ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΤΕΥΧΟΣ 26 ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011 Χριστὸς ὁ «Χαλκίτης». Λεπτομέρεια ἀπὸ τὴν ψηφιδωτὴ παράσταση τῆς Δεήσεως στὸ καθολικὸ τῆς Μονῆς τῆς Χώρας στὴν Κωνσταντινούπολη. Χρονολογεῖται μεταξὺ 1315 καὶ 1320

Σήμερα ἀκριβῶς ἐπιβάλλεται νὰ λειτουργήσουμε!!! Μητροπολίτου Ἀργολίδος Χρυσοστόμου Δεληγιαννοπούλου ( 1985) (Ὁ ἀείμνηστος μητροπολίτης Ἀργολίδος Χρυσόστομος Δεληγιαννόπουλος ( 1985) ὑπηρέτησε ὡς στρατιωτικὸς ἱερέας στὴν Ἀλβανία, κατὰ τὸν ἑλληνοϊταλικὸ πόλεμο τοῦ 40. Οἱ μαρτυρίες ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι ἀπὸ τὸ προσωπικό του ἡμερολόγιο καὶ ἀπὸ προφορικὲς διηγήσεις του. Ἀποδεικνύουν πὼς ἡ θεία Κοινωνία ἦταν μεγάλη δύναμη, ποὺ θωράκιζε τοὺς Ἕλληνες ἀγωνιστὲς στὸ μέτωπο.) Ἡμέρα Κυριακή. Στὸ μέτωπο τῆς Ἀλβανίας εἶναι παρὼν ὁ ἴδιος ὁ Μουσολίνι καὶ κατευθύνει προσωπικὰ τὴν περίφημη ἐπίθεσή του. Νιώθω μιὰ ψυχικὴ ἀγαλλίαση, συνδυασμένη μὲ ἔντονη νευρικότητα. Ἐνῶ δηλαδὴ νωρὶς τὸ πρωὶ ἑτοιμαζόμασταν γιὰ νὰ τελέσουμε στὸ σπίτι ποὺ μέναμε τὴ θεία λειτουργία, ξαφνικὰ ἄρχισε καταιγισμὸς πυρὸς ἀπὸ ὅλμους τοῦ ἀντίπαλου πυροβολικοῦ. -Παππούλη μου, μοῦ λέει ὁ διοικητής, πῶς νὰ κάνουμε σήμερα λειτουργία; -Σήμερα ἀκριβῶς ἐπιβάλλεται νὰ λειτουργήσουμε, ἀπάντησα ἐγώ, γιὰ νὰ μποῦμε κάτω ἀπὸ τὴν προστασία τοῦ Θεοῦ. Ὁ διοικητὴς τελικὰ ὑποχώρησε, κι ἔτσι ἀπολαύσαμε τὴ θεία μυσταγωγία μὲ μία ὡραία χορωδία ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες, ἐνῶ ὁ γύρω χῶρος εἶχε μεταβληθεῖ σὲ κόλαση φωτιᾶς. Στὴ λειτουργία αὐτὴ ζήσαμε τὴ θαυμαστὴ παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Δύο φορὲς στὴ διάρκειά της, ὀβίδες πυροβολικοῦ ἔγλειψαν τὴν ἄκρη τοῦ τοίχου τοῦ σπιτιοῦ μας, ἔπεσαν στὸν ἀπέναντι χῶρο καὶ βυθίστηκαν στὸ χῶμα χωρὶς νὰ ἐκραγοῦν. Ἂν ἔσκαζαν, θὰ σκοτωνόμασταν ὅλοι μέσα στὸ σπίτι Τὴ μέρα αὐτὴ κοινώνησαν ὁ ὑποδιοικητής, ὁ ὑπασπιστὴς καὶ πολλοὶ στρατιῶτες τοῦ συντάγματος. Τελειώνοντας ὅμως τὴ λειτουργία, ἕνα θλιβερὸ γεγονὸς ἦρθε νὰ μᾶς δώσει ἕνα καλὸ μάθημα. Μερικοὶ στρατιῶτες, ἀντὶ νὰ ἔρθουν νὰ λειτουργηθοῦν, προτίμησαν νὰ προφυλαχθοῦν μέσα σ ἕνα ὑπόγειο χαράκωμα. Κι ἐνῶ ὁ τόπος αὐλακωνόταν ἀπὸ τὶς ὀβίδες, μία ἀπ αὐτὲς ἔπεσε μέσα στὸ χαράκωμα, σκότωσε τέσσερις ἄνδρες καὶ τραυμάτισε ἄλλους τρεῖς. Ὁ ἕνας μάλιστα βρέθηκε ἀποκεφαλισμένος Τὴν ἄλλη Κυριακή, ξεκίνησα πολὺ πρωΐ γιὰ τὸ πρῶτο τάγμα, ὅπου λειτούργησα καὶ κήρυξα. Κοινώνησαν γύρω στοὺς πεντακόσιους ἄνδρες τὸ χέρι μου πιάστηκε καὶ πονοῦσε φοβερὰ ἀπὸ τὴ συνεχῆ μετάδοση τῆς θείας Κοινωνίας. Ἄλλοτε πάλι ἀναγκάστηκα νὰ λειτουργήσω γονατιστὸς σὲ ἀντίσκηνο, γιατί ἔξω ἔβρεχε συνεχῶς. Οἱ στρατιῶτες παρακολούθησαν τὴ θεία λειτουργία μέσα στὴ βροχή, καὶ στὸ τέλος κοινώνησαν τὰ ἄχραντα Μυστήρια. Τί συγκινητικὸ θέαμα! Μέσα στ ἄγρια βουνά, καὶ μὲ βροχή, νὰ προσέρχονται οἱ στρατιῶτες, γιὰ νὰ ἑνωθοῦν μὲ τὸν Σωτήρα Χριστό. πηγή: Ἰ. Μ. Χατζηφώτη, Ἡ Ἐκκλησία στὸν ἀγώνα τοῦ Σαράντα, Ἐκδόσεις Ἀτλαντὶς 2

Ἄγνωστες μαρτυρίες γιὰ τὶς ἐμφανίσεις τῆς Παναγίας στὰ βουνὰ τῆς Πίνδου στὸν πόλεμο τοῦ 1940 Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Ἀθανασίου Ἐμφανίσεις καὶ θαύματα τῆς Παναγίας σημειώθηκαν σὲ πολλὲς περιοχὲς τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ πολέμου, ἀλλὰ στὴν πρώτη γραμμὴ τοῦ πολέμου, στὰ ἑλληνοαλβανικὰ σύνορα καὶ τὴν Πίνδο, ἡ Παναγία ἦταν ἡ προστάτιδα καὶ ὁδηγὸς τῶν στρατιωτῶν. Οἱ στρατιῶτες τὴν ἔβλεπαν μὲ τὰ μάτια τῆς πίστης τους νὰ τοὺς ἐμψυχώνει καὶ νὰ τοὺς «σκεπάζει», καθὼς πολεμοῦσαν στὰ χιονισμένα βουνὰ τῆς Πίνδου καὶ τῆς Ἀλβανίας. Ἐνδεικτικὴ εἶναι ἡ μαρτυρία τῆς Β. Μπούρη σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὁ θεῖος της, Σπυρίδων Χουλιάρας, ποὺ πολέμησε στὰ ἑλληνοαλβανικὰ σύνορα, μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του συνήθιζε νὰ ἀφηγεῖται τὸ ἑξῆς θαῦμα τῆς Παναγίας: ἐνῶ οἱ στρατιῶτες πολεμοῦσαν κάτω ἀπὸ πραγματικὰ ἀντίξοες συνθῆκες, ἐμφανίστηκε μπροστά τους ἡ Παναγία ποὺ ὡς προστάτιδα τοὺς «σκέπασε» μὲ τὸ πέπλο της καὶ σὰν ὁδηγὸς τοὺς ὁδήγησε μπροστὰ στὸν ἐχθρό, ἕτοιμους νὰ τὸν ἀντιμετωπίσουν. Τὸ θαῦμα αὐτὸ ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ ἄλλους στρατιῶτες ποὺ πολέμησαν στὰ βουνὰ τῆς Πίνδου. Κατὰ μῆκος ὅλου τοῦ μετώπου ἔβλεπαν τὸ ἴδιο ὅραμα: τὶς νύχτες μία γυναικεία μορφὴ βάδιζε ψηλόλιγνη, μὲ τὴν καλύπτρα της ριγμένη ἀπὸ τὸ κεφάλι στοὺς ὤμους. Ἦταν ἡ Παναγία, ἡ ὑπέρμαχος στρατηγὸς τῶν Ἑλλήνων. Ὁ Τάσος Ρηγόπουλος, πολεμιστὴς τοῦ 1940 γράφει ἀπὸ τὸ μέτωπο: «Σοῦ γράφω ἀπὸ μιὰ ἀετοφωλιά, τετρακόσια μέτρα ψηλότερη ἀπὸ τὴν κορυφὴ τῆς Πάρνηθας. Ἡ φύση τριγύρω εἶναι πάλλευκη. Σκοπός μου [ ]εἶναι νὰ σοῦ μεταδώσω αὐτὸ ποὺ ἔζησα, αὐτὸ ποὺ εἶδα μὲ τὰ μάτια μου καὶ ποὺ φοβᾶμαι μήπως, ἀκούγοντάς το ἀπὸ ἄλλους, δὲν θὰ τὸ πιστέψεις. Λίγες στιγμὲς πρὶν ὁρμήσουμε γιὰ τὰ ὀχυρά τῆς Μόροβας, εἴδαμε σὲ ἀπόσταση περίπου δεκατριῶν μέτρων μιὰ ψηλὴ μαυροφόρα νὰ στέκει ἀκίνητη. Ὁ σκοπὸς φώναξε: «τὶς εἶ;». Μιλιὰ δὲν ἀκούστηκε. Φώναξε ξανὰ θυμωμένος. Τότε, σὰν νὰ μᾶς πέρασε ὅλους ἠλεκτρικὸ ρεῦμα, ψιθυρίσαμε: «ἡ Παναγία!». Ἐκείνη ὅρμησε ἐμπρὸς σὰ νὰ εἶχε φτερὰ ἀετοῦ. 3

Ἐμεῖς ἀπὸ πίσω της. Συνεχῶς αἰσθανόμασταν νὰ μᾶς μεταγγίζει ἀντρειοσύνη. Ὁλόκληρη ἑβδομάδα παλέψαμε σκληρὰ γιὰ νὰ καταλάβουμε τὰ ὀχυρὰ Ἰβάν-Μόροβας. [ ] Ἐκείνη ὁρμοῦσε πάντα μπροστά. Καὶ ὅταν πιὰ νικητὲς ροβολούσαμε πρὸς τὴν ἀνυπεράσπιστη Κορυτσά, τότε ἡ Ὑπέρμαχος ἔγινε ἀτμός, νέφος ἁπαλὸ καὶ ἁπλὰ χάθηκε». Ἕνα θαῦμα ἔζησαν καὶ οἱ στρατιῶτες τοῦ 51ου τάγματος στὴν κορυφογραμμὴ Ροντένη. Ἀπὸ τὶς 22 Ἰανουαρίου καὶ κάθε βράδυ στὶς ἐννέα καὶ εἴκοσι ἀκριβῶς, τὸ βαρὺ πυροβολικὸ τῶν ἀντιπάλων ἄρχιζε βολὴ ἐναντίον τοῦ τάγματος. Ὁ ἐκνευρισμὸς καὶ οἱ ἀπώλειες ἦταν πολλές. Οἱ τολμηροὶ ἀνιχνευτὲς δὲν μποροῦσαν νὰ ἐντοπίσουν τὰ ἐχθρικὰ πυροβόλα, προφανῶς γιατί κάθε βράδυ οἱ ἀντίπαλοι τὰ μετακινοῦσαν. Ἡ κατάσταση ἦταν πιεστική. Ἕνα βράδυ τοῦ Φεβρουαρίου ἀκουστήκανε πάλι τὰ ἐχθρικὰ κανόνια. «Παναγιά μου, βοήθησέ μας, σῶσε μας», φώναξε ἐντελῶς αὐθόρμητα ὁ ταγματάρχης Πετράκης. Ἀμέσως στὸ βάθος πρόβαλε ἕνα φωτεινὸ σύννεφο καὶ σιγὰ-σιγὰ δημιουργήθηκε κάτι σὰν φωτοστέφανο καὶ ἐμφανίστηκε ἡ μορφὴ τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία ἄρχισε νὰ γέρνει πρὸς τὴ γῆ καὶ στάθηκε σὲ ἕνα φαράγγι. Ὅλοι στὸ τάγμα μόλις εἶδαν τὸ θαῦμα, ρίγησαν. «Θαῦμα!»,φώναξαν καὶ ἔκαναν τὸ σταυρό τους. Ἀμέσως στάλθηκε μήνυμα στὴν ἑλληνικὴ πυροβολαρχία, τὰ ἑλληνικὰ κανόνια βρόντηξαν καὶ λίγο μετὰ τὰ ἀντίπαλα σίγησαν. Οἱ ὀβίδες τῶν Ἑλλήνων εἶχαν πετύχει τὸν ἀπόλυτο στόχο. Ὁ ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης ζωγράφισε πάνω στὸ καπάκι ἑνὸς κιβωτίου ρέγγας τὴ Παναγία τῆς Νίκης, ἡ ὁποία ἀπέκτησε τὴ φήμη ὅτι εἶναι θαυματουργή. «Σὲ ἔξαλλη θρησκευτικὴ ἔκσταση ἀπαιτοῦσαν (ἐνν. οἱ ἕλληνες στρατιῶτες ἀπὸ τὴν Ἄρτα) ἡ θαυματουργὴ εἰκόνα νὰ μείνει ἕνα βράδυ τουλάχιστον στὴν κατασκήνωσή τους. Ἄκουγες φωνὲς ἀπὸ παντοῦ. Ὅλοι οἱ στρατιῶτες φωνάζανε: «Ἡ Παρθένα, ἡ Παρθένα. Νὰ τὴν ἀφήσετε μιὰ βραδιά». Ἐκείνη τὴν ὥρα βάρεσε συναγερμός [ ] πέσαμε μπρούμυτα σύμφωνα μὲ τὶς διαταγὲς ποὺ εἴχαμε. Κανένας Ἀρτινὸς δὲν ἔκανε τὸ ἴδιο. «Βρὲ συνάδελφε», μοῦ εἶπε ἕνας, «βαστᾶς τὴν Παρθένα καὶ φοβᾶσαι»;» Χαρακτηριστικὸ εἶναι, ἐπίσης, τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ ταυτότητες τῶν στρατιωτῶν ἔφεραν, δίπλα ἀκριβῶς ἀπὸ τὰ στοιχεῖα τους, μία εἰκόνα τῆς Παναγίας. Καὶ λίγο πρὶν ἀπo τὴν ἐπίθεση ἔκαναν τὸ σταυρό τους, ἀναφωνοῦσαν τρεῖς φορὲς «Παναγία μου!» καὶ ὕστερα ξεκινοῦσαν. Μετὰ τὸ τέλος τοῦ Β Παγκοσμίου πολέμου, ἀναγνωρίστηκε ἡ σπουδαιότητα τῶν θαυματουργῶν ἐπεμβάσεων τῆς Παναγίας. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἡ γιορτὴ τῆς Ἁγίας Σκέπης, ποὺ εἶχε καθιερωθεῖ ἀπὸ τὸ 626, ὅταν μὲ τὴ θαυματουργή της ἐπέμβαση ἔσωσε τὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ τοὺς Ἀβάρους, νὰ γιορτάζεται πρὸς τιμὴν τῆς Παναγίας τὴν 1η Ὀκτωβρίου, μεταφέρθηκε ἀπὸ τὸ 1952 στὶς 28 Ὀκτωβρίου γιὰ νὰ ἐνθυμοῦνται ὅλοι τὴ θαυματουργὴ βοήθειά της στὴ δυσκολότερη, ἴσως, περίοδο τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους. Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν ἐργασία «Ἡ τιμὴ τῆς Θεοτόκου στὴν Ἤπειρο» «Ἡ πίστη κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ πολέμου, τὸ σίγουρο εἶναι ὅτι βοηθάει τὸν δοκιμαζόμενο στρατιώτη. Καὶ ἡ εἰκόνα τῆς προστάτιδας τοῦ φέρνει ἐλπίδα καὶ αἰσιοδοξία. οἱ Ἀρτινοὶ στὸ μέτωπο μπροστὰ στὴν εἰκόνα τῆς Παναγιᾶς δὲν φοβόνταν οὔτε ὅλμους, οὔτε τὶς ἐχθρικὲς σφαῖρες». 4

Γράμμα ἀπὸ ἕναν πολεμιστὴ τοῦ 40 Νέστορα Μάτσα Ἕνα γράμμα μία μαρτυρία. Κάτι πιὸ πολυσήμαντο: Μία κραυγὴ ἐκ βαθέων, ποὺ προκαλεῖ ρίγος καὶ δέος, γιατί προέρχεται ἀπὸ ἕναν ἀγωνιστὴ ποὺ ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ κραυγάζει. Τοῦ τὸ δίνουν τὰ τρία τραύματα ἀπὸ τὸ μέτωπο, τοῦ τὸ δίνει ἡ πολεμική του ἀναπηρία. Ἕνα γράμμα, λοιπόν, κραυγή, πάνω καὶ πέρα ἀπὸ τὸν χρόνο καὶ τὴν εὐτέλεια τῶν καιρικῶν πολιτικῶν παθῶν. Τὸ ἔφερε στὸ γραφεῖο μου, ὥριμος πιὰ ἀπὸ τὰ χρόνια, μὲ κάτασπρα τὰ μαλλιὰ καὶ σκαμμένο τὸ πρόσωπο, παλιὸς πολεμιστὴς στὸ μέτωπο τοῦ 40. Σεμνός, ὅπως ὅλοι οἱ πραγματικοὶ ἥρωες, ἤρεμος καὶ πράος, χωρὶς νὰ κάνει χρήση τῶν τίτλων του, χωρὶς ν ἀναφερθεῖ στοὺς ἀγῶνες, στὸ μέτωπο καὶ τὴν ἀντίσταση ποὺ τοῦ χάρισαν πολλὰ μετάλλια, μεγαλόσταυρους, τρία τραύματα καὶ μιὰ βαρειὰ ἀναπηρία, ἄφησε τὸ γράμμα λέγοντας ἁπλά: Ἂν νομίζετε ὅτι παρουσιάζει κάποιο ἐνδιαφέρον, τὸ δημοσιεύετε Κι ἔφυγε Ἕνας συνάδελφος ποὺ ἔτυχε νὰ τὸν ξέρει εἶπε: Ἦταν ἕνας ἀληθινὸς ἥρωας Παλικάρι πραγματικό! Καὶ στὸ ἀλβανικὸ μέτωπο καὶ στὴν Ἀντίσταση, στὰ πικρὰ χρόνια τῆς κατοχῆς. Διάβασα μὲ συγκίνηση τὸ γράμμα του μὲ παραλήπτη «ἕνα νέο ἄνθρωπο», τὸν ὁποιοδήποτε νέο ἄνθρωπο, ποὺ ζεῖ σ ἕνα δικό του κόσμο, «κατασκευασμένο» ἀπὸ χάρτινα λόγια καὶ ψευδαισθήσεις, ποὺ δὲν ξέρει (ἢ δὲν τὸν ἔμαθαν) τὴν βαθύτερη ἠθικὴ σημασία τῆς Ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας, ποὺ καταμοιράζεται σὲ ἴσο βάρος ἀνάμεσα στὰ δικαιώματα καὶ τὶς ὑποχρεώσεις. Ἀλλὰ τὸ γράμμα, ποὺ τὸ εἶχα παρουσιάσει ὅταν, πρὶν ἀπὸ μία περίπου δεκαετία τὸ ἔλαβα, εἶναι τόσο εὔγλωττο ἀπὸ μόνο του, ποὺ δὲν χρειάζεται κανένα σχολιασμό. Λέει, λοιπόν, τὸ γράμμα: «Νέε μου φίλε, δὲν ἔτυχε νὰ μὲ ξέρεις, ἐνῶ ἐγὼ εἶχα τὴν χαρὰ νὰ σὲ συναντήσω πολλὲς φορές: Στὰ Πανεπιστήμια, στὰ γήπεδα, στοὺς δρόμους, στὴν Ἀθήνα ἢ στὴν ἐπαρχιακὴ πόλη ποὺ ζεῖς. Τὸ ὄνομά σου δὲν ἔχει ἰδιαίτερη σημασία οὔτε ὁ τόπος τῆς καταγωγῆς σου, μπορεῖ νὰ εἶσαι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα ἢ νὰ κατάγεσαι ἀπὸ κάποιο χωριό Τὸ ἀντιπροσωπευτικό σου γνώρισμα εἶναι τὰ νιάτα σου. Σὲ αὐτὰ ἀπευθύνομαι καὶ στὴν φλόγα τῶν ματιῶν σου, ποὺ κλείνει τὰ ὄνειρα, τὶς φιλοδοξίες καὶ τὴν λαχτάρα σου νὰ πετύχεις στὸ πανεπιστήμιο ἢ στὴν δουλειὰ ποὺ διάλεξες. Αὐτὴ ἡ λαχτάρα, ἢ τόσο ἀνθρώπινη, ἢ τόσο νόμιμη, εἶναι ὅ,τι πιὸ ὡραῖο κλείνεις μέσα σου, γιατί σοῦ δίνει τὴν δύναμη νὰ ἀγωνίζεσαι καὶ νὰ μὴν λυγίζεις στὴν πρώτη δυσκολία. Σὲ σένα, λοιπόν, ἄγνωστε φίλε, στέλνω αὐτὸ τὸ γράμμα μὲ κάποιο δικαίωμα πού μοῦ παραχωροῦν ἡ ἡλικία καὶ ἡ πείρα μου. Θὰ τολμοῦσα νὰ πῶ καὶ οἱ ἀγῶνες μου, ἀλλὰ δὲν πιστεύω ὅτι ἔκανα τίποτα περισσότερο ἀπὸ τὸ καθῆκον, ποὺ φλόγιζε τὰ μεθυσμένα νιάτα μου σὰν ξεκινοῦσαν γιὰ τὸ μέτωπο, μὲ τὸ ὅραμα τῆς νίκης ἐνάντια στὴν βία, τὸν ὁλοκληρωτισμὸ καὶ τὴν ἀνελευθερία. Ἄ, νέε μου, νὰ μποροῦσες ἔστω καὶ λίγο νὰ ζοῦσες τὴν ἔξαρση καὶ τὴν παλλαϊκὴ συμμετοχὴ ἐκείνης τῆς ἐθνικῆς μέθης. Ὅλοι μας, ἐμεῖς ποὺ ξεκινούσαμε γιὰ τὸ μέτωπο κι οἱ ἄλλοι ποὺ θὰ ἔμεναν στὰ μετόπισθεν, ὅλοι μας, ὁ ἀνώνυμος ψυχωμένος λαὸς καὶ οἱ ἐπώνυμοι ἀνώτεροι ἀξιωματοῦχοι, ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων καὶ ἐπιστήμονες, ἁπλὲς ἀγράμματες γυναικοῦλες, νέοι καὶ γέροι, ὅπου καὶ ἂν βρισκόμαστε, ὅπου καὶ ἂν ζούσαμε, ὅποια δουλειὰ κι ἂν κάναμε, εἴχαμε γίνει μιὰ ἑνιαία ἐθνικὴ ψυχή. Δὲν 5

ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ τ. 26 (Ὀκτώβριος 2011) μᾶς χώριζαν διαφορές, δὲν μᾶς δηλητηρίαζαν πολιτικὰ μίση, δὲν μᾶς διαιροῦσαν τάξεις, ἰδέες, φρονήματα. Εἴμαστε τὸ Γένος ἑνιαῖο καὶ ἀδιαίρετο, ποὺ ἔπρεπε νὰ πολεμήσουμε γιὰ τὴν ἐλευθερία, ποὺ μᾶς χάρισαν μὲ αἷμα καὶ θυσίες οἱ πρόγονοι καὶ ποὺ ἐμεῖς εἴχαμε ἀπαράβατο χρέος, πάλι μὲ αἷμα καὶ θυσίες νὰ τὴν διαφυλάξουμε, γιὰ νὰ τὴν κληρονομήσουμε σὰν ἱερὴ ἐπιταγὴ καὶ παρακαταθήκη στὰ παιδιὰ καὶ στὰ ἐγγόνια μας. Θὰ ἔφταναν ἐκεῖνες καὶ μόνο οἱ στιγμές, οἱ φορτισμένες μὲ ἰδανικὰ καὶ ὁραματισμοὺς γιὰ τὸ Γένος, γιὰ νὰ καταξιώσουν ὁλόκληρη τὴν ἱστορική μας διαδρομή, τριῶν χιλιετηρίδων. Δὲν πολεμούσαμε ἕναν ἐπώνυμο καὶ συγκεκριμένο ἐχθρό. Πολεμούσαμε τὴν ἀνώνυμη καὶ πολυπρόσωπη βία, πολεμούσαμε τὸν ὁλοκληρωτισμὸ καὶ τὴν μισαλλοδοξία. Καὶ δώσαμε ἐμεῖς οἱ μικροὶ καὶ ἀνίσχυροι στὴν πανίσχυρη Εὐρώπη καὶ τὸν κόσμο ὁλόκληρο 6

τὸ ὕψιστο ἠθικὸ μάθημα ποὺ τὸ ἐκφράζει τόσο ἐπιγραμματικὰ στὸν στίχο του ὁ ποιητὴς ὅτι «θέλει ἀρετὴν καὶ τόλμην ἡ ἐλευθερία». Ματώσαμε, πληγωθήκαμε, δοκιμαστήκαμε σκληρὰ ἀντιμετωπίζοντας τὶς πολυάριθμες σιδερένιες δυνάμεις τοῦ Ἄξονα ἀλλὰ δὲν λυγίσαμε. Μὲ τὸ κεφάλι ψηλὰ στὸ μέτωπο, μὲ τὸ κεφάλι ψηλὰ στὰ μετόπισθεν κι ἔπειτα μὲ τὸ κεφάλι ψηλὰ στὴν ἀντίσταση. Τὸ ξέρω, νέε μου φίλε, πὼς ὅλα αὐτά σοῦ φαίνονται κάπως ὑπερβολικά. Κι ἴσως μέσα σου διατυπώνεις τὴν σκέψη ὅτι εἶναι «ἐκτὸς ἐποχῆς». Ἡ ἐποχὴ δὲν στέκεται πιὰ σ αὐτὲς τὶς ἰδέες ποὺ φαίνονται κάπως ξεπερασμένες! Ἄλλοι οἱ στόχοι τῶν ἀνθρώπων, ἄλλες οἱ ἐπιδιώξεις τους: μιὰ καλύτερη καὶ πιὸ ἄνετη ζωή, ἡ εὔκολη ἐπιτυχία, πληρωμένη μὲ ὁποιοδήποτε τίμημα. Ὁ κατασκευασμένος εὐδαιμονισμός. Κι ἀκόμη, τὰ τείχη ποὺ χωρίζουν τοὺς ἀνθρώπους. Τὰ πολλαπλὰ χαλύβδινα τείχη ποὺ ἔχουν στηθεῖ ἀνάμεσά τους ἀπὸ τοὺς καιροσκόπους καὶ τοὺς χαμαιλέοντες. Ἡ ἀδίστακτη κομματικοποίηση ποὺ ἔχει εἰσχωρήσει παντοῦ, ἀκόμη καὶ μέσα στὴν οἰκογένεια. Ἀπὸ τὴν μίαν ὄχθη τοῦ ποταμοῦ ὁ πατέρας, ἀπὸ τὴν ἀντίθετη ὁ γιός, κι ἀνάμεσά τους ποτάμι ἀδιάβατο τὸ πολιτικὸ πάθος. Σὲ εἶδα, νέε μου φίλε, ἀρκετὲς φορὲς νὰ φανατίζεσαι μὲ ἔξαλλο πάθος γιὰ τὴν μία ἢ τὴν ἄλλη παράταξη καὶ νὰ ξοδεύεις τὸν πολύτιμο δημιουργικό σου χρόνο χωρὶς νόημα καὶ σκοπὸ γιὰ νὰ ὑποστηρίξεις τὶς θέσεις σου. Κι οἱ θέσεις αὐτὲς δὲν ξεκινοῦσαν ἀπὸ μιὰ βαθύτερη πίστη σὲ μιὰν ἰδέα ποὺ εἶχες συνειδητοποιήσει καὶ ἀγωνιζόσουν δίκαια γι αὐτήν, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἐπιπόλαιη ἐπίδραση τοῦ ἄλλου ποὺ σὲ ἔβλεπε σὰν ὄργανό του. Κι ὅμως ἡ ζωὴ εἶναι γεμάτη ἀκόμη ἀπὸ ἐνδιαφέροντα, ἀπὸ στόχους, ἀπὸ ἰδανικά. Δὲν ἔχει ἀδειάσει, ὅπως θέλουν νὰ νομίζουν κάποιοι, δὲν ἔλειψαν ἐντελῶς οἱ γέφυρες ἐπικοινωνίας. Στὸ χέρι σου εἶναι νὰ τὶς στεριώσεις γιὰ νὰ μπορεῖς νὰ δεῖς τὸν συνάνθρωπο ὄχι σὰν ἀντίπαλο γιὰ ἀναμέτρηση ἀλλὰ σὰν φίλο γιὰ συνεργασία νέε μου ἄγνωστε φίλε. Ἀπὸ ἐκείνη τὴν Μεγάλη Ὥρα τοῦ 40 ἔχουν περάσει 42 χρόνια Εἴμαστε ἄλκιμοι νέοι τότε ὅταν χυνόμαστε ἀσυγκράτητοι στὸν ἀγώνα τῆς Λευτεριᾶς καὶ τώρα κυρτώσαμε, γεράσαμε, ζοῦμε στὸ περιθώριο τῆς ζωῆς. Τώρα εἶναι ὁ δικός σας κλῆρος, ἡ δική σας σειρά. Ὁ τόπος περιμένει ἀπό σᾶς! Οἱ ἄνθρωποι περιμένουν ἀπό σᾶς! Μεγάλο τὸ χρέος, μεγαλύτερη ἀκόμη ἡ χαρά. Λέγαμε ὅταν κινούσαμε γιὰ τὸ Μέτωπο: Ὅλοι μαζὶ ἀδέλφια, γιὰ τὴν Λευτεριά μας! Κι αὐτὲς οἱ ἁπλὲς λέξεις, αὐτὸ τὸ «ὅλοι μαζὶ ἀδέλφια», ἦταν βίωμα, σκοπὸς καὶ ἀποστολή. Ὅλοι μαζὶ ἀδέλφια! Ὅπου μᾶς λάχαινε ὁ κλῆρος Σὲ κάποιαν ἀπρόσιτη βουνοκορφὴ τῆς Πίνδου ἢ στὰ μετόπισθεν ποὺ κι αὐτὰ πολεμοῦσαν γιὰ τοὺς ἴδιους σκοποὺς καὶ μὲ τὴν ἴδια μέθη. Ἄ, ἐκεῖνες οἱ ὧρες! Ἐκεῖνες οἱ μέρες, οἱ φορτισμένες ἀπὸ πίστη καὶ ἀγώνα! Εἶναι πιὰ Ἱστορία ἀλλὰ καὶ ζωντανὴ μνήμη γιὰ μᾶς ποὺ ἀκόμη τὶς κλείνουμε μέσα μας μὲ τὴν ἴδια συγκίνηση καὶ μὲ τὴν ἴδια ἀγωνιστικὴ διάθεση, ὅπως τότε. Ζήτησε, νέε μου, νὰ γνωρίσεις μέσα ἀπὸ κείμενα καὶ μαρτυρίες αὐτὲς τὶς μεγάλες ὧρες τοῦ 40, αὐτὸ τὸ νεώτερο ἔπος τοῦ Γένους. Μέθυσε ἀπὸ τὴν μέθη τους, πάρε δύναμη ἀπὸ τὴν πίστη τους. Γιὰ νὰ μπορεῖς ὁλοκληρωτικὰ καὶ ἀπόλυτα νὰ κατανοήσεις τὴν βαθειά, τὴν καίρια καὶ τελεσίδικη σημασία τῆς κραυγῆς: Ὅλοι μαζὶ ἀδέλφια! Καὶ ὄχι μόνο στὴν μεγάλη ὥρα τοῦ Πολέμου ἀλλὰ καὶ στὴν μεγάλη ὥρα τῆς Εἰρήνης! Ποὺ χρειάζεται κι αὐτὴ μέθη, ἀγώνα κι ἀγρύπνια. Μὲ ἀγάπη Ἕνας παλιὸς πολεμιστὴς τοῦ 40». Παρουσιάζω μὲ συγκίνηση αὐτὸ τὸ γράμμα, καὶ τὸ ἀπευθύνω στὸν ἄγνωστο παραλήπτη, ἴσως τὸν προβληματίσει κι ἴσως σταθεῖ στὶς τελευταῖες του γραμμὲς γιὰ τὴν μεγάλη ὥρα τῆς Εἰρήνης, ποὺ ὅπως γράφει καὶ ὁ παλιὸς πολεμιστὴς τοῦ 40 χρειάζεται κι αὐτὴ μέθη, ἀγώνα καὶ ἀγρύπνια. Τὸ τελευταῖο πρὶν ἀπὸ ὅλα: Ἀγρύπνια 7

Μαθήματα δημοκρατίας ἀπὸ τὸν Σόλωνα Πολυβίας Παραρᾶ Ἕνας ἀπὸ τοὺς ἑπτὰ σοφούς τῆς ἀρχαιότητας, ὁ Σόλωνας ὁ Ἀθηναῖος, ποιητής, νομοθέτης, μεταρρυθμιστής, κλήθηκε ὡς διαλλακτὴς νὰ συμβιβάσει τοὺς ἄπληστους δυνατοὺς μὲ τοὺς ὑποδουλωμένους σὲ αὐτοὺς ἀπὸ τὰ χρέη συμπολίτες του, προκειμένου νὰ ἀποφευχθεῖ πολιτικὴ ἀνατροπή. Σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ ποιητικὰ πολιτικὰ κείμενά του, ποὺ τὸ ὀνομάζουμε ἡ «Ἐλεγεία τῆς Πόλης», περιγράφει τὰ δεινὰ ποὺ ἀπειλοῦν μὲ ἀφανισμὸ τὴν πόλη του, λόγω τῆς κακοδιοίκησής της, καὶ προτείνει τὸν δρόμο τῆς Εὐνομίας. Νομίζω ὅτι εἶναι χρήσιμο στὴν περίοδο οἰκονομικῆς κρίσης ποὺ διανύουμε καὶ τῆς κρίσης τῆς μέχρι τώρα λογικῆς τοῦ πολιτικοῦ συστήματος, νὰ ἀνατρέξουμε στὴ λιτὴ ἀλήθεια τῶν λόγων τοῦ Σόλωνα καὶ ἂς ἀναλογιστεῖ ὁ καθένας μας τὶς εὐθύνες ποὺ τοῦ ἀναλογοῦν, εὐθύνες ποὺ κατὰ τὴ γνώμη μου ἐπιμερίζονται ἀνάλογα μὲ τὴ δύναμη καὶ τὴν ἐξουσία ποὺ ὁ κάθε πολίτης αὐτῆς τῆς χώρας διαθέτει. Γιατί ἡ πόλη τοῦ Σόλωνα ἔφτασε σὲ πολιτικὸ ἀδιέξοδο; Ἐπειδή: «οἱ ἴδιοι οἱ πολίτες, γιὰ χάρη τοῦ πλούτου, εἶναι πρόθυμοι νὰ καταστρέψουν αὐτὴ τὴ μεγάλη πόλη ἀπὸ ἀφροσύνη. Ἄδικο εἶναι τὸ μυαλὸ τῶν ἡγετῶν τοῦ ἁπλοῦ λαοῦ καὶ ἀπὸ τὴν ὕβρη τους μεγάλα κακὰ θὰ πάθουν. Γιατί δὲν ξέρουν ποῦ νὰ σταματοῦν καὶ νὰ χαίρονται ἥσυχα μὲ φρόνηση τὴν καλή τους ζωή, ἀλλὰ πλουτίζουν πεπεισμένοι γιὰ ἄνομα ἔργα. Καὶ κλέβουν ἀριστερὰ καὶ δεξιὰ χωρὶς σεβασμὸ σὲ ἱερὰ ἢ δημόσια κτήματα. Καὶ δὲν φοβοῦνται τὶς σεμνὲς ἀρχὲς τῆς Δίκης, πού, καὶ ἂς σιωπᾶ, ὅλα τὰ ξέρει, τωρινὰ καὶ περασμένα, καὶ ποὺ θὰ ρθει ὁ καιρὸς καὶ θὰ τοὺς ἐκδικηθεῖ». Καὶ ποιὸς εἶναι ὁ κίνδυνος γιὰ τὴν πόλη; Συνεχίζει: «Αὐτὴ εἶναι μία ἀναπόφευκτη πληγὴ πάραυτα γιὰ κάθε πόλη καὶ ἐξελίσσεται σὲ μία ὑποδούλωση, ἡ ὁποία φέρνει ἐμφύλια σύγκρουση καὶ πόλεμο ποὺ σιγοβράζει». Μπροστὰ σὲ αὐτὸ τὸ ἐνδεχόμενο, οἱ ἄπληστοι δυνατοὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Σόλωνα συνειδητοποίησαν ὅτι ἡ ἐξαθλίωση τῶν πολιτῶν ὑπονομεύει καὶ τὴν ἴδια τους τὴν ὕπαρξη. Ἔτσι ἀποδέχτηκαν, μεταξὺ ἄλλων, νὰ κάνουν καὶ οἰκονομικὲς παραχωρήσεις, ἀποδεχόμενοι τὴ ρύθμιση τῆς «σεισάχθειας» τοῦ Σόλωνα γιὰ παραγραφὴ τῶν χρεῶν τῶν ὑποδουλωμένων σὲ αὐτοὺς συμπολιτῶν τους καὶ τὴν κατάργηση τῆς πρακτικῆς τῆς ὑποθήκης «ἐπὶ σώμασι», δηλαδὴ ὑποθήκης τῆς φυσικῆς καὶ πολιτικῆς ἐλευθερίας τῶν πολιτῶν γιὰ τὴ λήψη τοῦ χρηματικοῦ δανείου. Στὸ παραπάνω ἱστορικὸ παράδειγμα, γιὰ τὴν ἑλληνικὴ κοινωνία ποὺ δοκιμάζεται σήμερα νομίζω ὅτι οἱ ἀναλογίες εἶναι ἔκδηλες τοῦ ποῦ μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει τὸ κοινωνικὸ σύνολο ἡ ἀπληστία τῶν δυνατῶν, μὲ τὴ φοροδιαφυγή, τὴν κατάχρηση τοῦ δημοσίου χρήματος καὶ τὴν κακοδιαχείριση. Ἔχει ὑπονομευθεῖ ἡ ἴδια ἡ χώρα καὶ οἱ πολίτες της. Νομίζω πὼς δὲν ὑπάρχει πολίτης σὲ αὐτὴ τὴ χώρα ποὺ κάνει ὅτι δὲν καταλαβαίνει γιατί φτάσαμε σὲ αὐτὸ τὸ τέλμα καὶ τί πρέπει νὰ γίνει γιὰ νὰ βγοῦμε ἀπὸ αὐτό. Ἡ κοινωνία τῶν πολιτῶν ὀφείλει νὰ ἔχει ὡς ὁδηγὸ τὸ αὐτονόητο, δηλαδὴ νὰ διεκδικήσει νὰ εἶναι μία χώρα Εὐνομίας, γιατί ὅπως καταλήγει ὁ ποιητὴς/διαλλακτής: «ἡ Εὐνομία ὅλα τὰ ἐναρμονίζει τέλεια, δένει μὲ ἁλυσίδες τοὺς ἀδίκους, λειαίνει τὸ τραχύ, σταματάει τὴν ἀχορταγιά, ἐλέγχει τὴν ὕβρη, μαραίνει τοὺς 8

σπόρους τοῦ κακοῦ, ἀποκαθιστᾶ στρεψοδικίες, σταματάει τὸ διχασμὸ καὶ τὴ σύγκρουση, καὶ ἀπὸ αὐτὴν ὅλα ἁρμονικὰ καὶ γνωστικὰ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους εἶναι». Στὸ σημεῖο ποὺ ἔχουμε φτάσει, εἶναι νομίζω χρήσιμο νὰ συναισθανθοῦμε τὴν αὐτονόητη ἀξία τῆς Εὐνομίας καὶ ποῦ ὁδήγησε τὴ χώρα ἡ Δυσνομία μὲ τὴν εὐρεία ἔννοια τῆς κακῆς διακυβέρνησης, ὥστε νὰ προχωρήσουμε στὴν ποιοτικὴ ἀλλαγὴ τοῦ πολιτικοῦ γίγνεσθαι καὶ σὲ μιὰ κοινωνία ἀξιῶν. Ἡ κ. Πολυβία Παραρᾶ εἶναι διδάκτωρ Ἑλληνικῶν Σπουδῶν, ἐπισκέπτρια καθηγήτρια στὸ Πανεπιστήμιο Georgetown τῆς Οὐάσιγκτον. Ἀποξένωση καὶ προκατάληψη Σὲ μία αἴθουσα ἀναμονῆς ἀεροδρομίου, στὴν θέση τῶν Vips ἁπλώνεται ἀναπαυτικὰ στὰ καθίσματα μιὰ νεαρὴ γυναίκα. Δίπλα της ἀκουμπᾶ ἕνα βιβλίο καὶ ἕνα πακέτο μπισκότα ποὺ μόλις εἶχε ἀγοράσει γιὰ τὶς ὧρες ἀναμονῆς. Στὸ διπλανὸ κάθισμα, ἕνας καλοβαλμένος νεαρὸς κύριος εἶναι ἀφοσιωμένος στὸ βιβλίο του. Καθὼς ἡ νεαρὴ γυναίκα διαβάζει ἀμέριμνα, ἁπλώνει τὸ χέρι της καὶ παίρνει ἕνα μπισκότο. Τὴν ἴδια στιγμὴ ὁ κύριος παίρνει κι αὐτὸς ἕνα μπισκότο. Τί θράσος! Ἀπὸ τὰ μπισκότα ποὺ μόλις εἶχε ἀγοράσει γιὰ τὸν ἑαυτό της! Ἐνοχλημένη, παίρνει ἕνα δεύτερο μπισκότο ἀλλὰ καὶ ὁ νεαρὸς κύριος παίρνει ἄλλο ἕνα, χαμογελώντας της εὐγενικά. Ὁ θυμὸς της ἔχει ξεπεράσει κάθε ὅριο, εἶναι πιὰ τελείως ὀργισμένη. Στὴ συνέχεια γιὰ κάθε μπισκότο ποὺ ἔπαιρνε αὐτή, ἔπαιρνε ἄλλο ἕνα καὶ αὐτός. Ὥσπου, στὸ τελευταῖο, ἡ νεαρὴ βράζει ἀπὸ ὀργὴ καὶ περιμένει νὰ δεῖ τί θὰ κάνει ὁ ἀγενής. Αὐτός, κόβει στὰ δύο τὸ μπισκότο καὶ τῆς προσφέρει τὸ μισό. Ἔξαλλη πλέον ἡ κοπέλα, μαζεύει βιαστικὰ τὰ πράγματά της καὶ ὁρμᾶ ἔξω ἀπὸ τὴν αἴθουσα. Στὴ διάρκεια τῆς πτήσης ἀνοίγοντας τὴν τσάντα της διαπιστώνει ἔντρομη ὅτι τὸ πακέτο μὲ τὰ δικά της μπισκότα βρισκόταν ἐκεῖ ἄθικτο, ποτὲ δὲν τὸ εἶχε ἀκουμπήσει στὸ διπλανὸ κάθισμα τῆς αἴθουσας ἀναμονῆς. Ἔπαιρνε ἀπὸ τὰ μπισκότα τοῦ χαμογελαστοῦ κυρίου! Ὅμως, ἦταν πιὰ πολὺ ἀργὰ γιὰ νὰ διορθώσει τὴν παρεξήγηση. Δὲν ἤξερε τίποτε γι αὐτόν, ἐνῶ ἔσπευσε νὰ «ἀναγνωρίσει» ὀργισμένα τὸ δικό της λάθος στὴν συμπεριφορά του! Κι ἔτσι, ἔλειψε ἡ εὐκαιρία γιὰ ἕνα αὐθόρμητο διάλογο ποὺ θὰ παρέμενε ὀργισμένη παρεξήγηση ἂν δὲν ἔβρισκε ἄθικτα τὰ μπισκότα της. Θὰ μποροῦσε νὰ τὰ εἶχε ξεχάσει κάπου ἀλλοῦ. Ἄραγε οἱ ἄλλοι πάντα σκοπεύουν νὰ μᾶς πάρουν κάτι; Μήπως μᾶς ἔχουν δώσει κιόλας κάτι ποὺ τὸ ἀγνοοῦμε αὐτάρεσκα; Ἐμεῖς δὲν κάνουμε ποτὲ λάθος; 9

Ὁ «σύγχρονος ἄνθρωπος» π. Ἐμμανουὴλ Νιράκη Κάθε φορὰ ποὺ μιλᾶμε γιὰ τὸν «σύγχρονο ἄνθρωπο» ἀναφερόμαστε μὲ καμάρι στὴν πρόοδο καὶ στὰ ἐπιτεύγματά του. Καὶ εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὶς τελευταῖες δεκαετίες ἔγιναν ἅλματα προόδου σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς τῆς δημόσιας ζωῆς. Ἀπὸ τὴν καθημερινότητά μας μέχρι τὶς πιὸ σύνθετες δράσεις τῆς ζωῆς μας τὰ πράγματα ἔγιναν πιὸ εὔκολα καὶ πιὸ ἁπλὰ χάρι στὴν πρόοδο ποὺ ὁ «σύγχρονος ἄνθρωπος» πέτυχε μετὰ ἀπὸ πολυετεῖς προσπάθειες καὶ ἀγῶνες. Βέβαια λησμονοῦμε, σκόπιμα θὰ ἔλεγα, ὅτι παράλληλα μὲ αὐτά, αὐτὸς ὁ ἴδιος «σύγχρονος ἄνθρωπος» ἔκανε τὶς τελευταῖες δεκαετίες δύο παγκόσμιους πολέμους μὲ ἀναρίθμητα θύματα, δόμησε τὴν οἰκονομία μὲ τέτοιο τρόπο ὥστε ὁ πλοῦτος καὶ τὰ ἀγαθὰ νὰ εἶναι στὰ χέρια τῶν λίγων καὶ ἰσχυρῶν, μὲ ἀποτέλεσμα ἑκατομμύρια ἄνθρωποι νὰ ζοῦν στὴ φτώχεια καὶ τὴν ἐξαθλίωση, ὅπως ἡ Ἀφρικὴ καὶ ἄλλες περιοχὲς τοῦ πλανήτη καὶ ὁλοκλήρωσε τὴν «σύγχρονη» παρέμβασή του στὰ δρώμενα αὐτοῦ τοῦ κόσμου, φροντίζοντας νὰ καταστρέψει, νὰ μολύνει καὶ νὰ ἀλλοιώσει κάθε γωνιὰ τοῦ πλανήτη μὲ τὴν ἀλλόγιστη καὶ ἄπληστη συμπεριφορά του. Τὸ ἀποτέλεσμα σήμερα, παρὰ τὴν πρόοδο, εἶναι ἕνας κόσμος ποὺ ἀγνοεῖ τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ, παραδομένος κυριολεκτικὰ σὲ μιὰ ἀγωνιώδη μέριμνα νὰ διασώσει τὰ κεκτημένα του, δηλαδὴ τὸν πλοῦτο καὶ ὅλα ὅσα κέρδισε εἰς βάρος τῶν πολλῶν. Αὐτὴ «ἐν πολλοῖς» εἶναι καὶ ἡ εἰκόνα τῆς πατρίδας μας τὰ τελευταῖα χρόνια. Παραδομένη στὸ «σύγχρονο ρεῦμα» τῆς παγκοσμιοποίησης, ἀκολουθήσαμε τὸν ἴδιο καταστροφικὸ δρόμο, μὲ ἀποτέλεσμα σήμερα νὰ ζοῦμε τὸ δράμα τῆς οἰκονομικῆς κρίσης, ὡς ἀποτέλεσμα τοῦ πνευματικοῦ καὶ ἠθικοῦ μαρασμοῦ στὸν ὁποῖο περιπέσαμε μὲ δική μας εὐθύνη καὶ ἀνοχή. Ἡ ἀγωνιώδης μέριμνα ἀπὸ τὸ πρωὶ μέχρι τὸ βράδυ καὶ ἀπ τὸ βράδυ ὥς τὸ πρωί, γιὰ ἀνούσιες φροντίδες καὶ ἐνασχολήσεις, κέρδισαν τὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιά μας. Φροντίζουμε γιὰ ὅλους καὶ γιὰ ὅλα. Τρέχουμε δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ νὰ προλάβουμε ἄραγε τί; Αὐξήσαμε τὶς ὑποχρεώσεις μας σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα. Στρέψαμε καὶ κατευθύναμε τὴν καθημερινότητά μας μόνο στὰ εὔκολα καὶ συμβατικὰ καὶ ἀμελήσαμε κάθε πνευματικὴ διάσταση τῆς ζωῆς μας. Μέσα στὴν παραζάλη μας δὲν ἀκούσαμε οὔτε τὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ «Μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε» (Ματθ. στ 25) Βλέπετε ὁ «σύγχρονος ἄνθρωπος» δὲν ἔχει ἀνάγκη τὶς ἐντολὲς Του ἀφοῦ πνίγεται ἀπὸ τὴν πληθώρα τῶν ἐργασιῶν καὶ ὑποχρεώσεων ποὺ ἔχει ἀναλάβει. Δὲν ἔχω σκοπὸ νὰ κατηγορήσω ἢ νὰ ὑποβαθμίσω οὔτε τὴ μέριμνα, οὔτε τὴ φροντίδα γιὰ τὰ ἀπαραίτητα καὶ ἀναγκαῖα πάνω στὴ γῆ. Μιὰ αἰτία ὅμως ἀπὸ τὰ δεινὰ ποὺ σήμερα μαστίζουν τὸ τόπο μας εἶναι ὅτι ἀπολυτοποιήσαμε τὸ σῶμα καὶ τὶς ἀνάγκες του. Ἀγνοοῦμε ὅτι ἀπὸ μόνο του τὸ σῶμα δὲν ὑπάρχει καὶ δὲν ὑφίσταται. Ὁ ἄνθρωπος ἔτσι ὅπως τὸν δημιούργησε ὁ Θεὸς εἶναι ψυχοσωματικὴ ἑνότητα. Οὔτε ἡ ψυχὴ ἀπὸ μόνη της, οὔτε τὸ σῶμα ἀπὸ μόνο του συγκροτεῖ τὸν ἄνθρωπο. Ἂν ἡ φροντίδα καὶ ἡ μέριμνά μας ἐπικεντρωνόταν πρωτίστως στὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς καὶ δευτερευόντως στὰ τοῦ σώματος, τότε θὰ ἦταν ἐπαινετὴ καὶ θαυμαστή. Ἀλλὰ ἐμεῖς ἀπομονώσαμε τὸ σῶμα ἀπ τὴ ψυχὴ καὶ ἡ μόνη μας ἔννοια καὶ φροντίδα ἦταν πῶς θὰ κάνουμε κάθε τι ποὺ θὰ τοῦ προσφέρει ἄνεση, ἀνάπαυση 10

καὶ ὑλικὰ ἀγαθά. Ρίξαμε τὴν ψυχή μας στὴν στέρηση καὶ τὴν ἀσιτία. Θρέψαμε τὸ σῶμα ἀγνοώντας ὅτι ὑπάρχει κι αὐτὴ μὲ τὶς δικές της ἀνάγκες καὶ ἀπαιτήσεις. Τῆς στερήσαμε τὴ μόνη τροφὴ ποὺ συμβάλλει στὴν πρόοδο καὶ τὴν πνευματικὴ οἰκοδομή. Τὴν ἀποκόψαμε ἀπ τὸ Θεό, τὴ μοναδικὴ πηγὴ ζωῆς ποὺ ἔχει ἀνάγκη γιὰ νὰ ζήσει, νὰ ἀνδρωθεῖ καὶ νὰ ὡριμάσει. Τὸ ἀποτέλεσμα ὅλων αὐτῶν εἶναι τὸ σῶμα νὰ αὐξάνει καὶ νὰ μεγαλώνει, ἡ ψυχὴ ὅμως νὰ μαραζώνει, νὰ συρρικνώνεται καὶ νὰ ὁδηγεῖται ἀναπόφευκτα σὲ πνευματικὴ ἀσιτία καὶ μαρασμό. Τὸ δεύτερο χαρακτηριστικό τῆς ἀγωνιώδους μέριμνας καὶ φροντίδας τοῦ «σύγχρονου ἀνθρώπου» εἶναι ὁ προσανατολισμός μας στὸ μέλλον, ἀγνοώντας τὸ παρὸν καὶ τὸ παρελθόν. Πόσες φορὲς ἔχουμε συλλάβει τὸν ἑαυτό μας νὰ κάνει ποικίλα σχέδια γιὰ τὸ μέλλον γεμάτος ἀγωνία γιὰ τὴν πραγματοποίησή τους; Πόσες φορὲς ταλαιπωροῦμε κὰ βασανίζουμε τὸν ἑαυτό μας μὲ σκέψεις γιὰ τὸ αὔριο ποὺ τὶς περισσότερες φορὲς εἶναι ντυμένες μὲ τὸ γήινο καὶ φθαρτὸ μανδύα τοῦ μικρόκοσμου ποὺ ἐμεῖς ἔχουμε φτιάξει σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ τὴν «κοινωνία τοῦ Θεοῦ;» Καὶ ὅταν ἔλθει ἡ μέρα νὰ πραγματοποιηθοῦν τὰ σχέδιά μας, μὲ λύπη διαπιστώνουμε ὅτι τίποτα ἀπ ὅσα σχεδιάσαμε δὲν ἔγιναν, γιατί τελικὰ τίποτα δὲν εἶναι στὸ χέρι μας. Ἄρα μάταια κουραστήκαμε, μάταια βασανιστήκαμε καὶ τώρα ζοῦμε καὶ βιώνουμε τὸ «δρᾶμα» τῆς προσωπικῆς μας ἀποτυχίας. Ὅμως οἱ πατέρες μας, τὸ παρελθὸν δηλαδὴ ποὺ δὲν φαίνεται νὰ μᾶς πολυαπασχολεῖ, μᾶς ἔχουν δώσει πειστικὴ καὶ ὁριστικὴ ἀπάντηση στὸ θέμα αὐτό. Ὁ ἅγ. Συμεὼν ὁ νέος Θεολόγος λέγει: «ὑπάρχει μέριμνα ἄπρακτος καὶ πρᾶξις ἀμέριμνος». Μπορεῖ δηλαδὴ κανεὶς νὰ ἔχει ὑπερβολικὴ μέριμνα μὲ τὶς σκέψεις, χωρὶς ὅμως νὰ κάνει κάτι σπουδαῖο καὶ οὐσιῶδες ἐνῶ μπορεῖ νὰ ἐργάζεται ὅλη μέρα στὰ σπουδαῖα καὶ σημαντικὰ χωρὶς νὰ διακατέχεται ἀπὸ μέριμνα καὶ φροντίδα. Ἡ λύση τοῦ προβλήματος λοιπὸν βρίσκεται μέσα μας. Ἐμεῖς θὰ δώσουμε τὴν ἀπάντηση καὶ ἄρα τὴν διέξοδο. Λιγότερη μέριμνα γιὰ τὰ ἀνούσια καὶ περισσότερη ἐμπιστοσύνη στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος πειστικὸς καὶ σίγουρος δρόμος γιὰ τὰ προβλήματα τοῦ «σύγχρονου ἀνθρώπου». Μιὰ φιλικὴ γωνιὰ στὸ διαδίκτυο www.agiazoni.gr μοιραστεῖτε την μαζί μας 11

Πῶς ἢ γιατί συμβαίνουν ὅλα αὐτά; Γέροντος Σωφρoνίου Ἁγιορείτου Ἔσσεξ [...]Ἐπειδὴ οἱ γυναῖκες τῆς ἐποχῆς μας ἔχασαν τὴν ὑψηλὴ αὐτὴ συνείδηση, ἄρχισαν νὰ γεννοῦν προπαντὸς κατὰ σάρκα. Τὰ παιδιὰ μας ἔγιναν ἀνίκανα γιὰ τὴν πίστη. Συχνὰ ἀδυνατοῦν νὰ πιστέψουν ὅτι εἶναι εἰκόνα τοῦ Αἰωνίου Θεοῦ. Ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία στὶς ἡμέρες μας ἔγκειται στὸ ὅτι οἱ ἄνθρωποι βυθίστηκαν στὴν ἀπόγνωση καὶ δὲν πιστεύουν πιὰ στὴν Ἀνάσταση. Ὁ θάνατος τοῦ ἀνθρώπου ἐκλαμβάνεται ἀπὸ αὐτοὺς ὡς τελειωτικὸς θάνατος, ὡς ἐκμηδένιση, ἐνῶ πρέπει νὰ θεωρεῖται ὡς στιγμὴ ἀλλαγῆς τῆς μορφῆς τῆς ὑπάρξεώς μας ὡς ἡμέρα γεννήσεώς μας στὴν ἀνώτερη ζωή, σὲ ὁλόκληρο πλέον τὸ πλήρωμα τῆς ζωῆς ποὺ ἀνήκει στὸ Θεό. Ἀλήθεια, τὸ Εὐαγγέλιο λέει: «Ὁ πιστεύων εἰς τὸν Υἱὸν ἔχει ζωὴν αἰώνιον ὁ δὲ ἀπειθῶν τῷ Υἱῷ οὐκ ὄψεται ζωὴν» (Ἰωάν. 3,36). «Ἀμήν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὁ πιστεύων τῷ πέμψαντί με ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ εἰς κρίσιν οὐκ ἔρχεται, ἀλλὰ μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωὴν» (Ἰωάν. 5,24). «Ἀμήν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν τις τὸν λόγον τὸν ἐμὸν τηρήσῃ, θάνατον οὐ μὴ θεωρήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα» (Ἰωάν. 8,51). Παρόμοιες λοιπὸν ἐκφράσεις μποροῦμε νὰ ἀναφέρουμε πολλές. Συχνὰ ἀκούω ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους: Πῶς ἢ γιατί συμβαίνουν ὅλα αὐτά; Γιατί ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων ἔχασε τὴν ἱκανότητα νὰ πιστεύει; Δὲν εἶναι ἄραγε ἡ νέα ἀπιστία συνέπεια τῆς εὐρύτερης μορφώσεως, ὅταν αὐτὸ ποὺ λέει ἡ Γραφὴ γίνεται μύθος, ἀπραγματοποίητο ὄνειρο; Ἡ πίστη, ἡ ἱκανότητα γιὰ τὴν πίστη, δὲν ἐξαρτᾶται πρωτίστως ἀπὸ τὸν βαθμὸ μορφώσεως τοῦ ἀνθρώπου. Πράγματι παρατηροῦμε ὅτι στὴν ἐποχή μας, κατὰ τὴν ὁποία διαδίδεται ἡ μόρφωση, ἡ πίστη ἐλαττώνεται, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε οὐσιαστικὰ νὰ συμβαίνει τὸ ἀντίθετο ὅσο δηλαδὴ πλατύτερες γίνονται οἱ γνώσεις τοῦ ἀνθρώπου, τόσο περισσότερες ἀφορμὲς ἔχει γιὰ νὰ ἀναγνωρίζει τὴ μεγάλη σοφία τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου. Σὲ τί λοιπὸν συνίσταται ἡ ρίζα τῆς ἀπιστίας; Πρὶν ἀπ ὅλα ὀφείλουμε νὰ ποῦμε ὅτι τὸ θέμα αὐτὸ εἶναι πρωτίστως ἔργο τῶν γονέων, τῶν πατέρων καὶ τῶν μητέρων. Ἂν οἱ γονεῖς φέρονται πρὸς τὴν πράξη τῆς γεννήσεως τοῦ νέου ἄνθρωπου μὲ σοβαρότητα, μὲ τὴ συνείδηση ὅτι τὸ γεννώμενο βρέφος μπορεῖ νὰ εἶναι ἀληθινὰ «υἱὸς ἀνθρώπου» κατ εἰκόνα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου, δηλαδὴ τοῦ Χριστοῦ, τότε προετοιμάζονται γιὰ τὴν πράξη αὐτὴ ὄχι ὅπως συνήθως γίνεται αὐτό. Νὰ ἕνα ὑπέροχο παράδειγμα ὁ Ζαχαρίας καὶ ἡ Ἐλισάβετ προσεύχονταν γιὰ πολὺ καιρὸ νὰ τοὺς χαρισθεῖ τέκνο Καὶ τί συνέβη λοιπόν; «Ὤφθη δὲ αὐτῷ (τῷ Ζαχαρίᾳ) ἄγγελος Κυρίου ἐστὼς ἐκ δεξιῶν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ θυμιάματος. Καὶ ἐταράχθη Ζαχαρίας ἰδών, καὶ φόβος ἐπέπεσεν ἐπ αὐτόν. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ἄγγελος μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱὸν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην καὶ ἔσται χαρά σοι καὶ ἀγγαλίασις, καὶ πολλοὶ ἐπὶ τῇ γεννήσει αὐτοῦ χαρήσονται. Ἔσται γὰρ μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καὶ Πνεύματος Ἁγίου πλησθήσεται ἔτι ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πολλοὺς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπιστρέψει ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτῶν» (Λουκ. 1,11-16). Βλέπουμε μάλιστα στὴ συνέχεια ὅτι ὁ Ἰωάννης, εὑρισκόμενος ἀκόμη στὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας του, ἀναγνώρισε τὴν ἐπίσκεψη τῆς 12

ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ τ. 26 (Ὀκτώβριος 2011) μητέρας τοῦ Χριστοῦ, σκίρτησε ἀπὸ χαρὰ καὶ ἡ χαρὰ του μεταδόθηκε στὴ μητέρα του. Τότε ἐκείνη γέμισε μὲ προφητικὸ πνεῦμα. Ἄλλο παράδειγμα εἶναι ἡ προφήτιδα Ἄννα. Ἄνωθεν, καὶ ἀκριβῶς ἐξαιτίας τοῦ γεγονότος αὐτοῦ δὲν πιστεύουν στὸν Θεό, διότι εἶναι ἐξολοκλήρου σάρκα, γεννημένοι ἀπὸ σάρκα. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ ἀποτελεῖ πραγματικὸ πρόβλημα γιὰ τὴν Ἐκκλησία, τὸν προορισμό της, εἶναι τὸ πῶς νὰ πείσει τοὺς ἀνθρώπους ὅτι εἶναι ἀληθινὰ τέκνα καὶ θυγατέρες τοῦ αἰωνίου Πατρὸς πῶς νὰ δείξει στὸν κόσμο τὴ δυνατότητα μιᾶς ἄλλης ζωῆς, ὅμοιας πρὸς τὴ ζωὴ τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ, ἢ τὴ ζωὴ τῶν προφητῶν καὶ τῶν ἁγίων. Ἔτσι καὶ τώρα ἂν οἱ πατέρες καὶ οἱ μητέρες θὰ γεννοῦν παιδιὰ συναισθανόμενοι τὴν ἄκρα σπουδαιότητα τοῦ ἔργου αὐτοῦ, τότε τὰ παιδιά τους θὰ γεμίζουν ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιο, ἤδη ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας καὶ ἡ πίστη στὸν Θεό, τὸν Δημιουργὸ τῶν ἁπάντων, ὡς πρὸς τὸν Πατέρα τους, θὰ γίνει γι αὐτὰ φυσική, καὶ καμία ἐπιστήμη δὲν θὰ μπορέσει νὰ κλονίσει τὴν πίστη αὐτή, γιατί «τὸ γεννώμενον ἐκ Πνεύματος πνεῦμα ἐστιν». Ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει νὰ φέρει στὸν κόσμο ὄχι μόνο τὴν πίστη στὴν ἀνάσταση, ἀλλὰ καὶ τὴ βεβαιότητα γι αὐτήν. Τότε περιττεύει ἡ ἀπαίτηση γιὰ ὁποιεσδήποτε ἄλλες ἠθικιστικὲς διδασκαλίες. Ἡ ὕπαρξη λοιπὸν τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἐγγύτητά του σὲ μᾶς εἶναι γιὰ μιὰ τέτοια ψυχὴ ὀφθαλμοφανὲς γεγονός. Καὶ ἡ ἀπιστία τῶν πολυμαθῶν ἢ τῶν ἀμαθῶν στὰ μάτια τῶν τέκνων αὐτῶν τοῦ Θεοῦ θὰ εἶναι ἁπλῶς ἀπόδειξη ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι δὲν γεννήθηκαν ἀκόμη Τὸ Μυστήριο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ 2010 13

Πῶς ξεκλειδώθηκα! Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου Ἕνας σύγχρονος νέος διηγεῖται πῶς γνώρισε τὸ Χριστὸ καὶ πῶς ὁδηγήθηκε στὴν ἀληθινὴ ἐπίγνωση καὶ ἔγινε φίλος του μέσα ἀπὸ ἁπλὲς καθημερινὲς συνήθειες ποὺ ἀποτελοῦσαν τὴ χαρά, τὴ διασκέδαση, τὴν ἀπόλαυση, τὴν ἀνάπαυσή του! Γιὰ τὸ Χριστὸ δὲν ὑπάρχει τίποτε κρυφό. Βλέπει. Βλέπει παντοῦ. Τὰ μάτια του βλέπουν καὶ μέσα στὸ σκοτάδι. Καὶ μέσα στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μας. Ὅσο καὶ ἂν ἐμεῖς τὴν διπλοκλειδώνουμε! -Τί γίνεται ἐκεῖ μέσα; Ὑποκρίνομαι τὴν ἀθώα περιστερά. -Ποῦ, Κύριε; -Νά, ἐκεῖ μέσα! -Ἄ, μπά! Τίποτε! Ἄνοιξε, νὰ δοῦμε. Κάτι ψόφιο πρέπει νὰ ὑπάρχει ἐκεῖ μέσα. Σὲ κατάσταση ἀποσύνθεσης. Δὲν τὸ «ἀκοῦς», πόσο «μυρίζει»; Προσπάθησα νὰ κρυφτῶ μὲ τὴ συνηθισμένη μέθοδο. Ἐπιστράτευσα ὅλη μου τὴν ὑποκριτικὴ διάθεση καὶ ἱκανότητα. Ὅλα μου τὰ ἀποσμητικά: Χαμόγελο, τάχα ἔκπληξη, ἀστεῖα. Μὰ δὲν «πέρασαν»! -Ἄνοιξε, σοῦ λέω! (εἶπε ὁ Χριστὸς ἐπιτακτικά). Κάτι βρωμάει πολύ! Μὲ κοίταζε αὐστηρά! Ἀλλὰ ἐγὼ δὲν εἶχα διάθεση νὰ χαμηλώσω τὸ βλέμμα. Εἶχα πεισμώσει. Εἶχα ἀγριέψει. Εἶχα γίνει θηρίο, ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ! Ναί, ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ. Μέσα μου εἶχαν ἐπαναστατήσει οἱ λογισμοί: Εἶπα νὰ ζήσω καὶ ἐγὼ «λίγο» μὲ τὸ Χριστό. Νὰ τοῦ δώσω καὶ ἐγὼ κάτι. Ἀλλὰ ὄχι καὶ νὰ μὴ μείνει τίποτε δικό μου! Τί; Θὰ χάσω τὸν ἑαυτό μου; Δοῦλος θὰ γίνω; «Δοῦλος Χριστοῦ»; Αὐτὰ εἶναι πιὰ ξεπερασμένα! Καὶ ξέσπασα μὲ ὀργή. -Ἄ, μὰ πιά! Δὲν ὑποφέρεσαι μὲ τίποτε! Ἄ, μὰ δὲν φταῖς ἐσύ. Ἐγὼ φταίω, ποὺ εἶπα νὰ ἔρθω καὶ ἐγὼ λίγο κοντά σου. Ποὺ φαντάστηκα, ὅτι κάτι θὰ κέρδιζα κοντά σου. Μοῦ ἀπάντησε ξερά: Ἐντάξει. Ἐγὼ φεύγω. Ἀκολούθησε τὸ δρόμο σου. Μὲ τὸ ζόρι δὲν σὲ θέλω κοντά μου. Τί νὰ σὲ κάνω δά; Τί νὰ σὲ κάνω, μόνο σωματικὰ κοντά μου, ἂν ἡ καρδιά σου εἶναι ἀλλοῦ; Καί γύρισε νὰ φύγει. Στὰ αὐτιὰ τῆς ψυχῆς μου ἤχησαν τότε ἐκκωφαντικὰ τὰ λόγια τοῦ τροπαρίου τῆς Μεγάλης Πέμπτης: «Δύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός μου Ἰσραήλ: Ἐμὲ ἐγκατέλιπε, πηγὴν ὕδατος ζωῆς καὶ ὤρυξεν ἑαυτῷ φρέαρ συντετριμμένον» Θυμήθηκα, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ ζωή, καὶ κατάλαβα, ὅτι ὅποιος ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὴ ζωή, πεθαίνει. Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ τὴ ζωή, τόσο πιὸ κοντὰ στὸ θάνατο. Ἔσκυψα ταπεινωμένος καὶ εἶπα: Χριστέ μου, μὴ μὲ ἀφήνεις. Μὴ φεύγεις! Μὴ μὲ ἀφήνεις νὰ πεθάνω! Τὸ βλέπεις, δὲν ἔχω τὴ δύναμη νὰ τὰ ἀρνηθῶ, τὰ πάθη μου. Ἔχω δεθεῖ μαζί τους. Μοῦ ἀρέσουν! Μοῦ ἀρέσουν τόσο, ποὺ ὅταν κανεὶς ἀπειλεῖ νὰ μοῦ τὰ στερήσει, δὲν τὸν αἰσθάνομαι ἐλευθερωτή, ἀλλὰ δήμιο! Ναί, δήμιο βασανιστή! Σὰν νὰ μὲ γδέρνει ζωντανό! Τὰ δάκρυα ἔτρεξαν ζεστὰ ἀπὸ τὰ μάτια μου. Καὶ ἔγιναν αὐλάκια στὰ μάγουλά μου. Ψιθύρισα ταπεινά: Λυπήσου με, Κύριε. Καθάρισέ με. Διόρθωσέ με! Ντράπηκα γιὰ τὸν ἑαυτό μου. Νέος μὲ μπράτσα ἀτσάλι νὰ κλαίω! Ἀλλὰ τότε εἶδα τὸ Χριστὸ νὰ μοῦ χαμογελάει. Σὰν νὰ ἤθελε νὰ μοῦ πεῖ: Μπράβο, παιδί μου. Τώρα ἀρχίζεις νὰ ἔχεις ἐλπίδα ἐλπίδα σωτηρίας. Καὶ θὰ τὴν ἀποκτήσεις, ἄν μοῦ ξεκλειδώσεις τὴ ψυχή σου. Κάμε το. Tότε θὰ δεῖς, δὲν θὰ σὲ γδάρουν ζωντανό, θὰ καταλάβεις ὅτι ἡ ἀπαλλαγὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὰ πάθη δὲν εἶναι γδάρσιμο, ἀλλὰ ἀπελευθέρωση. 14

Τὸ κακὸ εἶναι «κακό» Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου Σκοτάδι εἶναι τό κακό. Θάνατος εἶναι. Νύχτα εἶναι. Μιά κατάσταση τόσο κακή, πού μᾶς κάνει καί δέν βλέπουμε, ἐκεῖνα πού θά ἔπρεπε νά τά βλέπαμε καί δέν κάνουμε τίποτε ἀπό ἐκεῖνα, πού ἦταν τό πιό καλό γιά μᾶς νά τά κάναμε! Οἱ πεθαμένοι παίρνουν ἄσχημη ὄψη δυσάρεστη σέ μᾶς καί γρήγορα βρωμᾶνε. Τό ἴδιο καί οἱ ψυχές ἐκείνων πού ζοῦν βουτηγμένοι στό κακό. Εἶναι γεμᾶτες βρώμα καί δυσωδία. Κλειστά τά μάτια. Σφιγμένα τά χείλη. Ἀκίνητοι καί ἄσειστοι, κολλημένοι στό κακό! Ὑπάρχει καί κάτι ἀκόμη χειρότερο. Γιατί; Γιατί αὐτοί εἶναι, τοὐλάχιστον, καί γιά τά δύο (σῶμα καί ψυχή) νεκροί καί πεθαμένοι. Ἐνῶ κάτι ἄλλοι πού ζοῦν σωματικά, εἶναι γιά τήν ἀρετή καί τό καλό, ἐντελῶς ἀναίσθητοι, ἐντελῶς πεθαμένοι, γεμᾶτοι ζωντάνια στό νά κάνουν τό κακό!... Καί πάρε παράδειγμα: Χτύπα πεθαμένο! Δέν αἰσθάνεται τίποτε. Καί δέν ἀντιδρᾶ καθόλου! Καί ὅπως ἕνα ξύλο ἅμα πάρει φωτιά «καίει», ἔτσι καί ἡ ψυχή πού ἔχασε τήν ζωή, «καίει», ἁπλά καίει. Χωρίς νά μπορεῖ νά ἀντιδράσει στήν φωτιά πού τήν καίει! Καί ὅσο καί ἄν τήν χτυπᾶς ἤ τήν τρυπᾶς, τίποτε δέν καταλαβαίνει, τίποτε δέν τῆς προκαλεῖ πόνο! Καί δέν πέφτει καθόλου ἔξω, αὐτός πού θά εἰπεῖ, ὅτι ὁ ὑποδουλωμένος στό κακό, μπορεῖ νά συγκριθῆ μόνο μέ τρελλό ἤ μεθυσμένο! Ὅλα αὐτά τά ἔχει τό κακό, ἡ ἁμαρτία. Καί εἶναι ἀπό ὅλα αὐτά κάτι χειρότερο. Ὁ τρελλός σέ ὅτι κι ἄν κάμει βρίσκει κατανόηση γιατί τήν κακή του κατάσταση δέν τήν διάλεξε. Δέν εἶναι προαιρέσεως τό νόσημά του, ἀλλά φύσεως. Ἀπό ἄλλη αἰτία τοῦ ἦρθε. Ἀντίθετα, ἐκεῖνος πού ζεῖ μέ τό κακό καί τήν ἁμαρτία, πῶς νά βρεῖ κατανοηση; πῶς νά τοῦ δείξει κανείς συμπόνια; Ἀπό ποῦ μᾶς ξεφύτρωσε τό κακό; Πῶς κατάντησαν τόσο ἄνθρωποι στό κακό; Ἀπό ποῦ; Μέ ἐρωτᾶς; Πές το μου σύ: Ἀπό ποῦ μᾶς ξεφύτρωσαν τόσες ψυχικές ἀρρώστιες; Ἀπό ποῦ ἔρχεται ἡ φρενοβλάβεια; Ἀπό ποῦ ἡ ἀναισθησία; Ὄχι ἀπό τήν χαλάρωση τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγώνα; Καί ἄν ἀκόμη καί τά σωματικά μας νοσήματα ξεκινᾶνε ἀπό δικά μας λάθη, ἀπό δική μας κακή διάθεση καί κακή ἐπιλογή, πόσο πιό πολύ σέ κακή μας προαίρεση καί ἐπιλογή, ὀφείλονται τά ψυχικά καί πνευματικά μας ἀρρωστήματα. Πῶς μᾶς κόλλησε ἡ μέθη; Ὄχι ἐπειδή δέν φροντίσαμε νά συγκρατήσουμε τίς ὀρέξεις μας; Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καί μέ ὅλα τά ψυχικά μας πάθη-ἀρρωστήματα. Ἀρχίζουν. Ἐμεῖς δέν φροντίζομε νά τά χαλιναγωγήσουμε, νά τά κόψουμε, καί μετά ριζώνουν καί γίνονται τόσο δυνατά, πού ἡ δύναμη ἡ δική μας δέν ἀρκεῖ πιά νά τά ξεριζώσει. Γι αὐτό, ἀδελφοί μου, σᾶς παρακαλῶ: ὅσο εἶσθε ἀκόμα καλά, μή διστάζετε νά ἀναλάβετε κάθε κόπο, προκειμένου νά καταντήσετε νά σᾶς πιάσει ἡ πνευματική νύστα, πού κάνει τόν κάθε ἄνθρωπο νά χάνει κάθε ὄρεξη γιά ζωή πνευματική γιά ἀγώνα, ἀνάμεσα στό καλό καί στό κακό. (Εἰς τήν Α πρός Θεσσαλονικεῖς, Ὁμιλία θ, γ ) Μετ.: + ὁ Ν. Μ. 15

Τὰ μικρὰ καὶ τὰ μεγάλα Ἁγίου Κασσιανοῦ τοῦ Ρωμαίου ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ τ. 26 (Ὀκτώβριος 2011) Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι σ ἕνα μεγάλο σπίτι, παραφορτωμένο μέ παλιά ἔπιπλα καί ροῦχα καί διάφορα ἄλλα μικροαντικείμενα, μπαίνουν δυό ἄνθρωποι, ἀπό τούς ὁποίους ὁ ἕνας διαθέτει ὑγιῆ καί ὀξεία ὅραση καί ὁ ἄλλος εἶναι μισότυφλος. Ἄν ρωτήσει κανείς τόν δεύτερο, τόν μισότυφλο, τί ὑπάρχει μέσα στό σπίτι - ἐπειδή αὐτός δέν εἶναι σέ θέση νά διακρίνει ὅλα τά πράγματα θά βεβαιώσει ὅτι δέν ὑπάρχει ἐκεῖ μέσα τίποτε ἄλλο, ἐκτός ἀπό ντουλάπια, κρεββάτια, πάγκους καί τραπέζια. Θά ἀναφέρει δηλαδή ὅλα ἐκεῖνα τά πράγματα, πού τά ἔχει ἀντιληφθῆ περισσότερο μέ τήν ἀφή παρά μέ τήν ὅραση. Ἀντίθετα ὁ ἄλλος, πού μέ τό ὀξύ του βλέμμα σάν φωτεινό βέλος ἔχει ἐξερευνήσει καί τίς πιό κρυφές γωνιές τοῦ σπιτιοῦ, θά ἀναφέρει, ὅτι παράλληλα μέ τά ἔπιπλα, ὑπάρχει ἕνα πλῆθος ἀπό μικροαντικείμενα, πού δύσκολα μποροῦν νά μετρηθοῦν καί τά ὁποῖα, ἄν τά συγκεντρώναμε, θά ἦταν ἐνδεχομένως περισσότερα, ἀπό ἐκεῖνα τά λίγα ἔπιπλα, πού εἶχε ἀναγνωρίσει μέ τήν ἁφή ὁ σύντροφός του. Τό ἴδιο συμβαίνει μέ τούς ἁγίους. Οἱ ἅγιοι «βλέπουν» καθαρά. Μέ τόν ζῆλο τους γιά τήν τελειότητα, οἱ ἅγιοι ἔχουν τήν εὐαισθησία νά ἀνακαλύπτουν στόν ἑαυτό τους ὅλες τίς πτώσεις καί τίς ἐλλείψεις, πού οἱ ἄλλοι δέν μποροῦν νά διακρίνουν. Ἔτσι καταδικάζουν τόν ἑαυτό τους γιά πράγματα, πού τό δικό μας σκοτισμένο ἐσωτερικό βλέμμα δέν θά μποροῦσε ποτέ νά ἀντιληφθῆ. Ἐμεῖς οἱ ἄλλοι δέν δίνουμε σημασία πολλές φορές στά μικρά καί, κατά τήν γνώμη μας, συγγνωστά ἁμαρτήματα. Οἱ ἅγιοι ὅμως, πού ἡ συνείδησή τους λάμπει σάν τό χιόνι, βλέπουν τόν ἑαυτό τους γεμάτο κηλίδες. Αὐτοί, πού καλύπτουν τά μάτια τῆς ψυχῆς τους μέ τό πυκνό πέπλο τῆς ἁμαρτίας, ὅπως λέει ὁ Κύριος, «ἐνῶ κυττάζουν δέν βλέπουν, καί ἐνῶ ἀκοῦνε δέν καταλαβαίνουν» (Ματθ. 13, 13). Αὐτοί μετά βίας ἀντιλαμβάνονται ἀκόμη καί αὐτά τά βαριά καί θανάσιμα ἁμαρτήματα. Ἀλήθεια, αὐτοί πῶς θά μποροῦσαν νά ἔχουν καθαρό βλέμμα, γιά νά διακρίνουν τήν ἀνεπαίσθητη ἐμφάνιση τῶν ρυπαρῶν λογισμῶν, τίς φευγαλέες καί κρυφές κινήσεις τῆς πονηρῆς ἐπιθυμίας οἱ ὁποῖες πληγώνουν τήν ψυχή σάν τά αἰχμηρά βέλη - ἤ τήν διάσπαση τοῦ νοῦ πού τούς αἰχμαλωτίζει; Σκορπίζοντας τήν προσοχή τους σέ ἕνα σωρό πράγματα καί ἀφήνοντας ἀχαλίνωτη τήν φαντασία τους, οὔτε κἄν ὑποψιάζονται, ὅτι θά ἔπρεπε νά λυποῦνται κάθε φορά πού ἀπομακρύνονται ἀπό τήν μνήμη τοῦ Θεοῦ. Καί αὐτό, γιατί δέν αἰσθάνονται καμμιά ἀπώλεια, ὥστε νά θρηνήσουν γι αὐτήν. Ἀφήνουν ὁλάνοιχτη τήν πόρτα τῆς ψυχῆς τους, κι ἔτσι εἰσορμᾶ βίαια μέσα τους τό ὁρμητικό ποτάμι τῶν λογισμῶν. Ἐπιπλέον, αὐτοί δέν ἔχουν συγκεκριμένο καί σταθερό στόχο, πρός τόν ὁποῖο νά ἐπικεντρώσουν ὅλες τίς ἐπιθυμίες καί τίς σκέψεις τους. Εἶναι μεγάλη πλάνη, νά θεωροῦμε δῆθεν ἐντελῶς «ἀθῶα» πράγματα τήν ἀνεξέλεγκτη κίνηση τῆς φαντασίας καί τούς ἀτέλειωτους μάταιους λογισμούς. Ἔτσι γινόμαστε τόσο τυφλοί, ὥστε δέν διακρίνουμε ἁμαρτήματα, παρά μόνο τά θανάσιμα. Καί πιστεύουμε ὅτι πρέπει νά ἀποφεύγουμε μόνο ὅ, τι καταδικάζει ὁ ἀνθρώπινος νόμος! Μόλις νιώσουμε γιά λίγο ὅτι, σύμφωνα μέ τήν κοσμική δικαιοσύνη δέν μᾶς βαρύνει κάποιο σοβαρό παράπτωμα, ἀμέσως νομίζουμε ὅτι... εἴμαστε ἀναμάρτητοι!... 16

Χριστόφιλος ἢ Χριστομάχος δὲν ὑπάρχει τρίτη ἐκδοχὴ Ὁσίου Ἰουστίνου Πόποβιτς «Ἐν τούτῳ γινώσκετε τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ πᾶν πνεῦμα ὅ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ ἔστι καὶ πᾶν πνεῦμα ὅ μὴ ὁμολογεῖ τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔστι καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τοῦ ἀντιχρίστου ὅ ἀκηκόατε ὅτι ἔρχεται καὶ νῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἐστὶν ἤδη». (Ἰωάννου Α 4:2) Στὴν πραγματικότητα ὅλα τὰ πνεύματα καταλήγουν σὲ δύο εἴδη: ἐκεῖνα ποὺ εἶναι ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἐκεῖνα ποὺ εἶναι ἀπὸ τὸν διάβολο. Ἀπὸ τὸν Θεὸ εἶναι ἐκεῖνα ποὺ ἀναγνωρίζουν καὶ ὁμολογοῦν ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἐνσαρκωμένος Θεὸς Λόγος, Κύριος καὶ Σωτήρας ἐνῶ ἀπὸ τὸν διάβολο εἶναι ἐκεῖνα ποὺ δὲν Τὸν ἀναγνωρίζουν. Ἡ φιλοσοφία τοῦ διαβόλου συνοψίζεται σ αὐτό: δὲν ἀναγνωρίζει τὸν Θεὸ στὸν κόσμο, οὔτε τὴν παρουσία Του, οὔτε τὴν ἐνσάρκωσή Του. Ἰσχυρίζεται ὅτι δὲν ὑπάρχει Θεὸς οὔτε στὸν κόσμο, οὔτε στὸν ἄνθρωπο, οὔτε στὸν Θεάνθρωπο. Κηρύττει ὅτι εἶναι ἀνοησία νὰ πιστεύεις ὅτι ὁ Θεὸς ἐνσαρκώθηκε σὲ ἄνθρωπο καὶ μπορεῖ νὰ ζήσει μέσα στὸν ἄνθρωπο ὁ ἄνθρωπος ὅλος εἶναι δίχως Θεό, ὂν στὸ ὁποῖο δὲν ὑπάρχει Θεός, οὔτε ὁτιδήποτε τοῦ Θεοῦ, ὁτιδήποτε θεῖο, ἀθάνατο, αἰώνιο. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὅλος πρόσκαιρος, ὅλος θνητός. Ἀνήκει στὸ ζωικὸ κόσμο, καὶ σχεδὸν σὲ τίποτα δὲν διαφέρει ἀπ αὐτόν, γι αὐτὸ καὶ εἶναι φυσικὸ νὰ ζεῖ σὰν τὰ ζῶα, ποὺ εἶναι πρόγονοί του καὶ οἱ φυσικοὶ συνάδελφοί του. Τέτοια εἶναι στὴν πραγματικότητα ἡ φιλοσοφία τοῦ Ἀντιχρίστου, ποὺ μὲ κάθε τρόπο θέλει νὰ ἀντικαταστήσει τὸ Χριστό, νὰ πάρει τὴ θέση Του στὸν κόσμο καὶ στὸν ἄνθρωπο. Ὁ ἅγιος Θεολόγος ξεκάθαρα λέει αὐτὴ τὴν ἀλήθεια: «Νὰ μὲ ποιὸ κριτήριο θὰ ἀναγνωρίζετε τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ὅποιος διακηρύττει πὼς ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστὸς ποὺ ἦρθε καὶ ἔγινε ἀληθινὸς ἄνθρωπος, αὐτὸς ἔχει τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Ὅποιος ὅμως δὲν παραδέχεται ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἦρθε καὶ ἔγινε ἀληθινὸς ἄνθρωπος, δὲν ἔχει τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τοῦ ἀντιχρίστου, ποὺ ἔχετε ἀκούσει πὼς ἔρχεται καὶ αὐτὸς ἤδη βρίσκεται στὸν κόσμο.». Ὅταν γράφει «πᾶν πνεῦμα» μπορεῖ νὰ ἐννοεῖ ἕνα πρόσωπο, ἢ μία διδασκαλία, ἢ μία ἰδέα, ἢ μία σκέψη. Κάθε διδασκαλία, κάθε ἰδέα, κάθε σκέψη ποὺ δὲν ἀναγνωρίζει ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι Θεός, Σωτήρας, καὶ ἐνσαρκωμένος Θεός, κατάγεται ἀπὸ τὸν ἀντίχριστο. Καὶ τέτοια πρόσωπα καὶ διδασκαλίες καὶ ἰδέες ὑπῆρχαν κιόλας ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο, γι αὐτὸ ὁ ἅγιος Μύστης λέει γιὰ τὸν Ἀντίχριστο: «καὶ νῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἔστιν ἤδη». Κάθε ἄνθρωπος, κάθε ἰδέα στὸν κόσμο ποὺ ἀπαρνεῖται τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι τοῦ ἀντιχρίστου. Δημιουργός τῆς κάθε ἀντιχριστιανικῆς ἰδεολογίας εἶναι, ἄμεσα ἢ ἔμμεσα, ὁ ἀντίχριστος. Στὴν πραγματικότητα, ὅλες οἱ ἰδεολογίες μποροῦν νὰ συνοψιστοῦν σὲ δύο εἴδη: ἐκεῖνες γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ ἐκεῖνες γιὰ τὸν ἀντίχριστο. Ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται σ αὐτὸ τὸν κόσμο, γιὰ νὰ λύσει ἕνα πρόβλημα στὴν πραγματικότητα: ἐὰν εἶναι μὲ τὸ Χριστὸ ἢ κατὰ τοῦ Χριστοῦ. Καὶ κάθε ἄνθρωπος, θέλοντας ἢ μή, μόνο αὐτὸ τὸ πρόβλημα ὄντως λύνει. Εἶναι ἢ Χριστόφιλος ἢ Χριστομάχος, δὲν ὑπάρχει τρίτη ἐκδοχή. «Ἑρμηνεία τῶν ἐπιστολῶν τοῦ Ἁγ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου» ἐκδ. «Ἐν πλῷ» 17

Ἐκείνη ποὺ ποτὲ δὲν ξεχνάει εἶναι ἡ καρδιά! Πρὶν ἀπὸ μερικὰ χρόνια, πρὶν ἡ τηλεόραση μπεῖ καθοριστικὰ στὴ ζωή μας, στὸ Παρίσι χάθηκε ἕνα μικρὸ κοριτσάκι. Ἡ ἀστυνομία τὸ βρῆκε, ὅμως τὸ παιδὶ εἶχε ὑποστεῖ τόσο ἰσχυρὸ σόκ, ὥστε ἦταν ἀδύνατο νὰ δώσει ὁποιαδήποτε πληροφορία. Οὔτε ὀνόματα, οὔτε διεύθυνση, οὔτε τηλέφωνο, οὔτε τὸ ὄνομά του δὲ θυμόταν. Ἀπὸ τὸ σὸκ εἶχε ἀπενεργοποιηθεῖ τελείως ἡ μνήμη. Γιατροὶ καὶ ἀστυνόμοι βρέθηκαν πρὸς στιγμὴ σὲ ἀδιέξοδο. Τότε ὁ εἰσαγγελέας πῆρε τὸ παιδὶ καὶ τοῦ ζήτησε νὰ τοῦ τραγουδήσει ἕνα τραγούδι. Τὸ παιδὶ τοῦ τραγούδησε τὸ τραγούδι ποὺ τοῦ λέγε ἡ μητέρα του, ὅταν τὸ βάζε γιὰ ὕπνο. Οἱ ἀρχὲς τὸ μαγνητοφώνησαν καὶ τὸ ἔδωσαν στὸ ραδιόφωνο. Μέσα σὲ λίγες ὧρες βρέθηκαν οἱ γονεῖς. Αὐτὸ τὸ ἀληθινὸ γεγονὸς ἐπιβεβαιώνει ὅτι τὸ μυαλὸ τοῦ ἀνθρώπου, ὅσο δυνατὸ κι ἂν εἶναι, ὅσες γνώσεις κι ἂν τοῦ ἀποθηκεύσουμε, ἔρχεται ὥρα ποὺ δὲ μπορεῖ νὰ βοηθήσει. Ἀπενεργοποιεῖται. Ἐκείνη ποὺ ποτὲ δὲν ξεχνάει καὶ τὰ πάντα σώζει εἶναι ἡ καρδιά. Σ αὐτὴν ἀπευθυνόμαστε. Γιατί οἱ γνώσεις μποροῦν νὰ ξεχαστοῦν, οἱ ἐμπειρίες ὅμως ποτέ. Ποτὲ δὲν πάει χαμένο ἐκεῖνο ποὺ ἐμπιστευόμαστε στὰ παιδιὰ καὶ ἐκεῖνο ποὺ τοὺς δίνουμε ἀπ τὴν καρδιά μας. Ὅσο πολύτιμο καὶ ἂν εἶναι, τὰ παιδιὰ δὲν θὰ τὸ χάσουν. Μπορεῖ νὰ χάσουν τὰ βιβλία τους, τὴ ζωγραφιά τους, τὴ μπάλα τους, μπορεῖ καὶ τὰ ἴδια νὰ χαθοῦν σὲ ὁλοσκότεινες νύχτες, ὅμως ἐκεῖνο ποὺ θὰ τοὺς δώσουμε ἀπὸ τὴ ψυχή μας δὲ θὰ τὸ χάσουν ποτέ.. Κάποια μέρα θὰ γυρίσουν στὴ φωλιὰ ποὺ τὰ ζέστανε. Όμως, ἀφοῦ δίνουμε ἀγάπη, γιατί λίγα χρόνια μετὰ εἰσπράττουμε τόσο θυμό, τόση ἀντίδραση, τόσα ξενύχτια, τόση παραίτηση. Γιατί τὶς νύχτες τόσα παιδιὰ ἔξω ἀπὸ τὰ σπίτια τους; Ἐνῶ στὰ χέρια μας κρατούσαμε ἕνα παιδικὸ πρόσωπο ὄμορφο καὶ καθαρὸ σὰν τὸ χιόνι, ὕστερα ἀπὸ λίγα χρόνια, γιατί ἔχουμε ἀπέναντι μας ἕναν ἔφηβο σὰν ἄγρια θάλασσα καὶ ἀνίκανο νὰ χαρεῖ, νὰ ἀγαπήσει, νὰ ἐλπίσει; Ρωτᾶς: γιατί παιδί μου πίνεις, γιατί καπνίζεις, γιατί παίρνεις ναρκωτικὰ καὶ ἀπαντοῦν γιατί νὰ μὴν καπνίσω, γιατί νὰ μὴν παίρνω ναρκωτικά ; Γιατί νὰ ζήσω; Ρωτᾶς: τὰ ἔχεις ὅλα. Σπίτι, φαγητό, γλῶσσες, σχολεῖο, ἐκδρομές, διασκέδαση, χρήματα. Τί σοῦ λείπει; καὶ παίρνεις τὴν ἀπάντηση: Δὲ μοῦ φτάνουν ἔχω ψυχὴ καὶ ἡ ψυχή μου πεινάει, διψάει, κλαίει. Ποῦ κάναμε λάθος; Τί δὲν κάναμε καλά; Τὰ παιδιά, ἀκόμα κι ὅταν εἶναι ἀγριεμένα, ἀκόμα καὶ ὅταν εἶναι ἄρρωστα, βλέπουν καὶ πίσω ἀπὸ τὸν τοῖχο, γιατί βλέπουν μὲ τὴν καρδιά. Ξέρουν πότε νοιαζόμαστε γι αὐτὰ καὶ πότε γιὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ ἀνάλογα μ αὐτὸ ποὺ τοὺς δίνουμε ἢ ἁγιάζουν ἢ ξεπαγιάζουν. ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ Περιοδική ἔκδοση Ι.Ν. Ἁγ.Ζώνης ΙΕΡΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΑΘΗΝΩΝ Ἐκδότης: Ι.Ν. Ἁγ.Ζώνης www.agiazoni.gr Ὑπεύθυνος: Ἀρχιμ. Ἄνθιμος Ἠλιόπουλος Ἁγίας Ζώνης 27Α, ΑΘΗΝΑ 11352 τηλ.: 210 8674250 Ὀκτώβριος 2011, Ἀριθ. Φυλ. 26 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ - ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΔΕΚΤΕΣ Στοιχειοθεσία: "Ἁγία Ζώνη" Τυπογραφική Παραγωγή: ΛΥΧΝΙΑ, ΥΙΟΙ Θ. ΒΓΟΝΤΖΑ Α.Ε. Ἀνδραβίδας 7, 13671 Χαμόμυλο ΑΧΑΡΝΩΝ τηλ.: 210 3410436 18

Τί θὰ μοῦ ἔλεγε ὁ Ἰησοῦς σήμερα; Γέροντος Εὐσεβίου Βίττη «Ἀκούσομαι τί λαλήσει ἐν ἐμοὶ ὁ Κύριος». Θὰ ἀφουγκρασθῶ τί θὰ μοῦ πῆ ὁ Κύριος στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μου. Αὐτὸ λέει ὁ ἱερὸς ψαλμωδός. Καὶ ὄντως ἄκουγε τὸν ψίθυρο τοῦ Θεοῦ ἡ ἀγαπημένη του ἐκείνη καρδιά. Καὶ ὅ,τι ἄκουγε μᾶς τὸ ἔλεγε ὁ προφήτης. Καὶ ἐπειδὴ ἦταν λόγος τοῦ Θεοῦ, ἔμεινε στοὺς αἰῶνες διαχρονικὰ μέχρι σήμερα. Καὶ μᾶς στηρίζει. Ἡ δική μου ὅμως καρδιὰ δὲν εἶναι τέτοια, Κύριέ μου, Ἰησοῦ, ὥστε νὰ λαλῆς σὲ αὐτὴν καὶ αὐτὴ νὰ ἀκούη τὰ θεῖα Σου λόγια, ὅπως ὁ ἱερός Σου προφήτης. Ὅμως μίλησες, ὅταν βρισκόσουν στὴ γῆ. Καὶ τότε εἶπες ὅ,τι πιὸ σημαντικὸ γιὰ ὅλους καὶ γιὰ μένα. Μὲ βάση λοιπὸν ἀπὸ ὅ,τι εἶπες καὶ διαχρονικὰ μένει μέχρι σήμερα ἀναλλοίωτο, προσπαθῶ νὰ κάνω μία σύνθεση αὐτῶν, ποὺ θὰ μοῦ ἔλεγες ἀκριβῶς σήμερα, γιατί δὲν ἔπαψες νὰ εἶσαι παρὼν πάντα στὴν Ἐκκλησία Σου καὶ ἰδιαίτερα πάντα παρὼν «ὅπου εἰσὶ δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ὄνομά Σου». Καὶ εἶναι τὸ ἴδιο σὰν καὶ τότε. Γιατί ξέρω, Κύριε, ὅτι Ἐσὺ δὲν φλυαρεῖς καὶ δὲν μοῦ λὲς περιττὰ πράγματα ἢ δὲν λὲς καὶ ξαναλές, ὅ,τι ἤδη μοῦ εἶπες μέσω τοῦ ἱεροῦ Σου Εὐαγγελίου καὶ τῶν θείων Ἀποστόλων Σου. Ὅ,τι λές, τὸ λὲς μιὰ γιὰ πάντα. Καὶ ἔχει ἀξία γιὰ ὅλους καὶ γιὰ ὅλα. Πάντοτε. Καὶ σήμερα ἐτούτη τὴ στιγμή. Καὶ ἑπομένως θὰ μοῦ εἶναι ἐπίκαιρο. Γι αὐτὸ καὶ τολμῶ τὴ σύνθεση αὐτῶν, ποὺ θὰ μοῦ ἔλεγες καὶ σήμερα. «Τείνω λοιπὸν τὸ οὖς μου», τεντώνω τὸ αὐτὶ τῆς καρδιᾶς μου, καὶ ἀκούω τί θὰ εἶχες νὰ μοῦ πῆς μὲ ὅλο μου τὸ σεβασμὸ καὶ ὅλη τὴν ἀγάπη τῆς καρδιᾶς μου καὶ ὅλη μου τὴν ἀφοσίωση, πού Σοῦ ἀξίζει. Νά, τί ἀκούω νὰ μοῦ λές: «Ψυχή, ποὺ λαχταρᾶς νὰ ἀκούσης τὸ λόγο μου, δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ ξέρης πολλὰ οὔτε νὰ κάνης κάποιες εἰδικὲς σπουδὲς ἢ νὰ πᾶς σὲ κάποια σεμινάρια, γιὰ νὰ εὐαρεστήσης ἐνώπιόν μου. Ἀρκεῖ νὰ μὲ ἀγαπᾶς πολὺ καὶ νὰ εἶσαι ἕτοιμη νὰ κάνης τὸ θέλημά μου, γιατί αὐτὸ εἶναι γιὰ σένα σωτήριο. Δὲν σοῦ τὸ ἔχω ἤδη δηλώσει: «Ὁ τηρῶν τὰς ἐντολάς μου, ἐκεῖνος ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με»; -Ναί, Κύριέ μου Ἰησοῦ. Ἔτσι εἶναι. Κι ἐγὼ αὐτὸ προσπαθῶ νὰ κάνω, ὅσο κι ἂν πέφτω. Ὅμως φροντίζω νὰ σηκώνωμαι μὲ τὴ χάρη Σου. Λοιπὸν Σὲ ἀκούω, Κύριε. «Μίλα μου, ψυχὴ ἀγαπημένη, ποὺ λὲς πὼς μὲ ἀγαπᾶς, ὅπως θὰ μιλοῦσες στὴ γλυκειὰ μανούλα Σου, ὅταν σὲ εἶχε στὴ θερμή της ἀγκαλιά, ἢ στὰ γόνατα τοῦ ἀγαπημένου σου πατέρα καὶ ἔνιωθες τοὺς χτύπους τῆς καρδιᾶς τους τῆς γεμάτης ἀγάπη γιὰ σένα». Καὶ σὲ ρωτῶ: Δὲν ἔχεις κάποιες παραγγελίες νὰ μοῦ κάνης; Πές μου τὰ ὀνόματα τῶν γονιῶν σου, τῶν συγγενῶν σου, τῶν φιλικῶν σου προσώπων, τῶν προσώπων, ποὺ ἔτσι ἢ ἀλλιῶς βρίσκονται στὸ περιβάλλον σου, στὴ δουλειά σου, στὶς κοινωνικές σου σχέσεις. Καὶ μετὰ τὰ ὀνόματα ἀνάφερέ μου τί θέλεις νὰ κάνω γιὰ τὸ καθένα. Δὲν ἔκανε τὸ ἴδιο ὁ Ἰάειρος; «Τὸ θυγάτριόν μου, εἶπε, ἐσχάτως ἔχει, (παρακαλῶ σε) ἵνα ἐλθῶν ἐπιθῇς αὐτῇ τὰς χεῖρας σου, ὅπως σωθῇ καὶ ζήσεται» (Μαρ. ε 22). Δὲν ἔκανε τὸ ἴδιο ἕνας πονεμένος πατέρας γιὰ τὸν δαιμονισμένο γιό του; Δὲν μοῦ ἀνέφερε δακρυσμένη ἡ Χαναναία μάνα γιὰ τὴν κόρη της; Δὲν ἔκραξαν σὲ μένα οἱ δύο τυφλοὶ ζητώντας νὰ τοὺς χαρίσω τὸ φῶς τους; Τὸ ἴδιο καὶ τόσοι ἄλλοι, τόσοι ἄλλοι; 19

ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ τ. 26 (Ὀκτώβριος 2011) Πές μου λοιπὸν τί θέλεις γι αὐτοὺς καὶ ζήτα το μὲ θέρμη πολλὴ καὶ πίστη ταπεινὰ καὶ ἐπίμονα. Ἀγαπῶ πολὺ τὶς εὐγενικὲς καρδιές, ποὺ λησμονοῦν τὸν ἑαυτὸ τους χάριν τῶν ἄλλων. τώρα ἀπομακρύνθηκαν ἀπὸ σένα, ἀλλὰ τόσο πολὺ θὰ ἤθελες νὰ ξανάρθουν πάλι κοντά σου γιὰ ὅλους, γιὰ ὅλους καὶ ὅλα, ποὺ νιώθεις τὴν ἀνάγκη νὰ πῆς θερμὸν ἕναν λόγο, ἕνα αἴτημα ἱερό, μιὰ ἱκεσία ὁλοκάρδια. Μίλα μου γιὰ τοὺς φτωχούς, ποὺ θέλεις νὰ ἐλαφρύνης τὴν κατάστασή τους γιὰ τοὺς ἀδικημένους, ποὺ καταπιέζονται γιὰ τοὺς συκοφαντημένους, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ ἀποδείξουν τὴν ἀθωότητά τους γιὰ τοὺς ἀρρώστους, ποὺ ὑποφέρουν γιὰ τοὺς κακούς, ποὺ θὰ ἤθελες νὰ μεταστραφοῦν στὸ καλό γιὰ τοὺς μοναχικούς, ποὺ μαραζώνουν στὴ μοναξιά τους γιὰ τοὺς ἀπογοητευμένους ἀπὸ τὴ ζωή γιὰ τοὺς βυθισμένους στὸ βοῦρκο τῆς ἁμαρτίας καὶ περικλεισμένους στὴ φυλακὴ τῶν παθῶν τους γιὰ τοὺς ποικίλως ψυχικὰ ἀρρώστους γιὰ τὰ πρόσωπα, ποὺ κάποτε σὲ ἀγαποῦσαν, ἀλλὰ Μὴν ξεχνᾶς πὼς ἔχω ὑποσχεθῆ νὰ ἀκούω κάθε προσευχή, ποὺ ἀναδύεται ἀπὸ τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς καὶ ποὺ μὲ τὰ φτερὰ τῆς ἀγάπης μὲ ταχύτητα ἀφάνταστα πιὸ μεγάλη ἀπὸ τὸ φῶς διασχίζει τὰ ἄπειρα ὕψη καὶ φτάνει μπρὸς στὸν οὐράνιο θρόνο μου ὡς εὐάρεστη καὶ ἱερὴ προσφορά. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὶς προσευχὲς δὲν περιμένω πάντα ἀνυπόμονα; ρες; Δὲν ἔχεις νὰ μοῦ ζήτησης κάποιες χά- Γράψε, ἂν ἔτσι τὸ θέλης, ἕναν κατάλογο, ὅσο μακρὺς κι ἂν εἶναι, ὅλων ὅσα λαχταρᾶς, ὅλων τῶν ἀναγκῶν σου καὶ ἀνάφερέ τες στὴν ἀγάπη μου. Ὄχι πὼς δὲν τὰ ξέρω ὅλα. Τὰ ξέρω ὅλα προτοῦ κἄν νὰ τὰ ἔχης συνειδητοποιήσει. Ὅμως θέλω νὰ τὰ ἀκούσω μὲ τὴ δική σου φωνή. Θέλω νὰ μοῦ πῆς ἐλεύθερα καὶ ἀγαπητικὰ ὅ,τι καὶ ὅπως τὸ νιώθεις, ὅ,τι καὶ ὅπως καὶ ὅσο τὸ λαχταρᾶς. Καὶ πές μου, ψυχὴ ἀγαπημένη, μὲ ὅλη τὴν ἁπλότητα, ὅτι εἶσαι δούλη τῶν αἰσθήσεών σου, σκλάβα τῶν παθῶν σου, δέσμια τῆς ὑπερηφανείας σου, πληγωμένη ἀπὸ τὴν εὐθιξία σου, ἐγωιστικὴ ὅσο δὲν τὸ φαντάζεσαι, χαλαρὴ χωρὶς προηγούμενο, φιλύποπτη χωρὶς λόγο, φίλαυτη χωρὶς ὅρια, ἀδιάφορη καὶ ἀμελής, δυσκίνητη σὰν παράλυτη, δεμένη πολὺ μὲ τὸν κόσμο, ὀλιγόπιστη στὶς δοκιμασίες σου, πάμφτωχη σὲ ἀρετές, μὲ ἀσήμαντη πνευματικὴ πρόοδο καὶ ὅ,τι ἄλλο. Καὶ ζήτα μου νὰ ἔρθω νὰ σὲ βοηθήσω στὶς προσπάθειες, ποὺ καταβάλλεις, στὶς πτώσεις σου, στὶς ἀγωνίες σου, στὶς ἀπογοητεύσεις σου. Φτωχό μου παιδί, μὴν κοκκινίζεις ἀπὸ ντροπή! Ξέρω τὴν κατάστασή σου πιὸ καλὰ ἀπὸ σένα, ἀλλὰ πρέπει ἐσὺ νὰ ἐκθέσης τὸν ἑαυτό σου. Διστάζεις; Μὰ γιατί; Λησμονεῖς πὼς πολλοὶ ἅγιοί μου, ποὺ τώρα ζοῦν ἔνδοξοι στὸν 20