ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2011-2012 Μάθημα : Ελληνικά Επίπεδο : 5 Διάρκεια : 2.30 Ημερομηνία : 22 Μαΐου 2012 ΜΕΡΟΣ Β : ΚΕΙΜΕΝΟ - ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ (20 μονάδες) 1. Να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις. (11 μονάδες) α) Τι είναι η Unicef; (1 μονάδα) H Unicef είναι μια διεθνής οργάνωση που παρέχει στα παιδιά που έχουν ανάγκη πόσιμο νερό, διατροφή, υγιεινή περίθαλψη, εκπαίδευση και προστασία. β) Πού συμμετείχε ο Κώστας πριν έξι μήνες και για ποιο σκοπό; (1,5 μονάδες) Ο Κώστας συμμετείχε πριν έξι μήνες σε μια αποστολή της Unicef της Κύπρου στην Αφρική και συγκεκριμένα στον καταυλισμό Νταντάμπ στην Κένυα, (0.75 μον.) με σκοπό την παράδοση πόσιμου νερού, τροφίμων και φαρμάκων στα παιδιά. (0.75 μον.) γ) Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα παιδιά στις φτωχές περιοχές του πλανήτη μας; (Να γράψετε τουλάχιστον τέσσερα). (2 μονάδες) Να αναφερθούν τουλάχιστον τέσσερα απ τα παρακάτω προβλήματα (4 χ 0.5 μον.) : 1. Πείνα - υποσιτισμός 2. Δίψα - δεν υπάρχει πόσιμο νερό 3. Έλλειψη φαρμάκων - αρρώστιες 4. Θάνατος 5. Ανθυγιεινές εργασίες παιδιών 6. Δεν έχουν ρούχα ή παπούτσια δ) Ποια είναι η αμοιβή των οργανώσεων που δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες; (2 μονάδες) Η αμοιβή των οργανώσεων είναι ένα «ευχαριστώ», ένα ζεστό χαμόγελο, το χαρούμενο βλέμμα δυο παιδικών ματιών, ένας άνθρωπος που δεν πέθανε. (4 χ 0.5 μον.) ε) Τι υπόσχεται να κάνει ο Κώστας Χατζηπέτρου από εδώ και πέρα; (1,5 μονάδες) Ο Κώστας Χατζηπέτρου υπόσχεται ότι ποτέ δε θα παραπονεθεί για το φαγητό του όσο δυσάρεστη γεύση και να έχει ούτε για τα εμπόδια που θα βρεθούν στο δρόμο του. Τέλος, υπόσχεται ότι μόλις γυρίσει στην Κύπρο θα κάνει μια εκστρατεία ενημέρωσης για αυτά τα αθώα παιδιά. (3 χ 0.5 μον.) 1
στ) Κατά τη γνώμη σας, εμείς τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά του Τρίτου Κόσμου; (Να γράψετε τουλάχιστον δύο τρόπους) (3 μονάδες) Να αναφερθούν τουλάχιστον δυο από τους παρακάτω τρόπους (2 χ 1,5 μον.) : 1. Καλλιέργεια ανθρωπιστικής παιδείας στους πολίτες των αναπτυγμένων κρατών, ώστε να ενημερωθούν αφενός για τις αδικίες που επικρατούν στον πλανήτη και αφετέρου να ευαισθητοποιηθούν, ώστε να πιέσουν τις κυβερνήσεις τους για βοήθεια προς τις τριτοκοσμικές χώρες. 2. Οικονομική ενίσχυση και χορήγηση εφοδίων και αγαθών που θα τους βοηθήσουν. (π.χ. διεθνείς οργανισμοί, όπως η Unesco, η Unicef, ο OHE να φροντίσουν τη διασφάλιση των παιδικών δικαιωμάτων σε αυτές τις χώρες) 3. Καταπολέμηση του ρατσισμού και του αισθήματος ανωτερότητας που χαρακτηρίζει τα σύγχρονα αναπτυγμένα κράτη. 4. Συνειδητοποίηση της αξίας της ανθρώπινης ύπαρξης και της αξιοπρέπειας. 2. Τι σημαίνουν οι πιο κάτω φράσεις (είναι υπογραμμισμένες στο κείμενο). (3 μονάδες) α) Yπάρχει τεράστιο χάσμα ανάμεσα στους κατοίκους των αναπτυγμένων χωρών και στους κατοίκους των φτωχών χωρών : Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις αναπτυγμένες χώρες και τις χώρες του Τρίτου Κόσμου σε όλους τους τομείς : οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, πολιτικό. Από τη μια, στις αναπτυγμένες χώρες επικρατεί αφθονία αγαθών, πλούτος, υπερκατανάλωση, αφθονία υπηρεσιών (ιατρική περίθαλψη, μέσα συγκοινωνίας), σχολεία, κοινωνικές και πολιτικές εκδηλώσεις, άνοδος βιοτικού επιπέδου. Από την άλλη, στις χώρες του Τρίτου Κόσμου οι κάτοικοι δεν έχουν ούτε τα απαραίτητα για να επιβιώσουν. Πεθαίνουν από την πείνα, τη δίψα, τις αρρώστιες. β) Οι αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη χαρακτηρίζονται από υπερκατανάλωση : Στις αναπτυγμένες χώρες επικρατεί αφθονία υλικών αγαθών. Οι κάτοικοι έχουν περισσότερο φαγητό από όσο χρειάζονται. Κάποιοι το πετάνε με ευκολία, άλλοι πάλι υπερσιτίζονται με αποτέλεσμα να παρατηρείται το φαινόμενο της παχυσαρκίας. Ακόμα, τα παιδιά στις αναπτυγμένες χώρες βαριούνται τα ίδια ρούχα, παπούτσια και παιχνίδια και αγοράζουν το ένα μετά το άλλο. γ) Μπορούμε όλοι μαζί να κάνουμε την ανθρωπιά να μην έχει σύνορα : Όλοι οι άνθρωποι από όλες τις χώρες του κόσμου μπορούμε να βοηθήσουμε με το δικό μας τρόπο αυτά τα παιδιά. Πρέπει να δείξουμε αγάπη, κατανόηση, καλοσύνη, συμπάθεια σε αυτά τα παιδιά έστω κι αν δεν είναι της δικής μας χώρας και να γίνουμε αρωγοί τους στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν. 3. Να γράψετε ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ ανάλογα : (3 μονάδες) α) Η Κένυα είναι μια πολύ φτωχή χώρα της Αφρικής. ΣΩΣΤΟ β) Η ατμόσφαιρα στο Νταντάμπ ήταν χαρούμενη. ΛΑΘΟΣ 2
γ) Τα παιδιά των χωρών του Τρίτου Κόσμου είναι ενός κατώτερου Θεού. ΛΑΘΟΣ δ) Τα παιδιά των χωρών του Τρίτου Κόσμου δεν έχουν ίσα δικαιώματα με τα παιδιά των αναπτυγμένων χωρών. ΛΑΘΟΣ ε) Τα χρήματα που διαθέτουν οι αναπτυγμένες χώρες έχουν λύσει όλα τα προβλήματα των χωρών του Τρίτου Κόσμου. ΛΑΘΟΣ στ) Ο Κώστας Χατζήπετρου δε νοιάζεται για τα παιδιά του Τρίτου Κόσμου και δεν κάνει τίποτα για να τα βοηθήσει. ΛΑΘΟΣ 4. Να αντιστοιχίσετε αυτά που σημαίνουν το ίδιο (όπως το παράδειγμα). (οι λέξεις είναι σημειωμένες στο κείμενο) (3 μονάδες) 1. διεθνής α. στενοχωρημένα π.χ. 1 δ 2. συμμετείχε β. πολύ μεγάλο 2 ζ 3. θλιμμένα γ. κενό 3 α 4. αντικρίζω δ. παγκόσμια 4 ε 5. τεράστιο ε. βλέπω 5 β 6. χάσμα στ. τρώνε λιγότερο από όσο πρέπει 6 γ 7. υποσιτίζονται ζ. έλαβε μέρος 7 στ ΜΕΡΟΣ Γ : ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ (50 μονάδες) 1. Να γράψετε τα αντίθετα των παρακάτω λέξεων. (4 μονάδες, 8 χ 0.5) α) τέλος αρχή β) μερικώς τελείως γ) γέννηση θάνατος δ) υποσιτίζονται υπερσιτίζονται ε) αυξάνεται μειώνεται στ) σημαντικός ασήμαντος ζ) αγάπη μίσος η) θετικά αρνητικά 2. Να διαλέξετε τη σωστή λέξη. (8 μονάδες, 8 χ 1) α) Ο ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη χτίστηκε την εποχή που ο Ιουστινιανός. α. παρέμενε β. κυβερνούσε γ. προστάτευε β) Το φαγητό δεν είναι μόνο για τον Κώστα. Είναι.. σας. α. και για τους δυο β. και στους δυο γ. από τους δυο γ) Θα ήθελα να πάρω λεφτά από το λογαριασμό μου, αλλά δεν έχω μαζί μου 3
α. το βιβλίο β. το ταμιευτήριο γ. το βιβλιάριο δ) Κάθε λαός έχει τις του γύρω από το φαγητό. α. ερωτήσεις β. αποφάσεις γ. ιδιαιτερότητές ε) Αποκλείεται να κάνω κάτι τέτοιο.. οφείλω πολλά σ αυτόν τον άνθρωπο και αφετέρου δεν μπορώ να πω ψέματα. α. Αφενός β. Παρόλο ότι γ. Τελικά στ) Ο Γιώργος Σεφέρης ήταν ένας από τους πιο.. ποιητές της γενιάς του 30. α. αξιόλογους β. ελληνικούς γ. εμφύλιους ζ) Το 324 μ.χ. ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μεγάλος Κωνσταντίνος την πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τη Δύση στην Ανατολή. α. υπεράσπιζε β. μετέφερε γ. μετέδιδε η) Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου μίλησαν πολλοί.. από όλα τα κόμματα. α. δημοσιογράφοι β. πρεσβευτές γ. βουλευτές 3. Να συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό τύπο των ρημάτων (φωνή, χρόνο, έγκλιση, πρόσωπο, αριθμό). (10 μονάδες, 10 χ 1) α) Η Μαρία και ο Γιάννης θα παντρευτούν το επόμενο καλοκαίρι. (παντρεύομαι) β) Εδώ κι έξι μήνες η κυρία Νίκη εργάζεται σε ένα περιοδικό μόδας. (εργάζομαι) γ) Έλενα, τι ώρα επέστρεψες στο σπίτι χθες το βράδυ και δε σε άκουσα; (επιστρέφω) δ) Ευτυχώς το πρόβλημα με τον λογαριασμό τους θα έχει λυθεί πριν το τέλος της εβδομάδας. (λύνομαι) ε) Πολλά άτομα συμμετείχαν σε αυτό το συνέδριο. Ήταν πολύ ενδιαφέρον. (συμμετέχω) στ) Εγώ και η Σοφία συναντιόμαστε σχεδόν κάθε μέρα. (συναντιέμαι) ζ) Όταν ήμασταν μικροί, ο πατέρας μου μας μαγείρευε κινέζικο φαγητό. (μαγειρεύω) 4
η) Γιώργο, θα πρέπει να μιλήσεις εσύ στην αδελφή σου, γιατί εμένα δε με ακούει. (μιλάω) θ) Αν είχα ξυπνήσει πιο νωρίς, δε θα είχα χάσει το λεωφορείο. (ξυπνάω) ι) Ελένη, ντύσου και φύγαμε. Έχουμε αργήσει. (ντύνομαι) 5. Nα συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό τύπο των ουσιαστικών και των επιθέτων. (10 μονάδες, 20 χ 0.5) α) Έχει όλα τα απαραίτητα προσόντα για αυτή τη θέση. (απαραίτητος, προσόν) β) Κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες νεαρές φώκιες σκοτώνονται από τον άνθρωπο. (νεαρός, φώκια) γ) Ο Μπραντ Πιτ είναι από τους πιο δημοφιλείς ηθοποιούς σήμερα. (δημοφιλής, ηθοποιός) δ) Σήμερα έχει θαυμάσιο καιρό. (θαυμάσιος, καιρός) ε) Οι μαμάδες μας είναι πολύ ειλικρινείς. Ποτέ δε μας λένε ψέματα. (μαμά, ειλικρινής) στ) Ο διευθυντής μας απόλυσε την γκρινιάρα γραμματέα του και προσέλαβε κάποια άλλη. (γκρινιάρης, γραμματέας) ζ) Δυστυχώς, το καλοκαίρι καίγονται πολλά δάση από ανθρώπινη απροσεξία. (πολύς, δάσος) η) Η προφορά των τουρκικών φωνηέντων είναι πιο δύσκολη από την ορθογραφία τους. (τουρκικός, φωνήεν) θ) Στο σαλόνι μας έχουμε δυο μεγάλους καναπέδες. (μεγάλος, καναπές) ι) Παιδιά, γράψατε τις άγνωστες λέξεις στο τετράδιό σας; (άγνωστος, λέξη) 5. Να αλλάξετε τις προτάσεις, χωρίς να αλλάξει η σημασία τους. (7 μονάδες, 7 χ 1) α) Δεν έχω ξαναέρθει σε αυτό το μέρος. Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι σε αυτό το μέρος. β) Δεν πήγαμε βόλτα με το ποδήλατο, γιατί έβρεχε. Αν δεν έβρεχε, θα πηγαίναμε βόλτα με το ποδήλατο. 5
γ) Η Στέλλα πιστεύει ότι η κόρη της είναι η ομορφότερη. Κατά τη Στέλλα η κόρη της είναι η ομορφότερη. δ) Με το τέλος του μαθήματος, άρχισε το γλέντι. Όταν τελείωσε το μάθημα, άρχισε το γλέντι. ε) Δυστυχώς, κανένας δεν μπορεί να επισκευάσει τον ηλεκτρονικό υπολογιστή μου. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μου δεν μπορεί να επισκευαστεί. στ) Ένα παιδί στην Κύπρο τρώει περισσότερο από ένα παιδί στην Κένυα. Ένα παιδί στην Κένυα δεν τρώει τόσο καλά όσο ένα παιδί στην Κύπρο. ή Ένα παιδί στην Κένυα τρώει λιγότερο από ένα παιδί στην Κύπρο. ζ) Το κόκκινο αυτοκίνητο είναι μεγαλύτερο από το μαύρο. Το μαύρο αυτοκίνητο είναι μικρότερο από το κόκκινο. ή Το μαύρο αυτοκίνητο δεν είναι τόσο μεγάλο όσο το κόκκινο. 6. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις, που σχηματίζονται από αυτές που σας δίνονται στην παρένθεση. (5 μονάδες, 5 χ 1) α) Οι ποδοσφαιρικοί αγώνες ενδιαφέρουν περισσότερο τους άνδρες. (ποδόσφαιρο) β) Αρχικά θα επισκεφτούμε την Αθήνα και μετά θα πάμε στη Θεσσαλονίκη. (αρχή) γ) Ο Γιάννης έκανε δάνειο από την τράπεζα για να αγοράσει ένα σπίτι. (δανείζω) δ) Η επίδραση της Αρχαίας Ελλάδας στη Δύση ήταν μεγάλη. (επιδρώ) ε) Η σημερινή εφημερίδα γράφει για την αύξηση των τιμών. (σήμερα) 7. Να βάλετε στα κενά «ότι / πως», «ό,τι», «που» ή «να» ανάλογα : (6 μονάδες, 6 χ 1 μονάδες) α) Χθες ο Σταύρος μου είπε ότι η Μαρία δε θα έρθει στο σινεμά μαζί μας. β) Μακάρι να περάσει τις εξετάσεις της. Θα χαρούμε όλοι. γ) Μάλλον δε χάρηκε καθόλου που μας είδε. δ) Ό,τι και να του πω, δεν καταλαβαίνει ότι αυτό που κάνει είναι κακό. ε) Με συγχωρείτε αλλά πρέπει να φύγω τώρα. 6