Παραγωγή & διαχείριση πληροφορίας στο ψηφιακό περιβάλλον Ενότητα: Η πληροφορία στο σύγχρονο επικοινωνιακό περιβάλλον Σταμάτης Πουλακιδάκος Σχολή ΟΠΕ Τμήμα ΕΜΜΕ
Η πληροφορία για την κοινωνία Η σύγχρονη κοινωνία- από τη νεωτερικότητα κι έπειτααποτελεί μια γραφειοκρατική μορφή οργάνωσης. Ο γραφειοκρατικός έλεγχος και διοίκηση της σύγχρονης κοινωνίας προϋποθέτει τη συνεχή συλλογή και ανανέωση πληροφορίας. Η γραφειοκρατία αποτελεί έναν συγκεκριμένο τρόπο παραγωγής και μετάδοσης της πληροφορίας στο πλαίσιο μιας λιγότερο ή περισσότερο ιεραρχικής οργανωτικής δομής. Η πληροφορία έχει αναχθεί σε σημείο αναφοράς, καθώς παρουσιάζεται ως το κλειδί της σύγχρονης κοινωνίας. 2
Τι είναι η πληροφορία «Το ποσοτικό μέτρο των επικοινωνιακών ανταλλαγών», δηλαδή ο,τιδήποτε μπορεί να κωδικοποιηθεί και να μεταδοθεί μέσω ενός καναλιού που συνδέει έναν πομπό κι έναν δέκτη, ανεξάρτητα από το σημειολογικό του περιεχόμενο, (ποσοτική διάσταση) «Mία ή περισσότερες δηλώσεις ή γεγονότα που προσλαμβάνονται από κάποιον άνθρωπο και έχουν κάποια αξία για τον παραλήπτη» (ποιοτική διάσταση) 3
Πληροφορία και τεχνολογία Η κυκλοφορία της πληροφορίας ενισχύθηκε από την τεχνολογία που έκανε δυνατή την άμεση και πολλαπλή μετάδοση κάθε είδους πληροφορίας (εικόνες, ήχοι, μουσική, λέξεις, λογισμικό, στατιστικές, προβολές κλπ.). Περισσότερο από ποτέ η πληροφορία έχει γίνει αγαθό και μέσο κοινωνικοποίησης. 4
Η πληροφορία στη σύγχρονη κοινωνία Ι Η πληροφορία αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της σύγχρονης πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Η σύγχρονη δυτική κοινωνία είναι μια «πληροφοριακή κοινωνία», διότι οι δομές της πληροφορίας έχουν καταστεί οι βασικές πηγές της παραγωγικότητας και της εξουσίας, εξαιτίας και των νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων και του προσανατολισμού της οικονομικής δραστηριότητας στην προσφορά καταναλωτικών υπηρεσιών, οι οποίες δεν έχουν απλά ως βάση την πληροφορία, αλλά κυρίαρχο συμβολικό χαρακτήρα. 5
Η πληροφορία στη σύγχρονη κοινωνία ΙΙ Η πληροφορία είναι ο σύγχρονος πολιτισμός. Αποτελεί μια πλήρη νοήματος οντότητα που φέρει νόημα, πραγματεύεται ένα θέμα, αποτελεί ενημέρωση (intelligence) ή διδαχή (instruction) για κάτι ή για κάποιον. Η πληροφορία είναι το μέρος της επικοινωνίας που δεν «χάνεται» κατά την εκπομπή του, συνιστώντας έναν de facto φορέα κοινωνικοποίησης στις κοινωνίες της (ύστερης) νεωτερικότητας. 6
Η πληροφορία στο διαδίκτυο Στον τομέα της ανταλλαγής πληροφοριών και μηνυμάτων, η δικτυακή υποδομή αντιστρατεύεται τη λογική της μονόδρομης μαζικής επικοινωνίας Εξατομικεύει την κατανάλωση της πληροφορίας Καταλύει τη γραμμικότητα της πορείας της εκπεμπόμενης πληροφορίας Επιτρέπει την αλληλεπίδραση Η πλέον σημαντική πολιτισμική συνέπεια στη δικτυακή κοινωνία, είναι η δυνατότητα της δικτύωσης, έτσι ώστε καθένας να είναι σε θέση να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες και να αλληλεπιδρά με οποιονδήποτε και οποτεδήποτε επιθυμεί. 7
Η σύγκλιση των μέσων στο διαδίκτυο Τα μέσα συγκλίνουν και ενοποιούνται Υπάρχει (ποσοτική) αφθονία περιεχομένου διαφορετικών ειδών («γραπτό», οπτικοαουστικό) Λαμβάνει χώρα «ψηφιοποίηση» των επικοινωνιών Ένα υπερ-μέσο που λειτουργεί ταυτόχρονα ως «εφημερίδα», «κινηματογράφος», «τηλεόραση», «ραδιόφωνο», αλλά και ως «ταχυδρομείο», «τηλέφωνο», «βιντεόφωνο» 8
Βιβλιογραφία Barker C. (2005) Cultural Studies: Theory and Practice. London: Sage. Roth G., Wittich C. (eds.) (1978) Max Weber: Economy and Society. An Outline of Interpretive Sociology. London: University of California Press. Πλειός Γ. (2011) Η Κοινωνία της Ενημέρωσης. Αθήνα: Καστανιώτης. Poster M. (1990) The Mode of Information. Poststructuralism and Social Context. Cambridge: Polity Press. Roszak T. (1986) The Cult of Information: The Folklore of Computers and the True Art of Thinking. Cambridge: Lutterworth Press Cox M. A. (2013) Information in social practice: A practice approach to understanding information activities in personal photography. Journal of Information Science 39: 61. Terranova T. (2004). Network Culture, Politics for the Information Age. London: Pluto Press Παπαθανασόπουλος Σ. (επιμ.) (2011) Τα Μέσα Επικοινωνίας στον 21 ο αιώνα. Αθήνα: Καστανιώτης 9
Τέλος Ενότητας
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 11
Σημειώματα
Σημείωμα Αναφοράς Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Δρ. Σταμάτης Πουλακιδάκος 2014. Σταμάτης Πουλακιδάκος. «Παραγωγή & διαχείριση πληροφορίας στο ψηφιακό περιβάλλον». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://opencourses.uoa.gr/courses/media103/. 13
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 14
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 15