ΕΛΑΣΤΙΚOΤΗΤΑ ΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡOΣΦ ΣΦOΡΑΣ Κεφάλαιο 5 Ελαστικότητα...... µετρά τον βαθµό αντίδρασης των καταναλωτών και των παραγωγών στις αλλαγές στις συνθήκες της αγοράς...... µας επιτρέπει να αναλύουµε την προσφορά και την ζήτηση µε περισσότερη ακρίβεια Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 2
Τρία είδη ελαστικότητας! Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιµή! Ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδηµα! Ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιµή Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 3 Ελαστικότητα ζήτησης! Ο βαθµός αντίδρασης της ζητούµενης ποσότητας σε µεταβολές της τιµής µετράται από την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιµή τόξου σηµείου ε = ( Π/ Τ)[(Τ 1 +Τ 2 )/(Π 1 +Π 2 )] ε = ( Π/ Τ)(Τ/Π) όπου: ε = ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιµή Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 4
13 12 11 1 Ερώτηση Γ Β Είναι η ελαστικότητα ίδια µεταξύ Α και Β και Β και Γ;;;; Α + - εν είναι πιο απλό να χρησιµοποιήσουµε την κλίση για την µέτρηση µεταβολών;;??? 1 2 3 4 Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 5 Ελαστικότητα ζήτησης $5 4 1. Μια αύξηση στην τιµή... ανελαστική ζήτηση 1 2. δεν αλλάζει την ζητούµενη ποσότητα Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 6
Ελαστικότητα ζήτησης 1.Για κάθε τιµή πάνω από $4 η ζήτηση είναι µηδέν 4 απείρως ελαστική ζήτηση 2. Στην τιµή των $4, οι καταναλωτές αγοράζουν οποιαδήποτε ποσότητα 3. Για κάθε τιµή κάτω από $4, Η ζητούµενη ποσότητα είναι άπειρη Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 7 Ελαστικότητα ζήτησης $5 4 1. Μια αύξηση 22% στην τιµή... µοναδιαίας ελαστικότητας ζήτηση 8 1 2. οδηγεί σε 22% µείωση της ζητούµενης ποσότητας Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 8
Ελαστικότητα ζήτησης $5 4 1. Μια αύξηση 22% στην τιµή... ελαστική ζήτηση 5 1 2. οδηγεί σε 67% µείωση της ζητούµενης ποσότητας Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 9 Ελαστικότητα ζήτησης $5 4 1. Μια αύξηση 22% στην τιµή... ανελαστική ζήτηση 9 1 2. οδηγεί σε 11% µείωση της ζητούµενης ποσότητας Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 1
Προσδιοριστικοί παράγοντες? Αν είναι ελαστικότητας ζήτησης! Προσδιοριστικοί παράγοντες ελαστικότητας! Σηµασία δαπάνης στον προϋπολογισµό του καταναλωτή! Όσο πιο σηµαντικό τόσο πιο ελαστική η ζήτηση! Ύπαρξη υποκατάστατων, συµπληρωµατικών αγαθών! Όσο περισσότερα υποκατάστατα τόσο πιο ελαστική η ζήτηση! χρόνος συµπληρωµατικό άλλων αγαθών;;;! Μακροπρόθεσµα οι καταναλωτές µπορούν να προσαρµοστούν καλύτερα στις µεταβαλλόµενες τιµές και εποµένως µακροπρόθεσµα η ζήτηση είναι πιο ελαστική? Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 11 Άσκηση! Υπολογίστε την τοξοειδή ελαστικότητα της καµπύλης ζήτησης από το Α στο Β Β $5 Α 4 5 1 Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 12
Άσκηση + % $5 4 ε = Β (4. 5.) /(4. + 5.) / 2 Α (1 5) /(1 + 5) / 2 = 66.67% -22.22% = 3 5 1 Η ζήτηση είναι ελαστική Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 13 Σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης! Σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης ανάµεσα στα αγαθά Α και Β: Η % µεταβολή στην ζητούµενη ποσότητα ενός αγαθού Α λόγω µιας µεταβολής της τάξεως του 1% στην τιµήενόςαγαθούβ: ε ΑΒ = ν = ( Π Α / Τ Β )(Τ Β /Π Α ) Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 14
Εισοδηµατική ελαστικότητα ζήτησης! Εισοδηµατική ελαστικότητα ζήτησης: Η εισοδηµατική ελαστικότητα ζήτησης για ένα αγαθό είναι η % µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας λόγω µιαςαύξησηςτηςτάξεωςτου1% στο εισόδηµα: µ= ( Π/ Υ)(Υ/Π) Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 15 Εισοδηµατική ελαστικότητα ζήτησης! Μια αύξηση του εισοδήµατος οδηγεί σε αύξηση της ζητούµενης ποσότητας των φυσιολογικών αγαθών και σε µείωση της ζητούµενης ποσότητας των κατώτερων αγαθών Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 16
Εισοδηµατική ελαστικότητα ζήτησης! Τα αγαθά που οι καταναλωτές θεωρούν ως απαραίτητα, είναι ανελαστικά ως προς το εισόδηµα! Παραδείγµατα τέτοιων αγαθών είναι τα τρόφιµα, είδη ένδυσης, βενζίνη, ιατρική περίθαλψη, κλπ! Τα αγαθά πολυτελείας είναι ελαστικά ως προς το εισόδηµα! Παραδείγµατα τέτοιων αγαθών είναι τα σπορ αυτοκίνητα, οι γούνες, κλπ Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 17 Ελαστικότητα και πρόσοδος $4 Προσδιορισµός συνολικής προσόδου Τ Τ X Π = $4 (συνολική πρόσοδος) 1 Π Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 18
Ελαστικότητα και πρόσοδος! Με ελαστική ζήτηση, Τ Π (κατά µεγαλύτερο ποσοστό) και εποµένως σε µείωση της προσόδου? $5 $4 Πρόσοδος = $2 Πρόσοδος = $1 5 2 Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 19 Ελαστικότητα και πρόσοδος! Με ανελαστική ζήτηση, Τ Π (κατά µικρότερο ποσοστό) και εποµένως σε αύξηση της προσόδου? $3 $1 Πρόσοδος = $1 Πρόσοδος = $24 1 8 Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 2
Ελαστικότητα και πρόσοδος (συνολική και οριακή)! Υποθέτοντας ότι η συνάρτηση ζήτησης είναι: Τ = α βπ Τότε, η συνολική πρόσοδος είναι: ΣΠ = απ βπ 2 Και η οριακή πρόσοδος είναι: ΟΠ = dσπ/dπ = α 2βΠ Καθώς έχουµε ορίσει την ελαστικότητα ως: ε =(dπ/dτ) x (Τ/Π) Τότε έχουµε: ε =-(1/β) x (Τ/Π) Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 21 Ελαστικότητα και πρόσοδος (συνολική και οριακή)! Κάτι που θα µας φανεί αρκετά χρήσιµο είναι η έκφραση της ΟΠ σαν συνάρτηση της ελαστικότητας. Η ΟΠ είναι: ΟΠ = dσπ/dπ = α βπ-βπ = Τ βπ = Τ[1 β(π/τ)] ΟΠ = Τ[1 1/ε] Καθώς η ελαστικότητα ισούται µε: ε =(1/β) x Τ/Π Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 22
Ελαστικότητα και πρόσοδος (συνολική και οριακή) Συνολική, οριακή πρόσοδος και ελαστικότητα Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 23 Προσδιορισµός ζήτησης από την ελαστικότητα! Αν γνωρίζουµε την ελαστικότητα της ζήτησης καθώς και την τιµή και την ποσότητα ισορροπίας και πιστεύουµε ότιη καµπύλη ζήτησης είναι γραµµική, µπορούµε να επιλύσουµε για: Π = a bτ καθώς ε = ( Π/ Τ)(Τ/Π) = -b(τ/π)! εποµένως, εάν γνωρίζουµε ταε, Τ και Π, µπορούµε να βρούµε τοb και εάν γνωρίζουµε ταb, Τ και Π, µπορούµε ναλύσουµε ωςπροςa Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 24
Άσκηση! Υπολογίστε την ελαστικότητα τιµής, την σταυροειδή ελαστικότητα και την ελαστικότητα εισοδήµατος της παρακάτω συνάρτησης ζήτησης Π Α = 1 -.2Τ Α +.5Τ Β +.4Υ Λύση ε = -.2 (Τ Α /Π) ν = +.5 (Τ Β /Π) µ= +.4 (Υ/Π) Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 25 Ελαστικότητα προσφοράς! Ο βαθµός αντίδρασης της προσφερόµενης ποσότητας σε µεταβολές της τιµής µετράται από την ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιµή τόξου σηµείου ε = ( Π/ Τ)[(Τ 1 +Τ 2 )/(Π 1 +Π 2 )] ε = ( Π/ Τ)(Τ/Π) όπου: ε = ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιµή Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 26
Ελαστικότητα προσφοράς! Τέλεια ελαστική: ε =! Ελαστική: ε > 1! Μοναδιαία ελαστική: ε = 1! Ανελαστική: ε < 1! Τέλεια ανελαστική: ε = Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 27 Προσδιοριστικοί παράγοντες ελαστικότητας προσφοράς! Η ικανότητα των παραγωγών να µεταβάλουν την παραγόµενη ποσότητα! Η προσφορά παραθεριστικών κατοικιών πάνω στην παραλία είναι ανελαστική! Η προσφορά βιβλίων, αυτοκινήτων, βιοµηχανικών προϊόντων είναι ελαστική! Χρονική περίοδος! Η προσφορά είναι πιο ελαστική µακροχρόνια Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 28
Ερώτηση Εξετάστε τις επιπτώσεις που θα έχει στην αγορά σιταριού η ανακάλυψη ενός νέου πιο αποδοτικού υβριδίου? Μπορεί µια βελτίωση στις µεθόδους καλλιέργειας να αποβεί σε βάρος των αγροτών;;?? µεταλλαγµένου;;;; Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 29 Απάντηση 4. Σαν αποτέλεσµα, η συνολική πρόσοδος µειώνεται από $3 σε $22. 1. Με ανελαστική ζήτηση, µια αύξηση της προσφοράς... S 1 S 2 2....οδηγεί σε µεγάλη πτώση της τιµής... $3 2 3. και µια αναλογικά µικρότερη αύξηση στην ποσότητα 1 11 Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 3
Απάντηση % + (1-11)/[(1+ 11)/2] E D = (3. 2.) /[(3. + 2.) / 2] = -.95238.2857 -.33 Η ζήτηση είναι ανελαστική Αύξηση της προσφοράς µε ανελαστική ζήτηση µειώνει τη συνολική πρόσοδο Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 31 ΕΛΑΣΤΙΚOΤΗΤΑ ΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡOΣΦ ΣΦOΡΑΣ Τέλος 5ου Κεφαλαίου
$7 6 Η ελαστικότητα είναι µεγαλύτερη της µονάδος 5 4 3 2 Η ελαστικότητα είναι µεγαλύτερη της µονάδος 1 2 4 6 8 1 12 14 Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 33 $15 12 Μικρή ελαστικότητα (µικρότερη από 1) Προσφορά Μεγάλη ελαστικότητα (µεγαλύτερη από 1) 4 3 1 2 5 525 Μικροοικονοµική Ε. Σαρτζετάκης 34