2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.11 Καταχώρηση και απελευθέρωση του Δίσκου Συνδεδεμένη καταχώρηση (Linked Allocation) α) Το Λ.Σ. δίνει ένα μόνο τομέα γιατοαρχείοπουδημιουργείται. 925 kbytes β) Όταν ο τομέας γεμίσει,τότε το Λ.Σ. δίνει άλλο τομέα. γ) Κάθε τομέας συνδέεται με το προηγούμενο σε μια απλή λίστα,την Συνδεδεμένη Λίστα (Linked List). Linked List 0 1 2 3 5 4 γέμισμα υπόλοιπο 3 γέμισμα 2 6 7 γέμισμα 1 8 0 9 γέμισμα γέμισμα δ) Οι ελεύθεροι τομείς συνδέονται όλοι σε μια συνδεδεμένη λίστα των ελεύθερων τομέων(ree List). ε) Όταν ένα αρχείο μεγαλώνει σε μέγεθος το Λ.Σ. αναζητά έναν ελεύθερο τομέα από τη Λίστα των ελευθέρων τομέων. στ) Μετά από πολλά σβησίματα και γραψίματα,οι ελεύθεροι τομείς θα είναι διασκορπισμένοι στο δίσκο. ree List 4 5 6 7 8 9 ζ) Οι τομείς ενός αρχείου θα είναι γειτονικοί μόνον όταν δημιουργείταιγιαπρώτηφοράτοαρχείοσε δίσκο που μόλις μορφοποιήθηκε. Μειονεκτήματα α) Με την Συνδεδεμένη καταχώρηση το Λ.Σ. δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα εξαντληθεί οχώροςτουδίσκου. Παραλλαγές της Συνδεδεμένης Καταχώρησης Για το DOS είναι ο πίνακας Καταχώρησης Αρχείων ή ile Allocation Table ή AT. O πίνακας ο AT είναι ένα κρυφό αρχείο που βρίσκεται σε κάποιο τομέα κάθε δίσκου ή Δισκέτας. Ο πίνακας AT δείχνει στον επόμενο τομέα του αρχείου που είναι ελεύθερος ή κατεστραμμένος.
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.11 Καταχώρηση και απελευθέρωση του Δίσκου Κατακερματισμός
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.11 Καταχώρηση και απελευθέρωση του Δίσκου Σημαντικό Με τη συνδεδεμένη καταχώρηση,όταν ένα αρχείο σβήνεται,σβήνεται μόνο το όνομα του. Οι τομείς δε σβήνονται αλλά απλά σημειώνονται ότι είναι ελεύθεροι, χωρίς να καταστραφούν τα περιεχόμενα τους. UnDelete Το γεγονός αυτό είναι σημαντικό γιατί αν σβήσουμε κατά λάθος ένα αρχείο και δε δημιουργήσουμε άλλο για να πάρουμε τους σβησμένους τομείς,μπορούμε να το ξαναδημιουργήσουμε(undelete ή Unerase).
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.11 Καταχώρηση και απελευθέρωση του Δίσκου Γιατί πρέπει να κλείνουμε τον Η/Υ κανονικά ; Αν συμβεί μια διακοπή ρεύματος (blackout,τραβήξουμε κατά λάθος το καλώδιο ρεύματος κλπ), τα περιεχόμενα της Κύριας Μνήμης (R.A.M.) χάνονται. Χάνονται επίσης και πληροφορίες για τα αρχεία που ήταν ανοικτά και χρησιμοποιούνταν τη στιγμή της διακοπής. Ο δίσκος περιέχει τα στοιχεία που υπήρχαν στο αρχείο όταν : το αρχείο άνοιξε ενημερώθηκε το αρχείο για τελευταία φορά. Με το σβήσιμο μνήμης χάνονται και αυτά τα στοιχεία. Άρα κάποιο αρχείο μπορεί να καταλάβει χώρο στο δίσκο που δεν είναι γραμμένος σταστοιχείατου. Οπότε κάποιες ομάδες δεδομένων είναι ασύνδετες (χαμένες) στο δίσκο. Στα Windows (Λ.Σ.) αυτές λέγονται χαμένες αλυσίδες..chk Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.11 Καταχώρηση και απελευθέρωση του Δίσκου Γιατί πρέπει να κλείνουμε τον Η/Υ κανονικά ; Όταν τα Windows (Λ.Σ.) ξαναξεκινήσουν (επανεκκίνηση του Η/Υ) θα αντιληφθούν την ανώμαλη αυτή κατάσταση, και θα επιχειρήσουν να τη διορθώσουν. Αυτό γίνεται με το εργαλείο της Σάρωσης(Scandisk), που θα ξεκινήσει αυτόματα για να διορθώσει τις ασυνέπειες. Το εργαλείο αυτό σώζει τις χαμένες ομάδες σε αρχεία ( π.χ. ile00.chk) που μπορούμε να μετά να σβήσουμε, γιαναελευθερωθείοχώροςήναταχρησιμοποιήσουμεανμπορούμε.
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.12 Κατακερματισμός Όταν δημιουργείται ένα αρχείο,σε ένα καινούργιο (καθαρό) δίσκο οι τομείς που καταλαμβάνονται είναι γειτονικοί. Save Delete Modify Modify Modify Modify Modify
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.12 Κατακερματισμός Άραότανέναςδίσκοςχρησιμοποιηθείαρκετά,ταπερισσότερααρχείαθαείναιδιασκορπισμένασεδιάφοραμέρη, Οπότε η κεφαλή (head) του δίσκου αναγκάζεται να μετακινείται πολύ για να φθάσει στα σημεία που βρίσκονται οι σκόρπιες ομάδες. Αυτό λέγεται Εξωτερικός Κατακερματισμός
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.12 Κατακερματισμός Εσωτερικός Κατακερματισμός ΌλαταΛ.Σ. διατηρούν ένα σταθερό μέγεθος ομάδας (Ομάδα είναι η μικρότερη ποσότητα που μια συσκευή δίσκου δίνει σε ένα αρχείο). Τα αρχεία όμως δεν έχουν μεγέθη που να είναι ακριβώς πολλαπλάσια του μεγέθους της ομάδας. Έτσι πάντα περισσεύουν κάποια bytes που μένουν ανεκμετάλλευτα.
2.1 Διαχείριση Αρχείων και Σύστημα Αρχείων(ile System) 2.1.12 Κατακερματισμός Αποκατακερματισμός Για να διορθωθεί το παραπάνω πρόβλημα(εξωτερικό Κατακερματισμό) τα νεώτερα Λ.Σ. έχουν προγράμματα Αποκατακερματισμού, τα οποία τακτοποιούν τις ομάδες (blocks) των αρχείων ώστε να είναι γειτονικές. Έτσι η κεφαλή του δίσκου δεν μεταφέρεται συνεχώς από ομάδα σε ομάδα χάνοντας χρόνο. Για τον Εσωτερικό Κατακερματισμό δεν μπορεί να γίνει τίποτε,εκτός από τ ο να χρησιμοποιεί το Λ.Σ. μικρότερο μέγεθος ομάδας.(σχ2.10 σελ 49)
2.2 Ασφάλεια Συστήματος 2.2.1 Ακεραιότητα και Ασφάλεια Τα συστήματα Η/Υ και τα στοιχεία (ή πληροφορίες) που είναι αποθηκευμένα σε αυτά έχουν μεγάλη αξία για τους κατόχους τους. Οικονομικές δοσοληψίες Προσωπική εργασία-μελέτη Επιστολές,ημερολόγιο, αριθμοί τηλεφώνων Αν συμβεί κάτι κακό στα συστήματα Η/Υ Καταστροφή Κλοπή βλάβη οι κάτοχοι Η/Υ θα ζημιωθούν ανεπανόρθωτα.
2.2 Ασφάλεια Συστήματος 2.2.1 Ακεραιότητα και Ασφάλεια Γι αυτό τα Λ.Σ. συμπεριλαμβάνουν δυνατότητες όπως : Ακεραιότητα (Integrity) Ασφάλεια (Security) Που επιτρέπουν ή δυσκολεύουν την καταστροφή,κλοπή, βλάβη κλπ. Ακεραιότητα ονομάζουμε την προστασία των Η/Υ και των πληροφοριών από καταστροφή ή αλλοίωση. Ασφάλεια ονομάζουμε τα μέτρα που προστατεύουν τα συστήματα Η/Υ και τις πληροφορίες όπως: Φυσικές καταστροφές Διακοπές ρεύματος Βλάβες Υλικού Βλάβες από λανθασμένο χειρισμό Βλάβες από σκόπιμο κακό χειρισμό (σαμποτάζ) Κατά λάθος αλλοίωση πληροφοριών Σκόπιμη αλλοίωση πληροφοριών Κλοπή ή Διαρροή πληροφοριών Ιούς(Viruses)
2.2 Ασφάλεια Συστήματος 2.2.2 Απειλές και τρόποι αντιμετώπισης Τα διάφορα μέτρα τεχνικά οργανωτικά που λαμβάνονται για να αντιμετωπίσουν διάφορα ενδεχόμενα που μπορούν να βλάψουν ή Την Ακεραιότητα ενός Υπολογιστικού συστήματος Την Ασφάλεια των πληροφοριών του είναι: Φυσικές Καταστροφές Διακοπές Ρεύματος Βλάβες Υλικού Λανθασμένοι Χειρισμοί Κατά λάθος Αλλοίωση Πληροφοριών Σκόπιμη Καταστροφή Σκόπιμη Αλλοίωση Κλοπή ή Διαρροή Πληροφοριών Ιοί(Viruses) Μέτρα Πλήρη Εφεδρικά Αντίγραφα (Backup) Συσκευή Αδιάλειπτης Παροχής Ρεύματος (UPS) Πλήρες Εφεδρικό Αντίγραφο (Backup) Προσπέλαση μόνον σε εξουσιοδοτημένο προσωπικό Καθορισμός δικαιωμάτων χρήσης (read,write,execute ) Πλήρες Εφεδρικό Αντίγραφο (Backup) Χρήση ειδικών προγραμμάτων ανίχνευσης και αφαίρεσης ιών (Antivirus)
Σπύρος Ζυγούρης Καθηγητής Πληροφορικής Επικοινωνία: spzygouris@gmail.com