Για παραπομπή : Παπαδοπούλου Αλεξάνδρα,, 2007, Περίληψη : Οικογένεια εμπόρων της διασποράς. Ιδρυτής της ήταν ο Χρήστος Δανιηλόπουλος, που ασχολήθηκε με το εξαγωγικό εμπόριο. Η οικογένεια μετακινήθηκε από τα τέλη του 19ου αιώνα από το Βασιλικό (Τσάρεβο) στη Ρωσία και μετά στη Ρουμανία, για να εγκατασταθεί οριστικά στην Ελλάδα στα μέσα του 20ού αιώνα. Η κυριότερη οικογενειακή επιχειρηματική δραστηριότητα εντοπίζεται στη Ρουμανία με τη σύσταση της επιχείρησης αποικιακών ειδών Αφοί Δανιηλόπουλοι, η οποία ιδρύθηκε το 1914 στην Κωνστάντζα, για να διαλυθεί οριστικά το 1948. Τόπος και Χρόνος Γέννησης Η οικογένεια δραστηριοποιήθηκε στο χώρο του εμπορίου από τα τέλη του 19ου αιώνα. Κύρια Ιδιότητα οικογένεια εμπόρων 1. Εισαγωγή Οικογένεια Ελλήνων εμπόρων της διασποράς που ήταν εγκατεστημένη στο Βασιλικό (Τσάρεβο στην ΒΑ Βουλγαρία), στα βόρεια σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Χρήστος Δανιηλόπουλος, που ασχολήθηκε με το εξαγωγικό εμπόριο, παντρεύτηκε την Αναστασία Ευλογημένου και απέκτησε δώδεκα παιδιά, με γνωστότερο το Γιάνκο Δανιηλόπουλο. 1 Η οικογένεια βρέθηκε, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τα μέσα του 20ού, από το Βασιλικό στη Ρωσία, μετακινήθηκε στη Ρουμανία και, στη συνέχεια, εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα. Η κυριότερη οικογενειακή επιχειρηματική δραστηριότητα εντοπίζεται στη Ρουμανία με τη σύσταση της επιχείρησης αποικιακών ειδών Αφοί Δανιηλόπουλοι, η οποία ιδρύθηκε το 1914 στην Κωνστάντζα, για να διαλυθεί οριστικά το 1948. 2. Οικογένεια Η οικογένεια Δανιηλοπούλου εντοπίζεται πρώτη φορά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα στην περιοχή του Βασιλικού, που υπαγόταν στον καζά της Αγαθούπολης. 2 Ο Χρήστος Δανιηλόπουλος μετανάστευσε από την Κωνσταντινούπολη στην περιοχή την περίοδο 1876-1878. Έμπορος ξυλείας και ξυλοκάρβουνου, το 1887 παντρεύτηκε την Αναστασία Ευλογημένου από την Αγχίαλο. Απέκτησαν 12 παιδιά: τη Μάρθα, το Δανιήλ, τον Παναγιώτη, το Σπύρο, το Γεώργιο, το Θεόδωρο, τον Αριστοκλή, την υιοθετημένη Ελένη, την Αικατερίνη, το Γιάνκο, τη Δέσποινα και την Κατίνα. 3 Πιο δραστήριος οικονομικά αναδείχθηκε ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος (1899), στο πλαίσιο πάντα της οικογενειακής επιχείρησης. 3. Εκπαίδευση Ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος ακολούθησε το Σεπτέμβριο του 1910 τους αδελφούς του στην Κωνσταντινούπολη, με σκοπό τη φοίτηση στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. 4 Στην ίδια σχολή σπούδασαν και οι μεγαλύτεροι αδελφοί του Θεόδωρος και Αριστοκλής, ενώ ο Παναγιώτης την ίδια περίοδο παρακολουθούσε τα μαθήματα της Νομικής Σχολής του Οθωμανικού Πανεπιστημίου. Με το τέλος της φοίτησής του στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, ο Αριστοκλής ξεκίνησε τις σπουδές του στη Σχολή Γλωσσών και Εμπορίου του Πέραν. Στη συνέχεια, τα αγόρια της οικογένειας εργάστηκαν σε διάφορα εμπορικά καταστήματα προκειμένου να αποκτήσουν πρακτικές γνώσεις σχετικά με την άσκηση του εμπορίου. Ο Σπύρος εργάστηκε στο γραφείο εξαγωγών του Μακρή στην Κωνστάντζα, ο Γιώργος εργάστηκε στο παντοπωλείο του Νίκου Ευλογημένου, συγγενή της μητέρας του, ενώ ο Θεόδωρος στο κατάστημα του μεγαλέμπορου αποικιακών ειδών Σάπαρη στο Βουκουρέστι. 5 Λόγω των αλλαγών που προέκυψαν από τη λήξη του Β Βαλκανικού πολέμου, την υπογραφή της συνθήκης του Βουκουρεστίου και την παραχώρηση της επαρχίας της Αγαθούπολης στη Βουλγαρία, το Βασιλικό πλέον ανήκε στο βουλγαρικό κράτος, γεγονός που ανάγκασε την οικογένεια να μεταναστεύσει. Ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος, λόγω της Δημιουργήθηκε στις 3/2/2017 Σελίδα 1/5
Για παραπομπή : Παπαδοπούλου Αλεξάνδρα,, 2007, μετακίνησης της οικογένειάς του, εγκατέλειψε τις σπουδές του και έφυγε για την Κωνστάντζα, όπου βρίσκονταν τα αδέλφια του, και άρχισε να εργάζεται στο κατάστημα των Θεοδωρίδη και Γιακουμάτου. 6 4. Η εγκατάσταση στην Κωνστάντζα και η ίδρυση του καταστήματος Fratii Danielopol Το 1915, ο Σπύρος, ο Αριστοκλής, ο Γεώργιος, ο Θεόδωρος και ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος βρέθηκαν στην Κωνστάντζα και άνοιξαν το πρώτο τους κατάστημα στην οδό Piata Unirii της Κωνστάντζας με την επωνυμία Fratii Danielopol (Αδελφοί Δανιηλόπουλοι). 7 Εμπορεύονταν αποικιακά είδη, ενώ πολύ σύντομα ιδρύθηκε και ένα δεύτερο κατάστημα. Το 1916, η υπόλοιπη οικογένεια, η οποία βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, μετακόμισε στην Κωνστάντζα. Η παραμονή στην Κωνστάντζα δεν κράτησε πολύ και, το Σεπτέμβριο του 1916, ο πόλεμος έφτασε στην Κωνστάντζα η οικογένεια Δανιηλοπούλου μεταφέρθηκε και πάλι προσωρινά στο Γαλάτσι. 8 5. Η προσωρινή παραμονή στο Γαλάτσι και η εγκατάσταση στη Ρωσία Η μετακίνηση στο Γαλάτσι και η δύσκολη οικονομική κατάσταση της οικογένειας ώθησαν τους αδελφούς να ασχοληθούν με τις χρηματοπιστωτικές εργασίες και συγκεκριμένα με την αγοραπωλησία ρουβλιών. 9 Η ενασχόληση αυτή, αν και ιδιαίτερα επικερδής, διακόπηκε λόγω της επέκτασης του μετώπου προς το Γαλάτσι, γεγονός που ανάγκασε την οικογένεια Δανιηλοπούλου να μετακινηθεί προς τη Ρωσία. Η οικογένεια μετακόμισε στη Ρένη, από εκεί στο Ροστώφ, αλλά τελικά εγκαταστάθηκε στο Μπερντιάνσκ, όπου βρίσκονταν συγγενείς τους. 10 Οι αδελφοί Δανιηλόπουλοι δεν άργησαν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά, αυτή τη φορά σε έναν τελείως διαφορετικό τομέα. Δημιούργησαν ένα καφεζαχαροπλαστείο (τέλη 1916) και το 1917 ίδρυσαν ένα δεύτερο κατάστημα πώλησης ξηρών καρπών. 11 Οι δραστηριότητές τους άλλη μία φορά διακόπηκαν λόγω της Ρωσικής Επανάστασης, που ανάγκασε την οικογένεια να καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη. Ο Γιάνκος και ο Θεόδωρος παρέμειναν για σύντομο χρονικό διάστημα στο Νοβοροσίσκ και λίγο αργότερα εγκατέλειψαν και εκείνοι τη Ρωσία για την Κωνσταντινούπολη και έπειτα για τη Ρουμανία. 12 6. Επιστροφή στην Κωνστάντζα: η αναβίωση της επιχείρησης Fratii Danielopol Μετά την άφιξη στην Κωνστάντζα, η επιχείρηση με την επωνυμία Fratii Danielopol επανιδρύθηκε με τη συμμετοχή τεσσάρων αδελφών, του Γιάνκου, του Γεωργίου, του Θεοδώρου και του Αριστοκλή. 13 Η περίοδος που ακολούθησε οδήγησε στον εκσυγχρονισμό της επιχείρησης με την οργάνωση του καταμερισμού των εργασιών μεταξύ των αδελφών, την αύξηση του προσωπικού και την επέκταση του δικτύου ανταποκριτών και συνεργατών της επιχείρησης σε όλη τη Μεσόγειο. Ανταποκριτές υπήρχαν πλέον στην Κατάνια, τη Μεσσήνη, τη Μασσαλία, την Αλεξάνδρεια, τη Βηρυτό, την Κωνσταντινούπολη, τη Μυτιλήνη και τη Χίο. 14 Πολύ σύντομα κλήθηκαν ο Δανιήλ και ο Παναγιώτης Δανιηλόπουλος να συμμετάσχουν στο εγχείρημα και το 1922 όλη η οικογένεια συγκεντρώθηκε στην Κωνστάντζα και εγκαταστάθηκε στο νέο κτήριο της οικογενειακής επιχείρησης. 15 Το 1924, ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος ανέλαβε τη θέση του συνδιευθυντή του καταστήματος μαζί με το μεγαλύτερο αδελφό του Δανιήλ. Η επιχείρηση κατάφερε να επιβιώσει ακόμα και μετά την οικονομική κρίση που ξέσπασε στη Ρουμανία, ως συνέπεια του μεγάλου οικονομικού κραχ της Αμερικής το 1929. Μετά την κρίση, η επιχείρηση συνέχισε να αναπτύσσεται, ενώ εκδόθηκε και εφημερίδα της εταιρείας με την ονομασία Τόμις. Το 1937, οι αδελφοί Δανιηλόπουλοι γιόρτασαν τα 25 χρόνια από τη ίδρυση της επιχείρησής τους. 16 7. Ο γάμος του Γιάνκου Δανιηλόπουλου με την Ελένη Τσουκάτου Το 1938, ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος, κατά τη διάρκεια των διακοπών του στη Βάρνα της Βουλγαρίας, γνώρισε την Ελένη Δημιουργήθηκε στις 3/2/2017 Σελίδα 2/5
Για παραπομπή : Παπαδοπούλου Αλεξάνδρα,, 2007, Τσουκάτου, κόρη του Ιωάννη Τσουκάτου, μεγαλοεπιχειρηματία της Βάρνας. Έπειτα από σύντομο χρονικό διάστημα, στις 18 Αυγούστου 1938, ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος και η Ελένη Τσουκάτου αρραβωνιάστηκαν και, ένα χρόνο μετά, παντρεύτηκαν. 17 Στις 31 Οκτωβρίου 1943 γεννήθηκε η πρώτη κόρη του Γιάνκου Δανιηλόπουλου, η Χριστίνα, και στις 25 Νοεμβρίου 1948 η δεύτερη κόρη του, η Δέσποινα. 18 8. Η διάλυση της επιχείρησης και η αναχώρηση για την Ελλάδα Ο Β Παγκόσμιος πόλεμος τάραξε μία ακόμα φορά τη ζωή της οικογένειας Δανιηλοπούλου. Τα πρώτα τμήματα του γερμανικού στρατού έφτασαν στη Ρουμανία τον Οκτώβριο του 1940 και κατέλαβαν την Κωνστάντζα. 19 Ωστόσο, το οριστικό πλήγμα στη ζωή των ελληνικών οικογενειών που βρίσκονταν στη Ρουμανία και ασχολούνταν με το εμπόριο ήρθε αργότερα, με την προέλαση των σοβιετικών στρατευμάτων και την εγκατάστασή τους στη χώρα. Η ανάληψη της διοίκησης της χώρας από τους κομμουνιστές υπήρξε και η αρχή του τέλους του καταστήματος Αφοί Δανιηλόπουλοι, αφού το 1948 η επιχείρηση κρατικοποιήθηκε και τα εμπορεύματα κατασχέθηκαν. 20 Ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος αρχικά αναγκάστηκε να μετατρέψει το κατάστημά του σε αναψυκτήριο και έπειτα να εργαστεί σε ένα κρατικό ζαχαροπλαστείο, ήδη όμως από το 1947 είχε κάνει αίτηση για να μετακινηθεί με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Η αίτησή του εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 1950 και σύντομα η οικογένεια αναχώρησε με προορισμό το Λαύριο. 21 Τελικά, η οικογένεια του Γιάνκου Δανιηλόπουλου εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Κορωπί και ασχολήθηκε με κτηνοτροφικές, αγροτικές και πτηνοτροφικές εργασίες. 1. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 41 42. 2. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 41. 3. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 41, 45. 4. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 60. 5. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 75. 6. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 85. 7. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 83, 85. 8. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 88 89. 9. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 91. 10. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 93 95. 11. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 98, 101. 12. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 105-106, 126-127. Δημιουργήθηκε στις 3/2/2017 Σελίδα 3/5
Για παραπομπή : Παπαδοπούλου Αλεξάνδρα,, 2007, 13. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 131. 14. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 132. 15. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 133, 135. 16. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 154, 156. 17. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 170, 177. 18. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 192, 202. 19. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 183. 20. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 202. 21. Κορομηλά, Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα (Αθήνα 2002), σελ. 215, 221-222. Βιβλιογραφία : Κορομηλά Μ., Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα. Από την εποχή του Χαλκού ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Αθήνα 1991 Φωκάς Σ., Οι Έλληνες εις την ποταμοπλοΐ αν του Κάτω Δουνάβεως, Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, Θεσσαλονίκη 1975 Καρδάσης Β., Έλληνες ομογενείς στη νότια Ρωσία 1775-1861, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1998 Κορομηλά Μ., Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα, Αθήνα 2002 Μεταξάς-Λασκαράτος Δ., Ελληνικαί παροικίαι Ρωσσίας και Ρουμουνίας, Βραΐλα 1900 Γλωσσάριo : καζάς, ο Η βασική και κατώτερη βαθμίδα της οθωμανικής επαρχιακής διοίκησης. Περιλάμβανε την άμεση περιφέρεια μιας πόλης ή κωμόπολης. Στην Ύστερη Οθωμανική περίοδο ταυτίζεται με το καϊμακαμλίκι. Χρονολόγιο 1876-1878: Εγκατάσταση Χρήστου Δανιηλόπουλου στο Βασιλικό. 1878: Δημιουργία αυτόνομης επαρχίας Ανατολικής Ρωμυλίας. 1910: Αναχώρηση Γιάνκου Δανιηλόπουλου για σπουδές στην Κωνσταντινούπολη. 1913: Ξέσπασμα Β Βαλκανικού πολέμου. Δημιουργήθηκε στις 3/2/2017 Σελίδα 4/5
Για παραπομπή : Παπαδοπούλου Αλεξάνδρα,, 2007, 1914: Μετακίνηση προσφύγων από το Βασιλικό στη Θεσσαλονίκη. Ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος εγκαταλείπει την Κωνσταντινούπολη και καταφεύγει στην Κωστάντζα. 1915: Ίδρυση καταστήματος Fratii Danielopol. 1916: Μετακίνηση της οικογένειας στην Κωστάντζα. 1916: Ο πόλεμος επηρεάζει τη ζωή στην Κωστάντζα. Μετακίνηση της οικογένειας Δανιηλοπούλου στο Γαλάτσι. 1916: Μετακίνηση στην Μπερντιάνσκα και δημιουργία καφεζαχαροπλαστείου. 1917: Έκρηξη Ρωσικής Επανάστασης. Μετακίνηση της οικογένειας στην Κωνσταντινούπολη (εκτός από το Γιάνκο και τον Αριστοκλή). 1918: Μετακίνηση του Γιάνκου και του Αριστοκλή στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στην Κωστάντζα. 1922: Εγκατάσταση της οικογένειας στην Κωστάντζα. 1924: Ο Γιάνκος Δανιηλόπουλος συνδιευθυντής της οικογενειακής επιχείρησης στην Κωνστάντζα. 1929: Χρηματιστηριακό κραχ στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. 1937: Εορτασμός για τα 25 χρόνια από την ίδρυση της επιχείρησης Fratii Danielopol. 1938: Γνωριμία και αρραβώνας του Γιάνκου Δανιηλόπουλου με την Ελένη Τσουκάτου. 1939: Γάμος Γιάνκου Δανιηλόπουλου με την Ελένη Τσουκάτου. 1939: Έκρηξη Β Παγκόσμιου πολέμου. 1943: Γέννηση του πρώτου παιδιού του Γιάνκου Δανιηλόπουλου, της Χριστίνας. 1944: Κήρυξη πολέμου στη Γερμανία από τη Ρουμανία. 1948: Γέννηση της δεύτερης κόρης του Γιάνκου Δανιηλόπουλου, της Δέσποινας. Κρατικοποίηση επιχείρησης Δανιηλόπουλου. 1950: Αναχώρηση της οικογένειας του Γιάνκου Δανιηλόπουλου για την Ελλάδα και εγκατάσταση στην Γκομόροβα Πλιάκα, έξω από το Κορωπί. Δημιουργήθηκε στις 3/2/2017 Σελίδα 5/5