3. ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

23 3. ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ 1. Βλέπε θεωρία σελ. 83. 2. α) (χημική εξίσωση) β) (δύο μέλη) (ένα βέλος >) γ) (αντιδρώντα) δ) (τμήμα ύλης ομογενές που χωρίζεται από το γύρω του χώρο με σαφή όρια). ε) (που οδηγούν σε αντίδραση). 3. Βλέπε θεωρία σελ. 85 και 86. 4. α. 2 S + 3 O 2 + 2 SO 3 β. Zn +2HCl * ZnCl 2 + H 2 γ. C + 2 FeO > 2 Fe + CO 2 δ. Cl 2 + 2 KI > 2KCl +I 2 ε. 2 Al + 6 HBr > 2AlBr 3 + 3 H 2 5. 1. Έξω από το ψυγείο έχουμε μεγαλύτερη (θερμοκρασία, άρα μεγαλύτερη ταχύτητα της αντίδρασης. 2. H χημική ουσία καταλάση είναι καταλύτης της αντίδρασης. 3.Στο ψυγείο του αυτοκινήτου υπάρχει νερό που προκαλεί πιο γρήγορα την οξείδωση του σιδήρου. 6. α.... που δεν είναι πλήρεις, δηλαδή μέρος μόνο των αντιδρώντων μετατρέπεται σε προϊόντα. β.... τη σχέση μεταξύ της ποσότητας ενός προϊόντος που παίρνουμε πρακτικά και της ποσότητας που θα παίρναμε θεωρητικά, αν η αντίδραση ήταν πλήρης (μονόδρομη). 7. α. Βλέπε θεωρία σελ. 89. β. Βλέπε θεωρία σελ. 90. 8. α) K, Ba, Ca, Na, Mg, Al, Mn, Zn. β) F 2, Cl 2, Br 2, O 2,1 2. 9. α) 2 Na + Cl 2 > 2 NaCl β) 2Al+3Br 2 >2AlBr 3 γ) C+0 2 >C0 2 δ) N 2 +3Η 2»2ΝΗ 3 ε) H 2 +I 2 >2ΗΙ στ) 2HgO >Hg + O 2 καταλύτης ζ) 2HCl > H 2 +Cl 2 η) H 2 O 2 Η 2 +0 2

24 10. 1) 2Na + 2HCl + 2NaCl + H 2 2) Ag+ HCl + * (δεν πραγματοποιείται, βλέπε σειρά δραστικότητας) 3) Ba + 2HI + BaI 2 + H 2 4) 2Al + 6HCl + 2AlCl 3 + 3H 2 5) 2Al + 3FeBr 2 + 2AlBr 3 + 3Fe 6) Ca + 2AgNO 3 > Ca(N0 3 ) 2 + 2Ag 7) Fe + K 3 PO 4 + * 8) Br 2 + 2KI > 2KBr+ I 2 9) 3Cl 2 + 2AlI 3 + 2AlCl 3 + 3I 2 10) S+ KCl + * 11) Zn+ H 2 O * ZnO+ H 2 12) Mg + H 2 O > MgO + H 2 13) Ca + 2H 2 O» Ca(OH) 2 + H 2 14) Ba + 2H 2 O + Ba(OH) 2 + H 2 11. Για να πραγματοποιηθεί μία αντίδραση διπλής αντικατάστασης πρέπει ένα από τα προϊόντα της αντίδρασης να είναι 1) ίζημα(ι) 2) αέριο(τ) ή 3) ουσία που να ιοντίζεται ελάχιστα. 2AgNO 3 + BaCl 2 + Ba(N0 3 ) 2 + 2AgClI NaNO 3 + KCl * * 3H 2 SO 4 + 2AlBr 3 + A1 2 (S0 4 ) 3 + 6HBrT ZnCl 2 + 2NaOH + 2NaCl + Zn(OH) 2 I Pb(N0 3 ) 2 + Na 2 S > 2NaNO 3 + PbSl 2HNO 3 + ZnCl 2 > Zn(N0 3 ) 2 + 2HClT 2Fe(N0 3 ) 3 + 3Ca(OH) 2 > 3Ca(N0 3 ) 2 + 2Fe(OH) 3 I KNO 3 + CaBr 2 + * 2NH 4 Cl + Ca(OH) 2 + CaCl 2 + 2NH 3 T + 2H 2 O CaSO 3 + 2HCl > CaCl 2 + SO 2 T + H 2 O 3Na 2 CO 3 + 2H 3 PO 4 > 2Na 3 PO 4 + 3CO 2 T + 3H 2 O 12. 2HNO 3 + Ca(OH) 2 + Ca(N0 3 ) 2 + 2H 2 O Zn(OH) 2 + H 2 SO 4 > ZnSO 4 + 2H 2 O 3KOH + H 3 PO 4 > K 3 PO 4 + 3H 2 O 2Fe(OH) 3 + 3H 2 SO 4 + Fe 2 (S0 4 ) 3 + 6H 2 O

25 N 2 O 5 + 2NaOH + 2NaNO 3 + H 2 O P 2 O 5 + 3Ca(OH) 2 +Ca 3 (P0 4 ) 2 + 3H 2 O 3CO 2 + 2Al(OH) 3 + A1 2 (C0 3 ) 3 + 3H 2 O BaO + 2HCl + BaCl 2 + H 2 O Fe 2 O 3 + 6HNO 3 + 2Fe(N0 3 ) 3 + 3H 2 O Al 2 O 3 + 3H 2 SO 4» A1 2 (S0 4 ) 3 + 3H 2 O 2NH 3 + H 2 SO 4» (NHt) 2 SO 4 NH 3 + HBr + NH 4 Br 3CO 2 + Al 2 O 3 + Al 2 (COj) 3 P 2 O 5 + 3Na 2 O + 2Na 3 PO 4 13. SO 3 + H 2 O + H 2 SO 4, N 2 O 5 + H 2 O > 2HNO 3 Na 2 O + H 2 O + 2NaOH, MgO + H 2 O +Mg(OH) 2 P 2 O 5 + 3 H 2 O + 2H 3 PO 4, Fe 2 O 3 + 3 H 2 O > 2Fe(OH) 3 14. δ. 15.1.Ca 2.Na 3. Al 4. Fe 5. Pb 6. Cu 7. Hg 8. Ag. 16. 1. S 2.I 2 3.Cl 2 4.F 2 17. Fe(OH), H 2 SO 4 Fe 2 (SO 4 ), HBr FeBr, Na 2 O Na 2 SO 4 NaBr H 1 PO 4 FePO 4 Na 1 PO 4 18. Σ είναι α, δ Λ είναι β, γ. 19. Σ είναι β, γ Λ είναι α, δ, ε. 20. Σ είναι α, β Λ είναι γ, δ. CaCO 3 CaSO 4 CaBr 2 Ca 1 (PO 4 ); NH, (NH 4 I 2 SO 4 NH 4 Br (NH 4 I 1 PO 4 21. α) Είναι λανθασμένη γιατί έχουμε μεταβολή στους αριθμούς οξείδωσης και συγκεκριμένα για τον Zn (Ο >+2) και για το H 2 (+1 *0). β) είναι σωστή γιατί όλοι οι αριθμοί οξείδωσης παραμένουν σταθεροί. γ) είναι σωστή γιατί έχουμε μεταβολή στους αριθμούς οξείδωσης και συγκεκριμένα για το H 2 (Ο H I) και για το Cl 2 (Ο > 1). δ) είναι λανθασμένη γιατί όλοι οι αριθμοί οξείδωσης παραμένουν σταθεροί.

26 22. α. 2HCl + K 2 CO 3 + 2KCl + CO 2 + H 2 O β. FeS + 2HBr > H 2 S + FeBr 2 γ. 2NaOH + H 2 SO 4 > Na 2 SO 4 + 2H 2 O δ. 2Κ + 2H 2 O > 2KOH + H 2 23. α. P 2 O 5 + 3H 2 O > 2H 3 PO 4 β. FeO + H 2 O + Fe(OH) 2 γ. 2Na + 2H 2 O + 2NaOH + H 2 δ. N 2 + 3H 2 + 2NH 3 ε. 2HgO + 2Hg + O 2 24. 1. FeO + 2HCl + FeCl 2 + H 2 O 2. Na 2 O + H 2 SO 4 + Na 2 SO 4 + H 2 O 3. 3K 2 O + 2H 3 PO 4 > 2K 3 PO 4 + 3H 2 O 4. CuO + 2HNO 3 > Cu(N0 3 ) 2 + H 2 O 25. Ca(OH) 2 + 2HBr + CaBr 2 + 2H 2 O 3NaOH + H 3 PO 4 > Na 3 PO 4 + 3H 2 O Al(OH) 3 + 3HNO 3 > Α1(Ν0 3 ) 3 + 3H 2 O 26. α) NH 3 + HCl + NH 4 Cl β) 3NH 3 + H 3 PO 4 > (NHO 3 PO 4 27. Σωστή απάντηση είναι η γ, γιατί το Mg είναι δραστικότερο από το υδρογόνο και θα 'χουμε την αντίδραση Mg + 2HCl > MgCl 2 + H 2. 28. Σωστή απάντηση είναι η γ, γιατί από την αντίδραση καταβυθίζεται το ίζημα του AgBr. 29. α) 2AgOH + H 2 SO 4» Ag 2 SO 4 + 2H 2 O 3Ca(OH) 2 + 2H 3 PO 4» Ca 3 (P0 4 ) 2 + 6H 2 O β) 2AgOH + SO 3 > Ag 2 SO 4 + H 2 O 3Ca(OH) 2 + P 2 O 5 > Ca 3 (P0 4 ) 2 + 3H 2 O γ) Ag 2 O + H 2 SO 4 + Ag 2 SO 4 + H 2 O 3CaO + 2H 3 PO 4 + Ca 3 (P0 4 ) 2 + 3H 2 O δ) Ag 2 O + SO 3 -> Ag 2 SO 4 3CaO + P 2 O 5» Ca 3 (P0 4 ) 2 30. α) οξύ + βάση» άλας + νερό β) οξύ + βασικό οξείδιο > άλας + νερό

27 γ) οξύ + μέταλλο»άλας + υδρογόνο δ) οξύ + άλας» οξύ, + άλαςι Για να αντιδράσει ένα οξύ με μέταλλο θα πρέπει το μέταλλο να είναι δραστικότερο του υδρογόνου. Για να αντιδράσει ένα οξύ με άλας θα πρέπει από την αντίδραση να παράγεται ίζημα ή αέρια ουσία ή ουσία που ιοντίζεται ελάχιστα. 31. α) Όταν προσθέσουμε νάτριο στο νερό γίνεται χημική αντίδραση και έχουμε παραγωγή υδροξειδίου του νατρίου (NaOH) και έκλυση αερίου υδρογόνου (H 2 ). Παρατηρούμε την έκλυση του αερίου. H φαινολοφθαλεΐνη σε υδατικό διάλυμα βάσης παίρνει ανοικτό κόκκινο χρώμα. Παρατηρούμε την αλλαγή του χρώματος. β) 2Na + 2H 2 O -> 2NaOH + H 2 T 32. Έκλυση αερίου έχουμε από την αντίδραση του βαρίου με το διάλυμα του HCl (Δοχείο A) Ba + 2HCl + BaCl 2 + H 2 T Καταβύθιση ιζήματος έχουμε από την αντίδραση του βαρίου με το διάλυμα του H 2 SO 4 (Δοχείο B) Ba + H 2 SO 4 + BaSO 4 + H 2 Στο δοχείο Γ έχουμε το διάλυμα NaCl, όπου γίνεται απλώς η αντίδραση χωρίς παραγωγή ιζήματος ή αερίου Ba + 2NaCl > BaCl 2 + 2Na. 33. Από την υπερέκκριση γαστρικού υγρού έχουμε παραγωγή υ δροχλωρικού οξέος (HCl) το οποίο εξουδετερώνεται από βάσεις όπως το Mg(OH) 2 και το Al(OH) 3 και όχι από ασπιρίνη που περιέχει οξύ (ακετυλοσαλικυλικό οξύ). 34. To διάλυμα ασπιρίνης περιέχει οξύ (ακετυλοσαλικυλικό οξύ) το οποίο μετατρέπει σε κόκκινο το βάμμα του ηλιοτροπίου (δείκτης). To διάλυμα με το χαπάκι ALUDROX περιέχει τις βάσεις Mg(OH) 2 και Al(OH) 3 που χρωματίζουν με ανοικτό κόκκινο χρώμα το διάλυμα φαινολοφθαλεΐνης (δείκτης). To διάλυμα του φυσιολογικού ορού (NaCl 0,9% w/v) δεν αλλάζει το χρώμα στο πεχαμετρικό χαρτί (δείκτης). Εδώ έχουμε ουδέτερο διάλυμα. 35. Θα πρέπει το δοχείο στο οποίο θα αποθηκευτεί το διάλυμα να είναι κατασκευασμένο από μέταλλο με το οποίο να μην μπορεί να αντιδρά το διάλυμα του HCl ή των αλάτων.

28 Έτσι το Al δεν μπορεί να αντιδράσει με το KCl και με το MgSO 4 και ο Cu δεν μπορεί να αντιδράσει με το FeS04, το Ζη(Νθ3>2 και το HCl (από τη σειρά δραστικότητας). Στο αλουμινένιο δοχείο αποθηκεύονται τα διαλύματα KCl και MgSC>4 ενώ στο χάλκινο δοχείο αποθηκεύονται τα διαλύματα FeSO 41 Zn(NOj) 2 KaIHCl.