ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΛΦΑ ΔΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΛΦΑ ΔΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς, ἡ μὲν διανοητικὴ τὸ πλεῖον ἐκ διδασκαλίας ἔχει καὶ τὴν γένεσιν καὶ τὴν αὔξησιν, διόπερ ἐμπειρίας δεῖται καὶ χρόνου, ἡ δ' ἠθικὴ ἐξ ἔθους περιγίνεται, ὅθεν καὶ τοὔνομα ἔσχηκε μικρὸν παρεκκλῖνον ἀπὸ τοῦ ἔθους. Ἐξ οὗ καὶ δῆλον ὅτι οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται. οὐθὲν γὰρ τῶν φύσει ὄντων ἄλλως ἐθίζεται, οἷον ὁ λίθος φύσει κάτω φερόμενος οὐκ ἂν ἐθισθείη ἄνω φέρεσθαι, οὐδ' ἂν μυριάκις αὐτὸν ἐθίζῃ τις ἄνω ῥιπτῶν, οὐδὲ τὸ πῦρ κάτω, οὐδ' ἄλλο οὐδὲν τῶν ἄλλως πεφυκότων ἄλλως ἂν ἐθισθείη. Οὔτ' ἄρα φύσει οὔτε παρὰ φύσιν ἐγγίνονται αἱ ἀρεταί, ἀλλὰ πεφυκόσι μὲν ἡμῖν δέξασθαι αὐτάς, τελειουμένοις δὲ διὰ τοῦ ἔθους. Ἔτι ὅσα μὲν φύσει ἡμῖν παραγίνεται, τὰς δυνάμεις τούτων πρότερον κομιζόμεθα, ὕστερον δὲ τὰς ἐνεργείας ἀποδίδομεν (ὅπερ ἐπὶ τῶν αἰσθήσεων δῆλον. οὐ γὰρ ἐκ τοῦ πολλάκις ἰδεῖν ἤ πολλάκις ἀκοῦσαι τὰς αἰσθήσεις ἐλάβομεν, ἀλλ' ἀνάπαλιν ἔχοντες ἐχρησάμεθα, οὐ χρησάμενοι ἔσχομεν) τὰς δ' ἀρετὰς λαμβάνομεν ἐνεργήσαντες πρότερον, ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων τεχνῶν. ἃ γὰρ δεῖ μαθόντας ποιεῖν, ταῦτα ποιοῦντες μανθάνομεν, οἷον οἰκοδομοῦντες οἰκοδόμοι γίνονται καὶ κιθαρίζοντες κιθαρισταί. οὕτω δὴ καὶ τὰ μὲν δίκαια πράττοντες δίκαιοι γινόμεθα, τὰ δὲ σώφρονα σώφρονες, τὰ δ' ἀνδρεῖα ἀνδρεῖοι. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να αποδοθούν στα νέα ελληνικά τα αποσπάσματα: «οὐθὲν γὰρ τῶν φύσει τελειουμένοις δὲ διὰ τοῦ ἔθους.» και «Ἔτι ὅσα μὲν φύσει οὐ χρησάμενοι ἔσχομεν)» 2. Συνήθης τακτική του Αριστοτέλη για να τεκμηριώσει και να καταστήσει σαφείς τις θεωρητικές του διατυπώσεις αποτελεί η χρήση των παραδειγμάτων. Τι γνωρίζετε για αυτό; Ποια συγκεκριμένα παραδείγματα χρησιμοποιεί στο απόσπασμα; (μονάδες 8) 3. Με βάση το ακόλουθο τμήμα του κειμένου «Οὔτ ἄρα φύσει τελειουμένοις δὲ διὰ τοῦ ἔθους.», ποια είναι η άποψη του Αριστοτέλη για τη γένεση της ηθικής αρετής και σε τι διαφοροποιείται από την αριστοκρατική αντίληψη, όπως αυτή εκφράζεται και από τον Σοφοκλή στο εξής απόσπασμα από την Αντιγόνη, στίχοι 37-38 (η Αντιγόνη απευθύνεται στην αδελφή της Ισμήνη): «έτσι έχουν τα πράγματα για σένα τώρα, και γρήγορα θα αποδείξεις αν είσαι από τη φύση σου γενναία ή δειλή, παρόλο που κατάγεσαι από λαμπρή γενιά.» (μονάδες 15) 4. Ποιο είναι το περιεχόμενο των εννοιών «δύναμις» και «ἐνέργεια» στην αριστοτελική φιλοσοφία και πώς ο Αριστοτέλης τις χρησιμοποιεί στα δύο εμπειρικά 1

παραδείγματα της δεύτερης παραγράφου του κειμένου για τις αισθήσεις και τις τέχνες, προκειμένου να ορίσει της ηθικές αρετές; (μονάδες 12) 5. Πώς η παρουσία τους Εύδοξου του Κνίδιου στην Ακαδημία επέδρασε στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του Αριστοτέλη; (μονάδες 5) 6. α. Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του φέρεσθαι, τελειουμένοις, κομιζόμεθα. β. Από ποιες λέξεις του κειμένου παράγονται οι παρακάτω λέξεις: ενέχυρο, δηλαδή,αιμοδοσία, ύποπτος. Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Καὶ Ἀργεῖοι κατὰ τὸν χρόνον τὸν αὐτὸν ἐσβαλόντες ἐς τὴν Φλειασίαν καὶ λοχισθέντες* ὑπὸ τε Φλειασίων καὶ τῶν σφετέρων φυγάδων διεφθάρησαν ὡς ὀγδοήκοντα. καὶ οἱ ἐκ τῆς Πύλου Ἀθηναῖοι Λακεδαιμονίων πολλὴν λείαν ἔλαβον καὶ Λακεδαιμόνιοι δι αὐτὸ τὰς μὲν σπονδὰς οὐδ ὣς** ἀφέντες ἐπολέμουν αὐτοῖς, ἐκήρυξαν δὲ εἴ τις βούλεται παρὰ σφῶν Ἀθηναίους λήζεσθαι***. καὶ Κορίνθιοι ἐπολέμησαν ἰδίων τινῶν διαφορῶν ἕνεκα τοῖς Ἀθηναίοις οἱ δ ἄλλοι Πελοποννήσιοι ἡσύχαζον. εἷλον δὲ καὶ οἱ Μήλιοι τῶν Ἀθηναίων τοῦ περιτειχίσματος τὸ κατὰ τὴν ἀγορὰν προσβαλόντες νυκτός, καὶ ἄνδρας τε ἀπέκτειναν καὶ ἐσενεγκάμενοι σῖτόν τε καὶ ὅσα πλεῖστα ἐδύναντο χρήσιμα ἀναχωρήσαντες ἡσύχαζον. Θουκυδίδου Ιστοριών Ε115 *λοχίζομαι = πέφτω σε ενέδρα **ὣς = με αυτόν τον τρόπο ***λῄζομαι = λαφυραγωγώ, ληστεύω ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να αποδοθεί στα νέα ελληνικά το παραπάνω κείμενο. (μονάδες 20) 2. α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του ἔλαβον: το απαρέμφατο παρακειμένου στην ίδια φωνή ἐπολέμουν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου στην ίδια φωνή ἐκήρυξαν: το τρίτο ενικό πρόσωπο ευκτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή εἷλον: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτας στη μέση φωνή προσβάλοντες: το δεύτερο ενικό πρόσωπο οριστικής του ίδιου χρόνου 2. β. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του φυγάδων: τη δοτική ενικού πολλήν: το επίρρημα στον θετικό βαθμό 2

σπονδάς: την αιτιατική ενικού τινῶν: την αιτιατική πληθυντικού στο ίδιο γένος περιτειχίσματος: τη γενική πληθυντικού 3. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: ὑπὸ Φλειασίων, δι αὐτό, αὐτοῖς, ἰδίων, νυκτός, ἀναχωρήσαντες. 3

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΛΦΑ ΔΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Να αποδοθούν στα νέα ελληνικά τα αποσπάσματα: «οὐθὲν γὰρ τῶν φύσει τελειουμένοις δὲ διὰ τοῦ ἔθους.» και «Ἔτι ὅσα μὲν φύσει οὐ χρησάμενοι ἔσχομεν)» «γιατί κανένα από αυτά που υπάρχουν εκ φύσεως δεν μπορεί να αποκτήσει με εθισμό μιαν άλλη ιδιότητα, όπως, για παράδειγμα, η πέτρα που κινείται προς τα κάτω εκ φύσεως δεν μπορεί να συνηθίσει να κινείται προς τα πάνω, ούτε κι αν κάποιος προσπαθήσει να τη συνηθίσει ρίχνοντάς την προς τα πάνω χιλιάδες φορές, ούτε η φωτιά (μπορεί να συνηθίσει να κινείται) προς τα κάτω, ούτε τίποτε άλλο από τα πράγματα που γεννιούνται από τη φύση με μιαν ορισμένη ιδιότητα μπορεί να συνηθίσει διαφορετικά. Επομένως οι αρετές δεν υπάρχουν μέσα μας ούτε εκ φύσεως ούτε αντίθετα προς τη φύση μας, αλλά έχουμε από τη φύση την ιδιότητα να τις δεχτούμε και τελειοποιούμαστε με τον εθισμό.» «ακόμη, πρώτα αποκτούμε τις δυνατότητες αυτών τα οποία έχουμε από τη φύση μας, και ύστερα προχωρούμε στις αντίστοιχες ενέργειες (πράγμα το οποίο φαίνεται στις αισθήσεις μας. Γιατί δεν αποκτήσαμε τις αισθήσεις της όρασης ή της ακοής- έχοντας δει πολλές φορές ή έχοντας ακούσει πολλές φορές, αλλά αντίθετα τις χρησιμοποιήσαμε, έχοντάς τες, και δεν τις αποκτήσαμε με τη χρήση.)» 2. Συνήθης τακτική του Αριστοτέλη για να τεκμηριώσει και να καταστήσει σαφείς τις θεωρητικές του διατυπώσεις αποτελεί η χρήση των παραδειγμάτων. Τι γνωρίζετε για αυτό; Ποια συγκεκριμένα παραδείγματα χρησιμοποιεί στο απόσπασμα; Ο Αριστοτέλης χρησιμοποιεί πάντοτε παραδείγματα, για να καταστήσει κατανοητό αυτό που διατυπώνει θεωρητικά. Παρατηρούμε τα εξής: α. Τα παραδείγματα του τώρα προέρχονται από τον άνθρωπο και είτε πρόκειται για ανθρώπινες σωματικές λειτουργίες (αναφέρει τις αισθήσεις της όρασης και της ακοής) είτε για ανθρώπινες δραστηριότητες (οικοδομική τέχνη, τέχνη της κιθάρας, είτε προέρχονταν από τον κόσμο των φυσικών φαινομένων (κίνηση πέτρας, φωτιάς). Σε όλες, πάντως, τις περιπτώσεις, τα παραδείγματα του είναι γνωστά και οικεία στους ακροατές του. β. Ο αριθμός των παραδειγμάτων είναι συνήθως δύο, όπως ακριβώς συμβαίνει και εδώ, όπως έχουμε πει, αυτό γίνεται διότι, αν αναφερθεί ένα μόνο παράδειγμα, δεν έχει αναμφισβήτητη αποδεικτική ισχύ, ενώ, αν αναφερθούν περισσότερα, μπορεί να καθίστανται κουραστικά για τους ακροατές και, παράλληλα, μπορεί ο φιλόσοφος να ξεφεύγει από τον ειρμό των θεωρητικών συλλογιστικών του διατυπώσεων. Εδώ αναφέρονται ως παραδείγματα οι αισθήσεις (όραση, ακοή) και οι τέχνες (οικοδομική, μουσική). 4

3. Με βάση το ακόλουθο τμήμα του κειμένου «Οὔτ ἄρα φύσει τελειουμένοις δὲ διὰ τοῦ ἔθους.», ποια είναι η άποψη του Αριστοτέλη για τη γένεση της ηθικής αρετής και σε τι διαφοροποιείται από την αριστοκρατική αντίληψη, όπως αυτή εκφράζεται και από τον Σοφοκλή στο εξής απόσπασμα από την Αντιγόνη, στίχοι 37-38 (η Αντιγόνη απευθύνεται στην αδελφή της Ισμήνη): «έτσι έχουν τα πράγματα για σένα τώρα, και γρήγορα θα αποδείξεις αν είσαι από τη φύση σου γενναία ή δειλή, παρόλο που κατάγεσαι από λαμπρή γενιά.» Ο Αριστοτέλης ξεκινώντας με τη διάκριση των αρετών σε δύο είδη, στις διανοητικές και τις ηθικές αρετές, αναφέρει ότι οι ηθικές αρετές αποκτώνται μέσω της άσκησης και του εθισμού «ἡ δ ἠθική ἐξ ἔθους παραγίνεται». Πρόκειται δηλαδή για μόνιμο στοιχείο του χαρακτήρα που διαμορφώνεται μέσω της επανάληψης, πράγμα που βεβαιώνει και η ετυμολογία του επιθέτου ἠθικός (παράγεται από τη λέξη ἔθος που σημαίνει συνήθεια, τρόπο συμπεριφοράς που παρατηρείται συχνά και γίνεται κατ επανάληψη). Καταλήγει λοιπόν στο συμπέρασμα ότι καμία από τις ηθικές αρετές δεν είναι έμφυτη, δεν υπάρχει εκ φύσεως στον άνθρωπο, άποψη που συνιστά και βασική θέση του φιλοσόφου για τη γένεση των ηθικών αρετών. «οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται». Ωστόσο, παρατηρεί ότι οι ηθικές αρετές μπορεί να μην υπάρχουν μέσα μας εκ φύσεως, (οὐτ ἄρα φύσει), δεν είναι όμως και ολότελα αποκομμένες από την ανθρώπινη φύση (οὔτε παρά φύσιν), εφόσον ο άνθρωπος έχει από τη φύση του την προδιάθεση, την ικανότητα να δεχτεί την ηθική αρετή, να την καλλιεργήσει και να την τελειοποιήσει μέσω του εθισμού, «ἀλλά πεφύκοσι μέν ἡμῖν δέξασθαι αὐτάς, τελειουμένοις δέ διά τοῦ ἔθους». Η άποψη που εκφράζει ο Αριστοτέλης είναι αντίθετη με την αρχαϊκή αριστοκρατική αντίληψη περί ηθικής, όπως αυτή εκφράζεται από το Σοφοκλή στο απόσπασμα από την Αντιγόνη. Η Αντιγόνη θεωρεί ότι η στάση που θα επιδείξει η αδελφή της και η απόφαση που θα λάβει σχετικά με την ταφή του Πολυνείκη θα αποδείξει αν όντως διέθετε ηθικό μεγαλείο, όπως άρμοζε στη λαμπρή και ένδοξη καταγωγή της. Σύμφωνα με την αριστοκρατική διδασκαλία η αρετή είναι δώρο της φύσης, που τελεσίδικα δίνεται ή όχι από τη γέννησή του στον άνθρωπο, και μόνο οι ευγενείς, οι άριστοι, όσοι έχουν αριστοκρατική καταγωγή ή καταγωγή που ανάγεται σε κάποιον θεό ή ήρωα μπορούν να είναι κάτοχοι των αρετών. Ο Αριστοτέλης απορρίπτοντας την αριστοκρατική ηθική δέχεται ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει τις αρετές, αρκεί με θέληση και επιμονή να ασκηθεί σε αυτές. 4. Ποιο είναι το περιεχόμενο των εννοιών «δύναμις» και «ἐνέργεια» στην αριστοτελική φιλοσοφία και πώς ο Αριστοτέλης τις χρησιμοποιεί στα δύο εμπειρικά παραδείγματα της δεύτερης παραγράφου του κειμένου για τις αισθήσεις και τις τέχνες, προκειμένου να ορίσει της ηθικές αρετές; Οι έννοιες δύναμις και ενέργεια είναι θεμελιώδεις στην Αριστοτελική φιλοσοφία. Η διάκρισή τους συχνά είναι αντιθετική, καθώς η μεν δύναμις δηλώνει τη δυνατότητα που έχει ένα πράγμα ή ένα ον να γίνει ή να κάνει κάτι, ενώ η ενέργεια φανερώνει την πραγμάτωση αυτής της δυνατότητας. Γενικά ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι η δεύτερη έχει μεγαλύτερη αξία από την πρώτη. Εδώ, οι δυνάμεις συνδέονται με το πρότερον και οι ενέργειες με το ὕστερον, εννοώντας πως οι δυνάμεις έχουν μόνο χρονική προτεραιότητα έναντι των ενεργειών. Στο απόσπασμα ο Αριστοτέλης συσχετίζει τις έννοιες τόσο με τις αισθήσεις, όσο και 5

με τις τέχνες προκειμένου να ορίσει τις ηθικές αρετές. Έτσι, σύμφωνα με το απόσπασμα, στην περίπτωση των αισθήσεων πρώτα έχουμε τις δυνάμεις, τη δυνατότητα, δηλαδή να προβούμε σε μια ενέργεια (της όρασης για παράδειγμα) και ύστερα πραγματοποιούμε την ενέργεια καθ αυτή. Στην περίπτωση όμως των αρετών αυτές τις αποκτούμε αφού τις ενεργοποιήσουμε. Πρώτα δηλαδή προβαίνουμε στις ενέργειες, δηλαδή πρώτα κάνουμε τις ηθικές πράξεις και ύστερα λαμβάνουμε την δύναμιν της ηθικής αρετής. Βέβαια, υπάρχει μέσα μας η δυνατότητα να τις αναπτύξουμε, να κάνουμε δηλαδή ηθικές πράξεις και να κατακτήσουμε την αρετή (για τούτο και δεν είναι αντίθετες προς τη φύση μας), αλλά αυτό δεν αρκεί για την εμφάνισή τους. Πρέπει να τις εφαρμόζουμε πρακτικά, να τις εκδηλώσουμε, να τις καλλιεργήσουμε και να τις επαναλαμβάνουμε διαρκώς για να ισχυριστούμε ότι τις κατέχουμε. Στην περίπτωση των ηθικών αρετών, αυτές τις αποκτούμε ὕστερον, μετά την επανάληψη των ηθικών πράξεων και δεν τις έχουμε πρότερον όπως τις αισθήσεις. Σχηματικά λοιπόν προκύπτει: φύσει: δυνάμεις πρότερον ἐνέργειαι ὕστερον ἐξ ἔθους: δυνάμεις ὕστερον ἐνέργειαι πρότερον 5. Πώς η παρουσία τους Εύδοξου του Κνίδιου στην Ακαδημία επέδρασε στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του Αριστοτέλη; Βλ. σχολικό βιβλίο «Φιλοσοφικός λόγος» σελ. 140 «Ένας τέτοιος λόγιος η ψυχοσύνθεση του Πλάτωνα». 6. α. Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του φέρεσθαι: φόρος, φερέγγυος τελειουμένοις: τελείωση, τελειομανής κομιζόμεθα: συγκομιδή, μετακόμιση β. Από ποιες λέξεις του κειμένου παράγονται οι παρακάτω λέξεις: ενέχυρο: ἔχει δηλαδή: δῆλον αιμοδοσία: δέξασθαι ύποπτος: ἰδεῖν Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 1. Να αποδοθεί στα νέα ελληνικά το παραπάνω κείμενο. Και οι Αργείοι τον ίδιο χρόνο αφού εισέβαλαν στη Φλειασία και αφού έπεσαν σε ενέδρα (που είχε στηθεί) και από τους Φλειασίους και από τους δικούς τους εξόριστους, σκοτώθηκαν (χάθηκαν) ογδόντα περίπου σε αριθμό. Και οι Αθηναίοι 6

από την Πύλο πήραν πολλά λάφυρα από τους Λακεδαιμονίους. Και οι Λακεδαιμόνιοι γι αυτό το λόγο δεν πολεμούσαν εναντίον τους καταλύοντας με αυτόν τον τρόπο τις συνθήκες, από την άλλη διακήρυξαν/προέτρεψαν αν κάποιος ήθελε από αυτούς να ληστεύει τους Αθηναίους. Και οι Κορίνθιοι έκαναν πόλεμο με τους Αθηναίους εξαιτίας κάποιων δικών τους διαφορών οι υπόλοιποι όμως Πελοποννήσιοι έμεναν ήσυχοι/αμέτοχοι. Επιπλέον οι Μήλιοι κυρίευσαν το κομμάτι εκείνο του τείχους των Αθηναίων που βρισκόταν προς την αγορά αφού έκαναν επίθεση τη νύχτα, και σκότωσαν και άντρες (πολλούς) και αφού προμηθεύτηκαν και σιτηρά και όσα περισσότερα χρήσιμα (πράγματα) μπορούσαν αφού αναχώρησαν, έμεναν ήσυχοι/αδρανείς. 2. α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του ἔλαβον: εἰληφέναι ἐπολέμουν: πολέμησον ἐκήρυξαν: κηρύξοι εἷλον: αἱρῆσθε προσβάλοντες: προσέβαλες 2. β. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του φυγάδων: φυγάδι πολλήν: πολύ σπονδάς: σπονδήν τινῶν: τινάς περιτειχίσματος: περιτειχισμάτων 3. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: ὑπὸ Φλειασίων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου από το «λοχισθέντες» δι αὐτό: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός αιτίας στο «ἐπολέμουν» αὐτοῖς: αντικείμενο στο ρήμα «ἐπολέμουν» που δηλώνει εχθρική διάθεση ἰδίων: ομοιόπτωτος ονοματικός επιθετικός προσδιορισμός στο «διαφορῶν» νυκτός: γενική ως επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου στο «προσβαλόντες» ἀναχωρήσαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο Υποκείμενο «Μήλιοι» του ρήματος «ἡσύχαζον», που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου. 7