ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙO

2012 ISSN 1831-0826 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙO Ειδική έκθεση αριθ. 25 ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΏΝ ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΎ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΎ ΤΑΜΕΊΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΟΥΣ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ; EL

Ειδική έκθεση αριθ. 25 2012 ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΏΝ ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΎ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΎ ΤΑΜΕΊΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΟΥΣ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ; (υποβαλλόμενη δυνάμει του άρθρου 287, παράγραφος 4, δεύτερο εδάφιο, ΣΛΕΕ) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙO

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙO 12, rue Alcide De Gasperi 1615 Luxembourg LUXEMBOURG Τηλ. +352 4398-1 Φαξ +352 4398-46410 E mail: eca info@eca.europa.eu Internet: http://eca.europa.eu Ειδική έκθεση αριθ. 25 2012 Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (http://europa.eu). Δελτίο καταλογογράφησης υπάρχει στο τέλος του τεύχους. Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2013 ISBN 978-92-9241-114-5 doi:10.2865/6101 Ευρωπαϊκή Ένωση, 2012 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής. Printed in Luxembourg

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σημεία ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΊΕΣ I V ΣΎΝΟΨΗ 1 8 ΕΙΣΑΓΩΓΉ 1 2 ΣΤΌΧΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΚΟΙΝΩΝΙΚΌ ΤΑΜΕΊΟ 3 6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΈΝΗ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ 7 8 ΜΈΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΌΣΕΩΝ 9 13 ΕΜΒΈΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΡΌΠΟΣ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΈΓΧΟΥ 14 59 ΠΑΡΑΤΗΡΉΣΕΙΣ 14 39 ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ 15 21 ΟΙ ΟΡΙΣΜΟΊ ΤΩΝ «ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΩΝ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ» ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΆΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΌΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΣΥΝΈΠΕΙΑ, ΕΝΏ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΠΟΥ ΠΑΡΈΧΟΝΤΑΙ ΠΡΟΣ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΉ ΤΟΥΣ ΕΊΝΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΉ 22 32 ΟΙ ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΟΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΟΙ ΣΤΌΧΟΙ, ΔΕΊΚΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΜΈΣ ΣΤΌΧΟΙ ΕΊΝΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΕΊΣ 33 35 ΟΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΆ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΙΔΙΚΌ ΑΝΤΊΚΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΔΕΝ ΕΝΣΩΜΑΤΏΝΟΝΤΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΆ ΣΤΟΥΣ ΌΡΟΥΣ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ 36 39 Η ΕΠΙΤΡΟΠΉ ΔΕΝ ΤΕΚΜΗΡΙΏΝΕΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΆ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΉ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ 40 59 ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ 41 48 ΤΑ ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΈΠΟΥΝ ΝΑ ΕΞΑΚΡΙΒΏΝΕΤΑΙ ΠΆΝΤΟΤΕ Η ΠΡΌΟΔΟΣ ΠΟΥ ΣΗΜΕΙΏΝΕΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΊΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΙΩΚΌΜΕΝΩΝ ΣΤΌΧΩΝ 49 54 Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ ΚΑΙ Η ΔΙΕΝΈΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΉΣΕΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΆΖΟΥΝ ΑΝΕΠΆΡΚΕΙΕΣ

4 55 59 Η ΕΠΙΤΡΟΠΉ ΔΊΔΕΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΑ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΆ ΖΗΤΉΜΑΤΑ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΉ ΤΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΈΓΧΟΥ 60 64 ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΆΣΕΙΣ ΑΠΆΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΔΑ: Διαχειριστική αρχή ΕΕ: Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΚΤ: Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ΕΠ: Επιχειρησιακό πρόγραμμα ΤΠ: Τεχνολογία πληροφοριών

6 ΣΥΝΟΨΗ I. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) είναι ένα από τα βασικά χρηματοδοτικά μέσα που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για την παροχή συνδρομής στα κράτη μέλη στον τομέα της απασχόλησης. Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, οι δαπάνες του ΕΚΤ θα ανέλθουν σε περισσότερα από 75 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία αντιστοιχούν στο 8 % περίπου του συνολικού προ ϋπολογισμού της ΕΕ. II. Στόχος του εν λόγω ελέγχου είναι να εξακριβωθεί κατά πόσον και σε ποιον βαθμό τα κράτη μέλη και η Επιτροπή ανέπτυξαν και χρησιμοποίησαν τα απαιτούμενα εργαλεία, προκειμένου να αξιολογηθεί κατά πόσον επιτεύχθηκαν οι προβλεπόμενοι στόχοι. Για τον σκοπό αυτό, το Συνέδριο επέλεξε μία από τις βασικές μειονεκτούσες ομάδες, ήτοι τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας. III. Το Συνέδριο διαπίστωσε αδυναμίες στον σχεδιασμό των επιχειρησιακών προγραμμάτων (ΕΠ), καθώς και στα συστήματα παρακολούθησης και αξιολόγησης. Επίσης, διαπίστωσε ότι η Επιτροπή δεν διαθέτει συνεκτικά στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ, τα οποία να αφορούν τους επιχειρησιακούς στόχους και δείκτες, καθώς και τους διατεθέντες πόρους. IV. Κατά συνέπεια, μολονότι η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας εντάσσεται στους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ, ούτε τα κράτη μέλη ούτε η Επιτροπή είναι σε θέση να προσδιορίσουν πόσοι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας απέκτησαν νέα προσόντα ή βρήκαν ή διατήρησαν μια θέση εργασίας κατόπιν δράσης που χρηματοδοτήθηκε από το ΕΚΤ και της οποίας ήταν αποδέκτες. Επιπλέον, είναι άγνωστο το ύψος των ποσών που δαπανήθηκαν σε τέτοιου είδους δράσεις. V. Το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή τα εξής: α) Να ζητεί από τα κράτη μέλη να σχεδιάζουν τα ΕΠ τους κατά τρόπον ώστε να μπορούν να μετρώνται οι επιδόσεις των κονδυλίων που διαθέτει το ΕΚΤ. Οι πληθυσμοί στόχοι πρέπει να καθορίζονται με σαφήνεια και να είναι σχετικοί, καθώς και να τίθενται ποσοτικώς προσδιορισμένοι επιχειρησιακοί στόχοι και δείκτες για τη μέτρηση των υλοποιήσεων, των αποτελεσμάτων και του ειδικού αντικτύπου στο επίπεδο της ομάδας του πληθυσμού στόχου. Επίσης, πρέπει να ορίζονται ενδιάμεσοι στόχοι και να ιεραρχούνται οι τιμές στόχοι. β) Να ζητεί από τα κράτη μέλη να σχεδιάζουν συστήματα παρακολούθησης και αξιολόγησης με τα οποία να είναι εφικτή η μέτρηση και η αιτιολόγηση, στα ενδεδειγμένα διαστήματα, της προόδου που επιτελείται προς την επίτευξη των τιμών στόχων. γ) Να λαμβάνει συνεκτικά και αξιόπιστα πληροφοριακά στοιχεία από τα κράτη μέλη, προκειμένου να μπορεί να παρέχει τις κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τα μέσα που κινητοποιήθηκαν και τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν μέσω του ΕΚΤ. δ) Να διασφαλίζει την εμπεριστατωμένη ανάλυση των ζητημάτων που αφορούν τις επιδόσεις, κατά την αξιολόγηση και παρακολούθηση των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των κρατών μελών. ε) Να βελτιώσει την τεκμηρίωση των ελέγχων της, διασφαλίζοντας την ύπαρξη διαδρομής ελέγχου με την οποία να μπορεί να αξιολογείται η εμβέλεια και η συνέπεια αυτών των ελέγχων.

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΌΧΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΚΟΙΝΩΝΙΚΌ ΤΑΜΕΊΟ 1. Το 2000 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ενέκριναν το πρόγραμμα της Λισαβόνας 1 και το 2010 τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» 2, χαράσσοντας και στις δύο περιπτώσεις τις οικονομικές και κοινωνικές στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τα επόμενα δέκα έτη. Αμφότερα τα στρατηγικά έγγραφα περιλαμβάνουν σχέδια δράσης με σκοπό την αύξηση της ανάπτυξης και των θέσεων εργασίας και ορίζουν στόχους για αρκετούς τομείς, ιδιαιτέρως όσον αφορά την απασχόληση. 2. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) είναι ένα βασικό χρηματοδοτικό μέσο, το οποίο έχει σχεδιαστεί να παρέχει υποστήριξη στα κράτη μέλη για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής της ΕΕ για την απασχόληση. Σκοπός του είναι να προωθεί την ένταξη των ανέργων και των μειονεκτούντων ατόμων στην αγορά εργασίας, υποστηρίζοντας πρωτίστως δραστηριότητες κατάρτισης. Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, οι δαπάνες του ΕΚΤ θα ανέλθουν σε περισσότερα από 75 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία αντιστοιχούν στο 8 % περίπου του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΈΝΗ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ 3. Η Επιτροπή εφαρμόζει το ΕΚΤ βάσει της επιμερισμένης διαχείρισης. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν ορισμένα καθήκοντα, ενώ η Επιτροπή φέρει την τελική ευθύνη για όλες τις δαπάνες της ΕΕ 3. 4. Το ΕΚΤ τίθεται σε εφαρμογή με πολυετή επιχειρησιακά προγράμματα (ΕΠ) που καταρτίζουν τα κράτη μέλη. Τα ΕΠ αποτελούν αντικείμενο διαπραγματεύσεων με την Επιτροπή και εγκρίνονται με τη μορφή αποφάσεων της τελευταίας 4. Ένα ΕΠ αποτελεί έγγραφο στρατηγικής, στο οποίο αναλύονται τα προβλήματα και οι ανάγκες της σχετικής γεωγραφικής περιοχής, προσδιορίζονται οι μειονεκτούσες ομάδες που χρήζουν αρωγής και καθορίζονται οι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν με τα κονδύλια του ΕΚΤ. 1 Σκοπός του προγράμματος της Λισαβόνας ήταν, έως το 2010, να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση η πλέον ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο, ικανή για αειφόρο οικονομική ανάπτυξη με διαρκώς περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή. 2 Η «Ευρώπη 2020», η οποία δρομολογήθηκε το 2010, αντικαθιστά το πρόγραμμα της Λισαβόνας. Αποσκοπεί στην επίτευξη έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Η στρατηγική επικεντρώνεται σε πέντε στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2020 και οι οποίοι αφορούν την απασχόληση, την καινοτομία, την εκπαίδευση, τη μείωση της φτώχειας και το κλίμα/ ενέργεια. 3 Άρθρο 17, παράγραφος 1, της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και άρθρο 317 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ C 115 της 9.5.2008, σ. 1). 4 Το ΕΠ είναι ένα έγγραφο που καταρτίζεται κατόπιν μακράς και λεπτομερούς διαδικασίας διαπραγματεύσεων, στην οποία περιλαμβάνονται διαβουλεύσεις μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, εκ των προτέρων αξιολόγηση και διμερείς συναντήσεις μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.

8 ΓΡΆΦΗΜΑ 1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ: ΣΧΗΜΑΤΙΚΉ ΕΠΙΣΚΌΠΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΎ, ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΊΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΎΝΤΑΞΗΣ ΕΚΘΈΣΕΩΝ Προγραμματισμός και υλοποίηση Κατάρτιση εκθέσεων Κράτος μέλος Κατάρτιση του επιχειρησιακού προγράμματος Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανάλυση και έγκριση του επιχειρησιακού προγράμματος Preparation Ανάλυση of annual και έγκριση implementation reports including aggregated των monitoring information ετήσιων εκθέσεων and evaluation εκτέλεσης results Διαχειριστική αρχή (ή ενδιάμεσος φορέας) Επιλογή των έργων ή των παρόχων έργων Κατάρτιση των ετήσιων εκθέσεων εκτέλεσης, συμπεριλαμβανομένων των συγκεντρωτικών πληροφοριακών στοιχείων παρακολούθησης και των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης Πάροχοι έργων Υλοποίηση των έργων Παροχή πληροφοριακών στοιχείων σχετικά με την παρακολούθηση των έργων Πηγή: Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

9 5. Όσον αφορά τη διαχείριση και την υλοποίηση των ΕΠ, τα κράτη μέλη ορίζουν διαχειριστικές αρχές (ΔΑ), των οποίων βασική ευθύνη είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικής και ορθής υλοποίησης του προγράμματος. Για τον σκοπό αυτό, οι ΔΑ καθιερώνουν και διατηρούν επαρκή συστήματα δημοσιονομικής διαχείρισης και ελέγχου, προκειμένου να εκπληρώνονται τα καθήκοντα του προγραμματισμού, της παρακολούθησης και της σύνταξης εκθέσεων. Οι ΔΑ μπορούν να αποφασίσουν να μεταβιβάσουν μέρος του έργου της υλοποίησης σε έναν ή περισσότερους ενδιάμεσους φορείς. Τα έργα εκτελούνται από παρόχους που επιλέγουν οι ΔΑ ή οι ενδιάμεσοι φορείς υλοποίησης. Ο πάροχος κοινοποιεί στις ΔΑ πληροφοριακά στοιχεία παρακολούθησης σχετικά με την πρόοδο των έργων και οι ΔΑ διαβιβάζουν τα συγκεντρωτικά πληροφοριακά στοιχεία στην Επιτροπή με τη μορφή ετήσιων εκθέσεων εκτέλεσης 5. 6. Στο γράφημα 1 παρουσιάζονται με απλουστευμένους όρους οι βασικές πτυχές των διαδικασιών προγραμματισμού, υλοποίησης και σύνταξης εκθέσεων για τις δράσεις του ΕΚΤ. ΜΈΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΌΣΕΩΝ 7. Όπως ισχύει για κάθε κονδύλιο του προϋπολογισμού της ΕΕ, η υλοποίηση του ΕΚΤ πρέπει να συμμορφώνεται με τον δημοσιονομικό κανονισμό της ΕΕ και ιδίως με τις θεμελιώδεις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης 6, ήτοι της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας 7. Η απαίτηση αυτή ενσωματώνεται στον κανονισμό για τα διαρθρωτικά ταμεία 8. 8. Προκειμένου οι ΔΑ να είναι σε θέση να καταρτίζουν εκθέσεις σχετικά με τα επιτευχθέντα αποτελέσματα, είναι σημαντικό τα ΕΠ να προσδιορίζουν εξαρχής ποσοτικώς προσδιορισμένους επιχειρησιακούς στόχους (τιμές στόχους) και δείκτες, προκειμένου να μετράται η πρόοδος που σημειώνεται κατά τη διάρκεια του ΕΠ. Επιπλέον, πρέπει να καθιερώνονται επαρκή συστήματα για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της υλοποίησης του ΕΠ. 5 Το θεσμικό πλαίσιο συμπληρώνεται από την αρχή πιστοποίησης, της οποίας καθήκον είναι να πιστοποιεί στην Επιτροπή ότι οι προς απόδοση δηλωθείσες δαπάνες είναι ακριβείς, προκύπτουν από ένα αξιόπιστο λογιστικό σύστημα και συμμορφώνονται με τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ, καθώς και τους εθνικούς κανόνες. Μια ελεγκτική αρχή ελέγχει την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των συστημάτων ελέγχου και είναι υπεύθυνη για τη δήλωση κλεισίματος και την έκθεση προς την Επιτροπή. 6 Άρθρο 27 του κανονισμού (EΚ, Eυρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2002, για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ L 248 της 16.9.2002, σ. 1). 7 Η αρχή της οικονομίας ορίζει ότι τα μέσα που χρησιμοποιούνται από το όργανο για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων του καθίστανται εγκαίρως διαθέσιμα, στην ενδεδειγμένη ποσότητα και ποιότητα και στην καλύτερη τιμή. Η αρχή της αποδοτικότητας αφορά τη βέλτιστη σχέση μεταξύ των χρησιμοποιηθέντων μέσων και των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων. Η αρχή της αποτελεσματικότητας αφορά την εκπλήρωση των ειδικών στόχων που έχουν οριστεί και την επίτευξη των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων. 8 Άρθρα 14 και 60 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2006, περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 (ΕΕ L 210 της 31.7.2006, σ. 25).

10 ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 9. Στόχος του ελέγχου ήταν να εξακριβωθεί κατά πόσον τα κράτη μέλη και η Επιτροπή καθιέρωσαν και έθεσαν σε εφαρμογή τα απαιτούμενα εργαλεία, προκειμένου να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των δράσεων του ΕΚΤ κατά την περίοδο προγραμματισμού, οι οποίες απευθύνονταν σε εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας. Ο έλεγχος επικεντρώθηκε στο περιεχόμενο των ΕΠ και, ιδίως, στους ποσοτικώς προσδιορισμένους επιχειρησιακούς στόχους και δείκτες, καθώς και στα συστήματα παρακολούθησης και αξιολόγησης. 10. Οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας είναι μία από τις ομάδες στις οποίες δίνουν έμφαση οι πολυετείς στρατηγικές της ΕΕ. Το πρόγραμμα της Λισαβόνας θέτει έναν συγκεκριμένο στόχο απασχόλησης για τον εν λόγω πληθυσμό, δεδομένου ότι εξακολουθεί να αποτελεί βασικό πληθυσμό για την επίτευξη του στόχου σχετικά με την απασχόληση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» 9. 11. Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 υπήρχαν 117 ΕΠ του ΕΚΤ, εκ των οποίων 63 αφορούσαν τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας τουλάχιστον όσον αφορά τα ακόλουθα: α) Το ΕΠ καθορίζει ρητώς τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας ως ομάδα-στόχο. β) Το ΕΠ προσδιορίζει ειδικούς δείκτες για την παρακολούθηση της προόδου που σημειώνεται σχετικά με την εν λόγω ομάδα. γ) Διατέθηκαν κονδύλια για μέτρα που ενθαρρύνουν την ενεργό γήρανση και την παράταση του επαγγελματικού βίου, ήτοι για το θέμα προτεραιότητας της ΕΕ αριθ. 67 10. 12. Για τους σκοπούς του ελέγχου, το Συνέδριο επέλεξε έξι ΕΠ 11 μεταξύ των υφιστάμενων 63. Τα εν λόγω ΕΠ αφορούν συνολικά 222 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι το 22 % του συνολικού ποσού που διατέθηκε για το θέμα προτεραιότητας της ΕΕ αριθ. 67 (1 δισεκατομμύριο ευρώ), και καλύπτουν τέσσερα κράτη μέλη (Γερμανία, Ιταλία, Πολωνία και Ηνωμένο Βασίλειο). 9 Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» δεν περιλαμβάνει μια συγκεκριμένη τιμή-στόχο για το ποσοστό απασχόλησης του πληθυσμού των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, προκειμένου να επιτευχθεί ο μοναδικός ποσοτικώς προσδιορισμένος στόχος της ΕΕ για την απασχόληση, ήτοι να απασχολείται συνολικά το 75 % των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών, είναι αναγκαίο να αυξηθεί το ποσοστό του πληθυσμού που εξακολουθεί να εργάζεται μέχρι μεγαλύτερη ηλικία. Επιπλέον, το ποσοστό απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας παρακολουθείται από την Επιτροπή στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης, καθώς αποτελεί στοιχείο που συμβάλλει στους στόχους της «Ευρώπης 2020». 10 Το παράρτημα IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 περιέχει κατάσταση αριθμημένων θεμάτων, από την απασχόληση με αριθμό 62 (Ανάπτυξη συστημάτων και στρατηγικών διά βίου μάθησης στις επιχειρήσεις παροχή κατάρτισης και υπηρεσιών προς τους εργαζομένους για τη βελτίωση της δυνατότητας προσαρμογής τους στις μεταβολές προαγωγή της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας) έως τον

11 13. Ο έλεγχος κάλυψε την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 έως τον Μάιο του 2011. Για κάθε ΕΠ που επιλέχθηκε, το Συνέδριο ανέλυσε τα συστήματα διαχείρισης και διενήργησε ελέγχους σχετικά με τη λειτουργία τους, ελέγχοντας επιτόπου ορισμένα έργα, τα οποία κυμαίνονται από δύο έως τέσσερα, αναλόγως της περίπτωσης. Στην Επιτροπή, οι ελεγκτές πραγματοποίησαν συνομιλίες με τους αρμόδιους υπαλλήλους και διενήργησαν ελέγχους βάσει εγγράφων. Επιπροσθέτως, διοργανώθηκε έρευνα για τα 63 ΕΠ, στα οποία συμπεριλαμβάνονται εκείνα για τα οποία πραγματοποιήθηκε επιτόπια επίσκεψη, προκειμένου να συγκεντρωθούν πληροφοριακά στοιχεία από τις αντίστοιχες ΔΑ σχετικά με τα συστήματα που χρησιμοποιούν και τον τρόπο που αξιολογούν τη συνδρομή της Επιτροπής 12. αριθμό 74 (Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, ιδίως μέσω των μεταπτυχιακών σπουδών και της εκπαίδευσης ερευνητών, και δραστηριότητες δικτύωσης μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων). Το θέμα προτεραιότητας αριθ. 67 τιτλοφορείται «Μέτρα για την ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής του γηράσκοντος εργατικού δυναμικού και παράταση του επαγγελματικού βίου». Ο κανονισμός απαιτεί από τις ΔΑ να περιλαμβάνουν, αφενός, στα ΕΠ τους κατανομή των κονδυλίων του ΕΚΤ που σχεδιάζουν να δαπανήσουν σε αυτά τα θέματα και, αφετέρου, στις ετήσιες εκθέσεις εκτέλεσής τους τα συνολικά ποσά που δεσμεύτηκαν σε αυτά τα θέματα. Η εκτίμηση των κονδυλίων που θα δαπανηθούν είναι ενδεικτική, το οποίο σημαίνει ότι οι ΔΑ δεν δεσμεύονται από αυτή. 11 Τα ΕΠ που καλύπτονται είναι της Εμίλια-Ρομάνια (Ιταλία), της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ (Ηνωμένο Βασίλειο), της Πολωνίας, της Απουλίας (Ιταλία), της Σαξονίας Άνχαλτ και της Θουριγγίας (Γερμανία). 12 Η έρευνα άρχισε τον Μάιο του 2011 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2011.

12 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ 14. Το εν λόγω τμήμα περιλαμβάνει, πρώτον, τους χρησιμοποιούμενους ορισμούς των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και τις πληροφορίες που παρέχονται προς υποστήριξή τους και, δεύτερον, τα διάφορα στοιχεία που είναι αναγκαία για την αξιολόγηση των επιδόσεων (εξειδικευμένοι στόχοι, δείκτες και τιμές στόχοι). Το τρίτο τμήμα περιλαμβάνει τη σύνδεση των στόχων των έργων με τους στόχους των ΕΠ, ενώ το τέταρτο τμήμα αφορά την αξιολόγηση της Επιτροπής. ΟΙ ΟΡΙΣΜΟΊ ΤΩΝ «ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΩΝ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ» ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΆΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΌΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΣΥΝΈΠΕΙΑ, ΕΝΩ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΠΟΥ ΠΑΡΈΧΟΝΤΑΙ ΠΡΟΣ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΉ ΤΟΥΣ ΕΊΝΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΉ ΑΣΥΝΕΠΕΊΣ ΟΡΙΣΜΟΊ ΤΩΝ «ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΩΝ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ» 15. Μολονότι το πρόγραμμα της Λισαβόνας καθορίζει τον εργαζόμενο μεγαλύτερης ηλικίας ως κάθε εργαζόμενο ηλικίας από 55 έως 64 ετών 13, με την έρευνα δεικνύεται ότι πολλές ΔΑ χρησιμοποιούν στα ΕΠ τους διαφορετικές ηλικιακές ομάδες (π.χ. άνω των 45 ετών και άνω των 50 έως άνω των 55 ετών, με ή χωρίς ανώτατο όριο ηλικίας). Οι διαφορές αυτές μπορούν να εξηγηθούν από τις διαφορετικές κοινωνικοοικονομικές και δημογραφικές καταστάσεις. 13 Ο ορισμός χρησιμοποιήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης του 2001, το οποίο ολοκλήρωσε το πρόγραμμα της Λισαβόνας. 14 Με εξαίρεση το ΕΠ της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ, καθώς και το ΕΠ της Πολωνίας. 15 Σε κάθε ΕΠ, η ΔΑ καθορίζει τις προτεραιότητες για τις οποίες θα δαπανηθούν τα κονδύλια του ΕΚΤ (π.χ. προσαρμοστικότητα του εργατικού δυναμικού, πρόσβαση στην απασχόληση, τεχνική βοήθεια). Οι προτεραιότητες αυτές ονομάζονται άξονες προτεραιότητας και περιλαμβάνουν, σε κατώτερο επίπεδο, επιχειρήσεις και δράσεις που υλοποιούνται μέσω έργων από παρόχους. 16. Εντούτοις, ο ορισμός των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας δεν εφαρμόζεται με συνέπεια σε όλο το έγγραφο, χωρίς αυτό να αιτιολογείται. Αυτό συνέβη σε τέσσερα από τα έξι επιλεγέντα ΕΠ 14. Συγκεκριμένα, η ηλικιακή ομάδα που χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση των αναγκών διέφερε από την ηλικιακή ομάδα που χρησιμοποιήθηκε στους άξονες προτεραιότητας 15 και/ή στις σχετικές δράσεις και εξειδικευμένους στόχους (βλέπε πλαίσιο 1). ΠΛΑΊΣΙΟ 1 Ο ΟΡΙΣΜΌΣ ΤΩΝ «ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΩΝ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ» ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΆΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΌΖΕΤΑΙ ΜΕ ΣΥΝΈΠΕΙΑ ΣΕ ΌΛΟ ΤΟ ΈΓΓΡΑΦΟ α) Στο ΕΠ της Εμίλια Ρομάνια, η μοναδική τιμή στόχος που είχε τεθεί και τα μέτρα που είχαν σχεδιαστεί για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας αφορούσαν την ηλικιακή ομάδα άνω των 45 ετών, ωστόσο η περιγραφή της κατάστασης (συμπεριλαμβανομένων των στατιστικών στοιχείων) και των αναγκών επικεντρωνόταν στην ηλικιακή ομάδα των 55-64 ετών. β) Στο ΕΠ της Απουλίας, οι επιχειρησιακοί στόχοι σε επίπεδο άξονα προτεραιότητας του ΕΠ και τα σχεδιαζόμενα μέτρα αφορούσαν την ηλικιακή ομάδα άνω των 45 ετών. Ωστόσο η περιγραφή της κατάστασης (συμπεριλαμβανομένων των στατιστικών στοιχείων) και των αναγκών αφορούσε αποκλειστικά την ηλικιακή ομάδα 55-64 ετών. γ) Στο ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ και στο ΕΠ της Θουριγγίας, η ηλικιακή ομάδα 55-64 ετών χρησιμοποιείται για την περιγραφή της κατάστασης, καθώς και για τις τιμές στόχους που έχουν τεθεί σε επίπεδο ΕΠ για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, τα καθεστώτα που έχουν ως στόχο τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας είναι προσβάσιμα από την ηλικιακή ομάδα των άνω των 50 ετών.

13 ΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΤΕΚΜΗΡΊΩΣΗΣ ΕΊΝΑΙ ΕΛΛΙΠΉ 17. Η έλλειψη, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ποσοτικώς προσδιορισμένων δεδομένων στην ανάλυση αναγκών, κατέστησε δυσχερή την κατανόηση του εθνικού ή περιφερειακού πλαισίου. Συγκεκριμένα, οι δείκτες που είναι συναφείς με το πλαίσιο και παρέχουν ποσοτικώς προσδιορισμένα πληροφοριακά στοιχεία για την κοινωνικοοικονομική κατάσταση της περιοχής (παραδείγματος χάριν, ποσοστό απασχόλησης, ποσοστό ανεργίας) δεν χρησιμοποιούνται σε τρία από τα έξι επιλεγμένα ΕΠ. 16 Το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο απαιτεί τη θέσπιση ειδικών στόχων μόνο σε επίπεδο άξονα προτεραιότητας. 17 Από τα έξι ελεγχθέντα ΕΠ, αυτό κατέστη δυνατό μόνο για το ΕΠ της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ. 18. Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι σε κανένα από τα επιλεγμένα ΕΠ δεν ήταν εμφανής η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ των δράσεων που περιγράφονταν και των στόχων που επιδιώκονταν. Το γεγονός αυτό παρακωλύει την εξακρίβωση της συνέπειας του προγράμματος με τις προσδιορισθείσες ανάγκες, τη στρατηγική που επιλέχθηκε και τους ειδικούς στόχους που τέθηκαν σε επίπεδο άξονα προτεραιότητας 16. 19. Μολονότι οι «εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας» προσδιορίζονται ως μειονεκτούσα ομάδα στα επιλεγμένα ΕΠ, γεγονός που συνάδει με τον στόχο για την απασχόληση του προγράμματος της Λισαβόνας και της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», δημοσιονομικά πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με δράσεις που έχουν ως συγκεκριμένη ομάδα-στόχο τους «εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας» μπορούν να βρεθούν μόνο κατ εξαίρεση 17. Το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο προβλέπει την παροχή δημοσιονομικών στοιχείων μόνο σε επίπεδο άξονα προτεραιότητας. Κανένα από τα επιλεγμένα ΕΠ δεν έχει ως άξονα προτεραιότητας ειδικά τους «εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας».

14 20. Τα ΕΠ περιλαμβάνουν επίσης ενδεικτική κατανομή των δημοσιονομικών πιστώσεων του ΕΚΤ στα διαφορετικά θέματα προτεραιότητας της ΕΕ 18. Ωστόσο, κανένα θέμα προτεραιότητας δεν καλύπτει ειδικά τις δράσεις προς όφελος των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας. Το θέμα προτεραιότητας της ΕΕ αριθ. 67 «[ ] ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής του γηράσκοντος εργατικού δυναμικού και παράταση του επαγγελματικού βίου» είναι εξ ορισμού εκείνο που είναι πιθανότερο να περιλαμβάνει δράσεις που επικεντρώνονται σε εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας 19, ωστόσο οι διαφορετικές ΔΑ προβαίνουν σε διαφορετικές ερμηνείες του περιεχομένου του θέματος προτεραιότητας αριθ. 67 (βλέπε πλαίσιο 2). 21. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να εξακριβωθεί το ποσό της χρηματοδότησης που διατέθηκε στα ΕΠ για την αύξηση της απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας. ΟΙ ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΟΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΟΙ ΣΤΌΧΟΙ, ΔΕΊΚΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΜΈΣ ΣΤΌΧΟΙ ΕΊΝΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΕΊΣ 22. Οι εξειδικευμένοι στόχοι, οι δείκτες και οι τιμές στόχοι πρέπει να συμβάλλουν στην κατανόηση των στόχων του ΕΠ και στη μέτρηση των επιτευγμάτων του. Προκειμένου να εξακριβώνουν την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεών τους, οι ΔΑ οφείλουν να καθορίζουν στα ΕΠ τους δείκτες υλοποιήσεων, αποτελεσμάτων και ειδικού αντικτύπου, καθώς και ποσοτικώς προσδιορισμένους στόχους για τους διαφορετικούς πληθυσμούς που επιλέγουν να συνδράμουν με τα κονδύλια του ΕΚΤ. 18 Σύμφωνα με το πρότυπο που παρουσιάζεται στο παράρτημα XVI του διορθωτικού στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1828/2006 της Επιτροπής, της 8ης Δεκεμβρίου 2006, για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΕ L 45 της 15.2.2007, σ. 3). 19 Σε μια δημοσίευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2012 (Demography, active ageing and pensions, Social Europe guide,volume 3, p. 31 Δημογραφία, ενεργός γήρανση και συντάξεις, οδηγός Social Europe, τόμος 3, σ. 31), η ενεργός γήρανση ορίζεται ως «η ενθάρρυνση των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας να παραμείνουν ενεργά, εργαζόμενα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα με παράταση της συνταξιοδότησης, συμμετέχοντας σε εθελοντική εργασία μετά τη συνταξιοδότηση και διάγοντας υγιείς και αυτόνομες ζωές». Ο ορισμός αυτός υπερβαίνει σαφώς τον στόχο για την απασχόληση όσον αφορά την ηλικιακή ομάδα 55-64 ετών. ΠΛΑΊΣΙΟ 2 ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΈΣ ΕΡΜΗΝΕΊΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΟΥ ΘΈΜΑΤΟΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ ΑΡΙΘ. 67 α) Στο ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ, το θέμα προτεραιότητας αριθ. 67 καλύπτει μόνο τις δράσεις «Ενεργοί έως τη σύνταξη» ( Active to retirement ). Άλλες δράσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της προσαρμοστικότητας των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και της πρόσβασής τους στην απασχόληση παρουσιάζονται στο πλαίσιο άλλων θεμάτων προτεραιότητας. β) Στο ΕΠ της Εμίλια-Ρομάνια, το θέμα προτεραιότητας αριθ. 67 καλύπτει πολλές διαφορετικές δράσεις, οι οποίες δεν επικεντρώνονται αναγκαστικά στους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας. γ) Στο ΕΠ της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ, το θέμα προτεραιότητας αριθ. 67 δεν καλύπτει καθορισμένες δράσεις. Στην πραγματικότητα, το ποσό που διατέθηκε σε αυτό το θέμα προτεραιότητας αποτελεί εκτίμηση όλων των δαπανών σχετικά με τους συμμετέχοντες, ηλικίας άνω των 50 ετών.

15 23. Στο γράφημα 2 παρέχονται, αφενός, πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τα διαφορετικά στοιχεία που απαιτούνται προκειμένου να πραγματοποιείται η ενδεδειγμένη αξιολόγηση επιδόσεων και, αφετέρου, επεξηγηματικά παραδείγματα. ΓΡΆΦΗΜΑ 2 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ: ΕΠΙΣΚΌΠΗΣΗ ΠΙΘΑΝΏΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΩΝ ΣΤΌΧΩΝ, ΔΕΙΚΤΏΝ ΚΑΙ ΤΙΜΏΝ ΣΤΌΧΩΝ Εξειδικευμένος στόχος ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ράση για την επιμόρφωση ανέργων με σκοπό την εξεύρεση απασχόλησης είκτες Τιμή-στόχος Ομάδες-στόχοι: Μειονεκτών πληθυσμός Υλοποιήσεις: Αναφέρονται στη δραστηριότητα Αποτέλεσμα: Αναφέρεται στην ευθεία και άμεση επίδραση της δράσης στους συμμετέχοντες Ειδικός αντίκτυπος: Αναφέρεται στις επιδράσεις που επέρχονται κατόπιν ορισμένης χρονικής περιόδου, αλλά οι οποίες συνδέονται, εντούτοις, άμεσα με τη δράση ιοργάνωση μαθημάτων επιμόρφωσης Επιμόρφωση ατόμων Συμμετέχοντες που παρακολούθησαν επιτυχώς τη δραστηριότητα (απέκτησαν συγκεκριμένα προσόντα) Αλλαγή επαγγελματικής κατάστασης των ατόμων, μετάβαση από την ανεργία στην απασχόληση Αριθμός μαθημάτων επιμόρφωσης Αριθμός συμμετεχόντων στα μαθήματα επιμόρφωσης Αριθμός συμμετεχόντων που παρακολούθησαν επιτυχώς τη δραστηριότητα Ποσοστό συμμετεχόντων που απέκτησαν συγκεκριμένα προσόντα Αριθμός συμμετεχόντων που παρακολούθησαν επιτυχώς τη δραστηριότητα, οι οποίοι άλλαξαν επαγγελματική κατάσταση Ποσοστό συμμετεχόντων που παρακολούθησαν επιτυχώς τη δραστηριότητα, οι οποίοι άλλαξαν επαγγελματική κατάσταση ιοργάνωση 100 μαθημάτων επιμόρφωσης 2 000 συμμετέχοντες εγγράφηκαν στα μαθήματα επιμόρφωσης 1 500 συμμετέχοντες παρακολούθησαν επιτυχώς τη δραστηριότητα 75 % των συμμετεχόντων απέκτησαν συγκεκριμένα προσόντα 1 000 συμμετέχοντες άλλαξαν επαγγελματική κατάσταση 66 % των συμμετεχόντων που παρακολούθησαν επιτυχώς τη δραστηριότητα άλλαξαν επαγγελματική κατάσταση Εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας Άτομα με ειδικές ανάγκες Μακροχρόνια άνεργοι Μόνοι γονείς... Πηγή: Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, βάσει ορισμών της Επιτροπής που περιλαμβάνονται στην ενδεικτική κατευθυντήρια οδηγία της σχετικά με τις «μεθόδους αξιολόγησης: δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης» (έγγραφο εργασίας αριθ. 2 του Αυγούστου 2006).

16 ΈΛΛΕΙΨΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΈΝΩΝ ΔΕΙΚΤΏΝ ΚΑΙ ΤΙΜΏΝ ΣΤΌΧΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΟΥΣ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ 24. Στα επιλεγμένα ΕΠ, η ομάδα των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας δεν περιλάμβανε σε κάθε περίπτωση δικούς της δείκτες ή τιμές στόχους, μολονότι οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας αναγνωρίζονται ως ομάδα στην οποία πρέπει να παρασχεθεί συνδρομή. Κατά συνέπεια, είναι αδύνατη η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων όσον αφορά την εκπλήρωση των αναγκών τους (βλέπε πλαίσιο 3). ΠΛΑΊΣΙΟ 3 ΈΛΛΕΙΨΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΈΝΩΝ ΔΕΙΚΤΏΝ ΚΑΙ ΤΙΜΏΝ ΣΤΌΧΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΟΥΣ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ α) Στο ΕΠ της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ, υπάρχουν συγκεκριμένες τιμές στόχοι για τις υλοποιήσεις που αφορούν τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας για κάθε άξονα προτεραιότητας που τους αφορά (παραδείγματος χάριν όσον αφορά τον άξονα προτεραιότητας 1, το 18 % του συνόλου των ανέργων και/ή μη ενεργών συμμετεχόντων πρέπει να έχει ηλικία 50 ετών ή μεγαλύτερη). Ωστόσο, οι τιμές στόχοι για τα αποτελέσματα και τον αντίκτυπο καθορίζονται ανά άξονα προτεραιότητας για το σύνολο των συμμετεχόντων και όχι ειδικά για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας (παραδείγματος χάριν όσον αφορά τον άξονα προτεραιότητας 1, το 22 % των συμμετεχόντων πρέπει να εργάζεται μετά τη συμμετοχή του στο έργο). β) Στο ΕΠ της Απουλίας οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας αναφέρονται ρητώς σε δύο άξονες προτεραιότητας. Ωστόσο, μόνο ένας εξ αυτών περιλαμβάνει συγκεκριμένη τιμή-στόχο, ήτοι έναν συγκεκριμένο δείκτη αντικτύπου (το 33,3 % των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και μεταναστών να απασχολείται ένα έτος μετά το πέρας του έργου). Όλοι οι υπόλοιποι δείκτες που αναφέρονται είναι γενικοί και περιορίζονται στις υλοποιήσεις (παραδείγματος χάριν αριθμός έργων). γ) Στο ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας που βρίσκονται χωρίς απασχόληση αποτελούν ομάδα-στόχο στο πλαίσιο του άξονα προτεραιότητας που απευθύνεται στους μακροχρόνια ανέργους και ορισμένες μειονεκτούσες ομάδες χωρίς απασχόληση, τα άτομα των οποίων κινδυνεύουν να καταστούν μακροχρόνια άνεργα (άξονας προτεραιότητας Γ). Όσον αφορά τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας, στο πλαίσιο του εν λόγω άξονα προτεραιότητας καθορίζονται μόνο δύο συγκεκριμένοι ποσοτικώς προσδιορισμένοι δείκτες, ένας δείκτης υλοποιήσεων (11 % των συμμετεχόντων είναι άνεργοι και ηλικίας 55 ετών ή μεγαλύτερης) και ένας μακροοικονομικός δείκτης (μείωση τουλάχιστον κατά ένα τέταρτο της διαφοράς μεταξύ της περιφερειακής αναλογίας και της εθνικής μέσης αναλογίας του ποσοστού των ανέργων ηλικίας άνω των 55 ετών με το σύνολο των ανέργων). Για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας δεν καθορίστηκαν δείκτες αποτελεσμάτων ούτε ειδικού αντικτύπου (σύμφωνα με τον ορισμό που παρέχεται στο γράφημα 2). δ) Στο ΕΠ της Θουριγγίας, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας καθορίζονται ως ομάδα στόχος, στο πλαίσιο των αξόνων προτεραιότητας Α και Γ. Μόνο ο άξονας προτεραιότητας Α διαθέτει συγκεκριμένες τιμές στόχους για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας, συγκεκριμένα δύο ποσοτικώς προσδιορισμένες τιμές στόχους για τις υλοποιήσεις (12 000 συμμετέχοντες μεγαλύτερης ηλικίας να γίνουν δεκτοί σε κύκλους μαθημάτων προκειμένου να αποκτήσουν προσόντα και το ποσοστό κάλυψης του πληθυσμού των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας να είναι 10 %) και μία μακροοικονομική τιμή (σταθεροποίηση στο 43,3 % του ποσοστού συμμετοχής στην αγορά εργασίας των ατόμων άνω των 55 ετών). Για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας δεν καθορίστηκαν τιμές στόχοι ούτε για τα αποτελέσματα ούτε για τον ειδικό αντίκτυπο (σύμφωνα με τον ορισμό που παρέχεται στο γράφημα 2).

17 25. Το Συνέδριο παρατήρησε επίσης ότι οι δείκτες αναφέρονται κυρίως σε υλοποιήσεις και αποτελέσματα και όχι στον ειδικό αντίκτυπο. Μολονότι η εξεύρεση θέσης εργασίας θεωρείται η μέγιστη απόδειξη επιτυχίας μιας δράσης που αποσκοπεί στην αύξηση της απασχόλησης των συμμετεχόντων της, ένας τέτοιος στόχος δεν προσδιορίζεται ποσοτικώς ούτε μετράται συστηματικά στα επιλεγμένα ΕΠ για τους διάφορους πληθυσμούς-στόχους (βλέπε πλαίσιο 3). 20 Τα ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ και της Θουριγγίας. 21 Τα τρέχοντα ΕΠ ισχύουν για την περίοδο 2007-2013. Εφόσον οι ΔΑ διαθέτουν δύο επιπλέον έτη για το κλείσιμο του προγράμματος, ο πραγματικός χρόνος ζωής των ΕΠ είναι τα εννέα έτη. ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΔΕΊΚΤΕΣ ΔΕΝ ΈΧΟΥΝ ΠΆΝΤΟΤΕ ΆΜΕΣΗ ΣΎΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΎ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΎ ΤΑΜΕΊΟΥ 26. Ορισμένοι από τους στόχους και τους δείκτες που χρησιμοποιήθηκαν στις ελεγχθείσες δράσεις δεν έχουν άμεση σύνδεση με τις παρεμβάσεις του ΕΚΤ, δυσχεραίνοντας, κατ αυτό τον τρόπο, την αξιολόγηση των επιδόσεων. 27. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση των μακροοικονομικών εξειδικευμένων στόχων που τέθηκαν στα ΕΠ (παραδείγματος χάριν να επιτευχθεί έως το 2013 ένα ποσοστό στόχος για την απασχόληση όσον αφορά την ηλικιακή ομάδα των 55-64 ετών), διότι η επιτυχία ή μη στην επίτευξη αυτών των στόχων δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχο των δράσεων του ΕΚΤ, εφόσον εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από εξωτερικούς παράγοντες (παραδείγματος χάριν τις οικονομικές συνθήκες, το ισχύον κοινωνικό σύστημα και συνταξιοδοτικό καθεστώς, τις τοπικές επενδύσεις). Δύο 20 από τα επιλεγμένα έξι ΕΠ περιλαμβάνουν τέτοιους εξειδικευμένους στόχους συνολικού αντικτύπου για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας και 34 από τα 63 ΕΠ που αποτέλεσαν αντικείμενο της έρευνας περιλαμβάνουν δείκτες συνολικού αντικτύπου. 28. Το ίδιο πρόβλημα συνάφειας μπορεί να ανακύψει όταν η ΔΑ χρησιμοποιεί δείκτες που περιλαμβάνουν δράσεις πέραν εκείνων του ΕΚΤ. Κάτι τέτοιο διαπιστώθηκε στο ΕΠ της Πολωνίας όταν ένας δείκτης υλοποιήσεων αναφέρεται στο σύνολο των συμμετεχόντων όλων των μέτρων στήριξης, ανεξαρτήτως της πηγής χρηματοδότησης των μέτρων (κονδύλια του ΕΚΤ ή άλλων πηγών). ΈΛΛΕΙΨΗ ΕΝΔΙΆΜΕΣΩΝ ΣΤΌΧΩΝ ΚΑΙ ΙΕΡΆΡΧΗΣΗΣ 29. Οι στόχοι των επιχειρησιακών προγραμμάτων πρέπει να έχουν επιτευχθεί κατά τη χρονική στιγμή κλεισίματος του προγράμματος, ήτοι εννέα έτη αργότερα 21. Όταν τίθενται ενδιάμεσοι στόχοι (ετήσιοι ή διετείς) δίνεται στις ΔΑ η δυνατότητα να εντοπίζουν σε πρώιμο στάδιο τυχόν αποκλίσεις από την υλοποίηση του ΕΠ και να λαμβάνουν εγκαίρως διορθωτικές δράσεις.

18 30. Κανένα από τα επιλεγμένα ΕΠ δεν περιλάμβανε ενδιάμεσους στόχους. Εντούτοις, στην Πολωνία η ΔΑ θέτει στόχους για τους φορείς υλοποίησης, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν στο τέλος του επόμενου έτους. Στο ΕΠ της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ, υπάρχει η διάταξη για δύο περιόδους όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων με τους παρόχους (2007-2010 και 2011-2013), ούτως ώστε να μπορούν να ληφθούν υπόψη, αφενός, μεταβολές στις οικονομικές προοπτικές και, αφετέρου, τα αποτελέσματα που ήδη επιτεύχθηκαν. 31. Η ύπαρξη ιεράρχησης επιτρέπει στους αρμόδιους χάραξης πολιτικής να καταστήσουν σαφή την ύψιστη προτεραιότητά τους και βοηθά τους φορείς υλοποίησης να δρουν ανάλογα. Χωρίς την ύπαρξη ιεράρχησης ελλοχεύει ο κίνδυνος, αφενός, της σύγκρουσης μεταξύ των στόχων (παραδείγματος χάριν τα μαθήματα κατάρτισης να απευθύνονται σε πολύ μειονεκτούντα άτομα έναντι υψηλού ποσοστού συμμετεχόντων που βρίσκουν θέση εργασίας) και, αφετέρου, της ακατάλληλης επιλογής των φορέων υλοποίησης. Κανένα από τα επιλεγμένα ΕΠ δεν περιλάμβανε ιεράρχηση μεταξύ των διαφορετικών ποσοτικώς προσδιορισμένων στόχων, και μόνο επτά από τις 63 ΔΑ που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν να έχουν προβεί σε τέτοιου είδους ιεράρχηση. ΈΛΛΕΙΨΗ ΚΟΙΝΏΝ ΔΕΙΚΤΏΝ 22 Το διορθωτικό στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1828/2006 παρουσιάζει στο παράρτημα XXIII τα ποσοτικά δεδομένα σχετικά με τους συμμετέχοντες, τα οποία απαιτείται να γνωστοποιούν οι ΔΑ στην Επιτροπή ανά άξονα προτεραιότητας. Τα δεδομένα αφορούν τον αριθμό των συμμετεχόντων και κατανέμονται κατά φύλο, σύμφωνα με το καθεστώς τους στην αγορά εργασίας, κατά ηλικία, κατά ευάλωτη ομάδα και κατά μορφωτικό επίπεδο. 23 Στην Πολωνία, το 2011 καθορίστηκαν ποσοστά αποτελεσματικότητας σε σχέση με τις θέσεις εργασίας για ορισμένα μέτρα που θα καθιερωθούν σε επίπεδο έργων. Ωστόσο, κατά τον χρόνο της επίσκεψης ελέγχου τον Μάιο του 2011, δεν είχαν δρομολογηθεί νέα έργα στο πλαίσιο της νέας αυτής διαδικασίας. 32. Τέλος, απουσία υποχρεωτικών κοινών δεικτών για όλα τα ΕΠ και, εξαιρουμένων των στοιχείων υλοποιήσεων που αφορούν τους συμμετέχοντες 22, η Επιτροπή δεν διαθέτει τυποποιημένα στοιχεία επιδόσεων τα οποία να μπορούν να συγκεντρωθούν σε επίπεδο ΕΕ. Επομένως, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να παρουσιάσει τα συνολικά αποτελέσματα και αντίκτυπο των δράσεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας. ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΆ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΙΔΙΚΌ ΑΝΤΊΚΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΔΕΝ ΕΝΣΩΜΑΤΏΝΟΝΤΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΆ ΣΤΟΥΣ ΌΡΟΥΣ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ 33. Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι, σε πέντε από τα έξι επιλεγμένα ΕΠ, τα έργα περιλαμβάνουν συνήθως ποσοτικώς προσδιορισμένους στόχους που αφορούν μόνο τις υλοποιήσεις (παραδείγματος χάριν αριθμό συμμετεχόντων). Σπανίως επιβάλλεται στους παρόχους το καθήκον επίτευξης ορισμένου αποτελέσματος ή ειδικού αντικτύπου. Εξαίρεση αποτελεί το ΕΠ της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ, στο οποίο οι τιμές στόχοι όσον αφορά τα αποτελέσματα που καθορίζονται στο ΕΠ ενσωματώνονται συστηματικά στους όρους των έργων 23.

19 34. Όταν οι στόχοι του ΕΠ δεν ενσωματώνονται στα έργα, ελλοχεύει ο κίνδυνος οι εν λόγω στόχοι να μην επιτευχθούν στο τέλος της περιόδου προγραμματισμού ή τα έργα που θα επιλεγούν να μην συμβάλουν καθόλου στην επίτευξη των στόχων, ακόμη και όταν τα έργα θεωρούνται επιτυχημένα βάσει των κριτηρίων τους (βλέπε πλαίσιο 4). 35. Επιπλέον, η ενσωμάτωση στις συμφωνίες για τα έργα στόχων αποτελεσμάτων ή ειδικού αντικτύπου τους οποίους πρέπει να επιτύχει ο πάροχος παρέχει τη δυνατότητα εναλλακτικής διαχείρισης. Κατ αυτό τον τρόπο οι ΔΑ μπορούν να συνδέουν το ποσό των πληρωμών τους στους παρόχους με τις επιδόσεις των έργων και όχι πλέον μόνο με τις πραγματικές δαπάνες. Από τα έξι ΕΠ που επιλέχθηκαν, η τεχνική αυτή εφαρμόζεται, επί του παρόντος, συστηματικά μόνο από τις ΔΑ του ΕΠ της Αγγλίας και του Γιβραλτάρ, ωστόσο δύο άλλες ΔΑ χρησιμοποίησαν την προσέγγιση αυτή με περιορισμένο τρόπο και μία ΔΑ εξετάζει το ενδεχόμενο υιοθέτησής της 24. 24 Η Πολωνία εξετάζει το ενδεχόμενο καθιέρωσης τέτοιου είδους προσέγγισης στο μέλλον. Εντούτοις, κατά τη χρονική στιγμή της επίσκεψης ελέγχου τον Μάιο του 2011, δεν είχαν αρχίσει ακόμη έργα στο πλαίσιο της νέας διαδικασίας. Όσον αφορά το ΕΠ της Εμίλια-Ρομάνια, οι πληρωμές για ορισμένους κύκλους μαθημάτων κατάρτισης οι οποίοι δεν εμπίπτουν στο θέμα προτεραιότητας της ΕΕ αριθ. 67 συνδέονται κατά κάποιον τρόπο με την επιτυχή συμμετοχή των εκπαιδευομένων. Όσον αφορά το ΕΠ της Απουλίας, σε ορισμένα έργα στα οποία συμμετείχαν +/- 390 γυναίκες, οι πληρωμές θα πραγματοποιούνταν εφόσον το 75 % των συμμετεχόντων έβρισκε θέση εργασίας. ΠΛΑΊΣΙΟ 4 ΑΣΥΝΈΠΕΙΕΣ ΣΤΙΣ ΤΙΜΈΣ ΣΤΌΧΟΥΣ ΜΕΤΑΞΎ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ α) Όσον αφορά το ΕΠ της Εμίλια-Ρομάνια, οι προσκλήσεις για την υποβολή προσφορών δεν περιέχουν καμία τιμή-στόχο και οι συμβάσεις με τους παρόχους περιλαμβάνουν μόνο τον προς επίτευξη αριθμό των συμμετεχόντων. Η μοναδική τιμή στόχος σχετικά με τα επακόλουθα 25, η οποία είχε προσδιοριστεί ποσοτικώς σε επίπεδο ΕΠ (το 64 % των συμμετεχόντων άνω των 45 ετών να βρει θέση εργασίας εντός ενός έτους από το κλείσιμο της παρέμβασης) δεν αναφέρθηκε στις συμβάσεις. β) Όσον αφορά το ΕΠ της Απουλίας, η μοναδική τιμή στόχος σχετικά με τα επακόλουθα που είχε τεθεί στο ΕΠ, η οποία κάλυπτε τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας και μπορεί να ενσωματωθεί στο έργο, είναι το μεικτό ποσοστό ενσωμάτωσης των συμμετεχόντων στην απασχόληση (το 33,3 % των μεταναστών και εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας που συμμετέχουν στα έργα να βρουν θέση εργασίας εντός ενός έτους από το κλείσιμο της παρέμβασης). Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν πραγματοποιήθηκε. γ) Όσον αφορά το ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ, τα ποσοστά συμμετοχής που καθορίζονταν στο ΕΠ για τις διαφορετικές ομάδες-στόχους δεν αντικατοπτρίζονται στις αποφάσεις για τα έργα. Η εξήγηση που δόθηκε ήταν ότι όλα τα έργα έχουν τους δικούς τους εξειδικευμένους στόχους. Επιπλέον, τα ποσοστά συμμετοχής και οι ποσοστώσεις για την εύρεση εργασίας που συμπεριλήφθηκαν στο επίπεδο του καθεστώτος χρηματοδότησης 26 δεν είναι δεσμευτικά για τους φορείς υλοποίησης και τον πάροχο, δεδομένου ότι θεωρείται σχεδόν αδύνατη η πρόβλεψη των παραπάνω με ακρίβεια κατά τα επτά έτη του ΕΠ. 25 Τα επακόλουθα χρησιμοποιούνται στη συγκεκριμένη περίπτωση με την έννοια του αποτελέσματος ή συγκεκριμένου αντικτύπου. 26 Στη Γερμανία, τα ΕΠ του ΕΚΤ υλοποιούνται μέσω περιφερειακών (Land) διοικητικών καθεστώτων χρηματοδότησης. Αυτά καθορίζουν τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης, το είδος των δράσεων και τις διοικητικές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν. Δεν είναι αναγκαίο η ΔΑ ή ο φορέας υλοποίησης να εγκαθιδρύσουν δικά τους καθεστώτα χρηματοδότησης στο πλαίσιο του ΕΚΤ, εφόσον είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν τα υφιστάμενα καθεστώτα.

20 Η ΕΠΙΤΡΟΠΉ ΔΕΝ ΤΕΚΜΗΡΙΏΝΕΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΆ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΉ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ 36. Ο ρόλος της Επιτροπής 27 είναι να εξακριβώνει, αφενός, κατά πόσον το ΕΠ περιέχει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες και, αφετέρου, ότι συμφωνεί με τα άλλα έγγραφα στρατηγικής 28. Άπαξ και οι αναλύσεις αυτές ολοκληρωθούν, η Επιτροπή εγκρίνει τα ΕΠ. 37. Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι η Επιτροπή όντως εξακριβώνει την υποβολή και την ποιότητα των δεδομένων που παρέχονται στα ΕΠ. Το 2006, προκειμένου να διασφαλίσει μια συνεκτική προσέγγιση από τις υπηρεσίες της, κατάρτισε ένα εγχειρίδιο 29, το οποίο περιλαμβάνει συμβουλές επιχειρησιακού χαρακτήρα για όλες τις βασικές πτυχές της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013. Για λόγους διαφάνειας, το κατέστησε διαθέσιμο στα κράτη μέλη. 38. Ωστόσο, από την προοπτική τής διαδρομής ελέγχου, η Επιτροπή δεν τεκμηριώνει ικανοποιητικά τους ελέγχους που διενεργεί σχετικά με τα ΕΠ. Προκειμένου να εξακριβώνεται εάν παρέχονται οι απαιτούμενες πληροφορίες (που ονομάζεται έλεγχος του παραδεκτού) οι υπάλληλοι της Επιτροπής χρησιμοποιούν ένα κοινό ερωτηματολόγιο. Αυτό είναι συνοπτικό και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει κάποιο υποκείμενο πρόγραμμα ελέγχου ή τεκμηρίωση για τους διενεργούμενους ελέγχους. Επιπλέον, δεν υφίσταται ερωτηματολόγιο για την ποιοτική αξιολόγηση των παρεχόμενων δεδομένων 30. 39. Ως αποτέλεσμα, οι έλεγχοι που διενήργησαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής στα έξι ΕΠ που επιλέχθηκαν μπορούν να προσδιοριστούν μόνον εμμέσως, εξετάζοντας τις συστάσεις που διατυπώθηκαν και τα ερωτήματα που τέθηκαν. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί η εμβέλεια των εξακριβώσεων που πραγματοποιήθηκαν ούτε εάν εφαρμόστηκε συστηματικά η ίδια προσέγγιση. 27 Άρθρο 32 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006. 28 Τα άλλα έγγραφα στρατηγικής είναι το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς και οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Ένωσης σχετικά με τη συνοχή. Αμφότερα τα έγγραφα αυτά, εκ των οποίων το πρώτο καταρτίστηκε από τα κράτη μέλη και το δεύτερο από την Επιτροπή, συνδέουν τα διαρθρωτικά ταμεία και την πολιτική Συνοχής με την επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας, και πλέον της «Ευρώπης 2020». 29 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΓΔ Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης, Περίοδος προγραμματισμού 2007-2013: Υπόμνημα για τους αρμόδιους υπαλλήλους, Νοέμβριος 2006. 30 Πρέπει να σημειωθεί ωστόσο ότι, όσον αφορά τα ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ και της Θουριγγίας, η Επιτροπή κατάρτισε έκθεση με σχόλια για τα διάφορα τμήματα του ΕΠ.

21 ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ 40. Το παρόν τμήμα ασχολείται καταρχάς με τα συστήματα παρακολούθησης και στη συνέχεια με τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των αξιολογήσεων. Το τελευταίο τμήμα αφορά την αξιολόγηση της Επιτροπής σχετικά με την υλοποίηση των ΕΠ. ΤΑ ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΈΠΟΥΝ ΝΑ ΕΞΑΚΡΙΒΏΝΕΤΑΙ ΠΆΝΤΟΤΕ Η ΠΡΌΟΔΟΣ ΠΟΥ ΣΗΜΕΙΏΝΕΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΊΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΙΩΚΌΜΕΝΩΝ ΣΤΌΧΩΝ 41. Η παρακολούθηση της υλοποίησης των ΕΠ είναι ρόλος και ευθύνη των κρατών μελών. Προκειμένου να παρακολουθείται η πρόοδος που σημειώνεται προς την επίτευξη των στόχων που τίθενται στα ΕΠ, οι ΔΑ πρέπει είτε να διαθέτουν εγκαίρως πρόσβαση σε ολοκληρωμένα και αξιόπιστα δεδομένα σε επίπεδο συμμετεχόντων, το οποίο να τους επιτρέπει να αρχίσουν όλες τις αναγκαίες έρευνες, είτε να διαθέτουν τις αναγκαίες συγκεντρωτικές πληροφορίες που τους παρέχουν οι ενδιάμεσοι φορείς υλοποίησης. 42. Τα δεδομένα παρακολούθησης είτε συλλέγονται από τους παρόχους είτε προέρχονται από άλλες εξωτερικές πηγές (παραδείγματος χάριν υπουργεία εργασίας ή στατιστικές υπηρεσίες). Για λόγους συνέπειας, είναι πολύ σημαντικό οι ΔΑ να καθορίζουν εκ των προτέρων το περιεχόμενο των προς συλλογή δεδομένων και επίσης να διασφαλίζουν ότι η ποιότητα ελέγχεται ή τουλάχιστον μπορεί να ελεγχθεί. 43. Όσον αφορά τα επιλεγμένα ΕΠ, οι ΔΑ κατά κανόνα καθόριζαν με σαφήνεια τα δεδομένα που ζητούνταν, μολονότι εντοπίστηκαν περιπτώσεις ελλιπών δεδομένων παρακολούθησης (βλέπε πλαίσιο 5). ΠΛΑΊΣΙΟ 5 ΕΛΛΙΠΉ ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ α) Όσον αφορά το ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ, μόλις το πρώτο τρίμηνο του 2009 η ΔΑ προσδιόρισε πλήρως το περιεχόμενο των προς συλλογή δεδομένων από τους παρόχους όσον αφορά τους συμμετέχοντες και τα έργα. Σχετικά με τα έργα που άρχισαν πριν από την περίοδο αυτή, τα δεδομένα είναι ελλιπή. β) Στο ΕΠ της Θουριγγίας περιλαμβάνονται δύο δείκτες όσον αφορά το μεικτό ποσοστό αποτελεσματικότητας για την απασχόληση, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων ομάδων, τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας: ο πρώτος δείκτης αφορά τη μετάβαση των συμμετεχόντων στην απασχόληση εντός τεσσάρων εβδομάδων από την ολοκλήρωση του έργου και ο δεύτερος αφορά τη βιωσιμότητα των θέσεων εργασίας των συμμετεχόντων έπειτα από έξι και 12 μήνες. Όσον αφορά τον δεύτερο δείκτη, δεν υπάρχει ακριβής ορισμός του περιεχομένου και, ως εκ τούτου, δεν συνελέγησαν δεδομένα.

22 44. Τυχόν ανεπάρκειες στη μέθοδο που χρησιμοποιείται για τη συλλογή των δεδομένων μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην αξιοπιστία των συλλεγόμενων δεδομένων. Αυτό συμβαίνει όταν ο πάροχος δεν χρειάζεται να τεκμηριώνει ή να αιτιολογεί τα δεδομένα ή όταν η ΔΑ δεν έχει τη δυνατότητα ούτε να διασταυρώσει τουλάχιστον την αξιοπιστία τους. Ιδίως, η νομοθεσία σχετικά με την προστασία των δεδομένων μπορεί να αποτρέπει τους οργανισμούς απασχόλησης στα κράτη μέλη από τη γνωστοποίηση πληροφοριών, ακόμη και προς τις ΔΑ, σχετικά με κάποιο συμμετέχοντα σε ένα έργο του ΕΚΤ 31 (βλέπε πλαίσιο 6). 31 Αυτό συνέβη με τις ΔΑ των ΕΠ της Πολωνίας, της Σαξονίας Άνχαλτ και της Θουριγγίας. Οι ΔΑ δεν έχουν ακόμη εξετάσει το ενδεχόμενο να λαμβάνουν από τους οργανισμούς απασχόλησης συγκεντρωτικά (συνεπώς ανώνυμα) δεδομένα για τους συμμετέχοντες στο ΕΚΤ ως ομάδα. 45. Στην περίπτωση που ένα ανεξάρτητο τρίτο μέρος ευθύνεται για την παροχή των δεδομένων παρακολούθησης, η μέθοδος που επιλέχθηκε από ορισμένες ελεγχθείσες ΔΑ για τη συλλογή των δεδομένων είναι ανεπαρκής, εφόσον οι πληροφορίες συλλέγονται με υπερβολική καθυστέρηση και η ΔΑ δεν μπορεί να ενημερώνεται έγκαιρα για την κατάσταση (βλέπε πλαίσιο 7). ΠΛΑΊΣΙΟ 6 ΑΜΦΙΣΒΗΤΉΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ Στα ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ και της Θουριγγίας, ένα πρόσωπο που συμμετέχει σε έργο του ΕΚΤ δεν δεσμεύεται νομικώς να παρέχει σωστές πληροφορίες και ο πάροχος δεν χρειάζεται να τεκμηριώνει ή να αιτιολογεί το καθεστώς απασχόλησης που του κοινοποιεί ο συμμετέχων κατά το τέλος του έργου. Δεδομένου ότι η νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων αποτρέπει τις ΔΑ και τους ενδιάμεσους φορείς από την πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων των οργανισμών απασχόλησης, οι εν λόγω αρχές και φορείς δεν μπορούν να ελέγχουν την αξιοπιστία των δεδομένων αυτών. ΠΛΑΊΣΙΟ 7 ΑΔΥΝΑΜΊΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΉΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΏΝ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ Όσον αφορά το ΕΠ της Απουλίας, μολονότι η ΔΑ διαθέτει ένα ενσωματωμένο σύστημα παρακολούθησης ΤΠ, καθώς και τη δυνατότητα να ελέγχει το καθεστώς απασχόλησης όλων των συμμετεχόντων σε ένα έργο του ΕΚΤ στη βάση δεδομένων για την απασχόληση, αποφασίστηκε ότι τα δεδομένα για τον δείκτη «εξεύρεση απασχόλησης για τους συμμετέχοντες σε έργα του ΕΚΤ» θα συλλέγονταν μέσω ερευνών που διοργάνωσε σε εθνικό επίπεδο η στατιστική υπηρεσία. Έως τον χρόνο της επιτόπιας επίσκεψης ελέγχου (Μάιος 2011), η ΔΑ δεν είχε λάβει ακόμη αυτά τα δεδομένα.

23 46. Στο πλαίσιο του ελέγχου επισημάνθηκε ότι δεν διαθέτουν όλα τα συστήματα ΤΠ ενσωματωμένους ελέγχους με τους οποίους να εξετάζεται ο έγκαιρος χαρακτήρας, η πληρότητα και η ευλογοφάνεια των καταχωριζόμενων δεδομένων παρακολούθησης. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο οι ΔΑ να μην έχουν στη διάθεσή τους τις λεπτομερείς και αξιόπιστες πληροφορίες που απαιτούνται για την παρακολούθηση του ΕΠ (βλέπε πλαίσιο 8). 47. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι ΔΑ δεν αξιοποίησαν πλήρως σε διαφορετικό πλαίσιο τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, έτσι έμεινε ανεκμετάλλευτη η ευκαιρία να προωθηθούν οι πληροφορίες παρακολούθησης με αμελητέο κόστος (βλέπε πλαίσιο 9). ΠΛΑΊΣΙΟ 8 ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΎ ΣΥΣΤΉΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ α) Όσον αφορά το ΕΠ της Πολωνίας, η χρήση λογιστικών φύλλων από ορισμένους ενδιάμεσους φορείς υλοποίησης με σκοπό την παρακολούθηση των έργων τους αυξάνει τον κίνδυνο σφαλμάτων. Η ΔΑ λαμβάνει ενοποιημένα δεδομένα τα οποία περιορίζονται στις υλοποιήσεις. Επιπροσθέτως, τα δύο συστήματα ΤΠ που περιλαμβάνουν αντίστοιχα τα οικονομικά δεδομένα και τα δεδομένα σχετικά με τους συμμετέχοντες δεν συνδέονται μεταξύ τους. β) Όσον αφορά το ΕΠ της Σαξονίας Άνχαλτ, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί χρησιμοποιούν λογιστικά φύλλα για την παρακολούθηση των ξεχωριστών έργων, καθώς θεωρούν ότι τα δεδομένα του συστήματος παρακολούθησης είναι ελλιπή και ανακριβή. ΠΛΑΊΣΙΟ 9 ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΉΘΗΚΑΝ ΤΑ ΔΙΑΘΈΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ Στη διαδικασία διαπίστευσης που εφαρμόζεται για το ΕΠ της Εμίλια-Ρομάνια ορίζεται ότι οι πάροχοι, προκειμένου να διατηρήσουν το καθεστώς διαπίστευσης, πρέπει να πληρούν δύο προκαθορισμένες κατώτατες τιμές που έχει καθορίσει η ΔΑ: ποσοστό αποτελεσματικότητας 70 % (ποσοστό των συμμετεχόντων στα έργα, οι οποίοι 12 μήνες μετά το τέλος του έργου απασχολούνται ή εξακολουθούν να σπουδάζουν) και ποσοστό αποτελεσματικότητας σχετικά με την απασχόληση 50 % (αριθμός συμμετεχόντων που απασχολούνται σε θέσεις εργασίας σχετικές με την κατάρτιση που έλαβαν ως ποσοστό του αριθμού των συμμετεχόντων στην απασχόληση). Οι πάροχοι υποβάλλουν τα εν λόγω δεδομένα στη ΔΑ, η οποία ελέγχει την αξιοπιστία τους. Ωστόσο, η ΔΑ δεν χρησιμοποιεί αυτά τα διαθέσιμα δεδομένα ως δείκτη αποτελεσματικότητας σχετικά με την απασχόληση, δεδομένου ότι στο ΕΠ προβλέπεται ότι ο δείκτης αυτός βασίζεται σε πληροφοριακά στοιχεία που προκύπτουν από εθνικές έρευνες που διοργανώνει η στατιστική υπηρεσία.