ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2011-2012 Μάθημα : Ελληνικά Επίπεδο : 5 Διάρκεια : 2.30 ώρες Ημερομηνία : 22 Μαΐου 2012 ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΞΙ (6) ΣΕΛΙΔΕΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΑ ΔΟΘΟΥΝ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΜΕΡΟΣ Α : ΕΚΘΕΣΗ (30 μονάδες) Να αναπτύξετε ΕΝΑ από τα πιο κάτω θέματα (200-250 λέξεις). 1. Διοργανώνεται στην Κύπρο ένα συνέδριο με θέμα : «Η σημασία της ελληνικής γλώσσας», στο οποίο συμμετέχετε κι εσείς. Να γράψετε μια ομιλία στην οποία να αναφέρετε : (α) γιατί οι αλλόγλωσσοι μαθητές / πολίτες μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα και (β) ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν στην εκμάθησή της. 2. Να γράψετε ένα άρθρο σε μια κυπριακή εφημερίδα στο οποίο να περιγράφετε μια συγκεκριμένη εορταστική ή θρησκευτική ή κοινωνική εκδήλωση στη χώρα σας. Να αναφέρεστε σε διάφορα γλυκά και φαγητά, παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια και σε άλλα έθιμα της χώρας σας. ΜΕΡΟΣ Β : ΚΕΙΜΕΝΟ - ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ (20 μονάδες) Να διαβάσετε το πιο κάτω κείμενο και να κάνετε τις ασκήσεις που ακολουθούν : Ο Κώστας Χατζηπέτρου είναι δημοσιογράφος μιας καθημερινής εφημερίδας στην Κύπρο. Είναι, επίσης, μέλος της Εθνικής Επιτροπής της Unicef της Κύπρου. H Unicef είναι μια διεθνής οργάνωση που παρέχει στα παιδιά που έχουν ανάγκη πόσιμο νερό, διατροφή, υγιεινή περίθαλψη, εκπαίδευση και προστασία. Ο Κώστας συμμετείχε πριν έξι μήνες σε μια αποστολή της Unicef της Κύπρου στην Αφρική και συγκεκριμένα στον καταυλισμό Νταντάμπ στην Κένυα, με σκοπό την παράδοση πόσιμου νερού, τροφίμων και φαρμάκων στα παιδιά. Παρακάτω είναι μια σελίδα από το ημερολόγιό του κατά την παραμονή του στην Κένυα : 11 Δεκεμβρίου 2012. Η πρώτη μου μέρα στον καταυλισμό Νταντάμπ. Οι λέξεις δεν μπορούν να περιγράψουν τη θλίψη της ψυχής. Η ατμόσφαιρα μυρίζει θάνατο. Τα παιδιά με μάτια θλιμμένα, με ρούχα βρώμικα, με αδύναμα σώματα μας ζητούσαν βοήθεια. Η αγωνία και η απελπισία, ο πόνος και η δυστυχία είναι εικόνες που θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στη μνήμη μου. Για πρώτη φορά στη ζωή μου αντικρίζω τέτοιο φρικτό θέαμα. 1
Η 11 η Δεκεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού. Σήμερα γιορτάζουν όλα τα παιδιά του κόσμου. Κι όμως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου πάνω από 1,5 δισεκατομμύρια παιδάκια ζουν εξαθλιωμένα. Κάθε 5 λεπτά πεθαίνει ένα παιδί, που σημαίνει ότι κάθε μέρα πεθαίνουν 18 χιλιάδες παιδιά. Αυτά τα παιδάκια έρχονται καθημερινά αντιμέτωπα με την πείνα, τη δίψα, τις αρρώστιες, το θάνατο. Μήπως αυτά τα παιδιά είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού; Μήπως δεν έχουν ίσα δικαιώματα με τα δικά μας παιδιά; Όχι φυσικά. Τότε γιατί, Θεέ μου, υπάρχει τόσο τεράστιο χάσμα ανάμεσα στους κατοίκους των αναπτυγμένων χωρών και στους κατοίκους των φτωχών χωρών; Την ίδια στιγμή που οι αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη χαρακτηρίζονται από υπερκατανάλωση, την ίδια στιγμή που τα δικά μας τα παιδιά πετάνε με ευκολία το φαγητό τους, εδώ στην άλλη άκρη του πλανήτη, κάποια άλλα παιδάκια υποσιτίζονται και τις περισσότερες φορές οδηγούνται στον θάνατο. Την ίδια στιγμή που τα δικά μας παιδιά βαριούνται τα τόσα πολλά παιχνίδια τους, εκατομμύρια ανήλικα παιδιά εξαναγκάζονται να εργάζονται σε ανθυγιεινές εργασίες. Την ίδια στιγμή που εμείς αγοράζουμε στα παιδιά μας ρούχα και παπούτσια από «επώνυμα» καταστήματα, στην άλλη άκρη του πλανήτη τα παιδιά δεν έχουν ούτε ρούχα ούτε παπούτσια. Δυστυχώς, τα χρήματα που διαθέτουν οι αναπτυγμένες χώρες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των χωρών του Τρίτου Κόσμου δεν είναι αρκετά. Γι αυτό δημιουργήθηκαν διάφορες οργανώσεις, όπως είναι η Action Aid, η Unicef, οι γιατροί χωρίς σύνορα με κύριο στόχο την καταπολέμηση των βασικών αιτιών των ασθενειών και του θανάτου των ανθρώπων και κυρίως των παιδιών. Τα μέλη αυτών των οργανώσεων είναι εθελοντές. Η αμοιβή τους είναι ένα «ευχαριστώ», ένα ζεστό χαμόγελο, το χαρούμενο βλέμμα δυο παιδικών ματιών, ένας άνθρωπος που δεν πέθανε. Θεέ μου, σε ευχαριστώ που με αξίωσες να κάνω αυτό το ταξίδι, να δω τη ζωή από την άλλη της πλευρά. Υπόσχομαι ότι ποτέ δε θα παραπονεθώ για το φαγητό μου όσο δυσάρεστη γεύση και να έχει. Υπόσχομαι ότι ποτέ δε θα διαμαρτυρηθώ για οποιοδήποτε εμπόδιο βρεθεί στον δρόμο μου. Υπόσχομαι ότι μόλις γυρίσω στην Κύπρο θα κάνω μια εκστρατεία ενημέρωσης για αυτά τα αθώα παιδάκια. Είμαι σίγουρος ότι αν όλοι ενώσουμε τις δυνάμεις μας μπορούμε όλοι μαζί να κάνουμε την ανθρωπιά να μην έχει σύνορα. 1. Να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις. (11 μονάδες) α) Τι είναι η Unicef; (1 μονάδα) β) Πού συμμετείχε ο Κώστας πριν έξι μήνες και για ποιο σκοπό; (1,5 μονάδες) γ) Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα παιδιά στις φτωχές περιοχές του πλανήτη μας; (Να γράψετε τουλάχιστον τέσσερα). (2 μονάδες) δ) Ποια είναι η αμοιβή των οργανώσεων που δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες; (2 μονάδες) ε) Τι υπόσχεται να κάνει ο Κώστας Χατζηπέτρου από εδώ και πέρα; (1,5 μονάδες) στ) Κατά τη γνώμη σας, εμείς τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά του Τρίτου Κόσμου; (Να γράψετε τουλάχιστον δύο τρόπους) (3 μονάδες) 2
2. Τι σημαίνουν οι πιο κάτω προτάσεις (είναι υπογραμμισμένες στο κείμενο). (3 μονάδες) α) Yπάρχει τεράστιο χάσμα ανάμεσα στους κατοίκους των αναπτυγμένων χωρών και στους κατοίκους των φτωχών χωρών. β) Οι αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη χαρακτηρίζονται από υπερκατανάλωση. γ) Μπορούμε όλοι μαζί να κάνουμε την ανθρωπιά να μην έχει σύνορα. 3. Να γράψετε ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ ανάλογα : (3 μονάδες) α) Η Κένυα είναι μια πολύ φτωχή χώρα της Αφρικής. β) Η ατμόσφαιρα στο Νταντάμπ ήταν χαρούμενη. γ) Τα παιδιά των χωρών του Τρίτου Κόσμου είναι ενός κατώτερου Θεού. δ) Τα παιδιά των χωρών του Τρίτου Κόσμου δεν έχουν ίσα δικαιώματα με τα παιδιά των αναπτυγμένων χωρών. ε) Τα χρήματα που διαθέτουν οι αναπτυγμένες χώρες έχουν λύσει όλα τα προβλήματα των χωρών του Τρίτου Κόσμου. στ) Ο Κώστας Χατζήπετρου δε νοιάζεται για τα παιδιά του Τρίτου Κόσμου και δεν κάνει τίποτα για να τα βοηθήσει. 4. Να αντιστοιχίσετε αυτά που σημαίνουν το ίδιο (όπως το παράδειγμα). (οι λέξεις είναι σημειωμένες στο κείμενο) (3 μονάδες) 1. διεθνής α. στενοχωρημένα π.χ. 1 δ 2. συμμετείχε β. πολύ μεγάλο 3. θλιμμένα γ. κενό 4. αντικρίζω δ. παγκόσμια 5. τεράστιο ε. βλέπω 6. χάσμα στ. τρώνε λιγότερο από όσο πρέπει 7. υποσιτίζονται ζ. έλαβε μέρος ΜΕΡΟΣ Γ : ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ (50 μονάδες) 1. Να γράψετε τα αντίθετα των παρακάτω λέξεων. (8x0.5=4 μονάδες) α) τέλος β) μερικώς γ) γέννηση δ) υποσιτίζονται ε) αυξάνεται στ) σημαντικός ζ) αγάπη η) θετικά 3
2. Να διαλέξετε τη σωστή λέξη. (8x1=8 μονάδες) α) Ο ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη χτίστηκε την εποχή που ο Ιουστινιανός. α. παρέμενε β. κυβερνούσε γ. προστάτευε β) Το φαγητό δεν είναι μόνο για τον Κώστα. Είναι.. σας. α. και για τους δυο β. και στους δυο γ. από τους δυο γ) Θα ήθελα να πάρω λεφτά από το λογαριασμό μου, αλλά δεν έχω μαζί μου α. το βιβλίο β. το ταμιευτήριο γ. το βιβλιάριο δ) Κάθε λαός έχει τις του γύρω από το φαγητό. α. ερωτήσεις β. αποφάσεις γ. ιδιαιτερότητές ε) Αποκλείεται να κάνω κάτι τέτοιο.. οφείλω πολλά σ αυτόν τον άνθρωπο και αφετέρου δεν μπορώ να πω ψέματα. α. Αφενός β. Παρόλο ότι γ. Τελικά στ) Ο Γιώργος Σεφέρης ήταν ένας από τους πιο.. ποιητές της γενιάς του 30. α. αξιόλογους β. ελληνικούς γ. εμφύλιους ζ) Το 324 μ.χ. ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μεγάλος Κωνσταντίνος την πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τη Δύση στην Ανατολή. α. υπεράσπιζε β. μετέφερε γ. μετέδιδε η) Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου μίλησαν πολλοί.. από όλα τα κόμματα. α. δημοσιογράφοι β. πρεσβευτές γ. βουλευτές 3. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον σωστό τύπο των ρημάτων (φωνή, χρόνο, έγκλιση, πρόσωπο, αριθμό). (10x1=10 μονάδες) α) Η Μαρία και ο Γιάννης... το επόμενο καλοκαίρι. (παντρεύομαι) β) Εδώ κι έξι μήνες η κυρία Νίκη σε ένα περιοδικό μόδας. (εργάζομαι) γ) Έλενα, τι ώρα στο σπίτι χθες το βράδυ και δε σε άκουσα; (επιστρέφω) δ) Ευτυχώς το πρόβλημα με τον λογαριασμό τους πριν το τέλος της εβδομάδας. (λύνομαι) ε) Πολλά άτομα. σε αυτό το συνέδριο. Ήταν πολύ ενδιαφέρον. (συμμετέχω) στ) Εγώ και η Σοφία σχεδόν κάθε μέρα. (συναντιέμαι) ζ) Όταν ήμασταν μικροί, ο πατέρας μου μας κινέζικο φαγητό. (μαγειρεύω) η) Γιώργο, θα πρέπει να. εσύ στην αδελφή σου, γιατί εμένα δε με ακούει. (μιλάω) 4
θ) Αν πιο νωρίς, δε θα είχα χάσει το λεωφορείο. (ξυπνάω) ι) Ελένη,.. και φύγαμε. Έχουμε αργήσει. (ντύνομαι) 4. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον σωστό τύπο των ουσιαστικών και των επιθέτων. (20x0.5=10 μονάδες) α) Έχει όλα τα για αυτή τη θέση. (απαραίτητος, προσόν) β) Κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες. σκοτώνονται από τον άνθρωπο. (νεαρός, φώκια) γ) Ο Μπραντ Πιτ είναι από τους πιο. σήμερα. (δημοφιλής, ηθοποιός) δ) Σήμερα έχει.... (θαυμάσιος, καιρός) ε) Οι.. μας είναι πολύ. Ποτέ δε μας λένε ψέματα. (μαμά, ειλικρινής) στ) Ο διευθυντής μας απόλυσε την του και προσέλαβε κάποια άλλη. (γκρινιάρης, γραμματέας) ζ) Δυστυχώς, το καλοκαίρι καίγονται. από ανθρώπινη απροσεξία. (πολύς, δάσος) η) Η προφορά των.. είναι πιο δύσκολη από την ορθογραφία τους. (τουρκικός, φωνήεν) θ) Στο σαλόνι μας έχουμε δυο. (μεγάλος, καναπές) ι) Παιδιά, γράψατε τις.. στο τετράδιό σας; (άγνωστος, λέξη) 5. Να αλλάξετε τις προτάσεις, χωρίς να αλλάξει η σημασία τους. (7x1=7 μονάδες) α) Δεν έχω ξαναέρθει σε αυτό το μέρος. Είναι η πρώτη φορά β) Δεν πήγαμε βόλτα με το ποδήλατο, γιατί έβρεχε. Αν. γ) Η Στέλλα πιστεύει ότι η κόρη της είναι η ομορφότερη. Κατά τη Στέλλα δ) Με το τέλος του μαθήματος, άρχισε το γλέντι. Όταν ε) Δυστυχώς, κανένας δεν μπορεί να επισκευάσει τον ηλεκτρονικό υπολογιστή μου. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μου στ) Ένα παιδί στην Κύπρο τρώει καλύτερα από ένα παιδί στην Κένυα. Ένα παιδί στην Κένυα 5
ζ) Το κόκκινο αυτοκίνητο είναι μεγαλύτερο από το μαύρο. To μαύρο αυτοκίνητο. 6. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις, που σχηματίζονται από αυτές που σας δίνονται στην παρένθεση. (5x1=5 μονάδες) α) Οι αγώνες ενδιαφέρουν περισσότερο τους άνδρες. (ποδόσφαιρο) β). θα επισκεφτούμε την Αθήνα και μετά θα πάμε στη Θεσσαλονίκη. (αρχή) γ) Ο Γιάννης έκανε. από την τράπεζα για να αγοράσει ένα σπίτι. (δανείζω) δ) Η. της Αρχαίας Ελλάδας στη Δύση ήταν μεγάλη. (επιδρώ) ε) Η.. εφημερίδα γράφει για την αύξηση των τιμών. (σήμερα) 7. Να βάλετε στα κενά «ότι / πως», «ό,τι», «που» ή «να» ανάλογα:(6x1=6 μονάδες ) α) Χθες ο Σταύρος μου είπε. η Μαρία δε θα έρθει στο σινεμά μαζί μας. β) Μακάρι περάσει τις εξετάσεις της. Θα χαρούμε όλοι. γ) Μάλλον δε χάρηκε καθόλου. μας είδε. δ). και να του πω, δεν καταλαβαίνει.. αυτό που κάνει είναι κακό. ε) Με συγχωρείτε αλλά πρέπει.. φύγω τώρα. Καλή Επιτυχία 6