Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου Εθνικό Γραφείο Ανοικτής Πρόσβασης OpenAIRE Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα Ορίζοντας 2020

Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου Εθνικό Γραφείο Ανοικτής Πρόσβασης OpenAIRE Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα Ορίζοντας 2020

Ανοικτή Πρόσβαση Η Ανοικτή Πρόσβαση είναι η ελεύθερη, άμεση και διαρκής διαδικτυακή πρόσβαση σε ψηφιακό επιστημονικό περιεχόμενο (δημοσιεύσεις & δεδομένα). Στόχος είναι η ανταλλαγή επιστημονικών πληροφοριών, η ενίσχυση της έρευνας και η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 2

Ευρώπη και Ανοικτή Πρόσβαση Στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ευρώπης 2020 για μία έξυπνη και βιώσιμη οικονομία και ανάπτυξη, ο ρόλος της γνώσης και της καινοτομίας είναι σημαντικός. Ευρύτερη πρόσβαση στις δημοσιεύσεις και τα επιστημονικά δεδομένα συμβάλλουν στην: Διεύρυνση και επέκταση προηγούμενης εργασίας και αποτελεσμάτων της έρευνας (βελτιωμένη ποιότητα αποτελεσμάτων) Διαμόρφωση συνεργασιών και την αποφυγή της επανάληψης της ερευνητικής προσπάθειας (μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα) Εντατικοποίηση της καινοτομίας (πιο γρήγορα στην αγορά=πιο γρήγορη ανάπτυξη) Συμμετοχή των πολιτών και της κοινωνίας (μεγαλύτερη διαφάνεια στην επιστημονική διαδικασία) Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 3

Ανοικτή Πρόσβαση στον Ορίζοντα 2020 Άρθρα 29.2 και 29.3 της Συμφωνίας Επιχορήγησης (Grant Agreement) Υποχρεωτική για όλες τις δημοσιεύσεις με αξιολόγηση μέσω κατάθεσης σε αποθετήριο εξαιρέσεις που αφορούν όρους εμπιστευτικότητας (άρθρο 36), ασφάλειας (άρθρο 37) και προστασίας των προσωπικών δεδομένων (άρθρο 39). Πιλοτική δράση για υποχρεωτική ανοικτή πρόσβαση σε επιστημονικά δεδομένα σε 7 περιοχές (Future and Emerging Technologies Research infrastructures part e-infrastructures; Leadership in enabling and industrial technologies Information and Communication Technologies; Societal Challenge: 'Secure, Clean and Efficient Energy' part Smart cities and communities; Societal Challenge: 'Climate Action, Environment, Resource Efficiency and Raw materials' except raw materials; Societal Challenge: 'Europe in a changing world inclusive, innovative and reflective Societies ; Science with and for Society) Opt-out δυνατό για συγκεκριμένους λόγους, opt-in επίσης δυνατό Το ERC δεν συμμετέχει προς το παρόν Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 4

Οι πολιτικές της ΕΕ Απαιτούν την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης μέσω της κατάθεσης σε αποθετήριο των δημοσιεύσεων και των δεδομένων Έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα και παρακολουθούνται μέσω του reporting Η ΕΕ διατηρεί δικαίωμα μη αποπληρωμής (άρθρο 29.6 του συμβολαίου) Παρέχουν τις απαιτούμενες υποδομές και τα εργαλεία για την υλοποίησή τους Αναγνωρίζουν το Σχέδιο Διαχείρισης Δεδομένων (Data Management) ως βασικό κομμάτι στο σχεδιασμό της έρευνας Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 5

Ανοικτή Πρόσβαση σε δημοσιεύσεις Υποχρεώσεις Ερευνητών Κατάθεση εργασίας το αργότερο ταυτόχρονα με την δημοσίευση σε ιδρυματικό ή θεματικό αποθετήριο Ταυτόχρονη παροχή ανοικτής πρόσβασης Αν αυτό δεν είναι δυνατό, δικαιούστε να την κρατήσετε κλειστή έως 6 μήνες (12 ΑΚΕ) Το ERC συστήνει θεματικά αποθετήρια και συγκεκριμένα τα: EuropePubMed Central (Life Sciences); arxiv (Physical/Engineering) Τα έξοδα δημοσίευσης με ανοικτή πρόσβαση δικαιολογούνται (με αντίστοιχη πρόβλεψη κατά την υποβολή της πρότασης). Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 6

Ανοικτή Πρόσβαση σε δεδομένα Υποχρεώσεις Ερευνητών Διαμόρφωση πολιτικής διαχείρισης δεδομένων κατά την υποβολή (ενότητα Impact, αξιολογείται) Διαμόρφωση υποχρεωτικά Data Management Plan (DMP) ως παραδοτέο, τους πρώτους έξι μήνες και ανανέωση στη συνέχεια Το DMP απαντά σε ερωτήσεις όπως: What data will be collected / generated? What standards will be used / how will metadata be generated? What data will be exploited? What data will be shared / made open? How will data be curated and preserved? Κατάθεση επιστημονικών δεδομένων κατά προτίμηση σε αποθετήριο επιστημονικών δεδομένων με ανοικτή πρόσβαση Όταν συνοδεύουν δημοσίευση, ταυτόχρονα με αυτή (όταν αναφέρονται στη δημοσίευση) Όταν δεν έχουν σχέση με δημοσίευση (έχουν συλλεχθεί αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν στη δημοσίευση), όπως προβλέπει το DMP που θα καταθέσετε Σημείωση 1. Λάβετε υπόψιν ότι εάν έχετε συνεργάτες από το εξωτερικό (ειδικά ΗΒ και ΗΠΑ), μπορεί να έχουν ήδη από τους φορείς τους υποχρεωτικές πολιτικές για ΑΠ στα δεδομένα 2. Που θα καταθέσετε τα δεδομένα σας; a. Αναζητήστε αποθετήρια δεδομένων στο http://re3data.org, registry of research data repositories b. Έξοδα που μπορεί να έχετε για το DMP ή για φύλαξη δεδομένων είναι επιλέξιμα, μπορούν να προϋπολογιστούν. Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 7

ΑΠ με 2 βήματα (1) 1ο βήμα: Καταθέτετε υποχρεωτικά την peer-reviewed δημοσίευσή σας (άρθρο, μονογραφία) στην τελική της μορφή (author s copy or publisher copy) σε κατάλληλο ιδρυματικό ή θεματικό αποθετήριο το αργότερο ταυτόχρονα με την έκδοσή της Αναζητήστε αποθετήρια στο http://roarmap.org o o o Πανεπιστήμιο Κύπρου ΛΗΚΥΘΟΣ (http://lekythos.lib.ucy.ac.cy/) Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου ΚΤΙΣΙΣ (ktisis.cut.ac.cy/) Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου ΚΥΨΕΛΗ (kypseli.ouc.ac.cy/) Εάν δεν υπάρχει κατάλληλο αποθετήριο ανεβάστε την εργασία σας στο www.zenodo.org, το αποθετήριο της ΕΕ Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 8

ΑΠ με 2 βήματα (2) 2ο βήμα: Δίνετε ανοικτή πρόσβαση σε αυτήν (στο πλήρες κείμενο) Δυνατότητα διατήρησης κλειστής εργασίας στο αποθετήριο (embargo) μέχρι 6 μήνες (12 μήνες για τις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες) Το ERC δίνει δυνατότητα κλειστής εργασίας 6 μήνες για όλες τις επιστήμες Ελέγχετε εάν ο εκδότης επιτρέπει την ανοικτή πρόσβαση στο http://www.sherpa.ac.uk/romeo/ Σημείωση: Εάν θέλετε να δημοσιεύσετε με ανοικτή πρόσβαση το κόστος είναι επιλέξιμο και πρέπει να προϋπολογιστεί κατά την υποβολή της πρότασης σας Προσοχή: Πρέπει και πάλι να καταθέσετε τη δημοσίευση σε αποθετήριο, η δημοσίευση με ανοικτή πρόσβαση από μόνη της δεν εκπληρώνει την υποχρέωση!! Αναζητήστε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης στο Directory of OA Journals http://www.doaj.org Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 9

Εκδότες και Ανοικτή Πρόσβαση στο H2020 Ο εκδότης είτε επιτρέπει την αυτοαρχειοθέτηση, είτε επιβάλλει εμπάργκο για την κατάθεση του τελικού pdf του με ανοικτή πρόσβαση, είτε απαγορεύει την αυτοαρχειοθέτηση. H λίστα με τους σχετικούς κανονισμούς των εκδοτών είναι εδώ http://www.sherpa.ac.uk/romeo/ Τι να κάνω αν ο εκδότης δεν μου επιτρέπει να καταθέσω την εργασία μου με ανοικτή πρόσβαση σε αποθετήριο; θα πρέπει να βρείτε άλλο εκδότη ή να προτιμήσετε έναν εκδότη ανοικτής πρόσβασης, οπότε η κατάθεση σε αποθετήριο με ανοικτή πρόσβαση δεν θα αποτελεί πρόβλημα Επιπλέον Είναι ακόμη καλό να γνωρίζετε τα ακόλουθα: 1. Εάν δεν έχετε υπογράψει σύμβαση με τον εκδότη, έχετε το δικαίωμα να αυτοαρχειοθετήσετε με ανοικτή πρόσβαση. 2. Ακόμη και αν ο εκδότης σας απαγορεύει να δώσετε ανοικτή πρόσβαση στο δικό του pdf, μπορείτε να δώσετε στο δικό σας τελικό αντίγραφο. 3. Μπορείτε να διαπραγματευθείτε με τους εκδότες ώστε να σας επιτρέψουν την αυτοαρχειοθέτηση και αυτό συνίσταται. 4. Είναι ορθό να μην παραχωρείτε συνολικά τα πνευματικά δικαιώματά σας στους εκδότες Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 10

FP7 Post-Grant OΑ Pilot https://postgrantoapilot.openaire.eu/#home OpenAIRE 2020: πιλοτική δράση για τη χρηματοδότηση δημοσιεύσεων με Ανοικτή Πρόσβαση που απορρέουν από έργα του 7ου Προγράμματος Πλαισίου (7o ΠΠ), τα οποία έχουν ολοκληρωθεί. Δημοσιεύσεις έργων των οποίων η ημερομηνία λήξης δεν υπερβαίνει τα δύο έτη κατά την ημερομηνία κατάθεσης του αιτήματος χρηματοδότησης. Ο μέγιστος αριθμός δημοσιεύσεων (άρθρα ή μονογραφίες) ανά έργο που θα χρηματοδοτηθούν είναι τρεις, ενώ οι χρηματοδοτούμενες δημοσιεύσεις θα είναι διαθέσιμες με άδεια CC-BY, όπου αυτό είναι δυνατό. Το μέγιστο ποσό της χρηματοδότησης είναι 6.000 ευρώ για μονογραφίες και 2.000 ευρώ για άρθρα ή σχετικές δημοσιεύσεις. Η δαπάνη είναι επιλέξιμη μόνο για περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης. Ως επιλέξιμες θεωρούνται οι έγκριτες δημοσιεύσεις (peer-reviewed). Το τελικό αντίγραφο της δημοσίευσης κατατίθεται σε αποθετήριο που είναι συμβατό με το OpenAIRE ή στο Zenodo. Η διαδικασία αυτή θα πραγματοποιείται, όπου αυτό είναι δυνατό, από τους ίδιους τους εκδότες, ωστόσο η κατάθεση μπορεί να γίνει και από το ίδιο το ίδρυμα ή τους ερευνητές. Δημοσιεύσεις που απορρέουν από έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) ή το πρόγραμμα Marie Curie είναι επίσης επιλέξιμες. Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 11

Η συμβολή της Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Κύπρου Το 2012 η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, με επιστολή της προς τον πρόεδρο της Max Planck Society καθηγητή Dr. Peter Gruss, επισήμανε τη στήριξη του Πανεπιστημίου Κύπρου για την Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοικτή Πρόσβαση στη Γνώση των Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών από το 2008. Τον Οκτώβριο του 2009 η Κοινοπραξία Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών υπέγραψε συμφωνία με την εκδοτική εταιρεία BMC (Biomed Central) με την οποία παρέχεται στις συμμετέχουσες βιβλιοθήκες και τα ιδρύματα τους έκπτωση 50% για δημοσιεύσεις στα περιοδικά ανοικτής πρόσβασης της βάσης. Συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά προγράμματα με κύριο στόχο την προώθηση της ΑΠ στα κράτη μέλη από το 2009 (OPENAIRE, PASTEUR4OA, FOSTER) Εθνικό Γραφείο Ανοικτής Πρόσβασης στα πλαίσια του Πανευρωπαϊκού προγράμματος OPENAIRE Πραγματοποίηση εκδηλώσεων στα πλαίσια της διεθνούς εβδομάδας Ανοικτής Πρόσβασης (Οκτώβριο) Συντονισμός ομάδας εργασίας για την Ανοικτή Πρόσβαση Σημαντική συμβολή στη συγγραφή της Εθνικής Πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στην Κύπρο, η οποία αναμένεται να υπογραφεί από το Υπουργικό Συμβούλιο αρχές του 2016. Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 12

Αναλυτικές πληροφορίες και οδηγίες παρέχονται στους ακόλουθους οδηγούς Guidelines for open access to scientific publications and research data in Horizon 2020 http://ec.europa.eu/research/participants/data/ref/h2020/grants_manual/hi/oa_pilot/h 2020- hi-oa-pilot-guide_en.pdf Guidelines to data Management in Horizon 2020 http://ec.europa.eu/research/participants/data/ref/h2020/grants_manual/hi/oa_pilot/h 2020- hi-oa-data-mgt_en.pdf FAQ on open access in Horizon 2020 http://ec.europa.eu/research/science-society/document_library/pdf_06/backgroundpaperopen-access-october-2012_en.pdf Factsheet Horizon 2020 https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/sites/horizon2020/files/factsheet_open _Access.pdf http://library.ucy.ac.cy/el/services/about-open-access Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 13

Thank you! Βασιλική (Σύλβια) Κουκουνίδου Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου www.openaire.eu @openaire_eu facebook.com/groups/openaire linkedin.com/groups/openaire- 3893548 Koukounidou.v@ucy.ac.cy / 22 892168 Τετάρτη 09 Δεκεμβρίου 2015 14