«Μετρήσειςρύπανσηςποταμώνκαιδιακρατική συνεργασία:ο ρόλος του διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος»

Transcript

1 «Μετρήσειςρύπανσηςποταμώνκαιδιακρατική συνεργασία:ο ρόλος του διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος» Καθηγητής Γεώργιος Ζαλίδης Γεωπονική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επιστημονικώς υπεύθυνος Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

2 Περιβαλλοντικός Στόχος Ο οικολογικός-περιβαλλοντικός προσανατολισμός της Ο.Π. εξειδικεύεται στο άρθρο 4 µε τους περιβαλλοντικούς στόχους που είναι για τα: επιφανειακά νερά: η εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής οικολογικής και χημικής κατάστασης (τουλάχιστον «καλής» μέχρι το 2015) (ως επιφανειακά νερά ορίζονται τα ποτάμια, οι λίμνες, τα μεταβατικά και τα παράκτια ύδατα) υπόγεια νερά: η εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής ποσοτικής και χημικής κατάστασης (τουλάχιστον καλής μέχρι το 2015)

3 Πυλώνες Οικολογικής Κατάστασης Ποταμοί Λίμνες Μεταβατικά Παράκτια -Υδατική χλωρίδα -Φυτοπλαγκτόν -Φυτοπλαγκτόν -Φυτοπλαγκτόν Βιολογικά στοιχεία -Βενθικά ασπόνδυλα -Ιχθυοπανίδα -Υδατική χλωρίδα -Βενθικά ασπόνδυλα -Ιχθυοπανίδα -Υδατική χλωρίδα -Βενθικά ασπόνδυλα -Ιχθυοπανίδα -Υδατική χλωρίδα -Βενθικά ασπόνδυλα Υδρομορφολογικά στοιχεία (που υποστηρίζουν τα βιολογικά) -Υδρολογικό καθεστώς -Συνέχεια ποταμού -Μορφολογικές συνθήκες -Υδρολογικό καθεστώς -Μορφολογικές συνθήκες -Μορφολογικές συνθήκες -Παλιρροιακό καθεστώς -Μορφολογικές συνθήκες -Παλιρροιακό καθεστώς Χημικά φυσικοχημικά στοιχεία (που υποστηρίζουν τα βιολογικά) -Γενικά (π.χ. αλατότητα, οξυγόνωση, θρεπτικά) - Ρύποι προτεραιότητας -Γενικά (π.χ. αλατότητα, οξυγόνωση, θρεπτικά) - Ρύποι προτεραιότητας -Γενικά (π.χ. αλατότητα, οξυγόνωση, θρεπτικά) - Ρύποι προτεραιότητας -Γενικά (π.χ. αλατότητα, οξυγόνωση, θρεπτικά) - Ρύποι προτεραιότητας

4 Παρακολούθηση Αναγκαιότητα: ιάσπαρτα δεδομένα Νομοθεσία, Εκθέσεις αναφορών προς την Ε.Ε. Χαρακτηριστικά: Εργαλείο διαχείρισης των φυσικών οικοσυστημάτων Εκτίμηση της κατάστασης του περιβάλλοντος Αξιολόγηση της εφαρμογής μέτρων προστασίας Είδη: Εποπτική, Επιχειρησιακή, ιερευνητική

5 Αναπόσπαστο εργαλείο της αειφορικής διαχείρισης των υδατικών συστημάτων της λεκάνης απορροής του αποτελεί η παρακολούθηση Παρακολούθηση: η περιοδική (σε τακτούς ή μη τακτούς χρόνους) επισκόπηση που διεξάγεται για να ελέγξει το βαθμό συμφωνίας με κάποιο σταθερότυπο (standard) ή δεδομένα βάσης (baseline data), ή το βαθμό απόκλισης από μία προσδοκώμενη πρότυπη τιμή

6 Κρίσιμα σημεία για την ανάπτυξη ενός πρωτοκόλλου παρακολούθησης A) Σκοποί και στόχοι B) ιαθεσιμότητα πόρων Γ) εσμεύσεις και περιορισμοί στην επιλογή δεικτών, μεθόδων και πρακτικών Το πρωτόκολλο παρακολούθησης πρέπει να προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες συνθήκες ώστε να απαντά τις ανάγκες και τις απαιτήσεις διαχείρισης της εκάστοτε περιοχής

7 Ανάπτυξη πρωτοκόλλου παρακολούθησης i. Προσδιορισμός των στόχων Συλλογή ιστορικών δεδομένων ii. Προσδιορισμός των ρυπαντών iii. Ανάπτυξη ενός εννοιολογικού μοντέλου το οποίο αντανακλά τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ και φυσικού περιβαλλόντος

8 iv. Επιλογή κατάλληλων περιβαλλοντικών δεικτών v. Επιλογή κατάλληλων μεθόδων και τεχνικών δειγματοληψιών και ανάλυσης iv. Προσδιορισμός του αποδεκτού εύρους τιμών για κάθε δείκτη ώστε να αναγνωρισθεί η ανάγκη για διαχειριστικές παρεμβάσεις v. Το χτίσιμο μια σχέσης μεταξύ των αρχών του προγράμματος παρακολούθησης και της λήψης αποφάσεων

9 Πιλοτική Εφαρμογή Είναι η πρώτη σε πλήρη κλίμακα εφαρμογής της ΟΠΝ σε επίπεδο Λεκάνης Απορροής Ποταμού σε απόλυτη συμφωνία με τα κατευθυντήρια κείμενα και τα αποτελέσματα της Μεσογειακής Ομάδας ιαβαθμονόμησης (GIGs) Για πρώτη φορά υπάρχει καθαρή εικόνα του εισερχόμενου ρυπαντικού φορτίου Τα αποτελέσματα μπορούν να αποτελέσουν βάση διαπραγμάτευσης με την γείτονα χώρα και θαείναιεφικτήησύζευξημεόμοιααπότη γείτονα χώρα

10 Εφαρμογή Έργου ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ Υ ΑΤΩΝ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΣΤΡΥΜΟΝΑ ΦΑΣΗ Α ΦΑΣΗ Β ΦΑΣΗ Γ ΦΑΣΗ Προσδιορισμός & Ανάλυση Πιέσεων Αναγνώριση και τυπολογία επιφανειακών συστημάτων Εποπτική Παρακολούθηση Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης

11 ΦΑΣΗ Α Προσδιορισμός & Ανάλυση Πιέσεων Η φάση Α αποτελείται από 3 μέρη: 1. Ποσοτικοί Παράμετροι 2. Χωρικοί είκτες (μη σημειακές πηγές) 3. Σημειακές πηγές ρύπανσης

12 ΦΑΣΗ Β Αναγνώριση και τυπολογία επιφανειακών συστημάτων Αποτελείται από 3 μέρη: 1. Αναγνώριση συστημάτων (φυσικά, τροποποιημένα, τεχνητά) 2. Τυπολογία συστημάτων 3. Προσδιορισμός σταθμών παρακολούθησης

13 ΦΑΣΗ Γ Εποπτική Παρακολούθηση Αποτελείται από 3 μέρη: 1. Υδρομορφολογικοί παράμετροι 2. Φυσικοχημικοί παράμετροι Ρύποι Ουσίες προτεραιότητας 3. Βιολογικοί Παράμετροι

14 ΜΕΘΟ ΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΛΕΜΕΤΡΙΑ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Wetland and its river basin

15 Το μέλλον στην ΤΗΛΕΜΕΤΡΙΑ Πραγματικό real time με ελάχιστο κόστος Πολλαπλά κέντρα λήψης μετρήσεων, όσα ο διαχειριστής επιτρέπει Πρόσβαση στα δεδομένα μέσω απλού browser Οι χρήστες των δεδομένων δεν χρειάζονται ειδικό λογισμικό ή υλικό Πρόσβαση στα δεδομένα ανά πάσα στιγμή από οπουδήποτε Έγκαιρη προειδοποίηση για προβλήματα μέσω ή φωνητικών μηνυμάτων Ταυτόχρονη διαχείριση σταθμών μέτρησης διαφορετικών παραμέτρων, όπως αέριας ρύπανσης, υδρολογικών σταθμών, κτλ. GSM net INTERNET GSM modems Base station Water quality station SCIENTACT AE

16 Μετρήσεις in situ με φορητά όργανα πεδίου Συλλογή δειγμάτων και εργαστηριακές αναλύσεις

17 Εγκατάσταση τηλεμετρικού σταθμού στη λίμνη Βόλβη Αξιοποίηση δεδομένων τηλεμετρίας από διασυνοριακές λεκάνες

18 Συλλογή δεδομένων Εικόνες χαμηλής πτήσης UAV Χαρακτηριστικά: υψηλήχωρικήανάλυση εύκολη φωτοερμηνεία μικρή γεωγραφική κάλυψη δειγματοληπτικά δύσκολη γεωαναφορά επαρκής φασματική ανάλυση (μπλε εγγύς υπέρυθρο) επαναληψιμότητα

19 Συλλογή δεδομένων

20 Συλλογή δεδομένων Χρησιμότητα εικόνων UAV Μερική αντικατάσταση εργασίας πεδίου Αναντικατάστατες σε δύσβατες περιοχές Επεξεργασία: χαρακτηρισμός δυσδιάκριτων ενδιαιτημάτων εκπαίδευση αλγορίθμων ψηφιακής επεξεργασίας δορυφορικών εικόνων επιβεβαίωση αποτελεσμάτων τηλεπισκόπησης...υπολογισμός παραμέτρων NDVI - Vc

21 Συλλογή δεδομένων ορυφορικές εικόνες ιαφορετική επιλογή ανά περιοχή ενδιαφέροντος: γεωγραφική κάλυψη χωρική διακριτική ικανότητα φασματικά κανάλια

22

23 Μέθοδοι Σύνθεση (data integration) Τηλεμετρία Τηλεπισκόπηση Επισκόπηση

24 Καθ. Γεώργιος Ζαλίδης ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

25 Ίδρυση Τίτλος Έργου: «Ίδρυση και λειτουργία ιαβαλκανικού Κέντρου Φυσικού Περιβάλλοντος της διασυνοριακής λεκάνης απορροής του ποταμού Αξιού» Κοινοτική Πρωτοβουλία INTERREG III / A CARDS Ελλάδα - πγ Μ (Μέτρο 3.3: Προστασία, Προώθηση, και ιαχείριση του Φυσικού Περιβάλλοντος ). Υλοποίηση: Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

26 ΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΚΟΠΟΣ Η δημιουργία μιας ευέλικτης θεσμικής μορφής σε θέματα αειφορικής διαχείρισης διασυνοριακών λεκανών απορροής Μέσα από: τη δημιουργία κόμβου συνεργασίας, ανταλλαγής δεδομένων και παροχής συμβουλευτικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών

27 ΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΛΟΥΤΡΩΝ 18, Τ.Κ , Λαγκαδάς Τηλ. & Φαξ: , Ε-mail: