Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Νοτιοανατολική Ευρώπη: Κρίση και Προοπτικές»

Σχετικά έγγραφα
Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Ελλάδα σήμερα»

Ομιλία στο συνέδριο "Νοτιοανατολική Ευρώπη :Κρίση και Προοπτικές" (13/11/2009) Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών»

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της. Σύστασης για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Ελλάδα Τουρκία στον 21 ο αιώνα»

Βασικά Χαρακτηριστικά

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Μετά από 10 χρόνια: η Δυναμική του Ευρώ»

Εαρινές προβλέψεις : H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι

Γενική Συνέλευση. Πέμπτη, 24 Ιουνίου Ομιλία του Προέδρου, κ. ΒΑΣΙΛΗ Θ. ΡΑΠΑΝΟΥ

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0087/2. Τροπολογία. André Elissen, Gerolf Annemans, Auke Zijlstra εξ ονόματος της Ομάδας ENF

Αγαπητοί κύριοι συνάδελφοι,

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ

Ομιλία ΑΝΥΠΕΞ κ. Δημήτρη Δρούτσα σε Διεθνές Συνέδριο με τίτλο: «Νοτιοανατολική Ευρώπη: Κρίση & Προοπτικές»

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο

EL Ενωµένη στην πολυµορφία EL B8-0655/1. Τροπολογία

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί, Κυρίες και Κύριοι,

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0055/30. Τροπολογία. Louis Aliot εξ ονόματος της Ομάδας ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0383/7. Τροπολογία. Marco Valli, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0302/7. Τροπολογία. Marco Valli, Marco Zanni, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι,

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0026/2. Τροπολογία. Igor Šoltes εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE

ΣHMEIA ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟ-ΕΥΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Αποτελέσματα Εννεάμηνου 2012

«Παγκόσμια Ευρώπη; Οι Διεθνείς Διαστάσεις της Ευρωπαϊκής. Ένωσης»

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση, χαιρετίζω την συνάντηση αυτή που γίνεται ενόψει της ανάληψης της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη χώρα μου.

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. στην ημερίδα του ΚΕΠΠ, με θέμα: «Έχει Μέλλον το Ευρώ;»

Αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων τη διετία και θετικές προοπτικές για το 2018.

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Παιδεία για το αύριο»

20 Νοεμβρίου Κυρίες και κύριοι, Καλησπέρα σας.

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

12195/19 ΕΜ/σα 1 RELEX 2.B

Κατευθυντήριες γραμμές

Κοινή πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Η διαδρομή του συνεδρίου «Ενέργεια & Ανάπτυξη» που εφέτος. συμπληρώνει 17 χρόνια συνεχούς και συνεπούς οργάνωσης και

5814/19 ΔΙ/μγ 1 ECOMP 1A

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα :

ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ και ΣΥΝΔΕΣΗΣ (SAPC) ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ-ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ. 5η Συνεδρίαση Νοεμβρίου 2012 Βρυξέλλες

4ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ. «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ώρα για αποφάσεις» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015

Σημεία Ομιλίας του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, κ. Χρήστου Σταϊκούρα, στο Συνέδριο «GR FOR GROWTH FUNDING SMEs»

6154/16 ΧΜΑ/νικ/ΙΑ 1 DG B 3A

ΚΟΙΝΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. Ανάπτυξη ικανοτήτων για τη στήριξη της Ασφάλειας και της Ανάπτυξης

Κύριε εκπρόσωπε του Συμβουλίου της Ευρώπης, Κύριε Πρόεδρε του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Μελετών Ασφάλειας,

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία

10 χρόνια από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: διδάγματα και προοπτικές

Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή στη Δημοκρατία της Μολδαβίας. Πρόταση απόφασης (COM(2017)0014 C8-0016/ /0007(COD))

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ 2020

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΗΜΕΡΙΑ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ.

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. για την κατάργηση της απόφασης 2009/415/ΕΚ σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος στην Ελλάδα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΓΙΑ ΤΗ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗ

Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους σας για την παρουσία σας στη σημερινή μας εκδήλωση.

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω:

THE ROUTE OF THE WESTERN BALKANS TOWARDS EUROPEAN UNION

9473/19 ΘΚ/νκ 1 ECOMP 1A

3 O ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ «Η συμβολή της Κύπρου στη νέα Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Στρατηγική»

Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού. προς την Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης

Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ΨΗΦΙΣΜΑ

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Δημόσια διαβούλευση. Ερωτήσεις και απαντήσεις

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. Προς τη Βουλή των Ελλήνων

Σύνοψη προτάσεων ΣΕΒ για τις προτεραιότητες του υπό διαµόρφωση ΕΠΜ και σύνοψη Απολογισµού ΕΠΜ

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Ιστορικό. Μέσα

Τα Δυτικά Βαλκάνια. Νομική βάση. Στόχοι. Γενικό πλαίσιο. Μέσα

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ 2013

Θέση ΣΕΒ: Ευρωπαϊκές προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας

ΣΗΜΕΙΩΜΑ Συμβουλίου (Ecofin) προς το : Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020»

Made in Greece: τι σημαίνει το Ελληνικό προϊόν για τους καταναλωτές και την εθνική οικονομία. Γεώργιος Μπάλτας Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

6981/17 ΙΑ/νικ 1 DG C 1

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. με σκοπό να τερματιστεί η κατάσταση υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Στο συνηµµένο Υπόµνηµα επισυνάπτουµε το σκεπτικό και τα βασικά θέµατα που επιθυµούµε να συζητήσουµε µαζί σας στο άµεσο µέλλον.

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2012 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης

Δήλωση Πολιτικής του Προέδρου της Δημοκρατίας για το Σχέδιο Δράσης για τη Μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας Παρασκευή 13/9/2013, 12.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0026/9. Τροπολογία. Mario Borghezio, Harald Vilimsky εξ ονόματος της Ομάδας ENF

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Σηµείωµα για τις Πρόσφατες Οικονοµικές και Νοµισµατικές Εξελίξεις

μεταναστευτικό ζήτημα θετικό βήμα το εγχείρημα της συγκέντρωσης της σχετικής νομοθεσίας σε ενιαίο κείμενο νόμου.

Πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων για την ως άνω θέση έκτακτου υπαλλήλου στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

5. Την κληροδότηση στα παιδιά μας μέρος των ωφελειών που θα αποκομίσουμε από την αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Ομιλία του Προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς, κ. Γιώργου Χαντζηνικολάου σε εκδήλωση πελατών στη Λάρισα

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Δανίας για το 2014

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0375/16. Τροπολογία. Fabio Massimo Castaldo, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

Η ιστορία μάς διδάσκει ότι όποτε η Ελλάδα κλυδωνίζεται, μαζί της κλυδωνίζεται και η Ευρώπη.

Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της 14 ης εταιρικής χρήσης

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ

Αθήνα, Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0341/7. Τροπολογία. Σοφία Σακοράφα, Νικόλαος Χουντής εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL

A8-0048/160. Sophie Montel, Jörg Meuthen, Mireille D Ornano, Florian Philippot εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

Στο 3,7% η ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας το Στα ίδια περίπου επίπεδα η προβλεπόµενη άνοδος το 2006

Ομιλία της υπουργού Εξωτερικών, κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, στην παρουσίαση του βιβλίου

Transcript:

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση των ΚΕΠΠ, ΕΚΕΜ & ΙΔΟΣ υπό την αιγίδα του ΥΠΕΞ με θέμα: «Νοτιοανατολική Ευρώπη: Κρίση και Προοπτικές» Αίθουσα Μητρόπουλος Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2009

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η Νοτιοανατολική Ευρώπη γνώρισε, όπως και άλλες περιοχές της Ευρώπης, κοσμοϊστορικές εξελίξεις. Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ της ΝΑ Ευρώπης και των άλλων περιοχών είναι ότι η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων απελευθέρωσε ανεξέλεγκτες δυνάμεις που οδήγησαν στις γνωστές τραγικές συγκρούσεις. Ωστόσο, θέλω να τονίσω ότι, παρά την επανειλημένη διατύπωση της πρόβλεψης ίσως και, ενδόμυχα (για κάποιους), της ευχής ότι τα Βαλκάνια θα επαλήθευαν την παλαιότερη επωνυμία τους ως πυριτιδαποθήκης της Ευρώπης, οι πολεμικές κρίσεις περιορίστηκαν γεωγραφικά χωρίς να προσλάβουν διαστάσεις που θα έθεταν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Η Νοτιοανατολική Ευρώπη άρχισε την επίπονη διαδικασία προσαρμογής στις νέες συνθήκες σχεδόν αμέσως μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων, και μάλιστα πριν επικρατήσει πλήρως η ηρεμία στην περιοχή. Η σταθερότητα και η οικονομική ανάπτυξη ήταν οι επιδιωκόμενοι στόχοι από όλες τις χώρες, ακόμα και από όσες στην πρώτη φάση είχαν προτάξει εθνικιστικές προτεραιότητες που αποδείχθηκαν καταστρεπτικές. Εξάλλου, η κατάργηση της διαχωριστικής γραμμής Δύσης Ανατολής επέτρεψε στην Ευρώπη να ανακτήσει, σταδιακά, τη φυσιολογική πολιτική και οικονομική της ενότητα, ενώ η στρατιωτική της ασφάλεια ήταν πλέον δεδομένη. Στο πλαίσιο αυτής της προσαρμογής, δεν είναι παράδοξο ότι πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης επιδίωξαν την ταχύτερη δυνατή ένταξη στις ευρωατλαντικές δομές, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το ΝΑΤΟ. Ο χρόνος διατύπωσης της επιδίωξης ποικίλλει, δεδομένου 2

ότι ήταν διαφορετικές οι συνθήκες, εσωτερικές και διεθνείς, που επικρατούσαν σε κάθε χώρα. Τόσο το ΝΑΤΟ όσο και η ΕΕ αντιμετώπισαν θετικά το ενδιαφέρον των χωρών αυτών για ένταξη. Στην περίπτωση του ΝΑΤΟ τα πράγματα ήταν πιο εύκολα. Αρκούσε ένα ελάχιστο επίπεδο προσαρμογής της στρατιωτικής δομής στις προδιαγραφές της συμμαχίας για να γίνει η αίτηση αποδεκτή. Η ελαστικότητα της διαδικασίας δεν οφειλόταν σε ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας των μελών του ΝΑΤΟ με την προσχώρηση των νέων κρατών. Ανταποκρινόταν στην αντίληψη των κρατών αυτών ότι η ένταξη ήταν προϋπόθεση για την εδραίωση συνθηκών ασφάλειας στην Ευρώπη, όπου η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών ανήκε στην ίδια ομάδα. Παρακάμπτω το θέμα της προστασίας των νέων υποψηφίων από τυχόν επεκτατικές διαθέσεις της πρώην κυρίαρχης υπερδύναμης, δεδομένου ότι οι ανησυχίες ήταν κατά πολύ υπερβολικές. Πάντως, η συμμετοχή στην βορειοατλαντική συμμαχία συνέβαλε αποτελεσματικά όχι μόνο στην ασφάλεια, αλλά και στην εσωτερική σταθερότητα των χωρών αυτών εμπεδώνοντας κλίμα ομαλότητας. Από την άλλη πλευρά, η ΕΕ αντιμετώπισε και αυτή με καλή θέληση τις αιτήσεις ένταξης των νέων χωρών. Δεν υπήρξε ιδιαίτερα αυστηρή στην εξακρίβωση της εκπλήρωσης των προϋποθέσεων για ένταξη. Από τις χώρες που εντάχθηκαν τα τελευταία χρόνια, ελάχιστες πληρούσαν τους όρους που έχει θέσει η ΕΕ. Η σύγκριση με την αυστηρότητα με την οποία είχαν κριθεί παλαιότερες υποψηφιότητες δείχνει σαφώς ότι στην περίπτωση των νέων χωρών επικράτησε το κριτήριο της πολιτικής σκοπιμότητας. Ο στόχος ήταν να επισπευσθεί η ένταξη, έστω και με ορισμένες εκπτώσεις στα οικονομικά κριτήρια. Βέβαια, στον τομέα του 3

σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών, η ΕΕ υπήρξε συνεπής στην τήρηση αρχών και κριτηρίων. Όσα κράτη έγιναν δεκτά εκπλήρωναν πλήρως τις απαιτήσεις της Ένωσης. Ωστόσο, η ένταξη στις ευρωατλαντικές δομές δεν έλυσε, και δεν μπορούσε να λύσει, από μόνη της τα εγγενή προβλήματα πολλών χωρών. Για ποικίλους λόγους, δεν έχουν ενταχθεί όλες οι χώρες της περιοχής. Ορισμένες, όπως η Κροατία, είναι στα πρόθυρα της ένταξης. Για άλλες, όπως η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η ένταξη φαίνεται τη στιγμή αυτή ιδιαίτερα απομακρυσμένη προοπτική. Ορισμένες ατυχείς εμπειρίες από την απόδοση και τις πρακτικές χωρών που έχουν ενταχθεί στην ΕΕ κάπως πρόωρα, με συνέπεια να μην μπορούν να ανταποκριθούν πλήρως στις απαιτήσεις της Ένωσης, έχουν καταστήσει τις Βρυξέλλες περισσότερο προσεκτικές. Η σημερινή οικονομική κρίση πλήττει όλες τις χώρες. Είναι όμως ιδιαίτερα επώδυνη για τις πιο αδύναμες οικονομίες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι περισσότερες χώρες της περιοχής. Η πτώση της παραγωγής υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ο ρυθμός ανάπτυξης για την περιοχή το 2009 θα είναι -6,2%. Όμως, η διάρκεια της κρίσης δεν φαίνεται να είναι μακρά. Ήδη, διαγράφεται προοπτική ανάκαμψης το 2010. Είναι, εξάλλου, χαρακτηριστικό ότι, παρά τις αρχικές προβλέψεις, η εκροή κεφαλαίων υπήρξε μικρότερη σε σχέση με προηγούμενες κρίσεις και άλλες περιοχές. 4

Στην ανάκαμψη συμβάλλουν, επίσης, η βελτίωση του διεθνούς περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στην υπόλοιπη Ευρώπη, η στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας από τις κυβερνήσεις των χωρών της περιοχής καθώς και η στήριξη από τους διεθνείς οργανισμούς. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η ΕΕ στάθηκαν αρωγοί των αδύναμων οικονομιών της ΝΑ Ευρώπης, ενώ οι μητρικές τράπεζες και οι χώρες στις οποίες εδρεύουν εξασφάλισαν, μέσω των θυγατρικών τραπεζών, επαρκή επίπεδα ρευστότητας για τη λειτουργία των εγχώριων χρηματοπιστωτικών συστημάτων. Η εμπειρία της σημερινής κρίσης επιτρέπει την εξαγωγή ορισμένων χρήσιμων συμπερασμάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα των οικονομικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν κατά τη μετάβαση στην οικονομία της αγοράς στη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας. Καταρχήν, αναδείχθηκαν οι θετικές και οι αρνητικές πλευρές της χρηματοπιστωτικής ενοποίησης. Η ενοποίηση προώθησε την αναπτυξιακή διαδικασία, αλλά από την άλλη πλευρά οδήγησε σε πιστωτικές εξάρσεις που λειτούργησαν αποσταθεροποιητικά, καθιστώντας την κρίση βαθύτερη ιδιαίτερα μέσα από τον υπέρμετρο δανεισμό σε ξένο συνάλλαγμα. Κατά συνέπεια, στο μέλλον πρέπει να αντιμετωπιστούν αυτοί οι κίνδυνοι με αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου και αυστηρότερη εποπτεία, ώστε να ελέγχεται αποτελεσματικότερα η πιστωτική επέκταση και να περιοριστεί ο δανεισμός σε ξένο συνάλλαγμα. Εξάλλου, αρχίζει να γίνεται σαφές ότι το ζητούμενο δεν είναι, πλέον, το μικρότερο κράτος με συνεχείς απελευθερώσεις και ιδιωτικοποιήσεις, αλλά το καλύτερο κράτος και η βελτίωση της ποιότητας των θεσμών. Το 5

επιχειρηματικό περιβάλλον προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη λειτουργία της διοίκησης. Γραφειοκρατία, αναποτελεσματικότητα, διαφθορά, αποτελούν τα κυριότερα εμπόδια στην ανάληψη και ολοκλήρωση υγιών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Στο πεδίο της θεσμικής ποιότητας και των επιχειρηματικών πρακτικών παρατηρούνται οι μεγαλύτερες υστερήσεις στη διαδικασία της μετάβασης. Παράλληλα με τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου της λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών συστημάτων και την οικοδόμηση ισχυρότερων εγχώριων κεφαλαιαγορών, έχει κρίσιμη σημασία η εξυγίανση και ο εκσυγχρονισμός των θεσμών. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας περιλαμβάνεται και η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο το οποίο, στην εποχή της οικονομίας της γνώσης, αποτελεί βασικό συντελεστή ανάπτυξης. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, αν συμπληρωθούν με μακροοικονομικές πολιτικές σύγκλισης με την ΕΕ καθώς και τη συνέχιση της στήριξης από την πλευρά των διεθνών οικονομικών οργανισμών, θα εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις για δυναμική ανάκαμψη των χωρών της ΝΑ Ευρώπης και, προοπτικά, την πλήρη ενσωμάτωσή τους στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Σε αυτήν την προοπτική θα συμβάλει και το γεγονός ότι η ΝΑ Ευρώπη εξελίσσεται σε ενεργειακό διηπειρωτικό κόμβο. Οι περισσότεροι από τους ενεργειακούς αγωγούς μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, τόσο για πετρέλαιο όσο και για φυσικό αέριο, που κατασκευάζονται ή σχεδιάζονται για το άμεσο μέλλον διέρχονται από την περιοχή. Η εξέλιξη αυτή, πέρα από την ενίσχυση των οικονομιών της ΝΑ Ευρώπης, αναβαθμίζει τη γεωπολιτική σημασία της και την καθιστά πόλο έλξης διεθνών κεφαλαίων. 6

Παράλληλα με την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων και την προώθηση της αναπτυξιακής διαδικασίας, απαραίτητη προϋπόθεση για την ενσωμάτωση στις ευρωατλαντικές δομές είναι και η επίλυση εκκρεμών πολιτικών θεμάτων. Δεν θέλω να είμαι διεξοδικός, αλλά θα υπενθυμίσω, με τη μορφή παραδείγματος, την περίπτωση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης. Η σημερινή κατάσταση προέκυψε ως λύση ανάγκης για να εξέλθει η χώρα από ένα εξαιρετικά αιματηρό εμφύλιο πόλεμο. Δεν διευκολύνει, όμως, τη μετάβαση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης από το καθεστώς του διεθνούς προτεκτοράτου σε εκείνο του ισότιμου εταίρου με προοπτικές ένταξης σε διεθνείς οργανισμούς. Διμερή προβλήματα πολιτικής μορφής που υφίστανται μεταξύ διαφόρων χωρών δυσχεραίνουν τη διαδικασία ένταξης σε υπερεθνικές δομές. Θα ήταν υπερβολικό να απαιτούσε κανείς από την ΕΕ ή το ΝΑΤΟ να διαχειριστούν διαφορές που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποσταθεροποιητικά για τη συνοχή τους. Το σημερινό Συνέδριο δεν πρόκειται να δώσει λύσεις σε όλα τα προβλήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Δημιουργεί, όμως, ένα πλαίσιο για την αναζήτηση αποτελεσματικών προσεγγίσεων και την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας σε ένα κρίσιμο γεωπολιτικό χώρο. Η ένταση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, και οι εξελίξεις που έχουν δρομολογηθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού και περιχαράκωσης σε στείρες θέσεις και πολιτικές του παρελθόντος. Χρειάζεται η συνεργασία όλων των φορέων που μπορούν να προσφέρουν δημιουργικά. Με αυτή τη σκέψη, το Κέντρο Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής, από κοινού με το 7

Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών και το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, συμβάλλουν ενεργά στις προσπάθειες που καταβάλλει η χώρα και η νέα κυβέρνηση για τη σταθερότητα και την ανάπτυξη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. 8