Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Transcript

1 Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά να χάνει εδάφη. Την ίδια εποχή οι βαλκανικοί λαοί αγωνίζονταν για την ελευθερία τους. Η παρακµή της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας Οι εξεγέρσεις των Βαλκανικών λαών Η παρακµή της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας κατά τον 19ο αιώνα ενθάρρυνε τους υπόδουλους βαλκανικούς λαούς να εξεγερθούν, διεκδικώντας την ελευθερία τους. Πρώτοι οι Έλληνες δηµιούργησαν ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Στη Σχόλιο [j1]: παρακµή η Ο29 : (σταδιακή) µείωση, φθορά της ακµής, της ανάπτυξης, της ισχύος και, µε επέκταση, της αξίας, του κύρους. ANT ακµή: ~ του εµπορίου / της οικονοµίας. Λογοτεχνική / καλλιτεχνική / γλωσσική / ηθική ~. Οι παραδοσιακές αξίες / καλλιέργειες / τεχνολογίες βρίσκονται σε ~. Ο βιοµηχανικός πολιτισµός µπήκε σε φάση παρακµής. ~ και πτώση της Bυζαντινής Aυτοκρατορίας. περίοδος που τη χαρακτηρίζει οικονοµική, κοινωνική ή ηθική παρακµή: Λογοτεχνία / ποίηση της παρακµής.

2 Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 2 συνέχεια και οι άλλοι βαλκανικοί λαοί κατάφεραν να κερδίσουν την ανεξαρτησία η την αυτονοµία τους. Ωστόσο, οι Τούρκοι εξακολουθούσαν να κατέχουν πολλά εδάφη της Βαλκανικής Χερσονήσου, στα οποία κατοικούσαν διάφορες εθνότητες. Οι εθνικοί ανταγωνισµοί των βαλκανικών λαών Καθώς ο 19ος αιώνας πλησίαζε προς το τέλος του, µεγάλωναν οι εθνικοί ανταγωνισµοί µεταξύ των λαών για τη διεκδίκηση των εδαφών της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια. Οι εδαφικές διεκδικήσεις των βαλκανικών λαών και τα συγκρουόµενα εµπορικά και άλλα οικονοµικά συµφέροντα των Μεγάλων υνάµεων στην Οθωµανική Αυτοκρατορία περιέπλεξαν ακόµη περισσότερο το σύνθετο Ανατολικό Ζήτηµα. Σχόλιο [j2]: εθνότητα η Ο28 : πληθυσµός που έχει χαρακτηριστικά έθνους, αλλά δεν υφίσταται ή δεν αναγνωρίζεται ως αυτοτελής πολιτική κρατική οντότητα (πρβ. µειονότητα): Όρος απαραίτητος για την ύπαρξη κράτους ετερογενούς θεωρείται ο αµοιβαίος σεβασµός µεταξύ των εθνοτήτων που το αποτελούν. H αρχή των εθνοτήτων, δόγµα της διεθνούς πολιτικής, κατά το οποίο κάθε εθνότητα έχει δικαίωµα να ιδρύσει ενιαίο, ανεξάρτητο κράτος. Σχόλιο [j3]: ανταγωνισµός ο Ο17 : η ενέργεια ή το αποτέλεσµα του ανταγωνίζοµαι (πρβ. συναγωνισµός, άµιλλα) οι επιδιώξεις και οι ενέργειες εκείνων που ανταγωνίζονται, οι σχέσεις και η κατάσταση που διαµορφώνονται, όταν κάποιοι ανταγωνίζονται: Ο ~ των µεγάλων δυνάµεων. Σκληρός / οικονοµικός / εµπορικός / πολιτικός / βλαβερός / ωφέλιµος / διαρκής / οξύς ~. Η εξέγερση σε Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο Ο πόλεµος Ρωσίας και Τουρκίας Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου Το 1875 ξέσπασε εξέγερση στην Ερζεγοβίνη και τον επόµενο χρόνο το επαναστατικό κίνηµα επεκτάθηκε στη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο. Ο Σουλτάνος µετέφερε στρατιωτικές δυνάµεις προς τις επαναστατηµένες περιοχές αλλά το 1877 µπήκε στον πόλεµο και η Ρωσία, η οποία ενδιαφερόταν για τους σλαβικούς λαούς των Βαλκανίων, καθώς έτσι εξυπηρετούνταν καλύτερα τα συµφέροντά της. Η Ρωσία νίκησε και η ηττηµένη Τουρκία υποχρεώθηκε να υπογράψει τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (Μάρτιος του 1878). Η συνθήκη αυτή προέβλεπε την ίδρυση αυτόνοµου βουλγαρικού κράτους, που θα περιελάµβανε ολόκληρη σχεδόν τη Μακεδονία, σε βάρος των ελληνικών διεκδικήσεων. Σχόλιο [j4]: σλαβικός -ή -ό Ε1 & σλάβικος -η -ο Ε5 : που ανήκει ή που αναφέρεται στους Σλάβους ή προέρχεται από αυτούς: Σλαβικές γλώσσες. Σλαβικοί λαοί. Σλαβικά φύλα. (ως ουσ.) η σλαβική, τα σλαβικά, τα σλάβικα, για οποιαδήποτε σλαβική γλώσσα. Aρχαία εκκλησιαστική σλαβική, η σλαβική γλώσσα στην οποία µετέφρασαν τη Bίβλο ο Kύριλλος και ο Mεθόδιος. Σχόλιο [j5]: συνθήκη η Ο30 : επίσηµη συµφωνία µεταξύ κρατών που αφο ρά σηµαντικά διµερή ή διεθνή ζητήµατα και που συχνά φέρει το όνοµα της πόλης όπου έγινε η σύναψη της συµφωνίας αυτής: H ~ του Bουκουρεστίου / της Γενεύης. ~ ειρήνης. ~ για τη µη διάδοση των πυρηνικών όπλων.

3 Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 3 Η αντίδραση των Μεγάλων υνάµεων Οι υπόλοιπες Μεγάλες υνάµεις όµως αντέδρασαν στην εφαρµογή της συνθήκης, καθώς τα συµφέροντά τους επέβαλαν να διατηρηθούν τα σύνορα της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας και να εµποδιστεί η επέκταση της Ρωσίας προς τη Μεσόγειο. Η συνθήκη του Βερολίνου Σε συνέδριο που έγινε στο Βερολίνο το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου, υπογράφηκε νέα συνθήκη, που αντικατέστησε τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και περιείχε ευνοϊκότερους όρους για την Τουρκία. Σύµφωνα µε τη Συνθήκη του Βερολίνου (Ιούλιος του 1878), η Βουλγαρία παρέµεινε αυτόνοµη αλλά Σχόλιο [j6]: συνέδριο το Ο40 :. (παρωχ., στο διεθνές δίκαιο) διάσκεψη, συνδιάσκεψη: Tο Συνέδριο της Bιέννης του Tο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι το 1919.

4 Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 4 έχασε τις περισσότερες περιοχές που της είχαν αποδοθεί µε τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, ανάµεσά τους και τη Μακεδονία. Η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουµανία κέρδισαν την ανεξαρτησία τους. Τέλος, η Ανατολική Ρωµυλία έγινε αυτόνοµη ηγεµονία. Η προσάρτηση της Ανατολικής Ρωµυλίας στη Βουλγαρία Το 1885 η Βουλγαρία προσάρτησε την Ανατολική Ρωµυλία. Η Ελλάδα αντέδρασε κηρύσσοντας επιστράτευση, αλλά οι Μεγάλες υνάµεις µε παρέµβασή τους εµπόδισαν µια πολεµική σύγκρουση. Ωστόσο, η αντιπαράθεση των εθνικών διεκδικήσεων έγινε µεγαλύτερη στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς ένας µεγάλος πόλεµος, ο Πρώτος Παγκόσµιος, επρόκειτο να ξεκινήσει. Σχόλιο [j7]: ηγεµονία η [ijemonía] Ο25 : 1. (ιστ.) η εξουσία και η επικράτεια του ηγεµόνα χώρα ηµιανεξάρτητη η οποία βρίσκεται κάτω από την επικυριαρχία άλλης και έχει περιορισµένη τη δυνατότητα της αυτοδιάθεσης: Οι παραδουνάβιες ηγεµονίες. H ~ της Mολδοβλαχίας. Σχόλιο [j8]: προσαρτώ Ρ10.1α -ώµαι Ρ11 : (για κράτος) υπάγω στην εδαφική µου κυριαρχία εδάφη ή τµήµατα εδαφών που διατελούν υπό άλλο καθεστώς, τα καθιστώ τµήµα του κράτους µου: H Aστυπάλαια προσαρτήθηκε στην Ελλάδα µετά το β' παγκόσµιο πόλεµο. H Iταλία προσάρτησε την Aιθιοπία το 1936.

5 Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 5 Γλωσσάρι Ανατολικά Ζήτηµα: Είναι το ζήτηµα της διανοµής των εδαφών της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τις αρχές του 18ου αιώνα είχε αρχίσει να παρακµάζει. Επιστράτευση: Η κλήση στα όπλα για ενδεχόµενο πόλεµο. Αντιπαράθεση: Αντιπαλότητα, σύγκρουση.