ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΠΟΡΩΝ:

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 1 Υλικά και πειράματα Περιεχόμενα του σετ: Θερμοκήπια που συνδέονται Σπόροι από καλαμπόκι, σπόροι από φασόλι μπαρμπούνι, σπόροι από νεροκάρδαμο Δισκία τύρφης Γλαστράκια Μεγεθυντικός φακός Σταγονόμετρο για πότισμα Σπόγγος για βλάστηση Εικονογραφημένο εγχειρίδιο ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΠΟΡΩΝ: Δεν προορίζεται για γεωργική χρήση με σκοπό την αναπαραγωγή σπόρων. Οι σπόροι στο φακελάκι είναι για εκπαιδευτικούς σκοπούς μόνο και πρέπει να χρησιμοποιηθούν όπως περιγράφεται στο φυλλάδιο οδηγιών. Δεν προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Απορρίψτε τους υπεύθυνα. Μην τους απορρίπτετε στο περιβάλλον. Πιστοποιημένη φυτοϋγειονομική καταλληλότητα. Κατάλογος πειραμάτων και δραστηριοτήτων: Δομή του φασολιού 2 2 3 6 ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗ: Δώσε περισσότερο χώρο στα φυτά σου, καθώς μεγαλώνουν σελ. σελ. σελ. Μέσα σε ένα σπόρο 9 Ο λαβύρινθος του φωτός ΒΛΑΣΤΗΣΗ: Πως θα κάνεις ένα φυτό να μεγαλώσει σελ. σελ. σελ. 9 Πράσινο με το φως σελ. 12 Φύτρωμα φύλλων σε πατάτες και καρότα σελ. 12 Πολλαπλασιάζοντας τα φυτά

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 2 Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΣΠΟΡΟΥ Σπόρος φασολιού ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ (ο φλοιός του σπόρου) ΜΙΚΡΟΠΥΛΗ ΟΜΦΑΛΟΣ Φασόλι χωρίς περίβλημα οι δύο κοτυληδόνες ενωμένες ΕΜΒΡΥΟ οι δύο κοτυληδόνες διαχωρισμένες ΚΟΤΥΛΗΔΟΝΕΣ (Τα δύο μέρη στα οποία χωρίζονται ορισμένοι σπόροι φυτών. Είναι ιδιαίτερα μικρά φύλλα που παρέχουν θρεπτικά συστατικά στο έμβρυο.) Ένας σπόρος περιέχει ένα έμβρυο (ένα φυτό-μωρό) που μπορεί να παράγει ένα νέο φυτό. Μετά από μια περίοδο ξεκούρασης (που μπορεί να διαρκέσει χρόνια), ο σπόρος θα βλαστήσει (βλαστάρι) υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Χρειάζεται νερό, κατάλληλη θερμοκρασία και οξυγόνο. Στη φύση υπάρχουν φυτά και άνθη με δύο κοτυληδόνες και άλλα με μόνο μία κοτυληδόνα. ΔΙΚΟΤΥΛΗΔΟΝΑ Φυτά με δύο εμβρυϊκά φύλλα σπόρων Μερικά παραδείγματα από δικοτυλήδονα: ΦΑΣΟΛΙ ΜΠΙΖΕΛΙ ΚΟΛΟΚΥΘΑΚΙ ΚΟΛΟΚΥΘΑ ΝΕΡΟΚΑΡΔΑΜΟ ΜΗΛΟ ΚΑΡΟΤΟ ΦΡΑΟΥΛΑ ΓΕΡΑΝΙ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ... και πολλά άλλα ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΗΔΟΝΑ Φυτά με ένα εμβρυϊκό φύλλο σπόρων Μερικά παραδείγματα από μονοκοτυλήδονα: ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ ΣΙΤΑΡΙ ΡΥΖΙ ΚΡΙΘΑΡΙ ΚΡΕΜΜΥΔΙ ΣΚΟΡΔΟ ΤΟΥΛΙΠΑ ΜΠΑΝΑΝΑ ΜΠΑΜΠΟΥ ΦΟΙΝΙΚΑΣ... και πολλά άλλα σελ. 1

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 3 ΠΕΙΡΑΜΑ 1 Η ΔΟΜΗ ΕΝΟΣ ΣΠΟΡΟΥ ΦΑΣΟΛΙΟΥ Πάρε ένα σπόρο φασολιού και παρατήρησέ τον προσεκτικά με το μεγεθυντικό φακό. Θα δεις μια πιο χλωμή περιοχή (ΟΜΦΑΛΟΣ), που σηματοδοτεί το σημείο προσάρτησης του σπόρου πάνω στο τοίχωμα της φλούδας. Κοντά στον ομφαλό βρίσκεται ένα μικροσκοπικό άνοιγμα που ονομάζεται ΜΙΚΡΟΠΥΛΗ. Όταν βλαστήσει ο σπόρος, η πρώτη μικρή ρίζα θα εμφανιστεί σε αυτήν την περιοχή. Φλούδα ΠΡΟΣΟΧΗ! Προειδοποίηση μεγεθυντικού φακού! - Να μην εκτίθεται απευθείας στο ηλιακό φως. Κίνδυνος πυρκαγιάς. - Ποτέ μην κοιτάτε τον ήλιο μέσα από το μεγεθυντικό φακό. Κίνδυνος μη αναστρέψιμης βλάβης των ματιών σας. ΠΕΙΡΑΜΑ 2 ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΣΠΟΡΟ πριν μετά Τοποθέτησε ένα φασόλι μέσα στο νερό. Μετά από μερικές ώρες θα παρατηρήσεις πως το υγρό φασόλι είναι μεγαλύτερο από το στεγνό, καθώς έχει απορροφήσει νερό. Αφαίρεσε με το νύχι τον φλοιό του φασολιού. Θα δεις ότι το φασόλι αποτελείται από δύο μέρη, τις κοτυληδόνες. Έμβρυο Με το μεγεθυντικό φακό παρατήρησε το μικρό υψωμένο μέρος μεταξύ των δύο κοτυληδόνων: είναι το έμβρυο και από εδώ θα μεγαλώσει το μελλοντικό φυτό. Εάν δεν μπορείς να δεις καθαρά το έμβρυο, δοκίμασε με έναν άλλο σπόρο φασολιού. Τύλιξέ τον σε ένα βρεγμένο βαμβάκι και περίμενε για μερικές μέρες. ΣΗΜΕΙΩΣΗ! Όταν χρησιμοποιήσεις όλους τους σπόρους και θέλεις να κάνεις περισσότερα πειράματα, μπορείς να προμηθευτείς επιπλέον σπόρους από ένα τοπικό μαγαζί με είδη κήπου. Μην επιχειρήσεις τα πειράματα με σπόρους μαγειρικής, καθώς είναι αποξηραμένοι. σελ. 2

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 4 ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Μη χρησιμοποιείτε αυτούς τους σπόρους για γεωργικούς σκοπούς. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες για τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και φυτέψτε τους σπόρους μόνο στα δοχεία που παρέχονται με το σετ. 1 ΠΕΙΡΑΜΑ 3 ΒΛΑΣΤΗΣΗ: ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ ΕΝΑ ΦΥΤΟ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΕΙ Διάλεξε μερικούς σπόρους, πλύνε τους και μούλιασέ τους στο νερό για λίγες ώρες μέσα σε ένα ποτήρι ή σε ένα άδειο δοχείο από γιαούρτι. 3 2 Πάρε τους δύο σπογγώδεις δίσκους, μούλιασέ τους καλά στο νερό και ύστερα τοποθέτησέ τους στα διαφανή θερμοκήπια, όπως φαίνεται στην εικόνα. Τοποθέτησε τους βρεγμένους σπόρους μεταξύ του σπόγγου και του τοίχου του θερμοκηπίου. Μην βάλεις περισσότερους από 3 ή 4 σπόρους μέσα σε κάθε θερμοκήπιο. 4 Άφησε τους σπόρους να ξεκουραστούν μέσα στα θερμοκήπια σε ένα θερμό σημείο για μερικές ημέρες (αυτό θα βοηθήσει τους σπόρους να βλαστήσουν). Βεβαιώσου ότι οι σπόγγοι είναι πάντα υγροί. Πρόσθεσε νερό στους σπόγγους, χρησιμοποιώντας το σταγονόμετρο, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα. ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ΣΤΑΓΟΝΟΜΕΤΡΟ: πίεσε με τα δάκτυλα σταμάτησε να πιέζεις για να τραβήξει επάνω νερό σελ. 3 πίεσε ξανά για να χυθεί το νερό

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 5 Στάδια της ανάπτυξης των φυτών: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ 5 Μετά από λίγες μέρες, επιτέλους θα φανεί μια μικρή ρίζα (ριζίδιο) να ξεπροβάλλει μέσα από το φλοιό του σπόρου στην περιοχή κοντά στη μικροπύλη. Θα μεγαλώνει προς τα κάτω. 6 Κάθε μέρα το ριζίδιο θα συνεχίσει να μεγαλώνει προς τα κάτω και, στη συνέχεια, θα αρχίσει να διακλαδίζεται. Επίσης, μικρά φύλλα θα ξεκινήσουν να αναπτύσσονται στην άλλη πλευρά της ρίζας. 7 Περίμενε λίγες ακόμη μέρες έτσι ώστε το φυτό να έχει μεγαλώσει και να έχει αναπτύξει όλα τα μέρη του με το θρεπτικό περιεχόμενο των κοτυληδόνων, οι οποίες θα έχουν αρχίσει να στεγνώνουν. Σιγουρέψου ότι ο σπόγγος είναι πάντα υγρός (χωρίς να είναι μούσκεμα) και φύλαξέ τον σε ένα ζεστό σημείο. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΧΩΜΑΤΟΣ Τοποθέτησε το δισκίο τύρφης σε ένα δοχείο και πρόσθεσε μισό ποτήρι νερό. Όταν φτάσει τα 4 δάκτυλα ύψος, τοποθέτησέ το σε μια γλάστρα. Άνοιξε μια τρύπα στο κέντρο της τύρφης, χρησιμοποιώντας ένα μολύβι. Εδώ θα εισάγεις τις ρίζες του φυτού σου ή ένα νέο σπόρο. Εάν επιθυμείς, μπορείς να χρησιμοποιήσεις μια μικρή ποσότητα από χώμα αντί για τύρφη. 8 Όταν το φυτό σου μεγαλώσει, μετάφερέ το στη γλάστρα με την τύρφη, που ετοίμασες προηγουμένως. Σκέπασε το σπόρο με την τύρφη και παρατήρησε το φυτό σου, καθώς συνεχίζει να μεγαλώνει. Δίνε του καθημερινά λίγο νερό. σελ. 4

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 6 ΠΩΣ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΤΑ ΦΥΤΑ: πρώτα φύλλα κοτυληδόνες ΦΑΣΟΛΙ (δικοτυλήδονο) Καθώς το φυτό του φασολιού (σπορόφυτο) μεγαλώνει, σηκώνει τις κοτυληδόνες πάνω από το σπόγγο ή έξω από το χώμα. ριζίδιο πρώτα φύλλα ριζίδιο ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ (μονοκοτυλήδονο) Στα φυτά αραβοσίτου, η κοτυληδόνα παραμένει στο χώμα ή στο σπόγγο. Ο πυρήνας του καλαμποκιού είναι ένα φρούτο που περιέχει έναν ενιαίο σπόρο. κοτυληδόνα σελ. 5

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 7 ΠΕΙΡΑΜΑ 4 ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗ: Δώσε περισσότερο χώρο στα φυτά σου, καθώς μεγαλώνουν Παρατήρησε τα φυτά καθώς μεγαλώνουν στην τύρφη (βλ. σελ. 4). Είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι τελικά τα φυτά θα πρέπει να μεταφυτευτούν, καθώς τα αναπτυσσόμενα φυτά πάντα χρειάζονται περισσότερο χώρο. Όταν βλέπεις τις ρίζες να προεξέχουν στις άκρες της τύρφης, τότε είναι καιρός να μεταφυτεύσεις τα φυτά σου. Τοποθέτησε το φυτό μαζί με την τύρφη σε μια μεγαλύτερη γλάστρα. Θα χρειαστεί να προσθέσεις επιπλέον χώμα για να καλύψεις την τύρφη και τις ρίζες. Τοποθέτησε το φυτό σου σε ένα θερμό, προστατευόμενο σημείο με καλό φωτισμό. Να μην ξεχνάς να ποτίζεις το φυτό, χωρίς όμως να το παρακάνεις. Η ΔΟΜΗ ΕΝΟΣ ΦΥΤΟΥ Όπως όλα τα ζωντανά πλάσματα, έτσι και τα φυτά είναι φτιαγμένα από κύτταρα. Μια πολύ σημαντική διαφορά μεταξύ των φυτικών και των ζωικών κυττάρων είναι ότι τα φυτικά κύτταρα έχουν τους χλωροπλάστες που περιέχουν χλωροφύλλη. Η χλωροφύλλη δίνει το πράσινο χρώμα στα φύλλα. κεντρικό χυμοτόπιο πυρήνας μιτοχόνδρια φυτικό κύτταρο χλωροπλάστες μιτοχόνδρια ζωικό κύτταρο Τα κύτταρα είναι μικροσκοπικά δωμάτια που περιέχουν νερό. Ζήτα από έναν ενήλικα να κόψει ένα λεπτό κομμάτι φελλού (από ένα μπουκάλι κρασί) και παρατήρησέ το προσεκτικά με τη βοήθεια του μεγεθυντικού φακού. Θα δεις πολλές τρύπες που κάποτε καταλαμβάνονταν από κύτταρα. σελ. 6

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 8 Η ΔΟΜΗ ΕΝΟΣ ΦΥΤΟΥ Η φωτοσύνθεση λαμβάνει χώρα στους χλωροπλάστες. ΜΕ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΤΟΥΣ ΤΑ ΦΥΤΑ: - ΔΙΑΠΝΕΟΥΝ (αποβάλλουν νερό) ΦΥΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΝΕΡΟ (σε μορφή υδρατμών) - ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΤΟΥΝ (για να παράγουν σάκχαρα και οξυγόνο): ΦΥΛΛΑ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΞΥΓΟΝΟ - ΑΝΑΠΝΕΟΥΝ (για να αντλήσουν ενέργεια) ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΡΙΖΕΣ ΣΤΟΜΑΤΑ: πόροι (ανοίγματα) μέσω των οποίων τα αέρια εισέρχονται και εξέρχονται από τα φυτικά κύτταρα. ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΞΥΓΟΝΟ ΑΕΡΙΟ: Υδρατμοί, οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα ΕΔΑΦΙΚΟ ΝΕΡΟ (νερό σε υγρή κατάσταση + μεταλλικά άλατα) σελ. 7

σελ. 8 Λαμβάνει χώρα στα φύλλα, καθώς περιέχουν χλωροφύλλη. Αυτή η διαδικασία παράγει σάκχαρα και οξυγόνο. ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ νερό διοξείδιο του άνθρακα ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΗΣ: εργοστάσιο ενέργειας (σάκχαρα και οξυγόνο) οξυγόνο σάκχαρα σάκχαρα οξυγόνο ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ΦΥΤΑ; Αυτό συμβαίνει στα κύτταρα και πιο συγκεκριμένα στα μιτοχόνδρια. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί (ζώα και φυτά) μέσω της αναπνοής αντλούν ενέργεια από σάκχαρα και οξυγόνο. ΑΝΑΠΝΟΗ ενέργεια ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΟ: το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 9

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 10 ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΦΥΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΝ; Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που βοηθάνε ένα φυτό να μεγαλώσει. Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι το φως. Τα φυτά θα κάνουνε μέχρι και ακροβατικά για να απορροφήσουν καλύτερα το φως! Δοκίμασέ το! ΠΕΙΡΑΜΑ 5 Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑ 6 ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΕ ΦΩΣ Πάρε ένα άδειο κουτί παπουτσιών και φτιάξε ένα λαβύρινθο χρησιμοποιώντας κομμάτια από χαρτόνι (βλ. εικόνα). Κάνε μια μεγάλη τρύπα στο καπάκι, σχεδόν στο ίδιο μέγεθος με τη γροθιά σου. Τοποθέτησε μια γλάστρα με ένα «νεογέννητο» φυτό στην άλλη άκρη απέναντι από την τρύπα. Ύστερα σκέπασε το κουτί με το καπάκι. Πότιζε καθημερινά το φυτό. Ύστερα από λίγο καιρό, το φυτό θα βρει το δρόμο του μέσα στο λαβύρινθο και έξω από την τρύπα, καθώς θα ψάχνει το φως. Πάρε δύο φυτά με σπόρους της αρεσκείας σου, που να έχουν ηλικία τουλάχιστον μία εβδομάδα. Τοποθέτησε το ένα φυτό σε ένα φωτεινό σημείο και το άλλο σε απόλυτο σκοτάδι. Να θυμάσαι να ποτίζεις και τα δύο φυτά. Μετά από μια εβδομάδα, σύγκρινε το χρώμα των φύλλων στα δύο φυτά. Θα δεις ότι το φυτό που ήταν στο φωτεινό σημείο έχει όμορφα πράσινα φύλλα, ενώ τα φύλλα του φυτού που βρισκόταν στο απόλυτο σκοτάδι έχουν γίνει κίτρινα. Γιατί; 1 2 3 Επειδή το φως τονώνει τη σύνθεση (παραγωγή) χλωροφύλλης, η οποία δίνει το πράσινο χρώμα στα φύλλα. σελ. 9

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:36 π.μ. Page 11 ΤΑ ΦΥΛΛΑ: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ Τα φύλλα έχουν διαφορετικά σχήματα, χρώματα και μεγέθη. Αυτές οι διαφορές μας δίνουν πληροφορίες για το που μεγαλώνουν: - τα μεγάλα φύλλα (π.χ. τα φύλλα του σφενδάμου) δείχνουν ένα περιβάλλον με πολύ νερό και λίγο φως. - τα μικρά λεπτά φύλλα (π.χ. οι πευκοβελόνες) δείχνουν ένα ξερό περιβάλλον με πολύ φως. ΜΕΓΑΛΑ ΦΥΛΛΑ ΛΕΠΤΑ ΦΥΛΛΑ Σφένδαμος Φτελιά Πεύκο Κυπαρίσσι ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τα φύλλα των κάκτων που ζουν στην έρημο μετατρέπονται σε αγκάθια προκειμένου να «ιδρώνουν» λιγότερο και να κρατάνε περισσότερο νερό. ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΣΤΟ ΦΡΟΥΤΟ Γιατί κάποια φυτά παράγουν λουλούδια; Επειδή τα άνθη έχουν μία αναπαραγωγική λειτουργία. Τα φρούτα μεγαλώνουν από την πλευρά του ωαρίου του φυτού. Ανθήρας Ύπερος Πέταλο Ωοθήκη σελ. 10 Σέπαλο Στημόνας

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:37 π.μ. Page 12 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΛΟΥΛΟΥΔΙΩΝ Πότε πρωτοεμφανίστηκαν τα λουλούδια στη Γη; Τα λουλούδια εμφανίστηκαν στη Γη κατά τη διάρκεια της Κρητιδικής περιόδου, όταν οι δεινόσαυροι είχαν αρχίσει να εξαφανίζονται. 135 εκατομμύρια χρόνια πριν Κρητιδική περίοδος 65 εκατομμύρια χρόνια πριν ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΓΕΡΑΝΙ ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ ΠΙΚΡΑΛΙΔΑ (ταραξάκο) ΤΟΥΛΙΠΑ ΒΙΟΛΕΤΑ (μενεξές) ΚΡΙΝΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ σελ. 11

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:37 π.μ. Page 13 ΠΕΙΡΑΜΑ 7 ΦΥΤΡΩΜΑ ΦΥΛΛΩΝ ΣΕ ΠΑΤΑΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΡΟΤΑ Πάρε ένα μικρό καρότο και μια πατάτα. Πλύνε τα καλά και ζήτα από έναν ενήλικα να σε βοηθήσει να τα κόψετε όπως στην εικόνα. Τώρα τοποθέτησέ τα προσεκτικά σε ένα ποτήρι νερό, έτσι ώστε να στέκονται όρθια. Βεβαιώσου πως το κομμάτι της πατάτας στο ποτήρι έχει ένα μάτι (μπουμπούκι) στην κορυφή, όπως στην εικόνα. Μετά από λίγο καιρό, πράσινα φύλλα θα αρχίσουν να εμφανίζονται πάνω στο καρότο και την πατάτα. ΠΕΙΡΑΜΑ 8 ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΦΥΤΑ Πάρε ένα βλασταράκι δενδρολίβανου, αφαίρεσε τα φύλλα από τη βάση και μέχρι τη μέση του. Τοποθέτησέ το σε ένα ποτήρι νερό, καλύπτοντας μόνο το μέρος χωρίς τα φύλλα. Μετά από λίγες μέρες, το βλασταράκι σου θα αρχίσει να βγάζει μικρές ρίζες. Περίμενε λίγες μέρες ακόμη, προκειμένου να δυναμώσουν οι ρίζες, και μετά φύτεψε το βλασταράκι σε μια γλάστρα με χώμα. Τα βλασταράκια που παράγουν νέα φυτά ονομάζονται μοσχεύματα. σελ. 12

GRV11436_12767NGupdated_manuale botanica 02/04/2014 10:37 π.μ. Page 14 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: