Οδηγία 2000/60/EΚ: Κατευθύνσεις για το σχεδιασμό προγραμμάτων παρακολούθησης Παράδειγμα Εφαρμογής στην Ελλάδα Kostantinos Galanis Environmental Management Expert
Εισαγωγή Περιβαλλοντικός στόχος της Οδηγίας Επίτευξη της καλής κατάστασης όλων των υδάτων το αργότερο έως το έτος 2015 καλή κατάσταση: «κατάσταση επιφανειακού υδάτινου σώματος που χαρακτηρίζεται τουλάχιστον καλή, τόσο από οικολογική, όσο και από χημική άποψη» Οικολογική κατάσταση Βιολογικά ΠΣ Υδρομορφολογικά ΠΣ Φυσικοχημικά ΠΣ Χημική κατάσταση Συγκεντρώσεις ρύπων
Εισαγωγή Σημαντικότεροι σταθμοί στην πορεία υλοποίησης της Οδηγίας: Εναρμόνιση εθνικού δικαίου με τις διατάξεις της Οδηγίας Συγκρότηση αρμοδίων αρχών Αναγνώριση Περιοχών Λεκάνης Απορροής Ποταμού (ΠΛΑΠ) Σχεδιασμός δικτύων παρακολούθησης Ενεργός συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών Ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού Ανάκτηση κόστους για τις υπηρεσίες ύδατος Σχεδιασμός προγραμμάτων μέτρων Διασυνοριακός χαρακτήρας της διαχείρισης των υδάτων
Εισαγωγή 14 Υδατικά Διαμερίσματα στην Ελλάδα
Σκοπός των προγραμμάτων παρακολούθησης η ταξινόμηση όλων των επιφανειακών υδάτινων σωμάτων σε μία από τις πέντε κλάσεις οικολογικής κατάστασης 5 κλάσεις οικολογικής κατάστασης Υψηλή Καλή Μέτρια Ελλιπής Κακή όχι σε κίνδυνο σε κίνδυνο Τα αποτελέσματα των προγραμμάτων παρακολούθησης καθορίζουν πόσα και ποια υδάτινα σώματα θα περιληφθούν στα προγράμματα μέτρων και στα σχέδια διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού.
Άρθρο 8 Παρακολούθηση Τα προγράμματα παρακολούθησης καλύπτουν: Για τα επιφανειακά ύδατα: τον όγκο και τη στάθμη ή τον ρυθμό ροής στο μέτρο που αφορά στην οικολογική και χημική τους κατάσταση την οικολογική και χημική τους κατάσταση
Προϋποθέσεις παρακολούθησης Άρθρο 5 Ανάλυση χαρακτηριστικών ΠΛΑΠ 1. Επισκόπηση πιέσεων (ανθρωπογενών δραστηριοτήτων) Οικονομική ανάλυση χρήσης ύδατος Η Αξιολόγηση Κινδύνου μη επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων της Οδηγίας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον αρχικό σχεδιασμό των προγραμμάτων παρακολούθησης
Προϋποθέσεις παρακολούθησης Τυποχαρακτηριστικές Συνθήκες Αναφοράς: 2. αδιατάρακτες ή σχεδόν αδιατάρακτες συνθήκες υπόκεινται σε ελάχιστες ή καθόλου πιέσεις από ανθρωπογενείς δραστηριότητες Τόποι υψηλής κατάστασης Χρήση ομοιωμάτων Κρίση εμπειρογνωμόνων Συνδυασμό μεθόδων
Προϋποθέσεις παρακολούθησης Διαβαθμονόμηση: 3. συμβατότητα με τους κανονιστικούς ορισμούς της Οδηγίας συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων της παρακολούθησης μεταξύ των κρατών μελών EQR = πραγματική τιμή τιμή αναφοράς Καθορισμός τιμών των ορίων μεταξύ υψηλής/καλής και καλής/μέτριας κατάστασης
Σχεδιασμός προγραμμάτων παρακολούθησης Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα: Εισηγείται ένα ευέλικτο ιεραρχικό σύστημα για την παρακολούθηση όλων των διαφορετικών τύπων υδάτινων σωμάτων ανά την Ευρώπη Αναζητά τρόπους εναρμόνισης των αποτελεσμάτων της παρακολούθησης παρά επιβολής ενός κοινού συστήματος παρακολούθησης για την ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης των υδάτινων σωμάτων
Design Σχεδιασμός of monitoring προγραμμάτων programmes παρακολούθησης «Κλειδιά» του σχεδιασμού Τι Πως Πότε Πόσο συχνά θα παρακολουθείται
Υδάτινα Σώματα Ένα διακεκριμένο και σημαντικό στοιχείο επιφανειακών υδάτων Βασική μονάδα για την εφαρμογή της Οδηγίας (π.χ. παρακολούθηση, μέτρα, διαχείριση) Τα ΚΜ αποφασίζουν πόσα: υδάτινα σώματα από κάθε τύπο σταθμοί σε κάθε υδάτινο σώμα θα παρακολουθούνται Η ομαδοποίηση επιτρέπεται, αρκεί να διασφαλίζεται ένα αποδεκτό επίπεδο πιστότητας και ακρίβειας στα αποτελέσματα της παρακολούθησης
Ποιοτικά Στοιχεία Λίμνες και Ποταμούς Βιολογικά ΠΣ Φυτοπλαγκτό Μακρόφυτα Φυτοβένθος Βενθικά Μακροασπόνδυλα Ιχθυοπανίδα Η εκτίμηση των τιμών των ΒΠΣ προκύπτει από την παρακολούθηση παραμέτρων ενδεικτικών των ΒΠΣ (π.χ. σύνθεση, αφθονία, βιομάζα και ανθίσεις φυτοπλαγκτού)
Quality Ποιοτικά Elements Στοιχεία Στοιχεία που υποστηρίζουν τα ΒΠΣ Υδρομορφολογικά ΠΣ Φυσικοχημικά ΠΣ π.χ. υδρολογικό καθεστώς μορφολογικές συνθήκες π.χ. θρεπτικές ουσίες συνθετικοί ρύποι Η χρησιμοποίηση μη βιολογικών ενδεικτών μπορεί να δρα συμπληρωματικά με τις βιολογικές παραμέτρους αλλά δεν μπορεί να τις υποκαταστήσει
Συνεπώς Τα προγράμματα παρακολούθησης θα πρέπει να: Εκπληρώνουν τους σκοπούς τους Περιλαμβάνουν επαρκή αριθμό τόπων παρακολούθησης και σε συχνότητες που παρέχουν τα απαιτούμενα επίπεδα ακρίβειας και πιστότητας στα αποτελέσματα Εφαρμόζονται με τρόπο οικονομικά αποδοτικό και επιστημονικά αξιόπιστο
Το Έργο JointWaterS
1. Πρόγραμμα Χρηματοδότησης Το Έργο JointWaterS ανήκει στη Στρατηγική Προτεραιότητα (priority axis) 2 και ειδικότερα στο Μέτρο (Measure) 2.1: «Προώθηση και προστασία της φυσικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής» του Διασυνοριακού Προγράμματος IPA «Ελλάδα- Αλβανία 2007-2013». Τotal budget of the Programme: 27,825,759 Ελλάδα: 15.088.783 (75% EU funding ERDF and 25% national contribution). Aλβανία: the total budget is 12.736,.76. (85% EU funding -15% national contribution.)
Για την Ελλάδα: 2. Εταίρου Έργου
Για την Αλβανία: 2. Εταίρου Έργου
3. Οικονομικά Στοιχεία Έργου Προϋπολογισμός Έργου: 346.763,39 Διάρκεια Έργου: 24 μήνες (λήξη: 12/2014) Π/Υ Ελλάδας: 186.037,19 (επιλέξιμος ο ΦΠΑ) Π/Υ Αλβανίας: 160.726,20 (επιλέξιμος ο ΦΠΑ)
4. Στόχοι Έργου Βασικός στρατηγικός στόχος του έργου είναι η προώθηση της κοινής εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα (Water Framework Directive 2000/60/EC- WFD) 2000/60/ΕΚ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία, ως προς τη διασυνοριακή λεκάνη απορροής του ποταμού Αώου/Vjosa.
4. Στόχοι Έργου Οι Ειδικοί Στόχοι του Έργου αφορούν: (α) στη μεταφορά τεχνογνωσίας σχετικά με τις απαιτήσεις της Οδηγίας και ειδικότερα για την παρακολούθηση των επιφανειακών υδάτων, (β) στον κοινό σχεδιασμό ενός προγράμματος παρακολούθησης των υδάτων του ποταμού, με έμφαση στη διερεύνηση των ανθρωπογενών πιέσεων στο πληθυσμό της ιχθυοπανίδας στην περιοχή, (γ) στην εφαρμογή κοινού προγράμματος παρακολούθησης (μέσω δειγματοληψιών και μετρήσεων) και στην εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με την κατάσταση των επιφανειακών υδάτων της λεκάνης απορροής του ποταμού και τη τάση εξέλιξης της ιχθυοπανίδας, καθώς και (δ) στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου, αλλά και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση επιλεγμένων ομάδων-στόχων σε σχέση με την αειφόρο διαχείριση των υδάτων.
5. Πλάνο Δράσης Έργου
6. Επίσημη Ιστοσελίδα Έργου http://www.jointwaters.eu/el/
7. Υλικό Προώθησης
7. Υλικό Προώθησης
Network design: project area in Greece
Installation of Bourazani station
Installation of Bourazani station
PPC station at Bourazani
100 80 Παρακολούθηση συγκεκριμένων παραμέτρων του νερού Dissolved oxygen DO (% sat) 60 40 20 0 15/05/14 30/05/14 14/06/14 29/06/14 14/07/14 29/07/14 13/08/14 28/08/14 12/09/14 27/09/14 12/10/14 27/10/14 11/11/14 26/11/14 11/12/14 2 Water level Water level (m) 1.5 1 0.5 0 15/05/14 30/05/14 14/06/14 29/06/14 14/07/14 29/07/14 13/08/14 28/08/14 12/09/14 27/09/14 12/10/14 27/10/14 11/11/14 26/11/14 11/12/14 ΝΟ3 (mg/l) 3 NO3 (mg/l-n) 2.5 2 1.5 1 0.5 0 15/05/14 30/05/14 14/06/14 29/06/14 14/07/14 29/07/14 13/08/14 28/08/14 12/09/14 27/09/14 12/10/14 27/10/14 11/11/14 26/11/14 11/12/14
Μέθοδοι δειγματοληψιών Σταθμοί δειγματοληψίας Επιλέχθηκαν 10 σταθμοί δειγματοληψίας Θέσεις δειγματοληψίας στη περιοχή των ποταμών Αώου, Βοϊδομάτη και Σαραντάπορου. Με κόκκινη γραμμή φαίνονται τα όρια του Εθνικού Δρυμού Βίκου Αώου.
Μέθοδοι δειγματοληψιών a. Συλλογή ιχθυοπανίδας - βένθους Ιχθυοπανίδα Ηλεκτραλιεία. Σταθερή αλιευτική προσπάθεια Δείγματα Βένθους Ειδικές απόχες 10 min δειγματοληπτικές προσπάθειες
Greek & Albanian technicians at Albanian station
Anguila anguila (Χέλι) Chondrostoma vardarense (Σύρτης) Luciobarbus albanicus (Μουστακάτο) Rutilus ohridanus (Δροσίνα) Oxynoemacheilus pindus (Πινδoβίνος)
Salmo farioides (Πέστροφα) Alburnoides bipunctatus (Τσιρωνάκι) Squalius platyceps (Τυλινάρι) Barbus prespensis (Μπριάνα Πρέσπας)
Παρακολούθηση Ευχαριστώ για την προσοχή σας