ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ (2014-2020) Υποπρόγραμμα «Πολιτισμός» Πρόσκληση υποβολής προσφορών αριθ. EACEA 46/2014 - Έργα λογοτεχνικής μετάφρασης Εφαρμογή των σχεδίων του υποπρογράμματος «Πολιτισμός»: έργα λογοτεχνικής μετάφρασης. Εισαγωγή Η παρούσα πρόσκληση βασίζεται στον κανονισμό αριθ. 1295/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11/12/2013 για τη θέσπιση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» (2014-2020), στο εξής αναφέρεται ως ο «κανονισμός» και, ειδικότερα, στο κεφάλαιο ΙΙΙ άρθρα 12 και 13 του κανονισμού όσον αφορά την εφαρμογή του υποπρογράμματος «Πολιτισμός» 1. Η παρούσα πρόσκληση αφορά τα έργα που θα εφαρμοστούν στο πλαίσιο του υποπρογράμματος «Πολιτισμός». Τους λεπτομερείς όρους της παρούσας πρόσκλησης υποβολής προτάσεων μπορείτε να βρείτε στον οδηγό για τα έργα λογοτεχνικής μετάφρασης που δημοσιεύονται στον δικτυακό τόπο Europa (βλ. το σημείο VI). Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας πρόσκλησης υποβολής προτάσεων. I. Προτεραιότητες του υποπρογράμματος «Πολιτισμός» Οι προτεραιότητες του υποπρογράμματος «Πολιτισμός» είναι η ενίσχυση της πολιτιστικής και δημιουργικής ικανότητας του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα να λειτουργούν σε διακρατικό και διεθνές επίπεδο και να προωθούν τη διακρατική κυκλοφορία και κινητικότητα. Προκειμένου να υλοποιηθούν οι προτεραιότητες που καθορίζονται στον κανονισμό, το υποπρόγραμμα «Πολιτισμός» παρέχει στήριξη ιδίως για: (a) έργα διακρατικής συνεργασίας που φέρνουν σε επαφή πολιτιστικούς και δημιουργικούς οργανισμούς από διαφορετικές χώρες οι οποίοι αναλαμβάνουν τομεακές ή διατομεακές δραστηριότητες (b) δραστηριότητες ευρωπαϊκών δικτύων πολιτιστικών και δημιουργικών οργανισμών από διαφορετικές χώρες (c) δραστηριότητες από οργανισμούς με ευρωπαϊκό προσανατολισμό για την προώθηση της ανάπτυξης νεοεμφανιζόμενων ταλέντων και την τόνωση της διακρατικής κινητικότητας των πολιτιστικών και δημιουργικών παραγόντων και την κυκλοφορία των έργων, με τη δυνατότητα 1 Ο κανονισμός αριθ. 1295/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 11/12/2013 (ΕΕ L347/σ221). 1
να ασκήσουν ευρεία επίδραση στον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα και να αποφέρουν διαρκή αποτελέσματα (d) έργα λογοτεχνικής μετάφρασης και περαιτέρω προώθηση των μεταφρασμένων έργων λογοτεχνίας. II. Γενικοί όροι συμμετοχής Οι γενικοί όροι συμμετοχής στα έργα του υποπρογράμματος «Πολιτισμός» καθορίζονται στο παρόν τμήμα, ενώ ειδικοί όροι για κάθε σχέδιο αναφέρονται στο τμήμα ΙΙΙ κατωτέρω. Όλοι οι όροι καθορίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό. Επιλέξιμες χώρες Οι αιτήσεις από νομικά πρόσωπα εγκατεστημένα σε μία από τις ακόλουθες κατηγορίες χωρών είναι επιλέξιμες εφόσον πληρούνται όλοι οι όροι που αναφέρονται στο άρθρο 8 στοιχείο β) του κανονισμού και η Επιτροπή έχει αρχίσει διαπραγματεύσεις με τη χώρα: 1. τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι υπερπόντιες χώρες και εδάφη που είναι επιλέξιμα για συμμετοχή στο πρόγραμμα σύμφωνα με το άρθρο 58 της απόφασης 2001/822/ΕΚ του Συμβουλίου 2 2. προσχωρούσες χώρες, υποψήφιες χώρες και δυνητικά υποψήφιες χώρες για τις οποίες υπάρχει προενταξιακή στρατηγική, σύμφωνα με τις γενικές αρχές και τους γενικούς όρους για τη συμμετοχή των χωρών αυτών στα προγράμματα της Ένωσης, αρχές και όροι που θεσπίζονται στις αντίστοιχες συμφωνίες-πλαίσια, στις αποφάσεις του Συμβουλίου Σύνδεσης και σε παρόμοιες συμφωνίες 3. χώρες της ΕΖΕΣ που είναι μέλη της συμφωνίας του ΕΟΧ σύμφωνα με τις διατάξεις της συμφωνίας ΕΟΧ 4. η Ελβετική Συνομοσπονδία, με βάση διμερή συμφωνία που θα συναφθεί με τη χώρα αυτή 5. χώρες που καλύπτονται από την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας, σύμφωνα με τις διαδικασίες που καθορίζονται με τις εν λόγω χώρες βάσει των συμφωνιών-πλαισίων για τη συμμετοχή τους σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Οργανισμός μπορεί να επιλέξει προτάσεις αιτούντων από χώρες εκτός ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι, κατά την ημερομηνία της απόφασης ανάθεσης, έχουν υπογραφεί συμφωνίες με τις οποίες καθορίζονται οι ρυθμίσεις για τη συμμετοχή των χωρών αυτών στο πρόγραμμα που θεσπίστηκε με τον κανονισμό που αναφέρεται ανωτέρω. Επιλέξιμοι υποψήφιοι Τα έργα είναι ανοικτά σε πολιτιστικούς και δημιουργικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα, όπως καθορίζονται στο άρθρο 2 του κανονισμού, που είναι νομίμως εγκατεστημένοι σε μία από τις χώρες που συμμετέχουν στο υποπρόγραμμα «Πολιτισμός». Τα έργα είναι ανοικτά σε πολιτιστικούς φορείς που διαθέτουν νομική προσωπικότητα για τουλάχιστον 2 έτη από την ημερομηνία της προθεσμίας για την υποβολή των αιτήσεων και τα οποία είναι σε θέση να αποδείξουν την υπόστασή τους ως νομικών προσώπων. Φυσικά πρόσωπα δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση για επιχορήγηση. Τα επιλέξιμα έργα Το υποπρόγραμμα «Πολιτισμός» δεν θα υποστηρίζει έργα που περιλαμβάνουν πορνογραφικό ή ρατσιστικό υλικό ή στα οποία ενθαρρύνεται η βία. Το υποπρόγραμμα «Πολιτισμός» στηρίζει, ειδικότερα, μη κερδοσκοπικά έργα. Ειδικά κριτήρια επιλεξιμότητας που σχετίζονται με κάθε σχέδιο ορίζονται στο τμήμα ΙΙΙ κατωτέρω. Επιλέξιμες δραστηριότητες: Οι επιλέξιμες δραστηριότητες πρέπει να επιδιώκουν να επιτύχουν τους στόχους και τις προτεραιότητες που έχουν ορισθεί για το υποπρόγραμμα «Πολιτισμός». 2 Απόφαση 2001/822/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2001, για τη σύνδεση των Υπερπόντιων Χωρών και Εδαφών με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα («Overseas Association») ΕΕ L 314 της 30.11.2001, σ. 1) 2
Οι δραστηριότητες πρέπει να σχετίζονται με τον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα όπως ορίζεται στο άρθρο 2 του κανονισμού για τη θέσπιση του προγράμματος και την κατάργηση των αποφάσεων αριθ. 1718/2006/ΕΚ, 1855/2006/ΕΚ και 1041/2009/ΕΚ. Οι δραστηριότητες που αφορούν αποκλειστικά τον οπτικοακουστικό τομέα δεν είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του υποπρογράμματος «Πολιτισμός». Ωστόσο, οι οπτικοακουστικές δραστηριότητες μπορεί να είναι επιλέξιμες εφόσον είναι βοηθητικές σε άλλες δραστηριότητες εκτός των οπτικοακουστικών που συνδέονται με τον μη οπτικοακουστικό πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα. Κριτήρια αποκλεισμού Οι υποψήφιοι δεν πρέπει να εμπίπτουν σε κατάσταση που θα αποκλείει τη συμμετοχή τους και/ή την ανάθεση, όπως ορίζεται από τον δημοσιονομικό κανονισμό που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και τους κανόνες εφαρμογής του 3. Κριτήρια επιλογής Τα ακόλουθα κριτήρια ισχύουν για όλα τα έργα εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά δυνάμει των διατάξεων που περιγράφονται κατωτέρω. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν σταθερές και επαρκείς πηγές χρηματοδότησης (χρηματοοικονομική ικανότητα) για να διατηρήσουν τη δραστηριότητά τους καθ όλη τη διάρκεια της περιόδου κατά τη διάρκεια της οποίας εκτελείται το έργο και για να συμμετέχουν στη χρηματοδότησή του. Οι υποψήφιες οργανώσεις πρέπει να διαθέτουν επαγγελματικές ικανότητες και επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του προτεινόμενου έργου (επιχειρησιακή ικανότητα). Οι υποψήφιοι πρέπει να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση, συμπληρωμένη και υπογεγραμμένη, η οποία να πιστοποιεί το καθεστώς τους ως νομικού προσώπου, καθώς και την οικονομική και επιχειρησιακή ικανότητα για την ολοκλήρωση των προτεινόμενων δραστηριοτήτων. Εκτός από την υπεύθυνη δήλωση, οι υποψήφιοι που υποβάλλουν αίτηση για επιχορήγηση άνω των 60 000 ευρώ πρέπει να προσκομίσουν με την αίτησή τους συμπληρωματικά και υποχρεωτικά έγγραφα όπως περιγράφεται στις ειδικές κατευθυντήριες γραμμές. Έκθεση λογιστικού ελέγχου Η αίτηση για επιχορήγηση πρέπει να συνοδεύεται από έκθεση εξωτερικού λογιστικού ελέγχου από εγκεκριμένο εξωτερικό λογιστή όταν το αιτούμενο ποσό είναι ίσο ή μεγαλύτερο των 750 000 ευρώ και η αίτηση αφορά συμφωνία-πλαίσιο εταιρικής σχέσης. Η εν λόγω έκθεση πιστοποιεί τους λογαριασμούς τουλάχιστον των δύο τελευταίων διαθέσιμων ετών. Η υποχρέωση αυτή δεν εφαρμόζεται στους οργανισμούς του δημοσίου και στους διεθνείς οργανισμούς δημοσίου δικαίου. Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει για τα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, εάν αποφασιστεί από τον αρμόδιο διατάκτη βάσει της δικής του ανάλυσης της διαχείρισης κινδύνων. III. Γενικοί όροι συμμετοχής Η παρούσα πρόσκληση καλύπτει τα ακόλουθα έργα του υποπρογράμματος «Πολιτισμός»: Έργα λογοτεχνικής μετάφρασης Οι κύριοι στόχοι για τη στήριξη των έργων της λογοτεχνικής μετάφρασης είναι η υποστήριξη της πολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας στην Ένωση και σε άλλες χώρες που συμμετέχουν στο υποπρόγραμμα «Πολιτισμός» και η προώθηση της διακρατικής κυκλοφορίας λογοτεχνικών έργων υψηλής ποιότητας, καθώς και η βελτίωση της πρόσβασης σε αυτά τα λογοτεχνικά έργα στην Ένωση και πέραν αυτής, και η προσέλκυση νέων αναγνωστών. Οι προτεραιότητες είναι οι ακόλουθες: 3 Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης (ΕΕ L 298 της 26.10.2012, σ. 1). 3
υποστήριξη της κυκλοφορίας της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας με σκοπό να εξασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή προσβασιμότητα στήριξη της προώθησης της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών τόσο στη διανομή όσον και στην προώθηση των έργων ενθάρρυνση της μετάφρασης και της προώθησης της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας υψηλής ποιότητας, μακροπρόθεσμα. η προβολή του προφίλ των μεταφραστών θα αποτελέσει πρόσθετη προτεραιότητα της στήριξης. Για το λόγο αυτό, οι εκδότες θα πρέπει να περιλαμβάνουν μια βιογραφία του μεταφραστή σε κάθε μεταφρασμένο βιβλίο. Κριτήρια επιλεξιμότητας Επιλέξιμοι υποψήφιοι: Οι εκδότες ή οι εκδοτικοί οίκοι που είναι εγκατεστημένοι σε μία από τις χώρες που συμμετέχουν στο υποπρόγραμμα «Πολιτισμός», δραστηριοποιούνται στις εκδόσεις και διαθέτουν νομική προσωπικότητα για τουλάχιστον 2 έτη από την ημερομηνία της προθεσμίας για την υποβολή των αιτήσεων. Επιλέξιμα έργα: Κατηγορία 1 Διετή έργα: Η κατηγορία αυτή των έργων πρέπει να: - έχει μέγιστη διάρκεια 2 ετών (περίοδος επιλεξιμότητας) - αποτελεί αντικείμενο αίτησης για ποσό που δεν υπερβαίνει τα 100 000 ευρώ που αντιπροσωπεύουν κατ ανώτατο όριο το 50 % του επιλέξιμου προϋπολογισμού - συνίσταται στη μετάφραση και την προώθηση (περιλαμβανομένης της δημοσίευσης περίληψης μεταφρασμένων έργων) μιας δέσμης 3 έως 10 επιλέξιμων μυθιστορημάτων από και προς επιλέξιμες γλώσσες - βασίζεται σε μια στρατηγική για τη μετάφραση, τη διανομή και την προώθηση της μετάφρασης μυθιστορημάτων. Επιλέξιμες γλώσσες: Tο έργο θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις ακόλουθες απαιτήσεις σχετικά με τις γλώσσες: - Η γλώσσα του πρωτοτύπου και η γλώσσα της μετάφρασης πρέπει να είναι «επίσημα αναγνωρισμένες γλώσσες» των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Επιπλέον, είτε η γλώσσα του πρωτοτύπου είτε η γλώσσα της μετάφρασης πρέπει να είναι επίσημα αναγνωρισμένες σε μία από τις χώρες που αναφέρονται στις κατηγορίες 1, 3 ή 4 των επιλέξιμων χωρών. «Επίσημα αναγνωρισμένες γλώσσες» είναι εκείνες που ορίζονται από το Σύνταγμα ή τη βασική νομοθεσία της αντίστοιχης χώρας. - Οι μεταφράσεις από τη λατινική και τα αρχαία ελληνικά προς επίσημα αναγνωρισμένες γλώσσες μιας από τις χώρες που αναφέρονται στις κατηγορίες 1, 3 ή 4 των επιλέξιμων χωρών, είναι επίσης επιλέξιμες - Η γλώσσα της μετάφρασης πρέπει να είναι η μητρική γλώσσα του μεταφραστή (εκτός από περιπτώσεις γλωσσών που ομιλούνται λιγότερο συχνά αν ο εκδότης προβλέπει επαρκείς εξηγήσεις) - Οι μεταφράσεις πρέπει να έχουν διασυνοριακή διάσταση. Ως εκ τούτου η μετάφραση εθνικής λογοτεχνίας από μια επίσημη γλώσσα σε άλλη επίσημη γλώσσα της ίδιας χώρας δεν είναι επιλέξιμη. Επιλέξιμα έργα: Τα έργα σε χαρτί ή σε ψηφιακή μορφή (ηλεκτρονικά βιβλία) είναι επιλέξιμα με την προϋπόθεση ότι πληρούν τα άλλα κριτήρια επιλεξιμότητας. - Τα έργα προς μετάφραση και προώθηση πρέπει να είναι έργα με υψηλή λογοτεχνική αξία, ανεξάρτητα από το λογοτεχνικό είδος, όπως μυθιστορήματα, σύντομες ιστορίες, θεατρικά έργα, ποιήματα, βιβλία κόμικς και παιδικά βιβλία. 4
Τα μη λογοτεχνικά έργα δεν είναι επιλέξιμα, όπως: αυτοβιογραφίες, ή βιογραφίες ή δοκίμια χωρίς στοιχεία μυθοπλασίας τουριστικοί οδηγοί βιβλία ανθρωπιστικών επιστημών (όπως ιστορικά, φιλοσοφικά, οικονομικά κ.λπ) και βιβλία που συνδέονται με άλλες επιστήμες (όπως φυσική, μαθηματικά κ.λπ). - Τα λογοτεχνικά βιβλία πρέπει να έχουν ήδη δημοσιευθεί. - Τα πρωτότυπα λογοτεχνικά βιβλία πρέπει να συντάσσονται από συγγραφείς που είναι υπήκοοι ή κάτοικοι μιας χώρας που συμμετέχει στο πρόγραμμα, με εξαίρεση τα έργα που γράφονται στα λατινικά και τα αρχαία ελληνικά. - Τα λογοτεχνικά βιβλία δεν πρέπει να έχουν μεταφραστεί στο παρελθόν στη γλώσσα της μετάφρασης, εκτός αν μια νέα μετάφραση αντιστοιχεί σε μια σαφώς αξιολογηθείσα ανάγκη. Εν προκειμένω, οι υποψήφιοι πρέπει να τηρούν μια προθεσμία πενήντα ετών από την τελευταία μετάφραση, να εξηγούν τον αναμενόμενο αντίκτυπο στους νέους αναγνώστες και να παρέχουν πειστικές εξηγήσεις όσον αφορά την ανάγκη για μια νέα μετάφραση στη συγκεκριμένη γλώσσα. Επιλέξιμες δραστηριότητες: Μετάφραση και δημοσίευση των λογοτεχνικών έργων με υψηλή λογοτεχνική αξία, ανεξάρτητα από το λογοτεχνικό είδος, όπως μυθιστορήματα, σύντομες ιστορίες, θεατρικά έργα, ποιήματα, βιβλία κόμικς και παιδικά βιβλία. Μετάφραση αποσπασμάτων λογοτεχνικών βιβλίων για τους καταλόγους των εκδοτών και των εκδοτικών οίκων που θα συμβάλει στην προώθηση της πώλησης των δικαιωμάτων είτε εντός ή και εκτός Ευρώπης Ειδικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες εμπορίας/διανομής που διοργανώνονται για την προώθηση των μεταφρασμένων λογοτεχνικών έργων στην ΕΕ και εκτός της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών μέσων προώθησης και προώθηση των δημιουργών σε εκθέσεις βιβλίου και λογοτεχνικά φεστιβάλ. Ενθαρρύνονται οι μεταφράσεις από λιγότερο χρησιμοποιούμενες γλώσσες στα αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά και ισπανικά (καστελιάνικα) δεδομένου ότι μπορεί να συμβάλουν σε ευρύτερη κυκλοφορία των βιβλίων. Επιπλέον, ενθαρρύνεται η μετάφραση και η προώθηση των συγγραφέων που κέρδισαν το βραβείο λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κριτήρια ανάθεσης Οι επιλέξιμοι υποψήφιοι θα αξιολογηθούν με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: 1. Σκοπιμότητα (30) Το κριτήριο αυτό αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο το έργο θα συμβάλει στη διακρατική κυκλοφορία των λογοτεχνικών βιβλίων και στη βελτίωση της πρόσβασης σε αυτά. 2. Ποιότητα του περιεχομένου και των δραστηριοτήτων (25) Το κριτήριο αυτό αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο το έργο θα εφαρμοστεί στην πράξη (ποιότητα των βιβλίων προς μετάφραση, πείρα του προσωπικού που είναι αρμόδιο για τα έργα και ρυθμίσεις εργασίας). 3. Προώθηση και ανακοίνωση της δέσμης των μεταφράσεων (20) Το κριτήριο αυτό αξιολογεί την προσέγγιση για την προώθηση των μεταφράσεων λογοτεχνικών βιβλίων στην Ευρώπη και πέραν αυτής. 4. Νικητές του βραβείου λογοτεχνίας της ΕΕ (25) Bαθμός θα κερδίσει αυτόματα κάθε βιβλίο για το οποίο ο συγγραφέας του κέρδισε το βραβείο λογοτεχνίας της ΕΕ, έως 25 βαθμούς κατ ανώτατο όριο (ο μέγιστος αριθμός των βιβλίων που υποβάλλονται ανά δέσμη είναι 10). 5
IV. Προϋπολογισμός Το υποπρόγραμμα «Πολιτισμός» της Δημιουργικής Ευρώπης έχει συνολικό προϋπολογισμό 454,8 εκατομμύρια ευρώ 4 για την περίοδο 2014-2020. Οι συνολικές πιστώσεις για το 2015 για αυτή την πρόσκληση θα ανέρχονται περίπου σε 3.700.000 ευρώ. Ο οργανισμός επιφυλάσσεται του δικαιώματος να μη χορηγήσει όλα τα διαθέσιμα κονδύλια. V. Προθεσμία υποβολής αιτήσεων Έργα λογοτεχνικής μετάφρασης Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου του 2015 Αν η προθεσμία υποβολής είναι αργία στη χώρα του υποψηφίου, δεν θα δοθεί καμία παράταση. Οι υποψήφιοι πρέπει να λαμβάνουν το γεγονός αυτό υπόψη όταν προγραμματίζουν την υποβολή της αίτησής τους. Η διαδικασία υποβολής και η διεύθυνση στην οποία ο φάκελος υποψηφιότητας πρέπει να αποσταλεί μπορούν να βρεθούν στις αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές στους δικτυακούς τόπους που αναφέρονται στο τμήμα VI κατωτέρω. VI. Περισσότερες πληροφορίες Οι λεπτομερείς όροι για την αίτηση μπορούν να βρεθούν στις ειδικές κατευθυντήριες γραμμές ανά σχέδιο στους ακόλουθους δικτυακούς τόπους: Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού http://ec.europa.eu/culture/index_en.htm Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού http://eacea.ec.europa.eu/culture/index_en.htm 4 EΕ 28. 6