Πανεπιστημιακό άσος Ταξιάρχη

Πανεπιστημιακό άσος Ταξιάρχη

Η ιοίκηση Πανεπιστημιακού άσους Το Πανεπιστημιακό άσος Ταξιάρχη Βραστάμων καταλαμβάνει έκταση 58.000 στρεμμάτων στο κεντρικό τμήμα της Χαλκιδικής, στο όρος Χολομώντα σε υπερθαλάσσιο ύψος από 320-1165 μέτρα μεταξύ των παραλλήλων με γεωγραφικό πλάτος 40 23" - 40 28" γεωγραφικό μήκος 23 28" - 23 34". Το δάσος παραχωρήθηκε το 1934 από το Υπουργείο Γεωργίας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με σκοπούς εκπαιδευτικούς ερευνητικούς. ιοικητικά ανήκει στο Ταμείο ιοικήσεως ιαχειρίσεως Πανεπιστημιακών ασών (Νομικό Πρόσωπο ημοσίου ικαίου) Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με έδρα τη Σχολή της ασολογίας Φυσικού Περιβάλλοντος στον Φοίνικα Θεσσαλονίκης. Από το έτος 1951 που ιδρύθηκε η υπηρεσία εξής, η ιοίκηση Πανεπιστημιακού άσους διαχρονικά υλοποιεί ς σκοπούς της παραχώρησης που είναι: 1. Να δημιουργεί υποδομές έτσι ώστε οι φοιτητές της ασολογίας να πραγματοποιούν την πρακτική ς άσκηση στην ύπαιθρο. 2. Να δημιουργεί υποδομές για την ανάπτυξη πειραματικών επιφανειών από το ερευνητικό προσωπικό Πανεπιστημίου. 3. Να εφαρμόζει πρότυπες διοικητικές διαχειριστικές μεθόδους για τη δημιουργία ενός ξεχωριστού δασοκτήματος, με ταυτόχρονη βελτίωση ξυλώδους κεφαλαίου 4. Να δημιουργεί υποδομές προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων από διάφορους κινδύνους ιδίως των πυρκαγιών. 5. Να δημιουργεί υποδομές ριστικής ανάπτυξης ορεινού όγκου της Χαλκιδικής.

Φυσικές συνθήκες δάσους Πετρογραφικές Κλιματικές συνθήκες Στην περιοχή Πανεπιστημιακού άσους απαντώνται πετρώματα όπως χαλαζίτες, φυλλίτες, ασβεστολιθικοί σχιστόλιθοι, γνεύσιοι κ.α. Το έδαφος δε προερχόμενο από την αποσάθρωση πετρωμάτων παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφίας με αποτέλεσμα να φιλοξενεί διαφορετική βλάστηση. Το κλίμα της περιοχής είναι το μεσογειακό προς το ηπειρωτικό. Η μέση θερμοκρασία αέρος είναι σς 11,3 ο C, το δε ετήσιο ύψος βροχής χιονιού ανέρχεται στα 777 mm. Τα μετεωρολογικά δεδομένα λαμβάνονται από μετεωρολογικό κλωβό της ιοίκησης άσους Ταξιάρχη Βραστάμων από το έτος 1974, ενώ παράλληλα λαμβάνονται στοιχεία από υπερσύγχρονο σταθμό. Μέσες Μηνιαίες Θερμοκρασίες σε ο C 70,00 65,00 60,00 55,00 50,00 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 ΟΜΒΡΟΘΕΡΜΙΚΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ Π..ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΠΕΡΙΟ ΟΥ (1974-2011) Ιανουάρ Φεβρουάρ Μάρτιος Απρίλιος Μάϊος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστ Σεπτέμβρ Οκτώβρ Νοέμβρ εκέμβρ 140,00 135,00 130,00 125,00 120,00 115,00 110,00 105,00 100,00 95,00 90,00 85,00 80,00 75,00 70,00 65,00 60,00 55,00 50,00 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 Μέσο Μηνιαίο Υψος Βροχής &Χιονιού σε mm

Φυσικές Συνθήκες άσους. Χλωρίδα Πανίδα. Η βλάστηση της περιοχής αποτελείται κυρίως από φυλλοβόλα δάση κατά τόπους αναδασώσεις κωνοφόρων (30% της έκτασης). Κυρίαρχα δασικά είδη είναι η πλατύφυλλος ρυς, η Οξιά, τα αείφυλλα πλατύφυλλα (Αριά, Ρείκι, Κουμαριά, Πουρνάρι), διάφορα είδη Πεύκης (Μαύρη, Τραχεία Χαλέπιος), Καστανιά κ.ά. Ξεχωριστή θέση έχουν τα δενδρύλλια ελάτης που είναι φυτεμένα σε ιδιωτικούς αγρούς για την παραγωγή Χρισγεννιάτικων δένδρων προσφέρουν πρόσθετο εισόδημα, στον ορεινό πληθυσμό ενώ συγχρόνως προστατεύουν το έδαφος από διάβρωση υποβάθμιση. Το χαμομήλι, τη ρίγανη, το θυμάρι, τις αγριοφραουλιές, βατόμουρα μανιτάρια τα συναντάμε επίσης σε μεγάλη κλίμακα στο δάσος συλλέγονται από πολλούς. Η συλλογή όμως εδώδιμων μανιταριών απαιτεί γνώση εμπειρία, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος τροφικής δηλητηρίασης. Συνολικά υπάρχουν καταγραμμένα πάνω από 1.100 είδη ποωδών ξυλωδών φυτών. Από αυτά 38 είδη υπόκεινται σε καθεστώς προστασίας, ενώ άλλα έχουν ξεχωριστή βιογεωγραφική σημασία. Η πανίδα της περιοχής είναι πλούσια. Στο Πανεπιστημιακό άσος συναντούμε θηλαστικά όπως τον αγριόχοιρο, το λαγό, το ζαρκάδι αλλά είδη αρπακτικών θηλαστικών όπως λύκο, αλεπού, τσακάλι, νυφίτσα, κουνάβι, ασβός, σκίουρο μάλιστα σε ικανοποιητικό αριθμό ώστε να μην κινδυνεύουν από εξαφάνιση. Από την ορνιθοπανίδα, αρπακτικά συναντάμε αρκετά είδη γερακιών λίγα είδη αετών (σφηκιάρης, φιδαετός, γερακίνα, κραγαευτός κ.α.). Συνολικά έχουν καταγραφεί 134 είδη ορνιθοπανίδας, από τα οποία 52 είδη είναι επιδημητικά, 46 αναπαραγόμενοι επισκέπτες, 27 περαστικοί επισκέπτες, 9 χειμερινοί επισκέπτες 4 δεν αναπαράγονται στην περιοχή. Η περιοχή ανήκει στο δίκτυο Natura με τις οδηγίες 92/43/ΕΟΚ 79/409/ΕΟΚ προστατεύεται για τα αρπακτικά πουλιά.

Χαρακτηριστικά άσους - Ξυλοπαραγωγή Οι δασοσκεπείς εκτάσεις δάσους διακρίνονται, ανάλογα με την κυριαρχία των δασοπονικών ειδών, σε 5 διαχειριστικές κλάσεις: α) ιαχ. κλάση Ι: ρυός υπό αναγωγή (Αμιγείς μικτές συστάδες) το 44,02% δάσους β) ιαχ. κλάση ΙΙ: Οξιάς (Αμιγείς μικτές συστάδες Οξιάς) το 7,45% δάσους γ) ιαχ. κλάση ΙΙΙ: Μαύρης Πεύκης (Αμιγείς μικτές συστάδες) το 9,93 % δάσους δ) ιαχ. κλάση IV: Τραχείας Πεύκης (Αμιγείς μικτές συστάδες) το 17,97 % δάσους ε) ιαχ. Κλάση V: Αειφύλλων Πλατυφύλλων (Αμιγείς μικτές συστάδες) το 20,63 δάσους ----------------------------------------------- Με βάση την τελευταία απογραφή δάσους οι πέντε παραπάνω ιαχειριστικές κλάσεις, δίνουν συνολικό ξυλαπόθεμα:

Χαρακτηριστικά άσους - Ξυλοπαραγωγή ασοπονικά Είδη Έκταση (σε ha) Συνολικό Ξυλαπόθεμα (σε κ.μ.) Ξυλαπόθεμα (στο Ha) ρυς 1.921,68 187.125,08 97,37 Οξιά 333,41 60.879,37 182,82 Μαύρη Πεύκη 425,41 103.500,79 243,29 Τραχεία Πεύκη 777,40 150.359,50 193,41 Αείφυλλα Πλατύφυλλα 900,60 43.126,79 47,89 ΣΥΝΟΛΟ: 4.358,50 544.991,53 125,04 ασοπονικά Είδη Έκταση (σε ha) Συνολική Προσαύξηση (σε κ.μ.) Προσαύξηση (στο Ha) ρυς μικτά 1.921,68 6.878,56 3,58 αυτής Οξιά 333,41 1.927,66 5,78 Μαύρη Πεύκη 425,41 3.268,63 7,68 Τραχεία Πεύκη 777,40 4.681,35 6,02 Αείφυλλα 900,60 1.960,86 2,18 Πλατύφυλλα ΣΥΝΟΛΟ: 4.358,50 11.838,50 2,72

ραστηριότητες της Περιοχής Η περιοχή Πανεπιστημιακού άσους είναι ένα αντιπροσωπευτικό δάσος πλατύφυλλων ειδών της ελληνικής επικράτειας. Η αναγέννηση γίνεται με φυσικό τρόπο μόνο σε ακραίες δυσμενείς συνθήκες γίνεται επέμβαση με τεχνητή. Τα κύρια παραγόμενα δασικά προϊόντα είναι τα καυσόξυλα της δρυός, της οξιάς, τωνπεύκων τα ξυλοκάρβουνα. Μικρή θέση έχει η τεχνητή ξυλεία (καδρόνια, σανίδια, παρκέ κλπ). Συνολικά κατ έτος εργάζονται 50-60 δασεργάτες στις διάφορες υλοτομικές εργασίες. Η κτηνοτροφία είναι ένας άλλος μεγάλος τομέας απασχόλησης. Εκτρέφονται αιγοπρόβατα, βοοειδή, χοίροι κοτόπουλα. Πολλές κτηνοτροφικές μονάδες μάλιστα εφαρμόζουν τη βιολογική εκτροφή. Η μελισσοκομία είναι επίσης σημαντικός κλάδος απασχόλησης της περιοχής, όπου παράγεται μέλι άριστης ποιότητας. Απασχόληση ενεργού πληθυσμού Ταξιάρχης Βράσταμα Τομέας Ποσοστό Τομέας Ποσοστό Πρωτογενής 33% Πρωτογενής 42% ευτερογενής 34% ευτερογενής 14% Τριτογενής 28% Τριτογενής 29%

Κτιριακές Υποδομές Στο χώρο Πανεπιστημιακού άσους διαχρονικά έχει κατασκευαστεί ένας ικανοποιητικός αριθμός κτιρίων, που στεγάζουν τα γραφεία της ιοίκησης, το προσωπικό της ιοίκησης, το διδακτικό προσωπικό ς φοιτητές. Το συγκρότημα των φοιτητών διαθέτει αρκετά υπνοδωμάτια, εστιατόριο, εργαστηριακούς αποθηκευτικούς χώρους, δύο συνεδριακές αίθουσες έναν εκθεσιακό χώρο «μουσείο» όπου προβάλλεται η χλωρίδα η πανίδα της περιοχής.

Εκπαίδευση Φοιτητών-Έρευνα Κάθε χρόνο, οι φοιτητές 4ου εξαμήνου της Σχολής ασολογίας Φυσικού Περιβάλλοντος ασκούνται επί ένα μήνα στο δάσος με την καθοδήγηση διδακτικού προσωπικού της Σχολής. Η ασική Βοτανική, η ασική Εδαφολογία, η Λιβαδική Οικολογία, η Τοπογραφία η Υδραυλική των χειμάρρων, είναι μερικά από τα μαθήματα, στα οποία ασκούνται οι φοιτητές στο δάσος. Παράλληλα κατά τη διάρκεια όλου ές, μεταπτυχιακοί φοιτητές, διδακτικό ερευνητικό προσωπικό πραγματοποιούν πλήθος δασικών ερευνών.

Τα χωριά Ταξιάρχης Βράσταμα Ο Ταξιάρχης είναι κτισμένος σε απόσταση 3 χιλιόμετρα από τη ιοίκηση Πανεπιστημιακού άσους. Η παράδοση τον συνδέει με το Άγιο Όρος ειδικότερα με την μονή οχειαρίου το μετόχι Αρχαγγέλου Μιχαήλ που είχε η μονή στο χωριό. Η παλαιότερη ονομασία ήταν Λόκοβη επίσημα ονομάστηκε Ταξιάρχης το 1928 από τον προστάτη Άγιο χωριού, Αρχάγγελο Μιχαήλ. Απέχει 25 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο ο πληθυσμός είναι άνω των 1.100 κατοίκων. Τα αξιοθέατα χωριού Ταξιάρχη είναι η μεγάλη βρύση Σιποτούρα που βρίσκεται στην είσοδο χωριού, το Κάτω Πηγάδι, η πετρόκτιστη πλατεία, η βασιλική με τρούλο Εκκλησία, το εκκλησιαστικό μουσείο, διάφορες παραδοσιακά κτισμένες κατοικίες πλήθος εκκλησίες ξωκλήσια διάσπαρτα μέσα γύρω από το χωριό. Τα Βράσταμα είναι ημιορεινό χωριό με 793 κατοίκους. Απέχει από τον Πολύγυρο 11 χλμ. Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η ελαιοκομία, η μελισσοκομία, η κτηνοτροφία, η υλοτομία τα ξυλοκάρβουνα. Στα Βράσταμα παρασκευάζεται ένα ποτό (είδος τσίπουρου) που το λένε κούμαρο. Τα αξιοθέατα τόπου αυτού είναι η εκκλησία χωριού "Ευαγγελισμός της Θεοτόκου" το σπήλαιο Οσίου Ευθυμίου, που βρίσκεται σε ένα πανέμορφο μέρος περιτριγυρισμένο από καταρράκτες πλατάνια. Εκεί ασκήτεψε ο Όσιος Ευθύμιος τώρα υπάρχει η σπηλιά κτισμένη πάνω σε ένα βράχο.