Έτσι, η απομάκρυνση του BOD 5 (σε φιλτραρισμένα δείγματα) υπερβαίνει το 90% και στα 2 πειράματα, ικανοποιώντας την απαίτηση (από πλευράς ποσοστού) της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 91/271 (EU, 1991) για διάθεση των επεξεργασμένων εκροών σε υδάτινο αποδέκτη. Η μεγαλύτερη τιμή BOD 5 στην εκροή του 1 ου πειράματος (38 mg/l) σε σχέση με το 2 ο πείραμα (22 mg/l) αποδί- 299
6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εταιρείας Γεωργικών Μηχανικών Ελλάδος δεται στην αντιστοίχως μεγαλύτερη αρχική συγκέντρωση του BOD 5, ενώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο κατά 6 ημέρες (10% περίπου) επιπλέον συνολικός χρόνος παραμονής στο 2 ο πείραμα. Η απομάκρυνση των TSS ήταν 69% και 61% στο 1 ο και 2 ο πείραμα, αντίστοιχα, δηλαδή ελαφρώς μικρότερη από το επιτρεπτό όριο (70-90%) της Οδηγίας 91/271. Ωστόσο, η εκροή και στα 2 πειράματα είναι μικρότερη από 150 mg/l, που θέτει η ίδια Οδηγία, ως εναλλακτικό κριτήριο. Δεν παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη μεταβολή στην τιμή του ph κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας, γεγονός που υποδεικνύει περιορισμένη ανάπτυξη αλγών και στα 2 πειράματα. Η απομάκρυνση των κολοβακτηριδίων, TC (3 λογ. μονάδες) και E. coli (2 λογ. μονάδες), ήταν λίγο μεγαλύτερη στις δεξαμενές με άλγη, πιθανότερα λόγω της μεγαλύτερης αρχικής συγκέντρωσής τους στο 1 ο πείραμα, ικανοποιώντας οριακά την Οδηγία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για επαναχρησιμοποίηση των εκροών στην άρδευση (E. coli <1000/100ml). Στο πείραμα με παρουσία duckweed η εκροή υπερέβαινε ελαφρώς το επιτρεπτό όριο (1200 E. coli/100ml). 3.2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 2 ου ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ Το είδος Lemna των duckweed αποίκησε με φυσικό τρόπο στις δύο τελευταίες δεξαμενές (C4, C6), πριν από την έναρξη του πειράματος, λόγω μικρής ποσότητας νερού, που είχε παραμείνει επί μακρό χρονικό διάστημα μέσα στις δεξαμενές. Kατά την έναρξη του πειράματος, oι περιβαλλοντικές συνθήκες (T w =25 o C ph 7.5, Ws=1.2m/s) ήταν ευνοϊκές για την γρήγορη ανάπτυξη του duckweed και σε δύο περίπου μήνες λειτουργίας, οι δεξαμενές C4 και C6 είχαν καλυφθεί από μία στρώση duckweed πάχους 2-3 cm. Η δεξαμενή C2 καλύφθηκε πλήρως, λίγο αργότερα, στα τέλη Σεπτεμβρίου. Στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του πειράματος παρουσία duckweed για τις επιπλέον παραμέτρους, όπως αυτές αναφέρονται στην παράγραφο 2.2. Τα αποτελέσματα αφορούν μέσες τιμές από μία περίοδο 9 μηνών (Ιούλιος 2008 Μάρτιος 2009). Πίνακας 2. Μέσες τιμές * βασικών ποιοτικών παραμέτρων στην επεξεργασία βοθρολυμάτων σε δεξαμενές σταθεροποίησης με duckweed. COD TS VS VSS TDS VDS EC TKN NH 3 - N 3- PO 4 -P Chla Βυτίο 411 1006 459 136 829 323 1,39 109 79 1,78 - C2 209** 1221 516 54 1158 462 2,05 66 51 1,82 358 C4 165** 1957 734 38 1813 703 3,24 52 39 1,88 187 C6 149** 3135 1062 51 3134 1010 5,24 34 22 1,74 141 * : όλες οι μονάδες είναι σε mg/l, εκτός της EC (ms/cm) και της Chl-a (μg/l). ** : οι τιμές αφορούν φιλτραρισμένα δείγματα Όπως προκύπτει από τον Πίνακα 2, η ποσοστιαία μείωση του COD σε φιλτραρισμένα δείγματα είναι 64% και η αντίστοιχη τιμή στην εκροή είναι 149 mg/l. Η απόδοση αυτή δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 91/271 (EU, 1991), που είναι 75% και 125 mg/l αντίστοιχα. H αλατότητα, όπως εκφράζεται από τις παραμέτρους TDS και EC, αυξήθηκε σταδιακά προς την έξοδο της γραμμής επεξεργασίας. Αυτό οφείλεται, όπως προαναφέρθηκε, σε ποσότητα νερού, που είχε παραμείνει εντός των δεξαμενών, πριν την έναρξη του πειράματος, οπότε λόγω της επακόλουθης εξάτμισης, δημιουργήθηκαν 300
Τεχνολογία Περιβάλλοντος υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων. Κατά τη διάρκεια πλήρωσης των δεξαμενών με βοθρολύματα, η αλατότητα έβαινε αυξανόμενη από την πρώτη προς την τελευταία δεξαμενή, ενώ η μέγιστη τιμή της (5 ) μετρήθηκε στην τελευταία δεξαμενή (C6) στην αρχή της περιόδου δειγματοληψίας. Η αλατότητα άρχισε να μειώνεται σταδιακά, καθώς τα υπάρχοντα άλατα διαλύονταν και απομακρύνονταν από την εκροή κάθε δεξαμενής προς την επόμενη, μέχρις ότου ξεπλύθηκαν οριστικά, αρχικά από την πρώτη (C2), στη συνέχεια από τη δεύτερη (C4) και τέλος από την τρίτη δεξαμενή (C6). Η απομάκρυνση του αζώτου ήταν 69% ως TKN και 72% ως NH 3 -N, ενώ του φωσφόρου, ως PO 4 3- -P, ήταν πρακτικά ανύπαρκτη. Τα ποσοστά απομάκρυνσης των θρεπτικών αυτών μπορούν να αυξηθούν εφόσον γίνεται συστηματική συγκομιδή του duckweed. Τα νιτρικά και νιτρώδη ιόντα μειώθηκαν κατά 49% και 83%, αντίστοιχα, στα 1,1mg NO 3 -N/l και 0.01mg NO 2 -N/l. Η τιμή των 34 mg ΤΚΝ/l στην εκροή είναι περίπου διπλάσια από αυτή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 91/271 (EU, 1991), η οποία όμως αναφέρεται σε μεγάλες πόλεις, των οποίων οι ισοδύναμοι κάτοικοι (ι.κ.) είναι μεταξύ 10.000 και 100.000 (1 ι.κ. αντιστοιχεί με 60 gr BOD 5 /ημέρα). Η συγκέντρωση της chl-a μειώθηκε σταδιακά από την πρώτη προς την τρίτη δεξαμενή. Όπως προαναφέρθηκε, οι 2 τελευταίες δεξαμενές καλύφθηκαν νωρίτερα από το duckweed, με συνέπεια την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας και έτσι την ελλιπή ανάπτυξη των αλγών. Επιπλέον, η μείωση των θρεπτικών προς την έξοδο, λόγω κυρίως της πρόσληψής τους από το duckweed, δημιουργεί ανταγωνιστικό περιβάλλον για την ανάπτυξη των αλγών. Σημειώνεται ότι στις δεξαμενές με άλγη η συγκέντρωση της chl-a είναι μεταξύ 500-2000 μg/l για την επαμφοτερίζουσα, ενώ η ελάχιστη τιμή των 300 μg/l προτείνεται για τη σωστή λειτουργία τους (Mara, 2006). Λόγω της περιορισμένης ανάπτυξης των αλγών στις δεξαμενές, η συγκέντρωση του διαλυμένου οξυγόνου ήταν πολύ μικρή ακόμη και το μεσημέρι (13:30). Επιπλέον, το οξυγόνο, που παράγεται κατά τη φωτοσύνθεση λόγω ανάπτυξης του duckweed, χάνεται σε μεγάλο ποσοστό στην ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με προφίλ DO που ελήφθησαν, η συγκέντρωση του οξυγόνου σε όλα τα βάθη, ακόμα και στην επιφάνεια, ήταν σχεδόν μηδενική (DO <0.6 mg/l). Βαρέα μέταλλα δεν ανιχνεύθηκαν στην εκροή ούτε στα βοθρολύματα όπως αναμενόταν, λόγω της αποκλειστικά οικιακής προέλευσης των λυμάτων. Το ύψος της λάσπης, 12 μήνες από την έναρξη του πειράματος (Μάρτιος 2008 Μάρτιος 2009) αυξήθηκε κατά 5cm στις δεξαμενές C2 και C6 και κατά 10cm στην ενδιάμεση δεξαμενή, C4. Το υπόψη πείραμα προβλέπεται να συνεχιστεί έως τον Ιούλιο 2010, οπότε θα έχουν πραγματοποιηθεί 2 έτη μετρήσεων. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα αρχικά συμπεράσματα, που προέκυψαν από τη σύγκριση των δύο πειραμάτων, είναι : η μείωση του BOD 5 ήταν πολύ ικανοποιητική (> 90%) και στα 2 πειράματα η ποσοστιαία απομάκρυνση των TSS (69% και 61%) και στα δύο πειράματα ήταν μικρότερη από το επιτρεπόμενο ποσοστό της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, ωστόσο η εκροή και στα δύο πειράματα ήταν μικρότερη από τα 150 mg/l, που επίσης θέτει η Οδηγία ως εναλλακτικό κριτήριο η απομάκρυνση του αζώτου ήταν ικανοποιητική, ενώ του φωσφόρου ασήμαντη. η απομάκρυνση των E. coli ήταν της τάξης των 2 λογαριθμικών μονάδων, ή 99,78% και 99,16% στο 1 ο και 2 ο πείραμα, αντίστοιχα. Η μείωση των TC ήταν της τάξης των 3 λογαριθμικών μονάδων (99,68% απομάκρυνση) στο 1 ο πείραμα και 2 λογαριθμικών μονάδων (99,36% απομάκρυνση) στο 2 ο πείραμα. 301
6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εταιρείας Γεωργικών Μηχανικών Ελλάδος δεν παρατηρήθηκαν δυσάρεστες οσμές κατά τη λειτουργία των δεξαμενών και στα δύο πειράματα. Συμπερασματικά, όπως προκύπτει από τα αρχικά αποτελέσματα του 2 ου πειράματος, η ποιότητα των εκροών των δεξαμενών σταθεροποίησης της υπόψη πιλοτικής εγκατάστασης, που σχεδιάστηκαν για να λειτουργούν με άλγη, δεν επηρεάστηκε αρνητικά λόγω της απρόβλεπτης κάλυψης της επιφάνειάς τους με duckweed. Το σύστημα συνεχίζει να λειτουργεί ικανοποιητικά, χωρίς να απαιτείται η συστηματική απομάκρυνση του duckweed, αφού μία τέτοια εργασία δύσκολα θα μπορούσε να υλοποιηθεί από τους φορείς λειτουργίας των εγκαταστάσεων αυτών. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ APHA, 1992. Standard Methods for the examination of water and wastewater, 18 th ed., American Public Health Association Inc., New York. APHA, 2005. Standard Methods for the examination of water and wastewater, 21 th ed., American Public Health Association Inc., Washington, DC. Dalu, J. and Ndama, J., 2003. Duckweed based wastewater stabilization ponds for wastewater treatment (a low cost technology for small urban areas in Zimbabwe). Physics and Chemistry of the Earth. (28): 1147-1160. EU, 1991, Council Directive Concerning Urban Wastewater Treatment, 91/271 EEC May 21st, OJ NO L135/40. Iqbal, S., 1999. Duckweed Aqualculture: Potentials, Possibilities and Limitations for Combined Wastewater Treatment and Animal Feed Production in Developing Countries. SANDEC Report No. 6/99, Switzerland. Mara, D., 2006. Natural wastewater treatment, University of Leeds : CIWEM Manual of Practice, p.75. Mende, B., Nascimento, M., Pereira, M., Baily, G., Lapa, N., Morais, G. and Oliveira, G., 1995. Efficiency of removal in stabilization ponds I. Influence of climate. Water Sci. Technol. (31): 219-230 Metcalf and Eddy, 1991. Wastewater engineering. Treatment, disposal and reuse. Tchobanoglous G. and Burton F. L. [eds.], McGraw Hill. New York. Papadopoulos, F., Papadopoulos, A., Metaxa, E., Karteris, A., Parissopoulos, G., 2003. Current status of natural treatment systems and effluent reuse in northern Greece. Proc. of the 2 nd International Conference on Ecological Protection of the Planet Earth. Sofia. pp. 386-393. Papadopoulos, F., Papadopoulos, A., Parissopoulos, G., Zdragas, A., Metaxa, I., 2007. The treatment of septage using stabilization ponds, Fresenius Environmental Bulletin. (16): 385-392. Parissopoulos, G., Papadopoulos, A., Papadopoulos, F., Karteris, A., 2002. Comparative design and performance analysis of three waste stabilization ponds pilot units, different in configuration, in a mediterranean-temperate climate. Proc. of IWA Regional Symposium on Water Recycling in Mediterranean Regions. Iraklio, pp 361-369. Pearson, H., 2005. Pond treatment technology, IWA Publishing, London, UK. Zimmo, O., 2003. Nitrogen transformations and removal mechanisms in algal and duckweed waste stabilization ponds. Ph.D submitted in Wageningen University. 302
ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΜΕ TH ΘΕΩΡΙΑ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΣ ΑΞΙΑΣ Φ.Δ. Γάλλιου 1, Δ.Κ. Καρπούζος 2 και Δ. Καραμούζης 3 Τομέας Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής, Γεωπονική Σχολή, Α.Π.Θ., 54124, Θεσσαλονίκη E-mails: 1 feniagal@yahoo.gr, 2 dimkarp@agro.auth.gr, 3 kardia@agro.auth.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία περιγράφει ένα μεθοδολογικό πλαίσιο για τη βέλτιστη επιλογή του συστήματος επεξεργασίας λυμάτων μικρής κλίμακας, βάσει ενός συναρτησιακού μοντέλου της θεωρίας της πολυκριτήριας άξιας MAVT (Multiattribute Value Theory). Παρουσιάζεται μια θεωρητική εφαρμογή της πολυκριτήριας μεθόδου σε περιοχές με χαμηλό κόστος κτήσης γης. Η πιθανή αβεβαιότητα της βέλτιστης επιλογής ελέγχεται ως προς τη μεταβολή του πληθυσμού και πραγματοποιείται ανάλυση ευαισθησίας για τον προσδιορισμό του κρίσιμου κριτηρίου και της κρίσιμης εναλλακτικής. Επίσης, πραγματοποιείται ανάλυση τύπου Monte Carlo ως προς τις αποδιδόμενες βαρύτητες των κριτηρίων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η επιλογή της βέλτιστης εναλλακτικής δεν επηρεάζεται όταν οι μεταβολές των παραμέτρων είναι περιορισμένες. Λέξεις κλειδιά: πολυκριτήρια ανάλυση, επεξεργασία λυμάτων, ROC, εντροπία, ανάλυση ευαισθησίας. OPTIMAL SELECTION OF WASTEWATER TREATMENT PLANT FOR SMALL AREAS USING MULTIATTRIBUTE VALUE THEORY F.D. Galliou 1, D.K. Karpouzos 2 and D. Karamouzis 3 Department of Hydraulics, Soil Science and Agricultural Engineering, School of Agriculture, Aristotle University, Thessaloniki 54124, Greece E-mails: 1 feniagal@yahoo.gr, 2 dimkarp@agro.auth.gr, 3 kardia@agro.auth.gr ABSTRACT This study presents a multiattribute value theory approach for the optimal selection of a wastewater treatment plant in small areas with low land cost. An application of the aforementioned approach is also provided, where the results accrued are tested for a range of population equivalent. A sensitivity analysis is performed in order to determine the most critical criterion and the most critical performance of an alternative. Furthermore, uncertainty of weights estimation is treated with a Monte Carlo type analysis. Sensitivity analysis showed a stable behavior of the application results in small perturbations of parameters. Keywords: multicriteria analysis, wastewater, ROC, entropy, sensitivity analysis. 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εταιρείας Γεωργικών Μηχανικών Ελλάδος Η Γεωργική Μηχανική και η Μηχανική Βιοσυστημάτων στην εποχή των βιοκαυσίμων και των κλιματικών αλλαγών, Θεσσαλονίκη, 8-10 Οκτωβρίου 2009 303