ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Η ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

1 Παρασκευάς Ν. Παρασκευόπουλος Καθηγητής Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Η ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΑΘΗΝΑ 2015 ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

1 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Η ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Παρασκευάς Ν. Παρασκευόπουλος Καθηγητής Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου 1

Συγγραφέας: Παρασκευάς Ν. Παρασκευόπουλος. Τίτλος βιβλίου: Αναγέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, η Φιλοκοσμική Δημοκρατία, αριθμός σελίδων 114. Δεύτερη Έκδοση: 2015 Εκδόσεις: ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Κυκλάδων 122-124 15562, Χολαργός, Αθήνα Τηλ. & Fax: 211-010-9432 E-mail: parask@philocosmy.com Webpage: www.philocosmy.com ISBN: 978-618-80777-3-7 Εξώφυλλο: Ο ναός του Παρθενώνα στην κορυφή της Ακρόπολης της Αθήνας, ο οποίος συγκαταλέγεται ως ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα της ανθρωπότητας, αν όχι το σημαντικότερο. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, ή η απόδοση κατά παράφραση ή διασκευή του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, η- λεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη σύμφωνα με το Νόμο 2121/1993 και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. 2

Αφιερώνεται στον Άνθρωπο για την προσπάθειά του να εφεύρει ένα νέο πολιτικό σύστημα που θα τον ανεβάσει στο επίπεδο που του αξίζει. 3

Ο συγγραφέας εκχωρεί όλα τα κέρδη από το βιβλίο του «Αναγέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, η Φιλοκοσμική Δημοκρατία» στο μη κερδοσκοπικό Σύλλογο Φιλοκοσμίας Ελλάδος. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 2010. Τα στοιχεία του Συλλόγου δίνονται πιο κάτω. Ο λόγος για τον οποίο ο συγγραφέας εκχωρεί όλα τα κέρδη στο Σύλλογο Φιλοκοσμίας Ελλάδος είναι ότι, για τα θέματα της πορείας της Ανθρωπότητας, δε θέλει να μπαίνει μεταξύ του συγγραφέα και των συνανθρώπων του το κέρδος, παρά μόνο η φροντίδα και η αγάπη για έναν καλύτερο κόσμο. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Διεύθυνση Επικοινωνίας Παρασκευάς Ν. Παρασκευόπουλος Πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού Συλλόγου Φιλοκοσμίας Ελλάδος Κυκλάδων 122-124 15562, Χολαργός, Αθήνα Τηλ. & Fax: 211-010-9432 E-mail: parask@philocosmy.com Webpage: www.philocosmy.com Facebook (Συγγραφέα): facebook. com/paraskevasnparaskevopoulos Facebook (Συλλόγου): Σύλλογος Φιλοκοσμίας Ελλάδος Youtube: Φιλοκοσμία 4

1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 5 Σελίδα ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΑ... 7 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1.1 Εισαγωγικά... 1.2 Η Αθηναϊκή Δημοκρατία... 1.3 Η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία... 1.4 Πρόληψη και καταστολή... 1.5 Ο μετ εμποδίων αυτοκινητόδρομος... 1.6 Σύγκριση Αθηναϊκής και Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας... 1.7 Σύγκριση της Αθηναϊκής και της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας εκ του αποτελέσματος... 1.8 Οι προσωπικότητες της αρχαίας Ελλάδας που επηρέασαν την ανθρωπότητα... 1.9 Σχόλια... ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 2.1 Η κατάργηση της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας... 2.2 Εισαγωγή στη Φιλοκοσμική Δημοκρατία... 2.3 Το οργανωτικό πλαίσιο της Φιλοκοσμικής Δημοκρατίας... 2.4 Δημοψηφίσματα και Οικουμενική Κυβέρνηση... 2.5 Ο μετ εμποδίων αυτοκινητόδρομος... 2.6 Η Φιλοκοσμική Διοίκηση του Κράτους... 2.7 Δύο φορές εκλογές: Η Φιλοκοσμική Διοίκηση του Κράτους από τους Επαΐοντες... 2.8 Ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων στη Φιλοκοσμική Δημοκρατία... 2.9 Το μέγεθος των εκλογικών περιφερειών στις εθνικές εκλογές... 2.10 Ο χρυσός κανόνας της Φιλοκοσμικής Δημοκρατίας... 2.11 Παραδείγματα εφαρμογών της Φιλοκοσμικής Δημοκρατίας... 2.12 Η μεταβατική περίοδος από την Κοινοβουλευτική στην Αθηναϊκή Δημοκρατία...

Πίνακας Περιεχομένων Σελίδα 2.13 Αναγέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας στη σημερινή Αθήνα... 2.14 Μερική εφαρμογή της Φιλοκοσμικής Δημοκρατίας... 2.15 Τo Φιλοκοσμικό κρατικό διεπιστημονικό επιτελείο... 2.16 Τα πανεπιστήμια στην πρωτοπορία της εφαρμογής της Φιλοκοσμικής Δημοκρατίας... 2.17 Το επιθυμητό και το εφικτό... 2.18 Σχόλια... ΕΠΙΛΟΓΟΣ... ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ... ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ... ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΩΝ... ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΤΑ ΕΠΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΑΣ... ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ... 6

1 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΚΟΣΜΙΑ Από το 1995 ασχολούμαι με τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας σε μια προσπάθεια να εκφράσω τη γνώμη μου για το πώς θα μπορούσαμε να δρομολογήσουμε τη λύση τους. Την προσπάθεια μου αυτή την εντάσσω κάτω από το γενικό όρο Φιλοκοσμία *. Φιλοκοσμία είναι η γνώση, ο σεβασμός, η φροντίδα, η προστασία και η αγάπη για όλο τον κόσμο. Επιπροσθέτως, αυτόν που υιοθετεί τη Φιλοκοσμία, τον ονομάζω Φιλόκοσμο και τον ορίζω ως εξής: Φιλόκοσμος είναι ο μονίμως μαχόμενος άνθρωπος για έναν καλύτερο κόσμο. Η συμβολή μου στη Φιλοκοσμία συνίσταται στα επτά φιλοκοσμικά βιβλία τα οποία παρουσιάζω στο Παράρτημα στο τέλος του βιβλίου. Το παρόν βιβλίο έχει αριθμό [1]. Προκειμένου ο αναγνώστης να έχει μια πρώτη γνωριμία με τη Φιλοκοσμία που θα τον προετοιμάσει για την κατανόηση της ύλης του ανά χείρας βιβλίου, ενδεικτικά παρουσιάζουμε τα πιο κάτω προβλήματα της ανθρωπότητας, τα οποία ήταν η κύρια αιτία συγγραφής των βιβλίων της Φιλοκοσμίας. (α) Ο πληθυσμός της Γης, μέρα με τη μέρα, αυξάνει ραγδαία, με αποτέλεσμα να έχει φθάσει σε πρωτόγνωρα ύψη. Το 1830 ήμασταν γύρω στο 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι. Το 1900 ήμασταν 1.5 δισ. Το 1930 ήμασταν 2 δισ. Το 1960 ήμασταν 3 δισ. Το 1973 ήμασταν 4 δισ. Το 1986 ήμασταν 5 δισ. Το 2000 ήμασταν 6 δισ. Το 2013 ήμασταν 7 δισ. Σημειώστε ότι, από το 1960 μέχρι το 2013, ο πληθυσμός τής Γης αυξανόταν κατά 1 δισ., κάθε 13 χρόνια. Αυτή η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού, τα τελευταία εκατό χρόνια, προέρχεται ως επί το πλείστον * Η λέξη Φιλοκοσμία αποτελείται από δύο λέξεις: φιλώ + κόσμος. Διευκρινίζουμε ότι στα αρχαία ελληνικά η λέξη φιλώ σημαίνει αγαπώ. Στα νέα ελληνικά η λέξη κόσμος έχει πολλές έννοιες, όπως π.χ. λαός, το σύνολο των ανθρώπων, ολόκληρος ο πλανήτης Γη, ακόμα και ολόκληρο το Σύμπαν κλπ. Προκειμένου να διευκολύνουμε την παρουσίαση της ύλης του βιβλίου τη λέξη κόσμος θα την χρησιμοποιούμε κατά το δοκούν. Στα αγγλικά η λέξη κόσμος γράφεται «cosmos» και έχει μόνο μία έννοια ότι είναι τα πάντα, από τα φύλλα ενός δένδρου μέχρι τα πέρατα του Σύμπαντος (βλέπε λέξεις όπως κοσμολογία, κοσμοναύτης, κλπ). 7

Λίγα Λόγια για τη Φιλοκοσμία από τις φτωχές και προπαντός από τις πολύ φτωχές χώρες. Οι εκτιμήσεις για το μέλλον είναι ότι το 2050 θα είμαστε γύρω στα 10 δισ., το 2100 θα είμαστε γύρω στα 15 δισ. και το 2500 θα είμαστε τουλάχιστον 100 δισ. Ποτέ στο παρελθόν η μάνα Γη δεν είχε τη χαρά να έχει τόσα πολλά παιδιά αλλά δεν είχε και τη μεγάλη αγωνία πώς θα τα θρέψει. (β) Κάθε μέρα που περνάει, ο άνθρωπος στρέφεται πιο πολύ στα υλικά αγαθά, στο χρήμα, στην προβολή, στα πλούτη, στα μεγάλα και πολυτελή σπίτια, στα αυτοκίνητα, στα πλούσια φαγητά, στην καλοπέραση κτλ. Για να ικανοποιήσει την ανάγκη των υλικών αγαθών, κατακρεουργεί τον πλανήτη ενώ παράλληλα, για να γίνει πιο πλούσιος και πιο φανταχτερός, ποδοπατά αξίες και συνανθρώπους του, σκορπίζοντας τη φτώχεια και την εξαθλίωση σε κάθε γωνιά της Γης. (γ) Αν χωρίσουμε τον πληθυσμό τού συνόλου των χωρών της Γης σε τρεις οικονομικές τάξεις, δηλ. στην ανώτερη, στη μεσαία και στην κατώτερη, τότε ο πληθυσμός που αντιστοιχεί σε κάθε τάξη, κατά προσέγγιση, θα έχει ως εξής: Στην ανώτερη το 3%, στη μεσαία το 7% και στην κατώτερη το 90%. Αυτό σημαίνει ότι το 90% ζει στη φτώχεια, από το οποίο το 20% των πιο φτωχών ζει σε αυτό που λέμε απόλυτη φτώχεια. (δ) Η τεχνολογία που ανέπτυξε ο άνθρωπος, από τη μια μεριά, τον ανακούφισε σε πολλά, από την άλλη μεριά όμως του δημιούργησε τεράστιους κινδύνους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων κινδύνων είναι ο πυρηνικός όλεθρος, η καταστροφή του περιβάλλοντος, ο υπερπληθυσμός, η ενεργειακή και οικονομική κρίση, η κρίση των πανανθρώπινων αξιών, το μεταναστευτικό, τα ναρκωτικά, η διεθνής τρομοκρατία και ο κατάλογος συνεχίζεται. Αυτοί οι κίνδυνοι αυξάνουν εκθετικά με το χρόνο, απειλώντας μας με βιβλικές καταστροφές, ακόμα και με τον πλήρη αφανισμό μας. Παρόλα αυτά, εμείς δεν κάνουμε σχεδόν τίποτα για να τους αναχαιτίσουμε. Αν κάποιος κοιτάξει σήμερα τον πλανήτη Γη από ψηλά, θα παρατηρήσει ότι η ανθρωπότητα ζει και λειτουργεί, σαν να μην έχει αντιληφθεί τους μεγάλους κινδύνους που η ίδια έχει δημιουργήσει στον εαυτό της και στη φύση. Ζει με την αίσθηση του παλαιού καλού καιρού, όπου η ανθρωπότητα δεν απειλήθηκε ποτέ με πλήρη αφανισμό από τον ίδιο της τον εαυτό. Φαίνεται να αγνοούμε ότι βρισκόμαστε όλοι πάνω σε ένα καράβι που μπάζει νερά, από τρύπες που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε στο καράβι και που αναπόφευκτα θα βουλιάξει οδηγώντας μας στον πάτο του ωκεανού. Φαίνεται να αδιαφορούμε αν έχουμε πέσει από το μπαλκόνι του πεντηκοστού 8

Λίγα λόγια για τη Φιλοκοσμία ορόφου ενός ουρανοξύστη διότι ενώ πέφτουμε, πλησιάζοντας το έδαφος, βρισκόμενοι στο ύψος του εικοστού ορόφου, καθησυχάζουμε τον εαυτό μας λέγοντας, «μέχρι εδώ καλά πάμε». Είμαστε σε τροχιά αυτοκαταστροφής και εμείς αποφεύγουμε να το συνειδητοποιήσουμε. Είναι σαν να υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιό μας και εμείς κάνουμε ότι δεν τον βλέπουμε. Όλα όσα προαναφέραμε οδηγούν στο προφανές συμπέρασμα που είναι ότι η ανθρωπότητα και ο πλανήτης μας εκπέμπουν S.O.S. Η ευθύνη για την τόσο κακή μας πορεία, ανήκει αποκλειστικά σε μας, ανήκει σε όλους μας. Η Φιλοκοσμία είναι μια προσπάθεια προσδιορισμού αυτής της ευθύνης και προπαντός είναι μία πρόταση για την ανάληψη πρωτοβουλιών, με στόχο την εξουδετέρωση των εξαιρετικά επικίνδυνων και θανατηφόρων απειλών που εκπέμπει το S.O.S. Επιπλέον, είναι μία πρόταση με στόχο όλοι οι λαοί της Γης να συμφωνήσουν από κοινού, σε ένα συνολικό σχέδιο, το οποίο θα εξασφαλίζει ότι η πρόοδος θα σταματήσει να οδηγεί την ανθρωπότητα σε έναν τεχνοεπιστημονικό πολιτισμό, χωρίς προσανατολισμό, παράλογο και τρομερά επικίνδυνο. Αντίθετα, θα τον οδηγήσει σε έναν κόσμο ασφαλή, ειρηνικό, δίκαιο, ευημερούντα και βαθύτατα ανθρώπινο. Είναι γεγονός ότι βρισκόμαστε μέσα σε ένα λάκκο που έχουν σκάψει τα κάθε λογής κατεστημένα (πλούσιοι, πολιτικοί, θρησκείες, κλπ.). Αυτόν τον λάκκο τον έσκαψαν πολύ βαθιά, για να μη μπορούμε να βγούμε και πολύ πλατιά για να χωράει πολλούς. Δε σταμάτησαν όμως εκεί. Κάθε μέρα που περνάει τον σκάβουν ακόμα πιο βαθιά για να γίνει πολύ πιο δύσκολο να βγούμε και ακόμα πιο πλατιά για να μας χωράει όλους. Στην προσπάθειά μας να βγούμε από το λάκκο, περιοριζόμαστε στο να σκύβουμε το κεφάλι κοιτάζοντας απελπισμένοι προς τα «κάτω», όπου εκεί δεν υπάρχουν λύσεις. Η στάση μας αυτή ρίχνει, άφθονο νερό στο μύλο αυτών των ολίγων επιτήδειων που θέλουν να μας αδικούν, να μας καταπιέζουν και να μας εκμεταλλεύονται, αρκεί αυτοί να γίνουν πιο πλούσιοι και πιο δυνατοί αδιαφορώντας για το αν οι υπόλοιποι ζουν στη φτώχεια, στην αρρώστια, στην ανεργία, στην απόγνωση, στην περιθωριοποίηση, στην απελπισία και στην απανθρωπιά. Θέλουν να ζουν πνευματικά αποστεωμένοι και θρησκευτικά παραπλανημένοι, χωρίς την καθαρή ανάσα ενός νέου Διαφωτισμού που να ταιριάζει στο παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας. Οι ολίγοι, αυτοί επιτήδειοι, βλέποντας τη 9

Λίγα Λόγια για τη Φιλοκοσμία στάση μας αυτή, όχι μόνο χαίρονται αλλά ξεκαρδίζονται στα γέλια μαζί μας. Για να βγούμε από το λάκκο, ένας είναι ο δρόμος: Να σηκώσουμε το κεφάλι μας προς τα «πάνω» όπου εκεί υπάρχουν λύσεις για το πώς θα βγούμε από το λάκκο. Ένας τέτοιος τρόπος είναι να σχηματίσουμε «ανθρώπινες» σκάλες, όπου κάθε σκαλί θα είναι ο ώμος του επόμενου ανθρώπου. Κατ αυτόν τον τρόπο, ο τελευταίος που θα ανέβει τη σκάλα, θα μπορεί να βγει έξω από το λάκκο. Αν κάνουμε χιλιάδες τέτοιες σκάλες, τότε θα βγαίνουν από το λάκκο δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι την ημέρα. Όμως, για να πετύχουμε το στόχο αυτό, θα χρειαστεί να έχουμε μεταξύ μας συνεργασία και συλλογικότητα καθώς και αισιοδοξία, θάρρος και αποφασιστικότητα. Επίσης, καθένας μας χωριστά να έχει πεποίθηση και πίστη ότι ο αγώνας μας θα δικαιωθεί. Την πολυπόθητη αυτή «ανθρώπινη» σκάλα την ονομάζουμε Φιλοκοσμία. Οι φιλοκοσμικές μας απόψεις για το παρόν και το μέλλον της Ανθρωπότητας, είναι προτάσεις για συζήτηση και προβληματισμό σχετικά με το πώς θα προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και τον πλανήτη από τους μεγάλους κινδύνους και το πώς θα οργανωθούμε με σκοπό να δώσουμε περισσότερο νόημα στη ζωή μας και να ζήσουμε μια ζωή που μας αξίζει. Αυτές οι προτάσεις δε γίνονται από ρομαντισμό ή ιδεαλισμό, αλλά γίνονται διότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη να εφαρμοστούν για το καλό όλων μας. Είναι προτάσεις που πιστεύω ότι ταιριάζουν να εφαρμοστούν στον αναδυόμενο νέο κόσμο μας. Η τωρινή γενιά ίσως έχει το μεγαλύτερο αλλά και αναπόδραστο χρέος έναντι της ανθρωπότητας από οποιαδήποτε άλλη, γιατί δυστυχώς σε εμάς έλαχε ο κλήρος για να τη σώσουμε ή να την καταστρέψουμε. Ένας τρόπος να τη σώσουμε είναι να εφαρμόσουμε τη Φιλοκοσμία. * Με το Φιλοκοσμικό συγγραφικό μου έργο, δε θέλω τίποτε άλλο παρά να μου δοθεί η δυνατότητα να βγω από την καλλιεργούμενη και επιτεινόμενη μοναξιά των ημερών και να μιλήσω μαζί σας, για το πώς θα διαχειριστούμε το δώρο της ζωής που έχουμε στα χέρια μας. Ε- πίσης, να σας πω πώς νιώθω για το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας αλλά και να ακούσω και εσάς να μιλάτε και να ενδιαφέρεστε για τα ίδια. 10

1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το κυρίαρχο θέμα κάθε κοινωνίας όπως γνωρίζουμε, είναι το πολιτικό της σύστημα. Αυτό είναι που καθορίζει την πορεία των κύριων δραστηριοτήτων της, όπως είναι η δικαιοσύνη, η οικονομία, η παιδεία, η υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο πολιτισμός και η ανθρωπιά. Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στην πολιτική και είναι χωρισμένο σε δύο κεφάλαια. Το κεφάλαιο 1 παρουσιάζει δύο πολιτικά συστήματα: Το πρώτο είναι το πολιτικό σύστημα της αρχαίας Αθήνας, που είναι γνωστό ως Αθηναϊκή Δημοκρατία και το δεύτερο είναι η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία που έχουμε σήμερα. Το κεφάλαιο 2 παρουσιάζει μια νέα μορφή πολιτικού συστήματος που ονομάζουμε Φιλοκοσμική Δημοκρατία. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία ήταν το πολιτικό σύστημα της αρχαίας Αθήνας. Βασίζεται στην κλήρωση και στο γεγονός ότι όποιος κληρωθεί σε κάποιο αξίωμα, δεν μπορεί να επανακληρωθεί στο ίδιο αξίωμα. Η δομή της είναι τέτοια που περιορίζει σημαντικά, ακόμα και μηδενίζει, την ανάπτυξη παθογενειών στην πολιτική. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία υπήρξε το κορυφαίο πολιτικό σύστημα που εφήυρε ο άνθρωπος, γεγονός που αποδεικνύεται από το ότι ανέδειξε την αρχαία Αθήνα και γενικότερα την αρχαία Ελλάδα ως το Big Bang του πολιτισμού στον πλανήτη μας, που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει αποφασιστικά την ανθρωπότητα. Η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία είναι το πολιτικό σύστημα που έχουμε σήμερα. Βασίζεται στις εκλογές και στο γεγονός ότι όποιος εκλεγεί σε κάποιο αξίωμα, μπορεί να επανεκλεγεί στο ίδιο αξίωμα, όσες φορές τα καταφέρει. Η δομή της, είναι τέτοια που επιτρέπει την ανάπτυξη πολλών και σοβαρών παθογενειών στην πολιτική (όπως είναι η απληστία, η ανηθικότητα, το πελατειακό σύστημα, η αναξιοκρατία, η αδιαφάνεια, η διαπλοκή, η διαφθορά κτλ). Η επιλογή των ηγετών επηρεάζεται από τις παθογένειες αυτές, γεγονός που σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις οδηγεί στην εκλογή ηγετών, με εκτεταμένη διαπλοκή και διαφθορά και γενικά ηγετών με ανεπαρκείς ικανότητες και μειωμένο ήθος. Η εφαρμογή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας στην εποχή μας καθίσταται αδύνατη ή έστω σχεδόν αδύνατη διότι σχεδόν όλες οι χώρες που έχουμε σήμερα, έχουν πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό από εκείνον της αρχαίας Αθήνας, ο οποίος ήταν της τάξεως των 150.000 κατοίκων. Τη 11

Πρόλογος δυσκολία αυτή μπορούμε να την ξεπεράσουμε αν εφαρμόσουμε μια νέα μορφή δημοκρατίας που ονομάζουμε Φιλοκοσμική Δημοκρατία. Η Φιλοκοσμική Δημοκρατία, έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την ένωση της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας με την Αθηναϊκή Δημοκρατία ή αλλιώς την ένωση των εκλογών με την κλήρωση. Επίσης, έχει την εξής δομή: Χωρίζεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση γίνονται εκλογές ενώ στη δεύτερη φάση γίνεται κλήρωση. Διευκρινίζουμε ότι, κατά τη φάση των εκλογών επιλέγουμε πολύ περισσότερους από ό,τι χρειαζόμαστε και στη συνέχεια, κατά τη φάση της κλήρωσης, επιλέγουμε μόνο όσους χρειαζόμαστε. Στη συνέχεια θα δώσουμε ένα εισαγωγικό παράδειγμα το οποίο, ναι μεν δεν εμφανίζεται ως έχει στη Φιλοκοσμική Δημοκρατία αλλά διευκολύνει στην κατανόηση της βασικής λειτουργίας της. Εισαγωγικό παράδειγμα. Στην Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, που έχουμε σήμερα στη χώρα μας, ο αριθμός των βουλευτώντης Βουλής οι οποίοι εκλέγονται από το λαό με εκλογές είναι 300. Επίσης, ο αριθμός των ψηφοφόρων, συμπεριλαμβανομένων και των Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό, είναι σχεδόν 10 εκατομμύρια. Αντίθετα, στη Φιλοκοσμική Δημοκρατία τα 10 εκατομμύρια των ψηφοφόρων θα εκλέγουν όχι ακριβώς 300, αλλά πολύ περισσότερους. Για παράδειγμα, θα επιλέγουν με εκλογές 3.000 ή 15.000 ή 30.000. Στη συνέχεια, από τους 3.000 ή τους 15.000 ή τους 30.000 θα επιλέγονται με κλήρωση οι απαιτούμενοι 300 βουλευτές. Αυτό σημαίνει ότι, αν κάποιος είχε καταφέρει να εκλεγεί στους 3.000, τότε η πιθανότητα να κληρωθεί ως βουλευτής θα ήταν ένας στους δέκα. Αν είχε καταφέρει να εκλεγεί στους 15.000, τότε η πιθανότητα να κληρωθεί ως βουλευτής θα ήταν ένας στους πενήντα. Τέλος, αν είχε καταφέρει να εκλεγεί στους 30.000, τότε η πιθανότητα να κληρωθεί ως βουλευτής θα ήταν ένας στους εκατό. Ακολούθως, θα διευρύνουμε το πιο πάνω παράδειγμα για να συμπεριλάβουμε, μαζί με το Νομοθετικό Σώμα (δηλ. τη Βουλή) και το Εκτελεστικό Σώμα (δηλ. την Κυβέρνηση). Το Νομοθετικό και το Εκτελεστικό θεωρούμε πως είναι ξεχωριστά Σώματα με αριθμό ατόμων 300 και 40, αντίστοιχα. Για απλούστευση, επιλέγουμε με εκλογές 3.400 άτομα. Κατόπιν με κλήρωση, από τους 3.400, επιλέγουμε μόνο όσους χρειαζόμαστε δηλ. 340. Η διάρκεια θητείας των 340 θα είναι 2 ή 3 ή 4 χρόνια, όσο θα είναι δηλ. και το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών εκλογών. Τέλος, οι 340, δε θα έχουν το δικαίωμα επανακλήρωσης στους 340, δηλ. δε θα έχουν ποτέ ξανά το δικαίωμα να είναι, ούτε μέλη της Κυβέρνησης, ούτε μέλη της Βουλής. 12

Πρόλογος Όλα όσα προαναφέραμε, έχουν ως επακόλουθο μια άνευ προηγουμένου ευνοϊκή επίπτωση. Αυτό σημαίνει ότι, οι παθογένειες της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας σχεδόν μηδενίζονται στη Φιλοκοσμική Δημοκρατία ενώ καθιστούν ανύπαρκτα στην πολιτική το πελατειακό σύστημα, τον επαγγελματισμό, την οικογενειοκρατία κτλ. Αυτά συμβαίνουν για τους ακόλουθους τρεις κύριους λόγους: 1. Οι υποψήφιοι δε θα χρησιμοποιούν ανήθικες μεθόδους για να εκλεγούν στους 3.400, διότι ακόμα και αν εκλεγούν, η πιθανότητα να κληρωθούν στους 40 της Κυβέρνησης ή στους 300 της Βουλής είναι ένας προς δέκα. Έτσι, αντί για ανήθικες μεθόδους, θα προβάλλουν τα προσόντα τους, γεγονός που θα ενθαρρύνει και τους φτωχούς, πλην όμως τίμιους και με πολλά προσόντα ανθρώπους, να πάρουν μέρος στις εκλογές αφού τώρα πια θα έχουν σοβαρές πιθανότητες να εκλεγούν. 2. Οι ψηφοφόροι δε θα έχουν πλέον κανένα κίνητρο να ψηφίσουν κάποιον συγκεκριμένο υποψήφιο που τους λέει ψέματα και τους υπόσχεται πολλά, ενώ έχει μειωμένα προσόντα, αφού, ακόμα και αν εκλεγεί, η πιθανότητα να κληρωθεί στους 340 είναι πολύ μικρή. Γι αυτό, επειδή είναι προς το συμφέρον τους αλλά και προς το συμφέρον της χώρας τους, οι ψηφοφόροι θα ψηφίζουν τους πιο άξιους υποψήφιους. Επομένως, η φάση των εκλογών θα γίνεται αξιοκρατικά. 3. Οι εκλογές θα γίνονται κάθε δύο ή τρία ή τέσσερα χρόνια. Η θητεία καθενός από τους 340 θα είναι δυο ή τρία ή τέσσερα χρόνια, αντίστοιχα, χωρίς το δικαίωμα επανακλήρωσης στους 340. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν ένα μέλος εκ των κληρωθέντων στους 340 ήθελε να κάνει κάποια χάρη σε έναν ψηφοφόρο του, αυτό θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο. Προφανώς, το μέγεθος της δυσκολίας αυξάνει όσο αυξάνει ο αριθμός αυτών που έχουν εκλεγεί, δηλ. αυξάνει καθώς πηγαίνουμε από τους 3.400 σε πολύ περισσότερους. Για παράδειγμα, έστω ότι επιλέγουμε με εκλογές 6.800. Τότε η πιθανότητα κλήρωσης στους 340 θα είναι ένα προς είκοσι. Έστω ότι επιλέγουμε με εκλογές 10.200. Τότε, η πιθανότητα κλήρωσης στους 340 θα είναι ένας προς τριάντα κ.ο.κ. Με λίγα λόγια, η Φιλοκοσμική Δημοκρατία είναι ένα αποτελεσματικό προληπτικό πολιτικό σύστημα, γεγονός που απαλλάσσει την πολιτική από παθογένειες, αφού τις προλαμβάνει πριν καν αυτές εκδηλωθούν. Αντίθετα, η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία είναι ένα πολιτικό σύστημα, που δίνει πολλές ευκαιρίες στους διοικούντες τη χώρα μας να εμφανίσουν παθογένειες και εκ των υστέρων να προσπαθεί να διορθώσει τα πράγματα συλλαμβάνοντας και τιμωρώντας τους 13

Πρόλογος ενόχους. Όμως, ο εντοπισμός των ενόχων είναι ένας πολύ δύσκολος στόχος διότι από τους 100 που διέπραξαν εγκλήματα κατά της χώρας το πολύ να εντοπισθούν 10 και από τους 10 το πολύ να τιμωρηθεί ένας. Επομένως, η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία είναι ένα μη αποτελεσματικό κατασταλτικό πολιτικό σύστημα. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, η τύχη της χώρας δεν επαφίεται στο ήθος των διοικούντων, αλλά στη δομή του πολιτικού της συστήματος. Αντίθετα, στην Κοινοβουλευτική Δημοκρατία η τύχη της χώρας επαφίεται στο ήθος των διοικούντων, γι αυτό παθαίνουμε όλα αυτά που παθαίνουμε. Στη χώρα μας υπάρχει σοβαρή δυσαρέσκεια για τον τρόπο που λειτουργεί η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Προκειμένου να αναβαθμισθεί, έχουν γίνει πολλές προτάσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις εξής δύο: Ο αριθμός των βουλευτών να μειωθεί και οι νόμοι περί ευθύνης υπουργών να γίνουν πιο αυστηροί. Έστω ότι οι πιο πάνω νομικής φύσεως προτάσεις, μαζί με κάθε άλλη παρόμοια πρόταση, εφαρμόζονται ταυτόχρονα και με απόλυτη επιτυχία. Αυτό που θα επακολουθήσει θα είναι ότι μετά από ένα χρονικό διάστημα της τάξεως των έξι μηνών, οι παθογένειες θα αρχίσουν να επανεμφανίζονται και σε ένα, το πολύ σε δύο χρόνια θα έχουν φθάσει στο επίπεδο που ήταν αρχικά. Δηλαδή, θα αποδειχθεί ότι οι προσπάθειές μας, ήταν θνησιγενείς. Επομένως, η εν λόγω πρόταση δεν αποτελεί λύση. Λύση, αποτελεί μια πρόταση που θα μας απαλλάξει από τις παθογένειες της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας μια για πάντα. Τίθεται το εύλογο ερώτημα: Ποια είναι η αιτία που προκαλεί αυτό το θνησιγενές δυσάρεστο αποτέλεσμα; Η απάντηση είναι απλή και είναι η εξής: Η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και οι παθογένειες της είναι σύμφυτες. Δηλαδή, ζώντας μέσα στο πολιτικό σύστημα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε μέσα στις αφόρητες παθογένειές της. Επομένως, για να απαλλαγούμε από τις παθογένειές της, δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να αλλάξουμε πολιτικό σύστημα. Έχω την ανυποχώρητη άποψη ότι για να ελπίσουμε στα σοβαρά ότι θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε σημαντικά τη ζωή μας, θα χρειαστεί να κάνουμε ένα μεγάλο πολιτικό άλμα. Ένα τέτοιο μεγάλο πολιτικό άλμα είναι να εγκαταλείψουμε την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και να υιοθετήσουμε ένα νέο πολιτικό σύστημα που θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις μας στο βαθμό που, αν το εφαρμόσουμε δε 14

Πρόλογος θα θέλουμε με τίποτα να γυρίσουμε πίσω στην Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Ένα τέτοιο νέο πολιτικό σύστημα είναι η προτεινόμενη Φιλοκοσμική Δημοκρατία. Αν δεν εφαρμόσουμε μία τέτοια ή παρόμοια ριζοσπαστική πολιτική αλλαγή, ματαιοπονούμε. Η Φιλοκοσμική Δημοκρατία είναι μια πρόταση για συζήτηση και προβληματισμό για το πώς θα οργανωθούμε πολιτικά προκειμένου να αναβαθμίσουμε τη ζωή μας. Είναι μια πρόταση που πιστεύω ότι ταιριάζει να εφαρμοστεί στον αναδυόμενο νέο κόσμο μας. 21 Μαρτίου 2015 Π.Ν. Παρασκευόπουλος 15

Πρόλογος 16

Αν η ελευθερία και η ισότητα γεννήθηκαν στη σκέψη κάποιου ανθρώπου, στην πράξη μπορούν να βρεθούν στη δημοκρατία, όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια ευθύνη για τα κοινά. Ανήμερα της Δημοκρατίας σήκωσε πανιά η λευτεριά. Ο συγγραφέας Αριστοτέλης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Το κυρίαρχο θέμα κάθε κοινωνίας, είναι η πολιτική. Από καταβολής κόσμου μέχρι σήμερα, έχει υπάρξει πληθώρα διαφορετικών πολιτικών συστημάτων στον πλανήτη μας. Το κεφάλαιο 1, αναφέρεται στα εξής δύο πολιτικά συστήματα: Στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, δηλ. στην Πρωτότυπη Δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας και στη σημερινή Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Τα δύο αυτά πολιτικά συστήματα, είναι επίσης γνωστά με τους όρους Άμεση και Έμμεση Δημοκρατία (ή αλλιώς Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία), αντίστοιχα. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία (Α.Δ.) γεννήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες και εφαρμόστηκε από τους ίδιους στην αρχαία Ελλάδα, με ξεχωριστό παράδειγμα την πόλη-κράτος (ή απλώς την πόλη) της αρχαίας Αθήνας. Η διαμόρφωση και στη συνέχεια η εφαρμογή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας ξεκίνησε από τις αρχές του 6 ου αιώνα π.χ. και τελείωσε προς το τέλος του 4 ου αιώνα π.χ. Οι τέσσερις πιο σημαντικοί πρωταγωνιστές της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, κατά χρονολογική σειρά, ήταν ο Σόλων, ο Κλεισθένης, ο Εφιάλτης και ο Περικλής (εικόνα 1.1). Πηγαίνοντας από το Σόλωνα μέχρι τον Περικλή, η Αθηναϊκή Δημοκρατία βελτιωνόταν συνεχώς. Ο Σόλων υπήρξε ο κατεξοχήν ιδρυτής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Η σεισάχθεια, είναι η πιο γνωστή νομοθετική ρύθμιση του Σόλωνα, με την οποία καταργήθηκαν τα δημόσια και ιδιωτικά χρέη και ελευθερώθηκαν όσοι είχαν γίνει δούλοι εξαιτίας τους. Ο Κλεισθένης 17

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία εισήγαγε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο πολιτειακό σύστημα της αρχαίας Αθήνας, που είχε ιδρύσει ο Σόλωνας, συμβάλλοντας τα μέγιστα στον εκδημοκρατισμό του. Η σημαντικότερη μεταρρύθμισή του, υπήρξε η διεύρυνση της δημοκρατίας με την παροχή του δικαιώματος του πολίτη σε πολλούς δούλους, μέτοικους και ξένους. Ο Εφιάλτης, υπήρξε ο πιο καθαρόαιμος και ασυμβίβαστος δημοκράτης της αρχαίας Αθήνας. Η κύρια συμβολή του, ήταν στον τομέα της δικαιοσύνης. Τέλος, ο Περικλής υπήρξε η προσωπικότητα που οδήγησε την Αθήνα να ζήσει το αποκορύφωμα της Δημοκρατίας της. Η επιτυχία αυτή είναι γνωστή ως «η χρυσή εποχή του Περικλή», ή αλλιώς, ως «η χρυσή εποχή της Δημοκρατίας» και διήρκησε κοντά στα τριάντα χρόνια (περίπου από το 353 έως το 329 π.χ.). Η πόλη της αρχαίας Αθήνας είχε πληθυσμό πάνω-κάτω 150.000 κατοίκους. Οι άντρες που είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ονομάζονταν πολίτες και ήταν οι μόνοι που είχαν δικαίωμα ψήφου. Ο αριθμός των πολιτών ήταν περίπου 30.000 ενώ οι υπόλοιποι 120.000 ήταν γυναίκες και παιδιά. Το σύνολο των 30.000 πολιτών, ονομαζόταν Δήμος. Η συνέλευση των πολιτών του Δήμου ονομαζόταν Εκκλησία του Δήμου. Η λέξη Δημοκρατία αποτελείται από δύο λέξεις, οι οποίες είναι ο «Δήμος» και το «κράτος». Η λέξη «κράτος» είναι η δύναμη των πολιτών ή αλλιώς είναι η εξουσία του Δήμου. Επομένως, Δημοκρατία σημαίνει ότι η εξουσία της πόλης των Αθηνών, ήταν στα χέρια του συνόλου των πολιτών της. Η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία (Κ.Δ.), γεννήθηκε στην Αγγλία το 1215 με τη Μάγκνα Κάρτα και εφαρμόστηκε κατά το 17 ο αιώνα από τους Άγγλους, με πρωτεργάτη τον Κρόμγουελ. Η μετάβαση από τη βασιλεία στην Κοινοβουλευτική Δημοκρατία σημαδεύτηκε από μακροχρόνιους εμφύλιους πολέμους και κορυφώθηκε με την καρατόμηση του βασιλέα Καρόλου του Α, το έτος 1649. Η καρατόμηση του Καρόλου του Α, έγινε διότι αρνούνταν πεισματικά να παραχωρήσει κάποια ουσιαστικά δικαιώματα στο Κοινοβούλιο. Επέμενε, ότι ο βασιλιάς είναι ο απόλυτος μονάρχης και ότι μόνο αυτός μπορεί να διοικεί τη χώρα του και μάλιστα ελέω Θεού αφού είναι εκπρόσωπος του Θεού επί της Γης και επί των υπηκόων του. Όμως, η δημοκρατία αυτή, κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του Κρόμγουελ, οπότε επανήλθε η βασιλεία. Το έτος 1789, υπήρξε και παραμένει το πιο σημαντικό γεγονός που αφορά την υπόθεση της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Το 18

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Σόλων (640-560 π.χ.) Κλεισθένης (570-507 π.χ.) Εφιάλτης (αρχές του 5 ου αιώνα - 462 π.χ.) Περικλής (495-429 π.χ.) Εικόνα 1.1. Οι τέσσερις πρωταγωνιστές της Αθηναϊκής Δημοκρατίας: Ο Σόλων, ο Κλεισθένης, ο Εφιάλτης και ο Περικλής. 19

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία γεγονός αυτό είναι η γνωστή σε όλους μας Γαλλική Επανάσταση, η οποία έθεσε τα θεμέλια της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, που έχουν σήμερα όλες οι χώρες στον πλανήτη μας, πλην των κομμουνιστικών χωρών και των χωρών με δικτατορία. Είναι σημαντικό, να προσθέσουμε ότι λίγα χρόνια πριν από τη Γαλλική Επανάσταση, οι ΗΠΑ καθιέρωσαν τη δική τους μορφή Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, όπου το Σύνταγμά της, παραμένει, σχεδόν αναλλοίωτο, μέχρι σήμερα. Έπειτα, θα παρουσιάσουμε τα βασικά στοιχεία της Αθηναϊκής και της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, γεγονός που θα μας επιτρέψει να συγκρίνουμε τα δύο αυτά πολιτικά συστήματα. Η παρουσίαση θα γίνει συνοπτικά, απλοποιώντας, στρογγυλοποιώντας και παραλείποντας, όπου χρειαστεί, κάποια γεγονότα και χαρακτηριστικά των δύο εν λόγω μορφών Δημοκρατίας, που είναι ως επί το πλείστον δευτερεύοντα, έχοντας ως συνολικό στόχο την εύκολη κατανόησή τους. 1.2 Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (α) Η υπέρτατη αρχή της Δημοκρατίας Η Δημοκρατία, είναι ένα πολιτικό σύστημα, όπου όλοι οι πολίτες έχουν την ίδια ευθύνη για τα κοινά. Βασίζεται στην ισότητα, στη συμμετοχή και στη σύμπραξη των πολιτών. (β) Τα βασικά χαρακτηριστικά της Αθηναϊκής Δημοκρατίας Τα βασικά χαρακτηριστικά της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, είναι τρία: Η κλήρωση, ο μεγάλος αριθμός κληρωτών και η διάρκεια της θητείας των διοικούντων την πόλη. Κύριος στόχος τους ήταν, αφενός μεν να μειωθεί η επιρροή άνομων συμφερόντων σε κάθε τομέα διοίκησης της πόλης, αφετέρου δε να περιοριστεί αποφασιστικά, ακόμα και να μηδενιστεί η τέτοιου είδους επιρροή σε κάθε μορφή εξουσίας. Επιπλέον στόχος, ήταν να αποκλείσει το πελατειακό σύστημα διότι γνώριζε πώς αν δοθεί η ευκαιρία στους πολιτικούς, θα το αξιοποιήσουν έντεχνα και απροκάλυπτα με τους πολίτες. 1. Κλήρωση. Η επιλογή των διοικούντων την πόλη, όπως είναι π.χ. το Εκτελεστικό και το Δικαστικό, γινόταν με κλήρωση, όπου η δεξαμενή της κλήρωσης ήταν η Εκκλησία του Δήμου. Ακόμα και οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι αστυνομικοί και οι ιερείς επιλέγονταν με κλήρωση. Επομένως, οι πολίτες εναλλάσονταν σε ρόλους αρχόντων 20

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και αρχομένων. Η άσκηση της εξουσίας με κλήρωση, ήταν υποχρεωτική. Παράλληλα, η άσκηση της εξουσίας θεωρούσαν πως είναι γνώση, πως είναι σχολείο και ως εκ τούτου δεν πρέπει να μονοπωλείται από λίγους. Όποιος κυβερνάει μαθαίνει. Κανένας δεν είναι σωστό, να εμποδίζεται στη μάθηση και επομένως επιβάλλεται να έχουν όλοι τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην άσκηση εξουσίας, διαφορετικά ένα σοβαρό τμήμα της μαθησιακής διαδικασίας παρεμποδίζεται. Τέλος, σημειώνουμε ότι η κλήρωση ήταν το «κλειδί» για την εκ των προτέρων αποτροπή της κακοδιαχείρισης της πόλης. 2. Αριθμός κληρωτών. Κληρωτοί, ήταν αυτοί που επιλέγονταν με κλήρωση. Ο αριθμός των κληρωτών, ήταν εξαιρετικά μεγάλος, γεγονός που εξασφάλιζε την τυχαιότητα επιλογής των διοικούντων καθώς απέκλειε τη δυνατότητα να εξαγοραστούν οι κληρωτοί πριν από την κλήρωση. 3. Διάρκεια θητείας των διοικούντων την πόλη. Οι κληρωτοί άρχοντες, αν είχαν ήδη υπηρετήσει σε κάποιο αξίωμα, δεν είχαν το δικαίωμα επανακλήρωσης στο ίδιο αξίωμα. Αυτό σημαίνει ότι οι αξιωματούχοι ήταν «μιας χρήσης». Για παράδειγμα, αν κάποιος είχε κληρωθεί μία φορά ως βουλευτής, δεν μπορούσε να επανακληρωθεί. Όσο πιο μεγάλος ήταν ο αριθμός των κληρωτών, τόσο πιο μεγάλο ήταν το χρονικό διάστημα διοίκησης, χωρίς να επιτρέπεται να υπερβαίνει το ένα έτος. Δηλαδή, η διάρκεια της θητείας σε ένα αξίωμα μεγάλωνε όσο μεγάλωνε ο αριθμός των διοικούντων την πόλη και μίκραινε όσο μίκραινε αυτός ο αριθμός. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, ήταν αυτό του Επιστάτη. Ο Επιστάτης, ήταν ο επώνυμος και ο πρώτος στην ιεραρχία των αρχόντων, δηλαδή ήταν κάτι σαν το σημερινό Πρόεδρο της χώρας μας. Ήταν ένας απλός βουλευτής και αναδεικνυόταν από το σώμα των βουλευτών της Βουλής με κλήρο (ο ορισμός του όρου Βουλή δίνεται στην παράγραφο 2 του εδαφίου (γ) που ακολουθεί). Οι αρμοδιότητές του, ήταν πολλές και πολύ μεγάλες, όπως π.χ., είχε τα κλειδιά της πόλης και του θησαυροφυλακίου. Επομένως, εδώ έχουμε το παράδειγμα ενός και μόνο πολίτη με πολύ μεγάλα αξιώματα. Γι αυτό, η διάρκεια άσκησης των καθηκόντων του, ήταν εξαιρετικά περιορισμένη. Ήταν μόνο μία ημέρα! Αυτό δείχνει ότι η Αθηναϊκή Δημοκρατία κονιορτοποιούσε (!) την εξουσία. (γ) Η δομή της Αθηναικής Δημοκρατίας Τα βασικά στοιχεία της δομής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, ήταν η Εκκλησία του Δήμου, η Βουλή, η Ηλιαία και οι δέκα άρχοντες. Μια απλουστευμένη παράσταση δίνεται στο σχήμα 1.2. 21

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία 1. Εκκλησία του Δήμου. Ήταν το σύνολο των πολιτών του Δήμου, όπου οι όροι πολίτης και ψηφοφόρος είναι ταυτόσημοι. Ο όρος πολίτης, αναφέρεται σε όλους τους άνδρες της Αθήνας που έχουν ηλικία άνω των είκοσι ετών και που έχουν ολοκληρώσει τη στρατιωτική τους θητεία. Το δικαίωμα του εκλέγειν, σε αξιώματα του Δήμου το είχαν όλοι οι πολίτες του Δήμου. Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι το είχαν μόνο αυτοί που είχαν ηλικία άνω των τριάντα ετών, δεν είχαν χρέη στο δημόσιο και είχαν καλή συμπεριφορά προς τους γονείς τους. Η Εκκλησία του Δήμου, ήταν το Νομοθετικό Σώμα του Δήμου. Ήταν το ανώτατο πολιτειακό όργανο της Δημοκρατίας. Η Εκκλησία του Δήμου, αποφάσιζε με ψηφοφορία των μελών της, την έγκριση ή την απόρριψη των προτεινόμενων νόμων από τη Βουλή. Αυτός ο ρόλος της Εκκλησίας του Δήμουλ δείχνει καθαρά το βαθύτερο νόημα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, το οποίο είναι ότι τη δύναμη την κατείχαν όντως οι πολίτες, αφού όλοι οι πολίτες μαζί και μόνο αυτοί, ήταν οι νομοθέτες της πόλης. 2. Βουλή. Ο Δήμος της Αθήνας, ήταν χωρισμένος σε δέκα διαμερίσματα (που ονομάζονταν φυλές), όπου και τα δέκα είχαν, κατά προσέγγιση, τον ίδιο πληθυσμό. Κάθε φυλή, επέλεγε με κλήρωση 50 πολίτες, που ονομάζονταν βουλευτές. Το σύνολο των 500 βουλευτών το ονόμαζαν Βουλή. Η Βουλή ήταν φορέας (περιορισμένης ισχύος) νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, ταυτοχρόνως. Ακόμα, είχε και άλλες δραστηριότητες, όπως π.χ. ήταν νομοπροπαρασκευαστική, δηλ. διαμόρφωνε τους νόμους, τους οποίους στη συνέχεια εισηγείτο στην Εκκλησία του Δήμου για έγκριση ή απόρριψη. Σημειώστε ότι, αντίστοιχο Σώμα σαν αυτό της εν λόγω Βουλής, δεν υπάρχει σήμερα στην παρούσα Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. 3. Ηλιαία. Κάθε χρόνο, επιλέγονταν με κλήρωση 6.000 πολίτες που ονομάζονταν Ηλιαία. Για κάθε πολύ σημαντική δίκη, από τους 6.000 επιλέγονταν με κλήρωση 500 δικαστές. Η κλήρωση των 500 δικαστών γινόταν τις πολύ πρωινές ώρες της ημέρας της δίκης, γεγονός που στερούσε από τον κατηγορούμενο την ευκαιρία να εξαγοράσει κάποιον από τους δικαστές. Η δίκη, γινόταν περίπου όπως γίνεται σήμερα στα ορκωτά δικαστήρια και διαρκούσε μία ημέρα. Άρχιζε με την ανατολή του Ηλίου και τελείωνε με τη δύση του. Με τη δύση του Ηλίου, το δικαστήριο ήταν υποχρεωμένο να βγάλει απόφαση και ως εκ τούτου, δεν υπήρχε περίπτωση αναβολής της δίκης. Προφανώς, ο τρόπος αυτός εξασφάλιζε τη διεξαγωγή μιας δίκαιης δίκης. Για κάθε νέα πολύ σημαντική υπόθεση επιλέγονταν με κλήρωση άλλοι 500 νέοι δικαστές. Η πιο ξακουστή δίκη της αρχαίας Αθήνας 22

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΩΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Νομοθετικό Εκτελεστικό Δικαστικό Νόμοι του Δήμου Δέκα άρχοντες Δικαστές 500 Εκκλησία του Δήμου Κλήρωση Βουλή 500 βουλευτές Δικαστικό (Ηλιαία) 6.000 πολίτες Κλήρωση μία φορά το χρόνο Εκκλησία του Δήμου Το σύνολο των πολιτών (= ψηφοφόρων) της πόλης Σχήμα 1.2. Τα τρία σώματα διοίκησης του Δήμου. Η πρώτη στήλη δείχνει ότι η Βουλή εισηγείται τους νόμους στην Εκκλησία του Δήμου, η οποία στη συνέχεια τους ψηφίζει ή τους απορρίπτει. Εκτός αυτού, η Βουλή συμμετέχει στο Εκτελεστικό και στο Δικαστικό. 23

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία ήταν η δίκη του Σωκράτη το 399 π.χ. Όταν επρόκειτο για λιγότερο σημαντικές υποθέσεις, κληρώνονταν γύρω στους πενήντα δικαστές. Για ασήμαντες δίκες, κληρώνονταν γύρω στους δέκα δικαστές. 4. Δέκα άρχοντες. Ήταν δέκα πολίτες, που είχαν ως αποστολή τους τη διοίκηση της πόλης. Οι πρωτοβουλίες τους ήταν ολίγες και ως επί το πλείστον μέτριας σημασίας. Κάθε χρόνο, η Βουλή κλήρωνε από την Εκκλησία του Δήμου τους δέκα άρχοντες της επόμενης χρονιάς των οποίων η θητεία θα διαρκούσε ένα έτος. (δ) Άλλα χαρακτηριστικά της Αθηναϊκής Δημοκρατίας 1. Η εξουσία στο μέσο άνθρωπο. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, είναι το μόνο πολίτευμα που ταιριάζει στην ανθρώπινη φύση διότι η ε- ξουσία ασκείται με κλήρωση από το μέσο άνθρωπο. 2. Τα τέσσερα «ίσο»: Όλοι οι πολίτες απολάμβαναν τα τέσσερα «ίσο»: Ισονομία, ισοτιμία, ισοπολιτεία και ισηγορία. 3. Κάθε απόφαση της Εκκλησίας του Δήμου, συγκρινόμενη με τα σημερινά δεδομένα, αντιστοιχεί σε ένα δημοψήφισμα. 4. Με σημερινούς όρους, η Εκκλησία του Δήμου λειτουργούσε μονίμως ως μια Οικουμενική Κυβέρνηση. 5. Δεν έχει θρησκευτικά ιερά βιβλία. Δεν έχει ταμπού. 6. Δεν έχει απαγορεύσεις και παρεμβάσεις στην ιδιωτική ζωή. 7. Δεν υπάρχει περιθωριοποίηση. 8. Εκλογές. Κατ εξαίρεση, υπήρχαν ελάχιστες περιπτώσεις όπου η επιλογή δε γινόταν με κλήρωση αλλά με ψηφοφορία, δηλ. με εκλογές. Όλες οι περιπτώσεις, ήταν ασήμαντες εκτός από δύο που ήταν οι δέκα στρατηγοί και οι ταμίες. Στρατηγοί. Οι υποψήφιοι στρατηγοί έπρεπε να έχουν πολλά προσόντα, όπως, για παράδειγμα να είναι πλούσιοι, ρήτορες, γενναίοι και να έχουν εμπειρία πολέμου. Η απαίτησή του να είναι πλούσιοι, ήταν πολύ σημαντική και είχε το εξής σκεπτικό: Σε μια μάχη, σε περίπτωση ήττας, δημευόταν η περιουσία των στρατηγών. Όπως ήδη αναφέραμε την εποχή εκείνη, διοικητικά, η Αθήνα ήταν χωρισμένη σε δέκα διαμερίσματα ή φυλές. Κάθε φυλή εξέλεγε μία φορά το χρόνο με ψηφοφορία, έναν από τους δέκα στρατηγούς. Κάθε στρατηγός, είχε την υποχρέωση να παρέχει στρατιωτική εκπαίδευση στους στρατιώτες της φυλής του, έτσι ώστε σε περίπτωση πολέμου να είναι ετοιμοπόλεμοι. Κατά τη διάρκεια μιάς μάχης, ο επικεφαλής του στρατού, δηλ. ο «αρχιστράτηγος», ήταν ένας από τους δέκα στρατηγούς. Η διάρκεια 24

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία των καθηκόντων τού αρχιστράτηγου διαρκούσε μόνο μία ημέρα. Κάθε στρατηγός, δε μπορούσε να γίνει για δεύτερη φορά αρχιστράτηγος, αν πρώτα δεν είχαν γίνει αρχιστράτηγοι και οι δέκα στρατηγοί. Στην περίπτωση των στρατηγών, επιτρεπόταν η επανεκλογή. Σημειώστε επίσης ότι οι στρατηγοί, επειδή ήταν αιρετοί και είχαν και πολιτικές αρμοδιότητες, ήταν κάτω από συνεχή (!) έλεγχο. Ξακουστά παραδείγματα στρατηγών είναι ο Μιλτιάδης, ο Θεμιστοκλής και ο Περικλής. Ταμίες. Οι υποψήφιοι ταμίες, έπρεπε να έχουν τουλάχιστον το εξής προσόν: Να είναι πλούσιοι. Σε περίπτωση όπου η οικονομική διαχείριση της πόλης έπεφτε έξω με υπαιτιότητά τους, τότε τις α- πώλειες τις πλήρωναν οι ίδιοι. Προφανώς, η επιλογή των στρατηγών και των ταμιών δεν μπορούσε να γίνει με κλήρωση, διότι η κλήρωση δε θα εξασφάλιζε ότι αυτοί που θα κληρώνονταν θα ήταν και πλούσιοι, ώστε να μπορούν να πληρώνουν για τα λάθη τους. 9. Απόδοση ευθυνών (λογοδοσία) των αξιωματούχων. Μετά το τέλος της θητείας τους, οι αξιωματούχοι ελέγχονταν από δέκα ελεγκτές, που είχαν εκλεγεί με κλήρωση τις πρωινές ώρες της ημέρας της λογοδοσίας. Για τυχόν ενέργειές τους που έβλαψαν το Δήμο, δημευόταν η περιουσία τους ενώ για τυχόν ενέργειές τους ποινικού χαρακτήρα, τιμωρούνταν αυστηρά, μέχρι και σε θάνατο. 10. Οστρακισμός. Είναι η απομάκρυνση από την πόλη, μη ε- πιθυμητών προσώπων. Ο οστρακισμός εθεωρείτο μεγάλη τιμωρία, διότι η προσβολή ήταν πολύ μεγάλη. 11. Εκλογές και κλήρωση. Όλοι οι πολίτες, έχουν το ίδιο δικαίωμα ψήφου στις εκλογές και έχουν την ίδια πιθανότητα να κληρωθούν στα αξιώματα της διοίκησης του Δήμου. 12. Ποσοστά εκλογών και κλήρωσης. Επί του συνόλου, η ε- κλογή των στρατηγών και των ταμιών με ψηφοφορία, όπως και κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις μικρής σημασίας διορισμών, ήταν κάτω από το 1% ενώ όλοι οι υπόλοιποι διοικούντες την πόλη επιλέγονταν με κλήρωση και ήταν πάνω από το 99%. Διευκρινίζουμε ότι στην αρχαία Ελλάδα (με εξαίρεση τη Μακεδονία διότι είχε βασιλεία), οι περισσότερες πόλεις είχαν ως πολιτικό σύστημα τη Δημοκρατία. Όμως, υπήρχαν διαφορές μεταξύ των Δημοκρατιών των διαφόρων πόλεων, με κορυφαία μορφή Δημοκρατίας, αυτή της αρχαίας Αθήνας. 25

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Ένα παράδειγμα σε σχέση με την κλήρωση: Η εκλογή του Πάπα Προκειμένου να διευκολύνουμε περαιτέρω την κατανόηση της ιδέας της κλήρωσης, θα παρουσιάσουμε ένα γνωστό αντιπροσωπευτικό παράδειγμα. Το παράδειγμα αναφέρεται στη διαδικασία επιλογής του Πάπα της Ρώμης, τόσο με τον τρόπο που γίνεται σήμερα, όσο και με τον τρόπο που θα μπορούσε να γίνει σύμφωνα με την Αθηναϊκή Δημοκρατία. Στην εποχή μας, ο Πάπας εκλέγεται με μυστική ψηφοφορία από το Κονκλάβιο (δηλ. το σώμα όλων των περίπου ογδόντα καρδιναλίων), όπου καθένας έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Αν με την πρώτη ψηφοφορία κανένας καρδινάλιος δεν πάρει την πλειοψηφία, τότε οι εκλογές συνεχίζουν έως ότου κάποιος καρδινάλιος πάρει την πλειοψηφία. Ο καρδινάλιος αυτός ονομάζεται Πάπας και από εκείνη την ημέρα μέχρι που να πεθάνει, παραμένει αρχηγός της Καθολικής Εκκλησίας. Οι φήμες λένε ότι υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει πλούσιο παρασκήνιο πριν από την ψηφοφορία, όπως εξάλλου γίνεται σχεδόν σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις εκλογής αρχηγών άλλων Εκκλησιών. Παρόμοια παρασκήνια και ακόμα χειρότερα, συμβαίνουν και στις περιπτώσεις εκλογής λαϊκών, από λαϊκούς, σε υψηλές θέσεις. Αν χρησιμοποιούνταν η κλήρωση, όπως έκαναν στην αρχαία Αθήνα, τότε η κατάσταση θα είχε ως εξής: Κάθε χρόνο, με κλήρωση, θα εκλεγόταν ο Πάπας με θητεία ενός έτους. Αυτό θα συνεχιζόταν κάθε χρόνο, όπου αυτοί που διετέλεσαν Πάπες δε θα μπορούσαν να επανεκλεγούν. Κατ αυτόν τον τρόπο οι περισσότεροι καρδινάλιοι θα εκλέγονταν Πάπες με διάρκεια μόνο ενός έτους, χωρίς κανένα απολύτως παρασκήνιο και δε θα είχαμε έναν Πάπα που θα παρέμενε στο αξίωμα μέχρι να πεθάνει και με πλούσιο παρασκήνιο. Το χειρότερο από όλα είναι ότι, ενώ το αξίωμα του Πάπα είναι μονοπρόσωπο και επομένως η θητεία του, θα έπρεπε να είναι πολύ μικρή, ακόμα και μικρότερη του ενός έτους, αντ αυτού η θητεία του διαρκεί μέχρι το θάνατό του. Η δουλεία στην αρχαία Αθήνα Θα αναφερθούμε στη δουλεία στην αρχαία Αθήνα προκειμένου να άρουμε μια μεγάλη παρεξήγηση για το πώς ήταν η δουλεία και ποιο ρόλο έπαιξε στην πολύπλευρη ανάπτυξη του δήμου της Αθήνας. Η αρχαία Αθήνα είχε πάνω-κάτω 150.000 κατοίκους, μη συμπεριλαμβανομένων των δούλων που ήταν της τάξεως των 35.000 και των μετοίκων (μεταναστών), που ήταν της τάξεως των 10.000. Οι 26

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία δούλοι δεν ήταν Έλληνες. Προέρχονταν από διάφορες χώρες. Όπως ήδη αναφέραμε, από τις 150.000, οι πολίτες ήταν της τάξεως των 30.000 ενώ οι υπόλοιποι 120.000 ήταν γυναίκες και παιδιά. Σημειώστε ότι, από καταβολής κόσμου, το δικαίωμα να ψηφίζουν και οι γυναίκες έγινε για πρώτη φορά πράξη στις αρχές του εικοστού αιώνα. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της δουλείας στην αρχαία Αθήνα, ήταν ότι οι ιδιοκτήτες δεν είχαν το δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους δούλους τους. Ακόμα, οι δούλοι προστατεύονταν από το νόμο όπως κάθε πολίτης της Αθήνας. Όταν η Αθήνα, ήταν σε πόλεμο και κάποιοι δούλοι συντάσσονταν με το στρατό των Αθηναίων πολεμώντας εναντίον τού εχθρού, τότε τους παραχωρούνταν πολιτικά δικαιώματα. Από αρχαιοτάτων χρόνων, παντού υπήρχαν δούλοι οι οποίοι ζούσαν απάνθρωπα και γι αυτό εξεγείρονταν εναντίον των αφεντικών τους προσπαθώντας με αιματηρούς πολέμους να αποκτήσουν την ελευθερία τους (π.χ. ο Σπάρτακος). Αντίθετα στην αρχαία Αθήνα δεν υπήρξε ποτέ εξέγερση των δούλων, καθώς οι συνθήκες δουλείας ήταν ανθρώπινες. Η δουλεία στον πλανήτη μας καταργήθηκε σχετικά πρόσφατα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τις εξής περιπτώσεις: Στη Γαλλία, η δουλεία καταργήθηκε το 1789, στην Αγγλία το 1833, στη Ρωσία το 1861 και στις ΗΠΑ το 1862. Στις τέσσερις αυτές χώρες, ο αριθμός των δούλων ανά αφέντη ήταν μεγάλος. Ειδικά στις Νότιες Πολιτείες των ΗΠΑ, όπου καλλιεργούνταν βαμβάκι, πολλοί αφέντες είχαν μερικές δεκάδες δούλων και ο κάθε αφέντης είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου, πάνω στους δούλους του. Συγκρίνοντας εκ του αποτελέσματος τη συμβολή των εν λόγω τεσσάρων χωρών με τη συμβολή της αρχαίας Αθήνας στην πνευματική και πολιτισμική ανύψωση του ανθρώπου κατά την περίοδο όπου και οι πέντε χώρες είχαν δούλους, παρατηρούμε ότι η συμβολή της αρχαίας Αθήνας υπερτερεί κατά πολύ, αν όχι κατά κράτος. Η μεγάλη αυτή διαφορά, επετεύχθη παρά του ότι η αρχαία Αθήνα: (i) Προηγείτο κοντά στα 2.500 χρόνια. (ii) Είχε πληθυσμό 150.000 χιλιάδες ενώ το άθροισμα του πληθυσμού των τεσσάρων εν λόγω χωρών ήταν της τάξεως εκατοντάδων εκατομμυρίων. Υποστηρίζεται από μερικούς η άποψη ότι, επειδή οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν δούλους, χάρη σε αυτούς είχαν άφθονο ελεύθερο χρόνο, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν τη φιλοσοφία, την επιστήμη, το θέατρο, την αρχιτεκτονική και γενικά τον απαράμιλλο 27

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία πολιτισμό τους. Όμως, όπως προκύπτει από τα πιο πάνω, αυτή η άποψη είναι μια μεγάλη διαστρέβλωση της αλήθειας, η οποία ενδέχεται να γίνεται από άγνοια αλλά μπορεί να γίνεται υποβολιμαία για άλλους λόγους, π.χ. για να μειωθεί και να υπονομευθεί η αξεπέραστη επιτυχία των αρχαίων Αθηναίων. Το συνολικό συμπέρασμα επί της δουλείας στην αρχαία Αθήνα, είναι ότι το μεγαλείο της αρχαίας Αθήνας δεν οφείλεται στους δούλους της. Οφείλεται στη Δημοκρατία της. Οι αρχαίοι Αθηναίοι, θα είχαν πετύχει όλα αυτά που πέτυχαν, τα οποία σήμερα ονομάζουμε «το θαύμα της αρχαίας Αθήνας», ακόμα και αν δεν είχαν δούλους. Γι αυτό, κάθε διαστρέβλωση της εν λόγω αλήθειας είναι προφανώς καταδικαστέα. Θέτουμε και απαντούμε στο εξής ερώτημα: Ποιό ήταν το προσόν των αρχαίων Αθηναίων, το οποίο τους οδήγησε «στο θαύμα της αρχαίας Αθήνας»; Πολλοί θεωρούν ότι το προσόν αυτό, ήταν η μεγάλη τους ευφυΐα. Αλλά, όπως γνωρίζουμε, όλοι οι λαοί έχουν, πάνω-κάτω, τον ίδιο βαθμό ευφυΐας. Όμως, οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν κάτι που δεν είχαν οι υπόλοιποι λαοί. Είχαν τη Δημοκρατία. Με λίγα λόγια, τα επιτεύγματα της αρχαίας Αθήνας, οφείλονται, κατά κύριο λόγο, στο πολιτικό τους σύστημα που ονόμαζαν Δημοκρατία. 1.3 Η ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, έχει ως βασικό χαρακτηριστικό τις εκλογές (εικόνα 1.3). Επιπλέον, δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες που την εφαρμόζουν. Υπάρχουν διαφορές. Σε πολύ γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε τα εξής για την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. 1. Οι εκλογές, γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια, από όπου προκύπτουν οι βουλευτές, δηλ. το Νομοθετικό Σώμα, ως επίσης και ο αρχηγός του Εκτελεστικού Σώματος. 2. Η διάρκεια της διοίκησης, μιας εκλογικής περιόδου είναι τέσσερα χρόνια. 3. Επιτρέπεται η επανεκλογή. Σχεδόν σε όλες τις χώρες, δεν υπάρχει περιορισμός. Μπορεί κάποιος, π.χ. να εκλέγεται ως μέλος του Νομοθετικού Σώματος μια ολόκληρη ζωή. 4. Σχεδόν σε όλες τις χώρες, εκλέγονται μόνο τα μέλη του Νομοθετικού και του Εκτελεστικού Σώματος. Όλα τα υπόλοιπα (Δικαστικό Σώμα, αστυνομία, δημόσιοι υπάλληλοι, ένοπλες δυνάμεις, κλπ.) συγκροτούνται με διορισμό. Στις περισσότερες χώρες, οι 28

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία (α). Το κτίριο του Κογκρέσου των ΗΠΑ, στην Ουάσιγκτον. (β). Το κτίριο του Κοινοβουλίου της Αγγλίας στο Λονδίνο. Εικόνα 1.3. Τα κτίρια του Κογκρέσου των ΗΠΑ και του Κοινοβουλίου της Αγγλίας. 29

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία διορισμοί διαρκούν όσο μια πλήρης καριέρα, δηλ. γύρω στα τριάντα πέντε χρόνια. Εξαίρεση στα πιο πάνω, είναι όταν οι εκλογές δεν περιορίζονται μόνο στο Νομοθετικό και στο Εκτελεστικό Σώμα. Στις περιπτώσεις αυτές, εξ όσων γνωρίζω, τα πρωτεία τα έχουν οι ΗΠΑ, όπου, σε επίπεδο πολιτείας σε μερικές πολιτείες, επιλέγονται με εκλογές το Νομοθετικό, το Εκτελεστικό, το Δικαστικό Σώμα και η αστυνομία (οι γνωστοί σερίφηδες) ενώ σχεδόν όλα τα υπόλοιπα γίνονται με διαγωνισμό και στη συνέχεια με διορισμό. 5. Λογοδοσία αξιωματούχων. Στα χαρτιά υπάρχει πολλή, αλλά στην πράξη υπάρχει λίγη έως ελάχιστη, ακόμα και καθόλου. 1.4 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ Στην παρούσα ενότητα, θα ασχοληθούμε με τους όρους «πρόληψη» και «καταστολή», οι ορισμοί των οποίων έχουν ως εξής: Πρόληψη είναι να παίρνουμε τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να αποτρέψουμε εκ των προτέρων κάποιο κακό. Καταστολή είναι να διορθώσουμε το κακό που προέκυψε από το γεγονός ότι δεν πήραμε τα απαιτούμενα προληπτικά μέτρα. Παράδειγμα 1.4α. Καλύτερα να μην καπνίζουμε, διότι έτσι μειώνουμε την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στους πνεύμονες (πρόληψη), παρά όταν εμφανιστεί να προσπαθήσουμε απεγνωσμένα να τον θεραπεύσουμε (καταστολή). Παράδειγμα 1.4β. Καλύτερα να φοράμε τη ζώνη ασφαλείας, όταν οδηγούμε (πρόληψη), παρά όταν βρεθούμε σε ένα σοβαρό ατύχημα, να μας πάνε στο νοσοκομείο, με σπασμένα κόκαλα για να θεραπευθούμε (καταστολή) ή ακόμα χειρότερα να χάσουμε τη ζωή μας. Παράδειγμα 1.4γ. Καλύτερα να έχουμε οργανώσει και εκπαιδεύσει την αστυνομία, έτσι ώστε να είναι σε θέση να ελέγχει ειρηνικά μια διαδήλωση (πρόληψη), παρά όταν εκδηλωθούν κάποιες ενοχλητικές συμπεριφορές από τους διαδηλωτές, να προσπαθεί να τις εξουδετερώσει με βίαια και αιματηρά μέτρα (καταστολή). Η βέλτιστη επιλογή της πρόληψης και της καταστολής. Έ- στω ότιτο κόστος των μέτρων πρόληψης είναι Π και της καταστολής είναι Κ. Tότετο κόστος Κ είναι, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, πολύ μεγαλύτερο από το κόστος Π. Σε μερικές περιπτώσεις το Κ, σε σύγκριση με το Π, φτάνει σε απρόσμενα ύψη. Επίσης ισχύει ότι, όσο μεγαλώνει το Π τόσο μικραίνει το Κ και αντίστροφα. Επομένως, η βέλτιστη ε- πιλογή είναι να εφαρμόζουμε όσο γίνεται μεγαλύτερη πρόληψη, ού- 30

Κεφάλαιο 1: Αθηναϊκή και Κοινοβουλευτική Δημοκρατία τως ώστε να χρειαζόμαστε όσο γίνεται μικρότερη καταστολή. Δηλαδή να εφαρμόζουμε το αρχαίο ρητό: «Καλύτερα να προλαμβάνουμε (πρόληψη) παρά να θεραπεύουμε (καταστολή)». 1.5 O ΜΕΤ ΕΜΠΟΔΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ Συμβαίνει συχνά, μπροστά σε ένα Δημοτικό σχολείο, να υπάρχει ένας αυτοκινητόδρομος. Οι μαθητές, κατά τον πηγαιμό και ερχομό τους από το σχολείο, είναι υποχρεωμένοι να διασχίσουν τον εν λόγω δρόμο. Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος αυτοκινητιστικού δυστυχήματος, επιβάλλεται η ταχύτητα των αυτοκινήτων μπροστά από το σχολείο να μη ξεπερνά τα 20 χ.μ. την ώρα. Γι αυτό είναι τοποθετημένες πινακίδες, στις οποίες αναγράφεται: Όριο ταχύτητας 20 χ.μ.. Παρόλα αυτά, μερικοί οδηγοί δε θα υπακούσουν στο επιθυμητό όριο των 20 χ.μ. και θα τρέξουν με μεγαλύτερη ταχύτητα (π.χ. 30, 40 ακόμα και 50 χ.μ.), οπότε ο κίνδυνος δυστυχήματος αυξάνει σημαντικά. Προκειμένου να μηδενίσουμε την πιθανότητα τραυματισμού, αν όχι κάτι χειρότερο, ενός ή περισσοτέρων παιδιών, τοποθετούμε στο δρόμο μια σειρά από «εμπόδια», τα γνωστά «σαμαράκια» όπως φαίνονται στο σχήμα 1.4. Αυτός «ο μετ εμποδίων αυτοκινητόδρομος» είναι φτιαγμένος έτσι που ο οδηγός, πηγαίνοντας από εμπόδιο σε εμπόδιο, να μη μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα μεγαλύτερη των 20 χ.μ. την ώρα. Αν παραταύτα θελήσει να ξεπεράσει την ταχύτητα των 20 χ.μ. τότε, όχι μόνο δε θα τα καταφέρει αλλά είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει μεγάλες ζημιές στο αυτοκίνητό του. Με αυτόν τον τρόπο, κανένας οδηγός δε θα αποπειραθεί να τρέξει με ταχύτητα πάνω από 20 χ.μ., ακόμα και αν το ήθελε πάρα πολύ (!). Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι, σε έναν τέτοιο δρόμο, η μέγιστη ταχύτητα του αυτοκινήτου δε βασίζεται στο ήθος των οδηγών αλλά στα εμπόδια, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα το κακό να προλαμβάνεται πριν αυτό συμβεί. Αξίζει να τονίσουμε ότι, το κακό προλαμβάνεται, χωρίς την ύπαρξη τροχονόμου ή κάμερας στον εν λόγω δρόμο. Όπως είναι γνωστό, στον εν λόγω αυτοκινητόδρομο, όσο δεν υπάρχουν «εμπόδια» θα υπάρξουν ανήθικοι οδηγοί που θα τρέξουν με ταχύτητα πάνω από τα 20 χιλ. την ώρα. Μερικοί θα τρέξουν με 40, ακόμα και με 50 χιλ. την ώρα, ίσως και με παραπάνω. Στην περίπτωση αυτή, ο οδηγός, αφενός μεν παρανομεί, αφετέρου δε είναι πολύ πιθανό, αν όχι βέβαιο, ότι θα τραυματίσει, ακόμα ίσως και σκοτώσει κάποιο ή κάποιους μαθητές. Αν συμβεί αυτό, τότε θα είναι πολύ αργά, διότι το 31