ΓΥΜΝΑΣΙΟ. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015-2016 ΒΑΘΜΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Αριθμητικώς:... Ολογρ.:... Υπογραφή:... ΒΑΘΜΟΣ ΦΥΣΙΚΑ Αριθμητικώς:... Ολογρ.:... Υπογραφές:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΤΑΞΗ: Β ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 1,5 ώρες ΩΡΑ:. Όνομα Μαθητή/τριας:... Τμήμα: Αρ.: ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΡΩΤΑ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από εννέα (9) σελίδες και χωρίζεται σε δύο μέρη Α και Β στα οποία αντιστοιχούν συνολικά 50 μονάδες. Να γράφετε τις απαντήσεις σας με μπλε στυλό στον αντίστοιχο χώρο απαντήσεων σε κάθε ερώτηση. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μολύβι για τα διαγράμματα και τις γραφικές παραστάσεις. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. Επιτρέπεται η χρήση υπολογιστικής μηχανής. Όπου χρειάζεται η επιτάχυνση της βαρύτητας να θεωρείται g = 10 m/s 2. Σελίδα 1 από 10
ΜΕΡΟΣ Α' ( Μονάδες 30) Να απαντήσετε και στις έξι (6) ερωτήσεις. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με πέντε (5) μονάδες. Ερώτηση Α1 Στην πρώτη στήλη του πιο κάτω πίνακα αναγράφονται τα τρία θεμελιώδη μεγέθη: το μήκος, ο χρόνος και η μάζα. Να γράψετε στην κατάλληλη στήλη του πίνακα: α) το όργανο μέτρησης των μεγεθών και (3 μονάδες) β) τη μονάδα μέτρησης των μεγεθών στο διεθνές σύστημα μονάδων, S.I. Θεμελιώδη μεγέθη Όργανο μέτρησης Μονάδα μέτρησης Μήκος Χρόνος Μάζα m Ερώτηση A2 α) Να γράψετε τι ονομάζουμε μηχανική ενέργεια ενός σώματος. β) Από ύψος 1,8 m πάνω από το έδαφος, αφήνουμε (χωρίς αρχική ταχύτητα) να πέσει ελεύθερα μια μπάλα, που έχει μάζα 1 kg. Να αγνοήσετε την αντίσταση του αέρα. Να υπολογίσετε: (i) Τη βαρυτική δυναμική ενέργεια της μπάλας όταν βρίσκεται στην αρχική της θέση. Να θεωρήσετε ως επίπεδο αναφοράς το έδαφος. h = 1,8 m (ii) Τη μηχανική ενέργεια της μπάλας όταν βρίσκεται στην αρχική της θέση. (iii) Τη μηχανική ενέργεια της μπάλας τη στιγμή που φτάνει στο έδαφος. Σελίδα 2 από 10
Σελίδα 3 από 10
Ερώτηση Α3 α) Να γράψετε ποια μεγέθη χαρακτηρίζονται ως μονόμετρα και ποια ως διανυσματικά. Μονόμετρα: Διανυσματικά: β) Το ποντικάκι στην πιο κάτω εικόνα ξεκινά την κίνησή του από τη θέση Α, πηγαίνει πρώτα στη θέση Β και επιστρέφει στην τελική θέση Γ. Α Γ Β -25-20 -15-10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 (cm) (i) Να υπολογίσετε το συνολικό διάστημα s που διάνυσε το ποντικάκι. (ii) Να σχεδιάσετε στο σχήμα το διάνυσμα της μετατόπισής του για τη διαδρομή από την αρχική θέση Α στην τελική θέση Γ. (iii) Να υπολογίσετε το μέτρο της μετατόπισής του, Δx, από τη θέση Α στη θέση Γ. Ερώτηση A4 α) Να εξηγήσετε τι είδους κίνηση εκτελεί μια μπάλα που αφήνεται να πέσει από μικρό ύψος από την επιφάνεια της Γης. Σελίδα 4 από 10
β) Στο πιο κάτω σχήμα φαίνονται δύο αυτοκίνητα που κινούνται σε ευθύγραμμο δρόμο. Οι μηχανές των αυτοκινήτων αφήνουν κάθε δευτερόλεπτο μια σταγόνα λαδιού να πέσει στο δρόμο. Να προσδιορίσετε το είδος της κίνησης του κάθε αυτοκινήτου. Σε κάθε περίπτωση να εξηγήσετε την απάντησή σας. (4 μονάδες) Αυτοκίνητο Α: Εξήγηση: Αυτοκίνητο Β: Εξήγηση: Ερώτηση Α5 α) (i) Να γράψετε τι ονομάζουμε συνισταμένη δύο ή περισσοτέρων δυνάμεων. (ii) Να γράψετε δύο μεταβολές (αποτελέσματα) που προκαλούν οι δυνάμεις: Σελίδα 5 από 10
β) Να προσδιορίσετε το μέτρο, τη διεύθυνση και φορά της συνισταμένης των δυνάμεων F και F στην πιο κάτω περίπτωση. Οι δυνάμεις σχεδιάστηκαν με την κλίμακα 1cm : 1N. F = 3N F = 4N Μέτρο: Διεύθυνση και φορά: Ερώτηση Α6 Μια κασετίνα είναι δεμένη σε ένα δυναμόμετρο, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Στην κασετίνα ασκείται η δύναμη του Βάρους Β, και η δύναμη από το δυναμόμετρο, F. α) Να διατυπώσετε τον πρώτο νόμο του Νεύτωνα. β) Αν η κασετίνα έχει μάζα 200 g, να υπολογίσετε τη δύναμη του βάρους της. γ) Αν η κασετίνα ισορροπεί, να προσδιορίσετε την ένδειξη του δυναμομέτρου. Ακολουθεί το Β Μέρος στην επόμενη σελίδα. Σελίδα 6 από 10
ΜΕΡΟΣ Β' ( Μονάδες 20) Να απαντήσετε και στις δύο (2) ερωτήσεις. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. Ερώτηση Β1 α) Να διατυπώσετε τον τρίτο νόμο του Νεύτωνα (δράσης αντίδρασης). β) Τα σταθμά (βαρίδια) κρέμονται από ένα κατακόρυφο ελατήριο και ισορροπούν, όπως φαίνεται στο πιο κάτω σχήμα. (i) Να σχεδιάσετε τις δυνάμεις που ασκούνται στα σταθμά. (ii) Να εξηγήσετε κατά πόσον οι δυνάμεις που σχεδιάσατε στα σταθμά αποτελούν ζεύγος «Δράσης Αντίδρασης». γ) Μια ομάδα μαθητών μελέτησε την αύξηση στο μήκος ενός ελατηρίου (επιμήκυνση) σε σχέση με την τιμή της δύναμης που ασκείται στο άκρο του. Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων κατασκεύασαν την γραφική παράσταση επιμήκυνσης δύναμης, όπως φαίνεται στην επόμενη σελίδα. Σελίδα 7 από 10
Δύναμη (Ν) Επιμήκυνση (cm) (i) Σύμφωνα με τη γραφική παράσταση, να γράψετε ποιο είναι το συμπέρασμα για τη σχέση ανάμεσα στην επιμήκυνση του ελατηρίου και στη δύναμη που την προκαλεί; (ii) Να προσδιορίσετε, από τη γραφική παράσταση, τη δύναμη που χρειάζεται να ασκηθεί στο ελατήριο για να προκληθεί σ αυτό επιμήκυνση ίση με 16 cm. (iii) Να υπολογίσετε τη «σταθερά του ελατηρίου Κ» σε μονάδες Ν/m. (iv) Πώς ονομάζεται ο νόμος που περιγράφει την επιμήκυνση ελατηρίου σε σχέση με τη δύναμη που ασκείται σ αυτό ; (v) Να γράψετε το όργανο η λειτουργία του οποίου στηρίζεται στην ιδιότητα του ελατηρίου που περιγράφεται από τον πιο πάνω νόμο. Σελίδα 8 από 10
Ερώτηση Β2 α) Να γράψετε πότε μια κίνηση ενός σώματος χαρακτηρίζεται ως ευθύγραμμη ομαλή. β) Μια ομάδα μαθητών βοήθησε έναν ποδηλάτη, να διερευνήσει κατά πόσον έτρεχε με σταθερή ταχύτητα κατά τη διάρκεια της κίνησής του σε ένα ευθύγραμμο δρόμο. Οι μαθητές κατέγραψαν τις χρονικές στιγμές κατά τις οποίες ο ποδηλάτης πέρασε από συγκεκριμένες θέσεις στο δρόμο. Πιο κάτω φαίνεται ο πίνακας με τις μετρήσεις τους. Χρονική στιγμή [s] Θέση [m] 0 0 1 11 2 21 3 33 4 45 5 55 (i) Να κατασκευάσετε τη γραφική παράσταση θέσης x (κατακόρυφος άξονας) χρόνου t (οριζόντιος άξονας) χρησιμοποιώντας τις τιμές του πιο πάνω πίνακα. (4 μονάδες) x (m) t(s) Σελίδα 9 από 10
(ii) Σύμφωνα με την πιο πάνω γραφική παράσταση να γράψετε το είδος της κίνησης του ποδηλάτη. Να εξηγήσετε την απάντησή σας. γ) Να υπολογίσετε την ταχύτητα του ποδηλάτη από τη γραφική παράσταση θέσης χρόνου. (3 μονάδες) ΤΕΛΟΣ ΔΟΚΙΜΙΟΥ O/Η Διευθυντής/τρια Σελίδα 10 από 10