ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ)/29.12.2015 ΘΕΜΑ Α ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1. α) Λάθος β) Σωστό γ) Λάθος δ)σωστό ε) Λάθος Α2. δ Α3. δ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1.α) Το εισόδημα των καταναλωτών. Ένας βασικός προσδιοριστικός παράγοντας της ζήτησης είναι το εισόδημα των καταναλωτών. Οι μεταβολές στο μέγεθος του εισοδήματος όμως δεν έχουν την ίδια επίδραση σε όλα τα αγαθά. Για τα περισσότερα αγαθά, τα οποία ονομάζονται και κανονικά αγαθά, όταν αυξάνεται το μέγεθος του εισοδήματος, αυξάνεται και η ζήτησή τους, και, όταν μειώνεται το μέγεθος του εισοδήματος, μειώνεται και η ζήτησή τους. Υπάρχουν όμως και αγαθά στα οποία οι μεταβολές στο μέγεθος του εισοδήματος επιδρούν αντίστροφα στη ζήτησή τους. Τα αγαθά αυτά ονομάζονται κατώτερα αγαθά ή "αγαθά του φτωχού", αφού αγοράζονται συνήθως από οικογένειες με πολύ χαμηλό εισόδημα, γιατί είναι τα φτηνότερα στην αγορά, όπως η μαργαρίνη, τα κατεψυγμένα ψάρια, το ψωμί διατίμησης. Αυξήσεις στο μέγεθος του εισοδήματος κάνουν τον καταναλωτή να μειώσει τη ζήτηση αυτών των αγαθών και να στραφεί σε κανονικά αγαθά. Οι προσδοκίες και οι προβλέψεις των καταναλωτών σχετικά με τη μελλοντική εξέλιξη: i) των τιμών ii) του εισοδήματος τους. i) Αν οι καταναλωτές προβλέπουν αύξηση στην τιμή ενός αγαθού, μπορεί να αυξήσουν τις τρέχουσες αγορές τους στο αγαθό αυτό, ώστε να επωφεληθούν από τη χαμηλότερη τιμή που επικρατεί τώρα. Αντίθετα, αν οι καταναλωτές αναμένουν μείωση των τιμών (π.χ. εκπτώσεις μετά από λίγο καιρό), θα αναβάλουν τις αγορές τους, με αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης. ii) Με τον ίδιο τρόπο αντιδρούν οι καταναλωτές και όταν αναμένουν μεταβολή στο εισόδημά τους. Με το σκεπτικό ότι θα επέλθει αύξηση στο εισόδημά τους, αυξάνουν τη κατανάλωσή του «σήμερα», δηλαδή αυξάνουν τη ζήτηση «σήμερα». Αριθμός καταναλωτών Η αύξηση του αριθμού των καταναλωτών συνεπάγεται και αύξηση της ζήτησης ενός αγαθού. Για παράδειγμα, σε ένα νησί τους θερινούς μήνες αυξάνεται η ζήτηση πολλών αγαθών από την άφιξη μεγάλου αριθμού παραθεριστών. Ο αριθμός των καταναλωτών αφορά μόνον την αγοραία καμπύλη ζήτησης. β) Μεταβολή μόνο στη ζητούμενη ποσότητα. Η ζητούμενη ποσότητα μεταβάλλεται μόνο λόγω μεταβολής της τιμής του αγαθού, ενώ οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες παραμένουν σταθεροί. Το διάγραμμα 2.8 δείχνει την καμπύλη ζήτησης D ενός αγαθού. Αν στην τιμή Ρ1 η ζητούμενη ποσότητα είναι Q1, τότε βρισκόμαστε στο σημείο Α της καμπύλης ζήτησης. Αν υποθέσουμε ότι η τιμή μειώνεται σε Ρ2 (ceteris paribus), τότε η ζητούμενη ποσότητα αυξάνεται σε Q2. Ο συνδυασμός αυτός αντιστοιχεί στο σημείο Β της καμπύλης D. Έχουμε, επομένως, μια κίνηση από το σημείο Α προς το σημείο Β πάνω στην ίδια καμπύλη. Αν πάλι η τιμή αυξηθεί από Ρ1 σε Ρ3, τότε η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται από Q1 σε Q3. Ο νέος συνδυασμός αντιστοιχεί στο σημείο Γ της καμπύλης D. Έχουμε, επομένως, πάλι μια κίνηση από το σημείο Α στο σημείο Γ πάνω στην ίδια καμπύλη. Παρατηρούμε ότι οι μεταβολές της τιμής μεταβάλλουν τη ζητούμενη ποσότητα, σύμφωνα με το νόμο της ζήτησης, χωρίς να μετακινούν την καμπύλη ούτε να αλλάζουν τη συνάρτηση της Σελίδα 1 από 6
Μεταβολή μόνο στη ζήτηση. Στην περίπτωση αυτή δεχόμαστε ότι η τιμή ενός κανονικού αγαθού παραμένει σταθερή και μεταβάλλεται μόνον ένας προσδιοριστικός παράγοντας της ζήτησης, για παράδειγμα το εισόδημα των καταναλωτών. Το διάγραμμα 2.9 δείχνει την καμπύλη ζήτησης D1 ενός αγαθού. Έστω ότι στην τιμή Ρ1 η ζητούμενη ποσότητα είναι Q1. Ο συνδυασμός αυτός αντιστοιχεί στο σημείο Α της καμπύλης D1 Αν αυξηθεί το εισόδημα, αφού το αγαθό είναι κανονικό, θα αυξηθεί η ζήτησή του και στην ίδια τιμή Ρ1 θα αυξηθεί η ζητούμενη ποσότητα από Q1 σε Q2. Ο συνδυασμός αυτός όμως αντιστοιχεί στο σημείο Β, που ανήκει σε μια άλλη καμπύλη ζήτησης D2, η οποία προήλθε από τη μετατόπιση ολόκληρης της D1 προς τα δεξιά. Αν πάλι μειωθεί το εισόδημα, θα μειωθεί η ζήτησή του και στην ίδια τιμή Ρ1 η ζητούμενη ποσότητα θα μειωθεί οστό Q1 σε Q3. Ο συνδυασμός αυτός αντιστοιχεί στο σημείο Γ μιας άλλης καμπύλης ζήτησης D3, η οποία προήλθε από τη μετατόπιση ολόκληρης της καμπύλης D1 προς τα αριστερά. Παρατηρούμε ότι οι μεταβολές σε έναν από τους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης, όταν η τιμή παραμένει σταθερή, μεταβάλλουν τη ζήτηση του αγαθού, μετατοπίζοντας ολόκληρη την καμπύλη ζήτησης, μεταβάλλοντας τη συνάρτησή της. Σελίδα 2 από 6
ΘΕΜΑ Γ ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ Γ1. Επειδή,, έχουμε: Χρησιμοποιούμε τον τύπο Σελίδα 3 από 6
O πίνακας συμπληρωμένος έχει ως εξής: L MP Q ή ΤΡ ΑΡ 0-0 - 4 4 16 4 8 8 48 6 12 12 96 8 16 16 160 10 20 10 200 10 24 4 216 9 28 2 224 8 32 0 224 7 36-3 212 5,8 Γ2. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης δηλώνει ότι στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, δηλαδή στην περίοδο που υπάρχει ένας τουλάχιστον σταθερός συντελεστής, υπάρχει ένα σημείο μέχρι το οποίο, η διαδοχική προσθήκη ίσων μονάδων του μεταβλητού συντελεστή, δίνει συνεχώς μεγαλύτερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν. Πέρα από το σημείο αυτό, κάθε διαδοχική ίση αύξηση του μεταβλητού συντελεστή θα δίνει όλο και μικρότερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν, δηλαδή το οριακό προϊόν του μεταβλητού συντελεστή αρχικά αυξάνεται και μετά, μειώνεται. Ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης αρχίζει να ισχύει με την προσθήκη του 17ου εργάτη (ή, μετά τον 16ο εργάτη) γιατί εκεί, το οριακό προϊόν (ΜΡ) αρχίζει να μειώνεται. Γ3. Άρα: Γ4. Οι 84 μονάδες προϊόντος βρίσκονται μεταξύ 8 και 12 εργατών. Χρησιμοποιούμε τον τύπο του ΜΡ Q 96 84 MP12 12 12(12 L) 12 L 11 L 12 L Σελίδα 4 από 6
ΘΕΜΑ Δ ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ Δ1. α. Με τα δεδομένα της εκφώνησης σχηματίζεται ο παρακάτω πίνακας: Συνδυασμοί P Q D E D ΣΔ Α P 1 160-0,25 1.600 Β P 2 Q D2 1. 600 P Q P P P 10 P P 50 P 10 50 10 15 2 1 1 100 100 1 D1 1 1 1 Q 160 D1 QD PA QD 2 160 10 ED 0, 25 20 QD 2160 QD 2 140 P Q 15 10 160 A B DA Ο Πίνακας συμπληρωμένος είναι ο εξής: Συνδυασμοί P Q D E D ΣΔ Α P 1 =10 160-0,25 1.600 Β P 2 =15 Q D2 =140 2100 140 160 Q%= 100 12, 5 160 β. Παρατηρούμε ότι η συνολική δαπάνη αυξήθηκε κατά 500. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η τιμή αυξήθηκε και η ζήτηση είναι ανελαστική ( E 0, 25 1). Στην ανελαστική ζήτηση η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής (σε απόλυτες τιμές). Επομένως, τη συνολική δαπάνη θα επηρεάζει κάθε φορά η μεγαλύτερη ποσοστιαία μεταβολή, δηλαδή της τιμής. γ. A: 160 10 B : ( ) 140 15 20 5 4 200 Άί ή ά ή ί : Q 200 4P D D Δ2. α. 20 Q D 140 140 168 3 100 Συνδυασμοί P Q D E D ΣΔ Y Α P 1 =10 160-0,25 1.600 Y 1 Β P 2 =15 Q D2 =140 2100 Y 1 Γ P 2 =15 Q D3 =168 Υ 2 Y 2 =Y 1 +5%Y 1 =1,05Y 1 Q Y 168 140 28 1 1 EY 4 B Y Q 1, 051 1 8000 0, 051 140 Σελίδα 5 από 6
β.. Αφού μετατοπίστηκε παράλληλα τότε το β= - 4 που αντιπροσωπεύει την κλίση της ευθύγραμμης καμπύλης ζήτησης είναι σταθερό :Q α βp 168=α - 415 α=228 D3 Ά έ ί ή ά ή ί : Q 228 4P D Δ3. Συνδυασμοί P Q D ΣΔ Y Α P 1 =10 160 1.600 Y 1 Δ P 1 =10 Q D4 =188 1880 Y 2 Η Συνολική Δαπάνη αυξήθηκε κατά 280 επειδή αυξήθηκε η ζήτηση και στη νέα καμπύλη ζήτησης, στην ίδια τιμή (P 1 =10), η ζητούμενη ποσότητα αυξήθηκε κατά 28 μονάδες προϊόντος. Άρα το γινόμενο P Q D4 είναι μεγαλύτερο από το γινόμενο P Q D1 Σελίδα 6 από 6