ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ «ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ» Ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν τίποτα καί προσπερνοῦνε. Ὃμως μερικοί κάτι βλέπουν, τό μάτι τους ἁρπάζει κάτι καί μαγεμένοι πηγαίνουνε να μποῦν. Ἡ πόρτα τότε κλείνει. Χτυπᾶνε μά κανείς δέν τούς ἀνοίγει. Ψάχνουνε γιά τό κλειδί. 1 / 8
Κανείς δεν ξέρει ποιός τό ἒχει. Ἀκόμη καί τή ζωή τους κάποτε χαλᾶνε μάταια γυρεύοντας τό μυστικό νά τήν ἀνοίξουν. Φτιάχνουν ἀντικλείδια. Προσπαθοῦν. Ἡ πόρτα δέν ἀνοίγει πιά. Δέν ἂνοιξε ποτέ γιά ὃσους μπόρεσαν νά ἰδοῦν στό βάθος. Ἲσως τά ποιήματα πού γράφτηκαν ἀπό τότε πού ὑπάρχει ὁ κόσμος εἶναι μιά ἀτέλειωτη ἀρμαθιά ἀντικλείδια γιά ν ἀνοίξουμε τήν πόρτα τῆς Ποίησης. Μά ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. (Τα Αντικλείδια, 1988) 2 / 8
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1) Ποια γνωρίσματα της ποιητικής γραφής του Γιώργη Παυλόπουλου προκύπτουν από το συγκεκριμένο ποίημα; (Μονάδες 15) 2) Ποιο είναι το πρόσωπο που αφηγείται; Τι εξυπηρετεί η συγκεκριμένη επιλογή; (Μονάδες 20) 3) Σε μια συνέντευξή του ο Παυλόπουλος δήλωσε : Δεν ξέρω αν οι αναγνώστες μπορούν να λυτρωθούν, αλλά μπορούν να συγκινηθούν και να μαγευτούν και να προσεγγίσουν μια Αλήθεια μέσα από έναν ποιητή. Οι ποιητές είναι δυστυχισμένα πλάσματα που παλεύουν μέρα νύχτα να εκφράσουν το ανέκφραστο και το πιο δύσκολο. Σε ποια σημεία του ποιήματος αποδεικνύεται η άποψη αυτή του ποιητή; (Μονάδες 20) 4) «Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος»: Πως ερμηνεύετε την «αντίφαση» που φαίνεται να υπάρχει στους στίχους αυτούς; (μονάδες 25) 5) ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 3 / 8
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΚΑΛΙ Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν μια μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης "Τώρα δυο χρόνια πέρασαν που γράφω κ' ένα ειδύλλιο έκαμα μονάχα. Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι. Aλλοίμονον, είν' υψηλή το βλέπω, πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα κι απ' το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι ποτέ δεν θ' ανεβώ ο δυστυχισμένος." Είπ' ο Θεόκριτος "Aυτά τα λόγια 4 / 8
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι. Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει νάσαι υπερήφανος κ' ευτυχισμένος. Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα. Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει. Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο πρέπει με το δικαίωμά σου νάσαι πολίτης εις των ιδεών την πόλι. Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν. 5 / 8
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης. Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα." Κωνσταντίνος Καβάφης Ερὠτηση Να εντοπίσετε τις θεματικές ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στο ποίημα αυτό και στο ποίημα του Γ. Παυλόπουλου. (Μονάδες 20) ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ!! 6 / 8
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. ο λιτός λόγος, η φυσικότητα του λόγου του, το καθημερινό λεξιλόγιο, οι σκηνοθετικοι χειρισμοί, η κυριαρχια των κύριων προτάσεων, ο πεζολογικός τόνος, το κοφτο, κουβεντιαστό ύφος, η συμβολική γραφή. 2. ο αφηγητής του ποιητικού μύθου γνωρίζει τα πάντα για τις ατέρμονες προσπάθειες όλων των ποιητών ανά τους αιώνες. Έχει μια καθολική εποπτεία του χώρου και του χρόνου, βλέπει από ψηλά αποστασιοποιημένος και αντικειμενικός- όλα όσα έχουν διαδραματιστεί. Άρα, είναι παντογνώστης και δεν ταυτίζεται με τον ποιητή. 3. στιχ.5, 8,9.10,11,14,15,16 4. αυτοί που μπόρεσαν να δουν στο βάθος της πόρτας και να μαγευτούν από τον κόσμο της ποίησης, αισθάνονται ότι δεν μπορούν να απολαύσουν τα αγαθά μεμιάς. Προσπαθούν αδιάκοπα να γευτούν τις χαρές της σα να επρόκειτο για κάτι αναλώσιμο και απτό. Γι αυτό η πόρτα δεν ανοίγει. Η πόρτα κλείνει γιατί η Ποίηση είναι ένα άπιαστο είδωλο. Ένας κόσμος μαγείας και ομορφιάς, και σαν τέτοια είναι αδύνατο να αποκαλυφθεί πλήρως σε κάποιον. Μπόρεσαν λοιπόν να πάρουν μια γεύση από τα αγαθά της Ποίησης, αλλά αυτή δεν θα μπορούσε να είναι ποτέ αρκετή. Γι' αυτούς η πόρτα δεν ανοίγει ποτέ ολότελα. Μένει κλειστή και τους προκαλεί αδιάλειπτα να την ανοίξουν, να φτιάξουν αντικλείδια, να γράψουν ποιήματα. Κι έτσι, στην ουσία, χωρίς συχνά να το συνειδητοποιούν, εισχωρούν στον κόσμο της ποίησης. 5. Το ποίημα του Καβάφη, όπως και αυτό του Παυλόπουλου ανήκουν στα ποιήματα της «ποιητικής», γιατί το πρώτο αναφέρεται στη προσπάθεια κατάκτησης της ποιητικής δημιουργίας ενώ το δεύτερο, προσπαθώντας να δώσει έναν ορισμό της ποίησης, οδηγεί ακριβώς στο ίδιο θέμα της ποιητικής απόπειρας. 7 / 8
Οι θεματικές ομοιότητες των δύο ποιημάτων είναι: πως και τα δύο ποιήματα αποτελούν μία απόπειρα κατάκτησης του χώρου της ποίησης,άρα και της ποιητικής δημιουργίας επίσης εν γένει, παρουσιάζεται το δύσκολο έργο της προσέγγισης της ποίησης ως σύνολο, καθώς στον Παυλόπουλο η «πόρτα της κλείνει» ενώ για τον Ευμένη φαντάζει άπιαστο όνειρο ν ανεβεί στην σκάλα της ποίησης. δηλώνεται με τον ίδιο τρόπο και στα δύο ποιήματα το σημαντικό έργο της, έστω και μικρής, ποιητικής δημιουργίας γιατί στον Παυλόπουλο παρομοιάζεται με αντικλείδια ενώ για τον Καβάφη θεωρείται κατόρθωμα το να πατήσει κάποιος στη σκάλα της ποίησης. Οι θεματικές διαφορές τους είναι: στο μεν ποίημα του Παυλόπουλου η ποίηση προετοιμάζεται με πόρτα ανοιχτή η οποία κλείνει όταν οι ποιητές προσπαθούν να την ανοίξουν, ενώ στο ποίημα του Καβάφη η ποίηση είναι μια πολιτεία που χρειάζεται κόπο για να την κατακτήσει κάποιος. στον Καβάφη η προσπάθεια της δημιουργίας προετοιμάζεται με το ανέβασμα μιας σκάλας, σκαλί το σκαλί που το καθένα συμβολίζει και ένα ποίημα, ενώ στον Παυλόπουλο η προσπάθεια αυτή παρομοιάζεται με ένα αντικλείδι που προσπαθεί ν ανοίξει την πόρτα της ποίησης. 8 / 8