E Λ Λ H N I K O I N Σ T I T O Y T O A N A Π T Y Ξ H Σ X A Λ K O Y ΤΕΥΧΟΣ Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Ο Υ Ε. Ι. Α. Χ. ( Ι ο ύ λ ι ο ς - Α ύ γ ο υ σ τ ο ς - Σ ε π τ έ μ β ρ ι ο ς ) 52 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 Χαλκός &......Αρχιτεκτονική...Τεχνογνωσία εφαρμογής χάλκινων αεραγωγών...χρήση των αντιμικροβιακών κραμάτων του σε νοσοκομεία... Μανιφέστο για μια Ανταγωνιστική Ευρωπαϊκή Βιομηχανία
Η παγκοσμιοποίηση σηματοδοτεί την εποχή των μεγάλων ταχύτατων αλλαγών και μετατοπίσεων. Με τον όρο παγκοσμιοποίηση εννοούμε την αυξανόμενη αλληλεξάρτηση, ενσωμάτωση και τριβή ανθρώπων και εταιρειών σε όλα τα επίπεδα παγκοσμίως. Στην οικονομία ειδικότερα μετατοπίζονται και αλλάζουν σε γεωγραφικά μήκη και πλάτη κεφάλαια, υπηρεσίες, επενδύσεις και εργοστάσια. Η νέα τεχνολογία, η απελευθέρωση του εμπορίου και οι πολιτικές αλλαγές των τελευταίων ετών επιτρέπουν για πρώτη φορά στον πλούτο και τα μέσα παραγωγής να ταξιδεύουν στον πλανήτη αναζητώντας τα πιο ευνοϊκά φορολογικά συστήματα και το πιο χαμηλό κόστος παραγωγής. Η αλματώδης ανάπτυξη της Κίνας και της Ινδίας, αλλά και οι πιέσεις στην οικονομία και το κοινωνικό κράτος των ευρωπαϊκών χωρών έχουν οδηγήσει στην ιστορική αλλαγή των όρων λειτουργίας του διεθνούς οικονομικού συστήματος. Μέσα σε αυτό το διεθνώς διαμορφωμένο κλίμα, ο χαλκός και μάλιστα η εμπορική του αξία, είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες καθορισμού της παγκόσμιας οικονομίας. Η εξόρυξή του, η εμπορία του, η εκμετάλλευσή του αποτελούν τις βασικές συνισταμένες για την πορεία, τόσο της παγκόσμιας οικονομίας, όσο και για τις επιμέρους οικονομίες πολλών κρατών του πλανήτη και μάλιστα των μεγαλυτέρων. Οι αλλαγές που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο απαιτούν για κάθε φορέα εκπροσώπησης και προώθησης του μετάλλου του χαλκού να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, να έχει μεγαλύτερη εξειδίκευση στο αντικείμενό του, να παρέχει υπηρεσίες που να ανταποκρίνονται στη νέα εποχή της τεχνολογίας και της επιστήμης και να έχει ως κεντρική σταθερή αξία στην πολιτική του τον άνθρωπο. Το Ε.Ι.Α.Χ. στα πλαίσια της περαιτέρω ανάπτυξής του, έχει μεταφέρει τα νέα του γραφεία από 1η Ιουνίου 2010, στον Ταύρο, στην οδό Πειραιώς 252, Τ.Κ. 177 78, τηλ. 210-4898298 και φαξ 210-4898311. Η αναγκαιότητα να συγκεντρωθούν όλες οι δραστηριότητες του Ινστιτούτου σε ένα ενιαίο κτίριο, ήταν και η βασική αιτία μεταφοράς του. Έτσι στο νέο διώροφο κτίριο όπου στεγάζεται, έχουν κατανεμηθεί ξεχωριστά ανά όροφο οι δραστηριότητες και οι εξειδικευμένες υπηρεσίες του Ινστιτούτου Χαλκού. Στο ισόγειο υπάρχει το τεχνικό εργαστήριο και το τμήμα των εκπαιδευτικών σεμιναρίων, με τα γραφεία υπηρεσιών να ακολουθούν στον πρώτο όροφο, ενώ στον δεύτερο όροφο έχει προγραμματιστεί η δημιουργία εμπορικού εκθεσιακού χώρου όπου θα εκτεθούν όλα τα προϊόντα του χαλκού και των κραμάτων του, είτε ως ημιτελή είτε ως τελικά καταναλωτικά προϊόντα. Το Ινστιτούτο στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του που αφορά στην ενημέρωση αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, σπουδαστών και τεχνικών εταιριών, επεκτείνεται και σε ζητήματα που άπτονται του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας (http://www.antimicrobialcopper.com/). Με βάση τον αρχικό του σκοπό, τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και τη διαχείριση των πόρων για την προώθηση του χαλκού, το Ινστιτούτο χτίζει σχέσεις με όλα τα μέρη του συστήματος, των μελών του και του κοινού, προσφέροντας ενημέρωση για τα σημαντικά πλεονεκτήματα του χαλκού. Το Ινστιτούτο πρόκειται σύντομα να ανοίξει τις πόρτες του εκθεσιακού του χώρου, για να σας ξεναγήσει στο κόσμο των Χάλκινων Συστημάτων και στα μοναδικά εργαλεία εφαρμογής τους. Νίκος Βεργόπουλος Διευθυντής Ε.Ι.Α.Χ.
χαλκός&αρχιτεκτονική Κατασκευαστής Αρχιτέκτονας: Νικόλαος Ζαφείρης Χάλκινος Τρούλος και Χάλκινες Σκεπές σε Ιερό Ναό στη Λευκωσία, Κύπρος Στο νησί του χαλκού, την Κύπρο, έχει ολοκληρωθεί και ήδη λειτουργεί ο ιερός ναός της Αγίας Σοφίας, στην πρωτεύουσά της τη Λευκωσία. Όλες οι σκεπές και ο κεντρικός τρούλος του ναού έχουν ντυθεί με χαλκό, ταιριάζοντας αρμονικά το χρώμα με την επένδυση της εξωτερικής τοιχοποιίας και το πνεύμα της θρησκευτικότητας. Η πρόθεση του κατασκευαστή ήταν σαφώς η διακριτική εμφάνιση στον εκκλησιαστικό χώρο, η αντοχή στην φθορά του χρόνου, δεδομένου μάλιστα ότι πρόκειται για κτήρια που βρίσκονται σε νησιωτική περιοχή με αρκετή υγρασία. Ο χαλκός είναι ένα στοιχείο που βρίσκεται ελεύθερο στη φύση, είναι πλήρως ανακυκλώσιμο μέταλλο και ένα υλικό που εναρμονίζεται απόλυτα σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Οι ιδιαίτερες ιδιότητές του όπως η στεγανότητα από αέρα, νερό και φωτιά, η αντοχή στην ηλιακή ακτινοβολία και η αντίδραση στους ατμοσφαιρικούς ρύπους το καθιστούν άριστο υλικό για κατασκευές με μεγάλη διάρκεια. Τα προπατιναρισμένα φύλλα με το χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα τους, εξασφαλίζουν άμεσα μία χρωματική απεικόνιση που σε συνδυασμό με την επένδυση πέτρας των τοίχων, δένει άριστα με το ηλιόλουστο κλίμα της μεγαλονήσου. Ο χαλκός στέγασε μία συνολική επιφάνεια 5300μ 2, ενώ το συνολικό βάρος που απαιτήθηκε για την ολοκλήρωση της κατασκευής ήταν 42000 κιλά. Ο χαλκός τοποθετήθηκε με την μέθοδο της κάθετης διπλής αναδίπλωσης επάνω στον τρούλο και τις σκεπές, ενώ το πάχος του χαλκού ήταν 0,6 χιλ.
χαλκός&αρχιτεκτονική Κατασκευαστής: Στέφανος Στεφόπουλος Επωνυμία Εταιρείας: DBS ΣΤΕΦΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤ. & ΣΙΑ Ε.Ε. Χάλκινη Επιστεγάση σε Κλιμακοστάσιο Κατοικίας της Νέας Μάκρης Ο χαλκός, χάρη στις εξαιρετικές φυσικές του ιδιότητες και τα αισθητικά πλεονεκτήματα που διαθέτει, θεωρείται ένα από τα ιδανικότερα υλικά στις αρχιτεκτονικές εφαρμογές. Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή της Αττικής ο χαλκός χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στην επιστέγαση κατοικιών, ιδιαίτερα όταν πρόκειται να συνδυαστεί και με άλλα υλικά επικαλύψεων, όπως στην συγκεκριμένη κατοικία που βρίσκεται στην περιοχή της Νέας Μάκρης. Η επιστέγαση με χαλκό στη συγκεκριμένη κατοικία αφορά στον πύργο του κλιμακοστασίου της που είναι κατασκευασμένος με επικάλυψη από πολλά κομμάτια χαλκού και με χαρακτηριστικά στοιχεία τα κάθετα με μεγάλη κλίση. Μάλιστα η κορυφή του θόλου έχει μία μοναδική σχεδιαστική πολυπλοκότητα που του δίνει ξεχωριστή εικόνα καταλήγοντας σε σχήμα κώνου. Η συνολική χάλκινη επιφάνεια του θόλου είναι μικρή σε σχέση με το γύρω δομημένο περιβάλλον της Νέας Μάκρης, αλλά το τελικό χρωματικό αποτέλεσμα όλης της κατοικίας κάνει έντονη την παρουσία του, δημιουργώντας ταυτόχρονα μία αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο. Η τοποθέτηση χαλκού στο υψηλότερο σημείο της κατοικίας, ελαφρύνει την κατασκευή ενώ η αντοχή του στο χρόνο εξασφαλίζει μηδενική συντήρηση του θόλου, ιδιαίτερα σημαντικό για μια κατοικία που βρίσκεται κοντά στην θάλασσα. Για την κατασκευή του θόλου, επιφάνειας 60 μ 2, χρησιμοποιήθηκαν 450 κιλά χαλκού, πάχους 0,6 χιλ. Τα φύλλα του χαλκού τοποθετήθηκαν με την μέθοδο της απλής αναδίπλωσης, σε όλες τις επιφάνειες του θόλου.
χαλκός&τεχνολογία Αποκτήθηκε η Τεχνογνωσία για την Εφαρμογή Χάλκινων Αεραγωγών Μια συζήτηση με τον αρχιτέκτονα κ. Θουκυδίδη Χ. Καλλαντζή «Ένα καινοτόμο σχέδιο για εσωτερικούς χώρους, αποτελεί για μένα μία πρόκληση, ένα μοντέλο που ταλαντεύεται μεταξύ της αρχικής σκέψης και της υλοποίησής του. Αυτή η ταλάντευση είναι που κάνει ένα έργο από την αρχική του σύλληψη ως την κατασκευή του μοναδικό και ξεχωριστό. Ένα αρχιτεκτονικό έργο δεν μένει απλά σε ένα σχέδιο. Στην συνέχεια πρέπει να υλοποιηθεί και να κατασκευαστεί, αποκαλύπτοντας μέσα από την δημιουργία, την άποψη του αρχιτέκτονα. Παράλληλα και με τον ίδιο τρόπο οφείλει να αποκαλυφθεί η αισθητική πλευρά των υλικών καθώς και η χρωματική τους εναρμόνιση με τον χώρο. Στην αναζήτηση της καινοτομίας εντάσσεται και η χρησιμοποίηση των γνωστών από αρχαιοτάτων χρόνων υλικών σε νέες εφαρμογές που η σημερινή τεχνολογία κάνει εφικτές». Αυτή ήταν η πρώτη σκέψη από τον αρχιτέκτονα κ. Καλλαντζή, ο οποίος σχεδίασε και εφάρμοσε αρχιτεκτονικά, τους πρώτους χάλκινους αεραγωγούς στο κλιματιστικό σύστημα συγκροτήματος γραφείων στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο έργο που υλοποιήθηκε σε κτίριο που βρίσκεται στο Μαρούσι, αποκαλύπτεται μέσα από το βλέμμα και τις φωτογραφίες του αρχιτέκτονα κ. Καλλαντζή. Πρόκειται για την πρώτη αυτόνομη ενεργειακά και αντιμικροβιακά εργοστασιακή εγκατάσταση χάλκινων αεραγωγών στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, μια ιδέα του Ε.Ι.Α.Χ., στην υλοποίηση της οποίας βοήθησε επιτελείο μηχανικών που συμμετείχε και ο κ. Καλλαντζής, ο οποίος αξιολόγησε σχεδίασε και ανέπτυξε έναν νέο τύπο αεραγωγών, και τον ενέταξε στο σύστημα του εσωτερικού σχεδιασμού και κλιματισμού. Πρωταρχικός μας στόχος, θα ξεκινήσει στη συζήτησή μας «ήταν η δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος διαβίωσης κι εργασίας. Το κτίριο ολοκληρωμένο πια, διαθέτει χάλκινους αεραγωγούς για τον κλιματισμό των γραφείων, επιτυγχάνοντας τη μέγιστη ποιότητα αερισμού και τον μέγιστο βαθμό εξοικονόμησης ενέργειας». Στην συνέχεια, προσθέτει, «θέλαμε να δείξουμε ότι η ελληνική αρχιτεκτονική μπορεί να καινοτομήσει και κατ επέκταση να προβληθεί μέσα από το συγκεκριμένο της έργο, τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή αγορά. Η τοποθέτηση χάλκινων αεραγωγών αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση, την οποία προσκληθήκαμε να τη δουλέψουμε με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο. Οι συντελεστές του έργου εργάστηκαν, παραμερίζοντας όλους τους περιορισμούς, βάσει των οποίων δούλευαν μέχρι τώρα σε κατασκευή και τοποθέτηση αεραγωγών από άλλα υλικά. Έτσι σήμερα, είμαστε σε θέση να λέμε ότι έχουμε αποκτήσει την τεχνογνωσία στην εγκατάσταση χάλκινων αεραγωγών. Το εγχείρημα ήταν δύσκολο, εφόσον τόσο στην ελληνική, όσο και στην διεθνή αγορά δεν υπήρχε καμία εμπειρία για μία ανάλο-
χαλκός&τεχνολογία γη κατασκευή χάλκινου αεραγωγού. Μετά όμως από κόπο, κόστος και αρκετό χρόνο, καταφέραμε να υλοποιήσουμε την κατασκευή και εγκατάσταση των χάλκινων αεραγωγών, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί και σαν ανακάλυψη ενός νέου προϊόντος, φέρνοντας στην επιφάνεια νέους τρόπους εγκατάστασης αεραγωγών. Οι χάλκινοι αεραγωγοί αποτελούν ένα από τα κύρια συστατικά της οικολογικής δόμησης, η οποία και θα αποτελέσει μονόδρομο, υπογράμμισε ο κ. Καλλαντζής. Για την οικολογική δόμηση ο τρόπος κατασκευής και τα υλικά της αντιμετωπίζονται ολιστικά, έτσι ώστε να λαμβάνονται υπ όψιν όσο το δυνατόν περισσότερες παράμετροι, με αποτέλεσμα το κτίριο να είναι φιλικό προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Ο χαλκός, αποτελεί για την οικολογική δόμηση έναν υγιή σύνδεσμο με το περιβάλλον. Και αυτό γιατί, η επιλογή του δεν επιβαρύνει το περιβάλλον, δεδομένου ότι είναι 100% ανακυκλώσιμος μετά το πέρας της ζωής του. Έτσι, οι χάλκινοι αεραγωγοί σε συνδυασμό με την δράση τους στην εξασφάλιση υγιεινού εσωτερικού περιβάλλοντος, αποτελούν το πλέον κατάλληλο υλικό σε μία οικολογική δόμηση. Η πρώτη επαφή με το μέταλλο του χαλκού, και μάλιστα σε μία καινοτόμα εφαρμογή, όπως οι χάλκινοι αεραγωγοί, αποτέλεσε για τον κ. Καλλαντζή μια μεγάλη πρόκληση, γιατί του προτάθηκε η κατασκευή ενός καινοτόμου προϊόντος, το οποίο συνδυάζει την αισθητική με την υγεία στους εσωτερικούς χώρους αερισμού και κλιματισμού. Παρότι γνώριζε τον χαλκό από άλλες εφαρμογές, η εκτέλεση της αρχικής σκέψης δεν ήταν στα πλαίσια της προηγούμενης εμπειρίας του, την στιγμή μάλιστα που προστέθηκαν αμέσως θέματα, εφαρμογής, κόστους και χρονοδιαγράμματος. Παρόλα αυτά, σε συνεργασία με τον κατασκευαστή του έργου, την ΕΡΓΟΣΤΗΛ Α.Ε., αντιμετωπίστηκαν όλα τα πρακτικά προβλήματα και στάθηκε δυνατόν να πραγματοποιηθεί μία ακόμα εφαρμογή του χαλκού. -6- Το κόστος ενός συστήματος χάλκινων κλιματιστικών συστημάτων, είναι συνυφασμένο με δύο πράγματα. Το ένα είναι η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, όπως καθαρός αέρας χωρίς μικρόβια και το άλλο είναι το επίπεδο της διακόσμησης. Όσον αφορά στην ποιότητα, εξαιτίας και του μεγάλου ανταγωνισμού που υφίσταται από άλλα υλικά, καλούμαστε να αναδείξουμε την αξία της νέας εποχής που φέρνουν οι χάλκινοι αεραγωγοί, να βελτιώσουμε την εικόνα των εργασιακών μας χώρων, πηγαίνοντας ένα βήμα μπροστά. Από την άλλη πλευρά, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν πολλοί εργασιακοί και άλλοι χώροι, που έχουν επενδύσει σε πολύ μεγάλους προϋπολογισμούς για την εσωτερική διακόσμηση, στην οποία πάντα είχε θέση ο χαλκός αλλά με διαφορετική χρηστικότητα. Οι χάλκινοι αεραγωγοί, δίνουν μία ευχάριστη νότα στην εμφάνιση με το χάλκινο χρώμα του να παραπέμπει σε ένα οικείο περιβάλλον, να ζωντανεύει το χώρο και παράλληλα να ξεκουράζει τον εργαζόμενο, προσθέτοντας μέσα στο γραφείο ένα φωτισμό παρόμοιο με του ήλιου. Η αίσθηση αυτή των χάλκινων αεραγωγών, ενισχύθηκε και από το γεγονός ότι για την εγκατάσταση τους προχώρησαν σε ακόμη μία καινοτομία, την μείωση του ύψους των ψευδοροφών. Έδωσε ύψος στο χώρο των γραφείων, καθώς οι χάλκινοι αεραγωγοί τοποθετήθηκαν εξωτερικά και δεν καλύφθηκαν από ψεύτικες οροφές, όπως συνηθίζεται στους εργασιακούς χώρους. Είμαι βέβαιος ότι ο αρχικός στόχος της κατασκευής χάλκινων αεραγωγών - να δοθεί μία λύση με ουσιαστικό αποτέλεσμα - έχει επιτευχθεί απόλυτα, παρέχοντας ταυτόχρονα σε εμάς την απαραίτητη τεχνογνωσία για περαιτέρω εφαρμογές. Συνδυάστηκε η προτεινόμενη στρατηγική και το concept design, με την ανάγκη να διαμορφωθεί ένα υψηλής αισθητικής περιβάλλον, καθαρό και αντιμικροβιακό.
χαλκός&υγεία Μεταδοτικές Ιδέες: χρήση αντιμικροβιακών κραμάτων χαλκού σε νοσοκομεία Δωμάτιο νοσοκομείου με σταθμό απολύμανσης και επιφάνειες επαφής: χειρολαβή, βρύση και ηλεκτρικός διακόπτης. Σταθμός απολύμανσης στον προθάλαμο του νοσοκομείου. Η Alice Ro γράφει για λογαριασμό της εταιρείας Pensa, όπου εργάζεται ως διευθύντρια έρευνας και στρατηγικής. Το Copper Touch είναι ένα σύστημα αντιμικροβιακών επιφανειών επαφής και σταθμών απολύμανσης (διανεμητών γέλης αλκοόλης) που έχουν σχεδιαστεί για να τοποθετούνται σε νοσοκομεία, προκειμένου να περιορίζουν τις λοιμώξεις. Το σύστημα σκοτώνει τα μικρόβια στις επιφάνειες που είναι πιθανότερο να αγγίξουν οι άνθρωποι, αντιμετωπίζοντας παράλληλα ορισμένες από τις προκλήσεις που αποσκοπούν στον έλεγχο των λοιμώξεων και σχετίζονται με τη συμπεριφορά των ανθρώπων: το πλύσιμο των χεριών και τον καθαρισμό των επιφανειών. Τα προϊόντα επιδεικνύουν επίσης τις προσφάτως ανακαλυφθείσες αντιμικροβιακές ιδιότητες των κραμάτων χαλκού. Οι σταθμοί απολύμανσης λειτουργούν ως σημεία ενημέρωσης που προωθούν το υλικό αυτό σε μέρη όπου τα μικρόβια είναι πάντα στο μυαλό μας. Το εγχείρημα ξεκίνησε όταν ο Διεθνής Οργανισμός Χαλκού (Copper Development Association - CDA) μας προσέγγισε στην Pensa, θέλοντας να παροτρύνει τα νοσοκομεία, την αγορά-στόχο του CDA, να χρησιμοποιεί κράματα χαλκού. Οι μελέτες που αποδεικνύουν ότι τα υλικά αυτά σκοτώνουν τα μικρόβια πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά από οποιοδήποτε άλλο αντιμικροβιακό υλικό στην αγορά, και η καταχώρηση της EPA που επιτρέπει τους ισχυρισμούς υγείας για αυτές τις ιδιότητες δεν ήταν αρκετές, με αποτέλεσμα να ζητήσει ο CDA να προσδιορίσουμε και να σχεδιάσουμε ανταγωνιστικά προϊόντα νοσοκομείου, τα οποία θα παροτρύνουν τους σχεδιαστές και τους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν κράματα χαλκού, όπου υπάρχει ανάγκη καταπολέμησης των λοιμώξεων. Η συνέπεια, η συμμόρφωση των ασθενών και η αποφυγή των σφαλμάτων αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την αποτελεσματική εφαρμογή μιας θεραπείας. Αυτό είναι το πεδίο στο οποίο υπερέχουμε: αξιοποιούμε την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, για να δημιουργούμε λύσεις που λειτουργούν αποτελεσματικά στον κάθε άλλο παρά τέλειο κόσμο μας. Για να αναπτύξουμε μια λύση, έπρεπε πρώτα να κατανοήσουμε τις προκλήσεις ελέγχου των λοιμώξεων στα νοσοκομεία και τις εμπειρίες διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών των νοσοκομείων, μεταξύ των οποίων οι υπεύθυνοι ελέγχου λοιμώξεων, το προσωπικό καθαρισμού, τα διοικητικά στελέχη, οι γιατροί, οι νοσοκόμες, οι ασθενείς, οι αρχιτέκτονες και οι διευθυντές των εγκαταστάσεων.
χαλκός&υγεία ποσοστά συμμόρφωσης εξακολουθούν να μην είναι ικανοποιητικά. Αντιληφθήκαμε ότι η προτεραιότητα των υπευθύνων ελέγχου λοιμώξεων δεν είναι να βρεθεί μια νέα τεχνολογική λύση (αντιμικροβιακό υλικό), αλλά να υιοθετηθεί μια καλύτερη συμπεριφορά. Αντιμικροβιακή αποτελεσματικότητα: χαλκός έναντι ανταγωνιστικών προϊόντων. Επιπλέον, έχει αποδειχτεί ότι τα κράματα χαλκού σκοτώνουν σε λιγότερες από δύο ώρες τα βακτήρια: χρυσίζων σταφυλόκοκκος, Enterobacter aerogenes, Pseudomonas aeruginosa και E. coli. Πλένετε τα χέρια σας! Για να καταφέρουμε να προσδιορίσουμε τα προϊόντα που πρέπει πρωτίστως να έχουν αντιμικροβιακή επιφάνεια, μιλήσαμε με πολλούς υπεύθυνους ελέγχου λοιμώξεων. Επανειλημμένες φορές ωστόσο, καθώς προσπαθούσαμε να αντιληφθούμε τα σημεία στα οποία θα ήταν πιο ευεργετικά τα κράματα χαλκού, οι άνθρωποι μας έλεγαν «Ωραία όλα αυτά, αλλά δεν θα τα χρειαζόμασταν εάν οι άνθρωποι έπλεναν απλώς τα χέρια τους!». Κάθε στοιχείο του εξοπλισμού διαθέτει το δικό του πρωτόκολλο καθαρισμού, διάφοροι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για διάφορα αντικείμενα, και τα συστήματα ενημέρωσης του προσωπικού για το κατά πόσον έχει καθαριστεί ένα αντικείμενο είναι κάθε άλλο παρά αποτελεσματικά. Έτσι επανεξετάσαμε την ιδέα του κρίσιμου ρόλου της σχεδίασης στη συνέπεια με την οποία πραγματοποιείται στη συγκεκριμένη περίπτωση το πλύσιμο των χεριών. Αλλαγές στη σχεδίαση έχουν ήδη αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματικές στη βελτίωση της συμμόρφωσης. Οι αρχιτέκτονες που ασχολούνται με τη Σχεδίαση Βάσει Αποδεικτικών Στοιχείων (Evidenced Based Design) ένα κίνημα της υγειονομικής σχεδίασης που εστιάζει στη μέτρηση της επίπτωσης των σχεδιαστικών παρεμβάσεων στην πορεία των ασθενών και στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων απέδειξαν ότι η στρατηγική τοποθέτηση διανεμητών απολυμαντικού χεριών και νιπτήρων έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του πλυσίματος των χεριών. Ίσως η λύση μας να μπορούσε να βελτιώσει τη συμμόρφωση κατά παρόμοιο τρόπο μέσω της σχεδίασης προϊόντων. Το πλύσιμο των χεριών αποτελεί το κορυφαίο όπλο ενάντια στην εξάπλωση των λοιμώξεων. Γιατί γίνεται τόσο μεγάλο θέμα με το πλύσιμο των χεριών; Όντως, αποτελεί κλειδί για την πρόληψη της εξάπλωσης των μικροβίων, οπότε, προς τι τόση αναστάτωση; Μοιάζει να είναι πολύ απλό. Ωστόσο παρόλο που οι επαγγελματίες που ασχολούνται με τον έλεγχο των λοιμώξεων έχουν δοκιμάσει όλες τις γνωστές εκπαιδευτικές μεθόδους και έχουν γεμίσει τα νοσοκομεία με ενημερωτικές αφίσες, τα Οι κραταιές αντιλήψεις για τον χαλκό Το ασημένιο χρώμα ορισμένων κερμάτων οφείλεται στο κράμα χαλκού - κάτι που σχεδόν κανένας δεν γνωρίζει. Μάλιστα, όλοι σχεδόν οι σχεδιαστές και οι μηχανικοί με τους οποίους μιλήσαμε είπαν το ίδιο πράγμα για τα κράματα χαλκού: δεν είναι σκληρά, δεν είναι ανθεκτικά, μαυρίζουν και δείχνουν παλιομοδίτικα. Οι αρχιτέκτονες φοβούνται ότι η χρήση του χαλκού θα έκανε τα νοσοκομεία να δείχνουν από άλλη εποχή. Στην πραγματικότητα όμως, υπάρχουν κράματα χαλκού που είναι ανθεκτικά στο μαύρισμα και ανταγωνίζονται το χάλυβα στην αντοχή και τη σκληρότητα. Διατίθενται σε χρώματα που ξεκινούν από το ασημένιο και φτάνουν μέχρι το κίτρινο και το κόκκινο, και περιλαμβάνουν το νεάργυρο, τον ορείχαλκο, τον μπρούντζο και το κράμα χαλκού νικελίου.
χαλκός&υγεία Ο χαλκός και πολλά από τα κράματά του έχουν ήδη ανεπισήμως μαρκαριστεί. Για παράδειγμα ο χαλκός σχετίζεται με ηλεκτρικές συσκευές, σκεύη μαγειρικής και υδραυλικά στοιχεία υψηλής ποιότητας, ενώ ο ορείχαλκος σχετίζεται με τον ιστιοπλοϊκό εξοπλισμό. Η πρόκληση που αντιμετωπίσαμε ήταν να δημιουργήσουμε ένα νέο συσχετισμό με την αντιμικροβιακή δράση, επισημαίνοντας παράλληλα τις απροσδόκητες ιδιότητες του υλικού. Πολλοί διευθυντές έχουν τελικά αναγνωρίσει ότι η εμπειρία των ασθενών επηρεάζει την πορεία τους: οι αγχωμένοι ασθενείς αναρρώνουν πιο αργά. Αν αγνοήσει την εμπειρία των ασθενών, ένα νοσοκομείο γίνεται λιγότερο ανταγωνιστικό. Ευτυχώς, ο κλάδος των νοσοκομείων έχει αρχίσει να δίνει μεγαλύτερη σημασία στις απόψεις των ασθενών, περιορίζοντας τις δυσάρεστες εμπειρίες, όπως στην περίπτωση μιας ασθενούς, της Stefanie. Copper Touch Καρπός των γνώσεων των αναλύσεων που πραγματοποιήσαμε είναι το Copper Touch (pdf), ένα σύστημα επιφανειών επαφής πόμολων πορτών, ηλεκτρικών διακοπτών, χειρολαβών, προστατευτικών τοίχων, λαβών συρταριών κ.λπ. το οποίο ενισχύεται με σταθμούς απολύμανσης που διαθέτουν διανεμητές γέλης αλκοόλης. Φανταστείτε πόσο διαφορετική θα ήταν η εμπειρία της Stefanie εάν είχε πάει σε ένα νοσοκομείο Copper Touch: Μπαίνοντας για πρώτη φορά στον προθάλαμο του νοσοκομείου, η Stefanie αντικρίζει ένα σταθμό απολύμανσης. Χρησιμοποιεί απολυμαντικό χεριών και, φυσικά, αρχίζει να σκέφτεται τα μικρόβια. Το γεγονός αυτό καθιστά το σταθμό απολύμανσης το ιδανικό σημείο, για να ενημερωθεί η Stefanie για τη σημασία του πλυσίματος των χεριών, τα αντιμικροβιακά κράματα χαλκού και τον ασφαλή στην επαφή εξοπλισμό σε όλο το νοσοκομείο που έχει την ίδια εμφάνιση και το ίδιο λογότυπο. Καθώς περπατά στο νοσοκομείο, βλέπει κι άλλους επίτοιχους σταθμούς απολύμανσης, οι οποίοι της δίνουν τη δυνατότητα να πλύνει τα χέρια της, ενώ υπενθυμίζουν και δίνουν και σε άλλους ανθρώπους τη δυνατότητα να πλύνουν τα χέρια τους. Η προσέγγιση αυτή ευθυγραμμίζεται με τη Θεωρία των Σπασμένων Παραθύρων (Broken Window Theory), η οποία θεωρεί ως δεδομένο ότι τα κακής Προθάλαμος με επίτοιχους σταθμούς απολύμανσης και επιφάνειες επαφής: πόμολα πορτών, προστατευτικά τοίχων, επιφάνειες ώθησης και κουμπιά ανελκυστήρα. ποιότητας περιβάλλοντα παροτρύνουν συμπερι φορές, όπως ο βανδαλισμός, ενώ τα περιποιημένα περιβάλλοντα προάγουν τη σωστή συμπεριφορά. Η ομοιόμορφη εμφάνιση των επιφανειών Copper Touch δημιουργεί μια ατμόσφαιρα που προάγει τις βέλτιστες πρακτικές και προβάλλει το θέμα του πλυσίματος των χεριών στο προσωπικό, στους επισκέπτες και τους ασθενείς, όπως η Stefanie. Επιπλέον δίνει στη Stefanie μια αίσθηση ασφάλειας, καθώς ξέρει ότι το συγκεκριμένο νοσοκομείο δίνει μεγάλη προτεραιότητα στην πρόληψη των λοιμώξεων. Σχεδίαση με γνώμονα την υγεία Το εγχείρημα αυτό ξεκίνησε αρχικά από το εργαστήριο, με στόχο την αντιμετώπιση της αποτελεσματικότητας, ενώ η σχεδίαση θα συνέβαλε απλώς στο στυλ και την ελκυστική εμφάνιση. Ωστόσο η στροφή της προσοχής στον πραγματικό στόχο της μείωσης των νοσοκομειακών λοιμώξεων επέτρεψε στην Pensa να εντρυφήσει στο θέμα της αποτελεσματικής εφαρμογής αυτού του συναρπαστικού υλικού. Ενώ τα αντιμικροβιακά κράματα χαλκού του Copper Touch προστατεύουν τις συνηθισμένες επιφάνειες επαφής των νοσοκομείων, η σωρευτική επίδραση του συστήματος συμβάλλει επίσης στην αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς και στην αύξηση του πλυσίματος των χεριών, αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα που απασχολεί πρωτίστως τα νοσοκομεία. Υπό μια ευρύτερη έννοια, η σχεδιαστική φιλοσοφία της Pensa, το σύστημα Copper Touch, δείχνει πώς η αποτελεσματική εφαρμογή μιας θεραπείας (που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το αντι-
χαλκός&υγεία Επιφάνειες επαφής Copper Touch με ομοιόμορφη σχεδίαση, κατασκευασμένες ως επί το πλείστον από νεάργυρο (ένα κράμα χαλκού με φινίρισμα παρόμοιο με αυτό του χάλυβα) και με λεπτομέρειες από κράμα χαλκού - νικελίου (ένα κράμα ανοιχτού ροδακινί χρώματος), για να υπενθυμίζουν στους χρήστες ότι περιέχουν χαλκό. μικροβιακό υλικό) είναι εξίσου σημαντική για την επιτυχία με την αποτελεσματικότητα της ίδιας της θεραπείας. Ο κλάδος της υγειονομικής περίθαλψης χρειάζεται βελτιωμένη εφαρμογή όλων των ειδών των θεραπειών, και οι γνώσεις και η προσέγγιση των σχεδιαστών θα είναι κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση αυτής της ανάγκης. Η Alice Ro είναι διευθύντρια έρευνας και στρατηγικής στην Pensa, εταιρεία παροχής συμβουλών στρατηγικής σχεδίασης με έδρα στο Μπρούκλιν. -10-
ο κόσμος του χαλκού Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Χαλκού εγκαινιάζει το «Μανιφέστο για μια Ανταγωνιστική Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Χαλκού» Η Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Χαλκού εγκαινίασε το «Μανιφέστο για μια Ανταγωνιστική Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Χαλκού». Το Μανιφέστο διακηρύσσει τις αρχές που μπορούν να διασφαλίσουν μια ανταγωνιστική ευρωπαϊκή βιομηχανία χαλκού, οι οποίες υπήρξαν το σημείο εστίασης μιάς πολιτικής δημόσιας συζήτησης, που φιλοξενήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τους Piotr Borys και Jacek Protasiewicz της MEP. Οι ομιλητές από την βιομηχανία του χαλκού, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ενεργειακό και Κλιματικό τομέα συζήτησαν τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί η απαραίτητη ισορροπία μεταξύ των Ευρωπαϊκών πολιτικών που εστιάζουν στην δυνατότητα διατήρησης και επάρκειας των πηγών και εκείνων που είναι απαραίτητες για την διατήρηση ενός ανταγωνιστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Ευρώπη. O John Schonenberger, Γενικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Χαλκού δήλωσε: «Ο χαλκός παίζει έναν πρωταρχικό ρόλο στην καθημερινή ζωή μας. Η υψηλή ηλεκτρική αγωγιμότητα του χαλκού βελτιώνει την επάρκεια ενέργειας, διευκολύνει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και οι δυο μαζί μειώνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Στην Ευρώπη βρίσκεται ένα από τα πιο καθαρά και επαρκή ενεργειακά κέντρα χύτευσης χαλκού στον κόσμο. Το 40% της ευρωπαϊκής ζήτησης χαλκού σήμερα ικανοποιείται μέσω της ανακύκλωσης των προϊόντων που έχουν κάνει τον κύκλο τους. Αλλά η βιομηχανία μας αντιμετωπίζει προκλήσεις σε έναν κόσμο παγκοσμιοποίησης, όπως για παράδειγμα έναν σκληρό ανταγωνισμό με χώρες χαμηλών περιβαλλοντικών και κοινωνικών στάνταρτς. Εάν επιθυμούμε να διατηρήσουμε την ανταγωνιστικότητά μας και να χρηματοδοτήσουμε την συνεχή ευρωπαϊκή καινοτομία, το ευρωπαϊκό περιβάλλον ελέγχου θα πρέπει να μας επιτρέψει να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί σε μια παγκόσμια αγορά». Και οι δυο προσκεκλημένοι της ΜΕΡ υπογράμμισαν τον υποστηρικτικό ρόλο που παίζει ο χαλκός στην διατήρηση των ευρωπαϊκών στόχων. Ο Jacek Protasiewicz σχολίασε: «Οι ευρωπαϊκοί στόχοι των 20/20/20 δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς την αυξημένη χρήση προϊόντων χαλκού για παράδειγμα στους ηλεκτρικούς κινητήρες, στους ανεμόμυλους ή στα ηλιακά πάνελ. Χρειαζόμαστε μια ισχυρή ευρωπαϊκή βιομηχανία χαλκού για να αναπτύξουμε τεχνολογικές καινοτομίες και να εν- -11-
ο κόσμος του χαλκού δυναμώσουμε την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που χρειάζεται να αναδιαμορφώσουμε την ισορροπία μεταξύ της ανταγωνιστικότητας και των ευρωπαϊκών κανόνων ελέγχου». Ο Piotr Borys προσέθεσε: «Ο τόπος καταγωγής μου, η Κάτω Σιλεσία στην νοτιοδυτική Πολωνία, έχει ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα χαλκού και απασχολεί 100.000 εργαζόμενους. Κάθε χρόνο, περίπου 550 χιλιάδες τόνοι χαλκού, 12% της ευρωπαϊκής ζήτησης, παράγονται στην περιοχή. Ο χαλκός είναι πολύτιμος για την Κάτω Σιλεσία, αλλά και για την Πολωνία γενικά. Τα προϊόντα του χαλκού είναι από τα εξαγόμενα προϊόντα της χώρας μου και επομένως πρωταρχικά για την οικονομική επιτυχία της Πολωνίας». Μετά το debate ακολούθησαν τα εγκαίνια της έκθεσης «Χαλκός Απαραίτητος για Όλους», στην οποία παραβρέθηκαν υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι Ευρωπαϊκών Ινστιτούτων και της βιομηχανίας χαλκού. Μπορείτε να βρείτε μια πλήρη έκδοση του «Μανιφέστο για μια Ανταγωνιστική Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Χαλκού», καθώς και περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση στη διεύθυνση: www.essentialforeveryone.eu/manifesto. Ο Jacek Protasiewicz στα εγκαίνια της έκθεσης. Ο Piotr Borys στα εγκαίνια της έκθεσης. Ο Piotr Borys στα εγκαίνια της έκθεσης. O John Schonenberger, Γενικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Χαλκού, ο Jacek Protasiewicz και ο Piotr Borys. Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Ο Υ Ε. Ι. Α. Χ. Πειραιώς 252, Τ.Κ. 177 78 - Ταύρος Tηλ: +30 210 4898298, Fax: +30 210 4898311 e-mail: info@copper.org.gr www.copper.org.gr Ιδιοκτησία: Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού Εκδότης: Νίκος Βεργόπουλος Εκδοτικός Σύμβουλος & Επιμέλεια Έκδοσης: Action Global Communications Hellas