ΕΜΠ: Ερευνητικό Έργο 62/2423

ΕΜΠ: Ερευνητικό Έργο 62/2423 «Διερεύνηση της δυνατότητας κατασκευής έργων αποταμίευσης ενέργειας μέσω άντλησης σε περιοχές του Ελληνικού Διασυνδεδεμένου Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας» Χρηματοδότης: Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Ι.Π. Στεφανάκος Δρ. Πολιτικός μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ Ε.Ε. Ράμπιας Πολιτικός μηχανικός, MSc., Υποψ. Διδάκτορας ΕΜΠ Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 1

Στόχοι του Ερευνητικού Προγράμματος διερεύνηση της δυνατότητας προσθήκης συγκροτημάτων άντλησης-ταμίευσης- ης ης παραγωγής σε υπάρχοντες ταμιευτήρες Υδροηλεκτρικών Έργων ή σε υπάρχοντες ταμιευτήρες άλλων χρήσεων. κύριος στόχος η διευκόλυνση της μαζικής παραπέρα ρ διείσδυσης Αιολικής Ενέργειας στο Ελληνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα Ηλεκτρικής Ενέργειας. Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 2

Φάσεις του Ερευνητικού Προγράμματος Φάση Α Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά Φάση Β Μεμονωμένα Υδροηλεκτρικά Έργα Φάση Γ Λοιποί μεγάλοι ταμιευτήρες άλλων χρήσεων, σε συνδυασμό με δεύτερο άνω ή κάτω νέο ταμιευτήρα Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 3

Ταμιευτήρες στην Ελλάδα (με Ύψος Φράγματος >15 m ή με Όγκο Ταμιευτήρα >3 hm 3 ) 145 στο σύνολο της χώρας 110 στην ηπειρωτική χώρα και τα διασυνδεδεμένα νησιά 36 με ταμιευτήρα >3 hm 3 Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 4

36 Ταμιευτήρες για Αντλητικά (1) (με όγκο ταμιευτήρα >3 hm 3 ) Όνομα Ύψος Όγκος Όγκος Επιφάνεια Φάση Όνομα Τύπος Σκοπός α/α φράγματος Νομός φράγματος φράγματος ταμιευτήρα ταμιευτήρα Κύριος έργου έργου ποταμού φράγματος (ταμιευτήρα) (m) (x 1000m 3 ) (hm 3 ) (x 1000m 2 (Εγκ. Ισχύς ΥΗΕ) ) 1 Αγ. Βαρβάρα u (2007) Αλιάκμονας Ημαθίας TE 20.1 1,000 3.0 900 HISR (0.92 MW) ΔΕΗ 2 Αγιονέρι c χ. Ελασσόνας Λάρισσας ER 48.0 542 16.0 Ι ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ. ΑΝ 3 Αρτζάν-Αμάτοβο c άντληση από περιμετρική 8,2 + τάφρος Κιλκίς TE τάφρο "Αγιάκ" στεγανότητας 1,800 9.0 1,660 I ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ. 4 Αστερίου c Παραπείρος Αχαΐας TE 75.0 6,600 44.0 S ΥΠΕΧΩΔΕ (ΕΥΔΕ/ΟΣΥΕ) 5 Ασώματα u (1985) Αλιάκμονας Ημαθίας TE 52.0 1,450 10.0 2,600 HI (108 MW) ΔΕΗ 6 Γρατινή u (2002) Ρδό Ροδόπης TE 53.0 1682 1,682 12.8 982 S, υδροδότηση η ΑΗΣ Κομοτηνής ΔΕΗ 7 Γυρτώνη c Πηνειός Λάρισσας PG 15.0 36 5.0 1,300 Ι ΥΠΕΧΩΔΕ 8 Εύηνος u (2001) Εύηνος Αιτωλοακαρνανίας TE 126.0 14,000 113.0 S ΕΥΔΑΠ 9 Θησαυρός u (1996) Νέστος Δράμας ER 172.0 12,000 565.0 20,000 HIC (381 MW) ΔΕΗ 10 Ιασίου c χ.ιασίου Ροδόπης ER 52.55 1390 1,390 23.22 I Περιφέρεια Α. Μακεδονίας & Θράκης 11 Ιλαρίωνας c Αλιάκμονας Κοζάνης TE 130.0 8,800 412.0 18,000 ΗSI (156+2 MW) ΔΕΗ 12 Καλύβα-Κομαρών c Ρέμα Καλύβα Έβρου TE 38.5 750 8.5 633 I Περιφέρεια Α. Μακεδονίας & Θράκης 13 Καστράκι u (1969) Αχελώος Αιτωλοακαρνανίας ΤΕ 96.0 5,218 53.0 24,200 HIS (320 ΜW) ΔΕΗ 14 Κρεμαστά u (1965) Αχελώος Ευρυτανίας & Αιτωλοακαρνανίας ΤΕ 165.0 8,170 2,805.0 80,600 Η (437 ΜW) ΔΕΗ 15 Λάδωνας u (1955) Λάδωνας Αρκαδίας PG 56.0 34 46.2 4,000 H (70 MW) ΔΕΗ 16 Λευκόγεια u (1994) χ. Μυλόρεμα & Κρυονέρι Δράμας TE 41.0 835 12.0 1,192 SI ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ. 17 Μαραθώνα u (1931) Χάραδρος ρ Αττικής PG 63.0 179 41.0 S ΕΥΔΑΠ Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 5

36 Ταμιευτήρες για Αντλητικά (2) (με όγκο ταμιευτήρα >3 hm 3 ) α/α Όνομα φράγματος (ταμιευτήρα) Φάση έργου Όνομα ποταμού Νομός Τύπος φράγματος Ύψος φράγματος (m) Όγκος φράγματος (x 1000m 3 ) Όγκος ταμιευτήρα (hm 3 ) Επιφάνεια ταμιευτήρα (x 1000m 2 ) Σκοπός (Εγκ. Ισχύς ΥΗΕ) Κύριος έργου 18 Μαρμαρά c Ακροπόταμος Καβάλας ER 45.0 500 5.0 I Νομαρχία ΔΕΒ 19 Μεσοχώρα c Αχελώος Τρικάλων CFRD 150.0 5,000 228.0 7,800 H (160 MW) ΔΕΗ 20 Μόρνος u (1981) Μόρνος TE 125.0 17,000 722.0 SI ΕΥΔΑΠ 21 Παπαδιά c χ. Γεροπόταμος Φλωρίνης ER 67.0 3,500 14.0 I & ψύξη ΑΗΣ Μελίτης (0.5 MW) ΔΕΗ 22 Πηγές Αώου u (1989) Αώος Ιωαννίνων ER 78.0 3,000 145.0 11,500 H (210 MW) ΔΕΗ 23 Πηνειός Ηλείας u Πηνειός Ηλείας TE 53.0 11,600 380.0 I Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 24 Πλατανόβρυση u (1998) Νέστος Δράμας RCC 95.0 450 12.0 3,300 ΗΙ (108 MW) ΔΕΗ 25 Πολύφυτο u (1974) Αλιάκμονας Κοζάνης ER 112.0 3,459 1,020.0 74,000 HISC (375 MW) ΔΕΗ 26 Πουρνάρι u (1981) Άραχθος Άρτας ΤΕ 87.0 9,000 303.0 20,600 Η (300ΜW) ΔΕΗ 27 Πουρνάρι ΙΙ u (1998) Άραχθος Άρτας TE 15.0 700 3.6 650 αναρρύθμιση, HI (33.6 MW) ΔΕΗ 28 Πραμόριτσα u (2007) Πραμόριτσα Κοζάνης ER 57.0 630 5.6 296 SHI ΔΤΥ Νομαρχίας 29 Σμόκοβο u (1996) Σοφαδίτης Καρδίτσας ER 104.0 3,000 137.0 Ι (Η) (10 MW) Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 30 Στράτος u (1988) Αχελώος Αιτωλοακαρνανίας TE 26.0 2,800 11.0 8,400 HI (150 MW) ΔΕΗ Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 6

36 Ταμιευτήρες για Αντλητικά (3) (με όγκο ταμιευτήρα >3 hm 3 ) Όνομα φράγματος (ταμιευτήρα) Φάση έργου Όνομα ποταμού Τύπος φράγματος Ύψος φράγματος (m) Όγκος φράγματος Όγκος ταμιευτήρα Επιφάνεια ταμιευτήρα Σκοπός (Εγκ. Ισχύς ΥΗΕ) α/α Νομός Κύριος έργου (x 1000m 3 ) (hm 3 ) (x 1000m 2 ) 31 Συκιά c Αχελώος Τρικάλων- Καρδίτσας-Άρτας TE 170.0 12,400 502.0 12,800 HI (126.5 MW) Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 32 Σφηκιά u (1985) Αλιάκμονας Ημαθίας ER 82.0 1,620 18.0 4,300 H (315 MW) ΔΕΗ 33 Τάκα c Αρκαδίας 12.0 ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ. 34 Ταυρωπός u (1973) Ταυρωπός (Αχελώος) Καρδίτσας VA 83.0 100 300.0 25,200 HISR (130 MW) ΔΕΗ 35 Τριανταφυλλιά c χ. Τριανταφυλλιάς Φλωρίνης ER 75.0 2,700 10.1 486 IS Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 36 Φενεός (Δόξα Φενεού) u (1996) χ. Δόξα Κορινθίας TE 56.0 683 5.2 509 I ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ. 3 hm 3 <=V<5 V hm 3 Έτος κατασκευής: το έτος ολοκλήρωσης του φράγματος Φάση Έργου: c (under construction): υπό κατασκευή u(inuse):σε use): φάση λειτουργίας Τύπος Φράγματος ER (rockfill): λιθόρριπτο TE (earthfill): χωμάτινο PG (gravity): βαρύτητας VA (arch): τοξωτό MV (multi arch): τοξωτό πολλαπλής καμπυλότητας RCC (roller compacted concrete): κυλινδρούμενου σκυροδέματος YΠΟΜΝΗΜΑ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ CFRD (concrete faced rockfill dam): λιθόρριπτο με ανάντη πλάκα σκυροδέματος CB (buttress): αντηρριδωτό Ύψος φράγματος: το μέγιστο ύψος του φράγματος από τη θεμελίωση ως τη στέψη Όγκος ταμιευτήρα: ο όγκος του ταμιευτήρα του φράγματος στην ΑΣΛ (με κόκκινο ο ωφέλιμος όγκος) Σκοπός C (Flood Control): αντιπλημμυρική προστασία F (Fire control): αντιπυρική προστασία G (Groundwater recharge): εμπλουτισμός υδροφόρου ορίζοντα H (hydropower): ηλεκτροπαραγωγή I (Irrigation): άρδευση N (Navigation): ναυσιπλοΐα R (Recreation): αναψυχή S (Water Supply): ύδρευση T (Tailings): φράγμα τελμάτων Τύπος υπερχειλιστή MS (masonry): λιθόδετο L: υπερχειλιστής (χωρίς ρ ς θυροφράγματα) ρφργμ ) FSHD (face symmetrical hardfill dam): σκληρού επιχώματος V: εκχειλιστής (με θυροφράγματα) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 7

Αθήνα, Χαλκίδα, 2010 2009 Προσυνεδριακή Συνέδριο ΤΕΕ Εκδήλωση για την Ενέργεια, ΤΕΕ, 8-10 10-11 Μαρτίου Απριλίου 8

Αθήνα, Χαλκίδα, 2010 2009 Προσυνεδριακή Συνέδριο ΤΕΕ Εκδήλωση για την Ενέργεια, ΤΕΕ, 8-10 10-11 Μαρτίου Απριλίου 9

Αθήνα, Χαλκίδα, 2010 2009 Προσυνεδριακή Συνέδριο ΤΕΕ Εκδήλωση για την Ενέργεια, ΤΕΕ, 8-10 10-11 Μαρτίου Απριλίου 10

Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 11

Ταξινόμηση των τριάντα έξι Ταμιευτήρων για Αντλητικά (1) α) Από πλευράς φάσης του έργου 23 έργα είναι σε λειτουργία (u) 13 έργα είναι σε κατασκευή (c) β) Από πλευράς ιδιοκτησίας του έργου 18 έργα ανήκουν στη ΔΕΗ (16 ΥΗΕ, 2 ψύξης) 6 έργα ανήκουν στο ΥΠΕΧΩΔΕ 5 έργα ανήκουν στο ΥΠΑΓΑΝ 3 έργα ανήκουν στην ΕΥΔΑΠ 2 έργα ανήκουν σε Περιφέρειες 2 έργα ανήκουν σε Νομαρχίες Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 12

Ταξινόμηση των τριάντα έξι Ταμιευτήρων για Αντλητικά (2) γ) Από πλευράς χρήσης του έργου γ 1 ) Απλής σκοπιμότητας γ 2 ) Πολλαπλής σκοπιμότητας 9 έργα είναι μόνο για άρδευση (Ι) 6 έργα είναι μόνο για υδροηλεκτρική παραγωγή (H) 4 έργα είναι μόνο για ύδρευση (S) 6 έργα είναι για HI 4 έργα είναι για SI 3 έργα είναι για HIS 1 έργο είναι για HI και αντιπλημμυρικό (C) 1 έργο είναι για HIS και αντιπλημμυρικό (C) 2 έργα είναι για HIS και αναψυχή (R) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 13

Φάση Α : : Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά Αξιοποίηση ήδη λειτουργούντων ΥΗΕ Υπάρχουν ο άνω και ο κάτω ταμιευτήρας Υπάρχει ο σταθμός παραγωγής Αξιοποίηση εκκενωτών πυθμένα, αγωγών προσαγωγής και υδροληψιών Ελαχιστοποίηση παρεμβάσεων Κατασκευή αντλιοστασίου μόνο Βελτίωση λειτουργίας υπαρχόντων έργων Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 14

Φάση Α : : Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά Επτά ζεύγη Υδροηλεκτρικών σε σειρά Πουρνάρι ΙΙ-Πουρνάρι Στράτος-Καστράκι Καστράκι-Κρεμαστά Κρ ά Αγ. Βαρβάρα-Ασώματα Ασώματα-Σφηκιά Τέμενος-Πλατανόβρυση Πλατανόβρυση-Θησαυρός Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 15

Προσθήκη Αντλιοστασίου (1) Πουρνάρι ΙΙ - Πουρνάρι (κάτοψη) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 16

Προσθήκη Αντλιοστασίου (1) Πουρνάρι ΙΙ - Πουρνάρι (τομή) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 17

Προσθήκη Αντλιοστασίου (2) Στράτος - Καστράκι (κάτοψη) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 18

Προσθήκη Αντλιοστασίου (3) Καστράκι - Κρεμαστά (κάτοψη) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 19

Προσθήκη Αντλιοστασίου (3) Καστράκι - Κρεμαστά (τομή) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 20

Προσθήκη Αντλιοστασίου (4) Πλατανόβρυση-Θησαυρός (κάτοψη) 35.20 17.6 Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 21

Προσθήκη Αντλιοστασίου (4) Πλατανόβρυση-Θησαυρός (τομή) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 22

Στοιχεία Αντλιοστασίων Φάση Α : Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά ΑΝΑΝΤΗ ΕΡΓΟ ΙΣΧΥΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ (MW) ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΑΝΤΛΗΤΙΚΟΥ ( ) ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ MW ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ( ) ( ) ( ) ΠΟΥΡΝΑΡΙ 40,2 18.860.000 469.000 ΚΡΕΜΑΣΤΑ 135,3 60.330.000 446.000 ΚΑΣΤΡΑΚΙ Α 81,6 37.150.000 455.000 ΚΑΣΤΡΑΚΙ Β 116,6 46.550.000 399.000 ΣΦΗΚΙΑ 22,4 10.430.000 466.000 ΑΣΩΜΑΤΑ 11,0 13.260.000 1.205.000 ΘΗΣΑΥΡΟΣ 50,4 38.720.000 768.000 ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗ 21,8 17.270.000 792.000 Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 23

Συμπεράσματα (1) Φάση Α : Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά Μπορούν να εγκατασταθούν: επτά (7) αντλητικά συγκροτήματα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περί τα 400 ΜW με το μέσο κόστος της εγκατεστημένης ισχύος να διαμορφώνεται περί τα 520.000000 /MW Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 24

Συμπεράσματα (2) Φάση Α : Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά Το σύνολό τους τα επτά αντλιοστάσια χωροθετούνται σε άμεση γειτνίαση ή στην ευρύτερη περιοχή των ήδη σε λειτουργία υδροηλεκτρικών Οι καταθλιπτικοί αγωγοί άντλησης και οι κατασκευές εκφόρτισης, είναι στο μεγαλύτερο τμήμα τους υπόγειοι και αξιοποιούν ήδη υπάρχουσες κατασκευές (εκκενωτές πυθμένα, σήραγγες εκτροπής και υδροληψίες) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 25

Συμπεράσματα (3) Φάση Α : Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά Δεν θα υπάρξουν κατά την κατασκευή, νέες πρόσθετες σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις πέραν αυτών που αντιμετωπίστηκαν κατά την κατασκευή των ήδη σε λειτουργία έργων Η προσθήκη των παραπάνω αντλητικών συγκροτημάτων όχι μόνον δεν δυσκολεύουν την λειτουργία των υπαρχόντων υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, αλλά σε μερικές περιπτώ- σεις βελτιώνουν σημαντικά και την λειτουργικότητα υφιστάμενων κατασκευών τους Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 26

Συμπεράσματα (4) Φάση Α : Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά Στους εκκενωτές πυθμένα των ΥΗΕ Πουρναρίου, ρ, Ασωμάτων και Θησαυρού μεταφέρεται ο μηχανισμός ελέγχου της ροής τους σε ανοιχτό χώρο εκτός των σηράγγων Κατά συνέπεια αναμένεται να υπάρξει και πρόσθετο, πέραν του καθαρού οικονομικού, ενδιαφέρον της ΔΕΗ για την υλοποίηση των υπόψη αντλητικών συγκροτημάτων Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 27

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ (1) Αξιοποίηση ενός ήδη λειτουργούντος ταμιευτήρα ως κάτω ταμιευτήρα άντλησης Νέος άνω ταμιευτήρας ή δεξαμενή Δεν χρησιμοποιείται υπάρχων σταθμός Σημαντικές παρεμβάσεις ρμβ Κατασκευή αναστρέψιμου έργου Ελάχιστη επίδραση στην λειτουργία του υπάρχοντος έργου Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 28

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ (2) 1. Έργα με άνω Ταμιευτήρα Επιδιωκόμενος ωφέλιμος όγκος ταμιευτήρα από 2x10 6 έως 5x10 6 m 3 Ύψος πτώσεως 200-300 m 12ωρη αντλητική λειτουργία,, με βάση την οποία καθορίζεται η παροχή άντλησης Φράγμα από σκληρό επίχωμα Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 29

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ (3) 2. Έργα με άνω Δεξαμενή Επιδιωκόμενος ωφέλιμος όγκος δεξαμενής από 200x10 3 m 3 έως 500x10 3 m 3 Ύψος πτώσεως 300-500 m 6ωρη αντλητική λειτουργία, με βάση την οποία καθορίζεται η παροχή άντλησης Ύψος περιμ. τοίχου δεξαμενής 6,0-8,0 m Διπλός αγωγός προσαγωγής για δυνατότητα ταυτόχρονης άντλησης και παραγωγής Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 30

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ (4) 3. Έργα με άνω Ταμιευτήρα ή άνω Δεξαμενή Σταθμός παραγωγής υπόγειος με βύθιση άξονα μονάδων ~20 m κάτω από την ΕΣΛ του κάτω ταμιευτήρα Κατασκευαστικοί λόγοι επιβάλλουν επιλογή κάτω ταμιευτήρων με μικρή διακύμανση στάθμης (6-7 m), αλλά και με σημαντικό ωφέλιμο όγκο Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 31

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ (5) Έργα με κάτω Ταμιευτήρα που έχει μικρή διακύμανση στάθμης Άραχθος: Πουρνάρι ΙΙ Αχελώος: Καστράκι - Στράτος Αλιάκμονας: Αγ. Βαρβάρα - Ασώματα - Σφηκιά Νέστος: Τέμενος - Πλατανόβρυση Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 32

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ (το Καστράκι) Ο ταμιευτήρας Καστρακίου έχει σχεδιαστεί με διακύμανση στάθμης μόνο 2,2 m και ωφέλιμο όγκο 53x10 6 m 3 Με την προγραμματιζόμενη μ προσθήκη ανατρε- πομένων θυροφραγμάτων στον υπερχειλιστή, ύψους 1,8 m, θα έχει διακύμανση στάθμης 4,0 m και ωφέλιμο όγκο 97x10 6 m 3 (αύξηση 83%) Άρα θα μπορεί να υποστηρίξει πολλά αναστρέψιμα (προτείνονται εδώ επτά, 4 με ταμιετήρα 3 με δεξαμενή, συν. ωφέλιμου όγκου 12,2x10 6 m 3 ) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 33

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ (το Πουρνάρι ΙΙ) Ο ταμιευτήρας του Πουρναρίου ΙΙ έχει σχεδιαστεί με διακύμανση στάθμης 6,0 m και ωφέλιμο όγκο περίπου 4x10 6 m 3 Με προσθήκη ανατρεπομένων θυροφραγμάτων στον υπερχειλιστή, ύψους 1,8 m, θα έχει διακύμανση στάθμης 7,8 m και ωφέλιμο όγκο 5,2x10 6 m 3 (αύξηση 30%) Άρα θα μπορεί να υποστηρίξει αναστρέψιμα (προτείνονται εδώ δύο, 1 με ταμιετήρα και 1 με δεξαμενή, συν. ωφέλιμου όγκου 2,8x10 6 m 3 ) Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 34

Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 35

Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 36

Αθήνα, Χαλκίδα, 2010 2009 Προσυνεδριακή Συνέδριο ΤΕΕ Εκδήλωση για την Ενέργεια, ΤΕΕ, 8-10 10-11 Μαρτίου Απριλίου 37

Φάση Β : Μεμονωμένα μ ΥΗΕ Δύο από από τα αναστρέψιμα στον π. Αχελώο Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 38

Φάση Β : Μεμονωμένα ΥΗΕ Νέα Αναστρέψιμα στον π. Αλιάκμονα- Ταμιευτήρας Σφηκιάς Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 39

Φάση Β : Μεμονωμένα ΥΗΕ Νέα Αναστρέψιμα στον π. Αλιάκμονα- Ταμιευτήρας Ασωμάτων Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 40

Φάση Β : Μεμονωμένα ΥΗΕ Αναστρέψιμα στον π. Άραχθο Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 41

Φάση Β : Μεμονωμένα ΥΗΕ Νέα Αναστρέψιμα στον π. Νέστο Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 42

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ Άνω ταμιευτήρας με φράγμα Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 43

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ Άνω δεξαμενή με περιμετρικό τοίχο Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 44

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ Μηκοτομή Συστήματος Παραγωγής Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 45

Φάση Β : : Μεμονωμένα ΥΗΕ Μηκοτομή Συστήματος Παραγωγής Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 46

Στοιχεία Αναστρεψίμων Φάση Β : Μεμονωμένα ΥΗΕ Υπάρχον Ονομασία Είδος V ωφ H max. Q Ισχύς Συνολικό Μοναδιαίο Κατάντη Αναστρέψιμου Άνω (x10 6 m 3 ) γεωμετρ. (m 3 /s) (άντλησης) Κόστος Κόστος Έργο Έργου Ταμιευτήρα (m) (MW) (εκατ. ) ( /ΜW) Καστράκι Αλευράδα Ταμιευτήρας 5,000 198 115 272 166 610 Σομπόρεμα Ταμιευτήρας 2000 2,000 288 46 153 91 595 Τσουγκάρια Δεξαμενή 0,420 224 20 52 47 904 Φίλος Δεξαμενή 0,488 484 23 131 91 695 Δαιμονοπύργια Ταμιευτήρας 1980 1,980 226 46 124 Πετούλια Ταμιευτήρας 1,900 238 44 124 Μέγας Κάμπος Δεξαμενή 0,360 373 17 74 Στράτος Σιόλου Δεξαμενή 0,36`0 241 11 32 Σφηκιά Μικρή Σάντα Δεξαμενή 0,330 504 15 89 65 730 Αγ. Παρασκευή Δεξαμενή 0,336 434 17 84 60 714 Ασώματα Πολύδενδρο Δεξαμενή 0,465 369 22 92 65 707 Πουρνάρι ΙΙ Συκαμινέα Ταμιευτήρας 2,000 150 46 85 Γραμμενίτσα Δεξαμενή 0,783 156 37 68 Πλατανόβρυση Λεπτοκαρυές Δεξαμενή 0,121 323 5,6 20 Τέμενος Άρπα Δεξαμενή 0,110 203 5,1 12 Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 47

Συμπεράσματα Φάση Β : Μεμονωμένα Υδροηλεκτρικά Μπορούν να εγκατασταθούν: Δεκαπέντε (15) αναστρέψιμα συγκροτήματα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περί τα 1400 ΜW με το μέσο κόστος της εγκατεστημέ- νης ισχύος να διαμορφώνεται περί τα 710.000 /MW Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 48

Ευχαριστούμε Ι.Π. Στεφανάκος Δρ. Πολιτικός μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ Ε.Ε. Ράμπιας Πολιτικός μηχανικός, MSc., Υποψ. Διδάκτορας ΕΜΠ Αθήνα, 2010 Συνέδριο ΤΕΕ για την Ενέργεια, 8-10 Μαρτίου 49