Ενεργειακή Επάρκεια: Στρατηγική Προσέγγιση στο πλαίσιο της Απελευθερωµένης Αγοράς Ενέργειας «Αειφόρος Ανάπτυξη & Βιοµηχανία Εκδήλωση ΤΕΕ/ΤΚΜ, Θεσσαλονίκη 21 Ιουνίου 2008
Βασικοί στόχοι Βασικοί στόχοι της ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε. εξασφάλιση επαρκούς ενεργειακού εφοδιασµού βελτιστοποίηση των προσφερόµενων υπηρεσιών στους καταναλωτές προστασία του περιβάλλοντος Οι στόχοι αυτοί πρέπει να επιτευχθούν στο πλαίσιο ανταγωνιστικών αγορών µε απώτερο στόχο την ενιαία αγορά ενέργειας Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 2
Ανταγωνιστικές Συνθήκες Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 3
Συνθήκες Ανταγωνισµού -1 Τι σηµαίνει συνθήκες ανταγωνισµού; Πρώτο επίπεδο: Αναπτύσσονται µηχανισµοί αγορών για τις συναλλαγές των ενεργειακών προϊόντων εύτερο επίπεδο: επιλέγεται ενεργειακή πολιτική που διασφαλίζει της µακροχρόνια βιωσιµότητα του τοµέα, δηµιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για να µπορούν να αναπτυχθούν οι µηχανισµοί αγορών Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 4
Συνθήκες Ανταγωνισµού -2 Θεσπίζεται το θεσµικό πλαίσιο το οποίο επιτρέπει: Την επιχειρηµατική δραστηριοποίηση και την µακροχρόνια οικονοµική βιωσιµότητα των συµµετεχόντων τη εξασφάλιση συνθηκών κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης των γενεών, λαµβάνοντας υπόψη οικονοµικές, αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές παραµέτρους Η ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισµού ανακόπτεται από πολιτικές «κρυφών» επιδοτήσεων, τιµολογιακών παρεµβάσεων και περιοριστικών ρυθµίσεων Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 5
Στόχοι ενεργειακής πολιτικής Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 6
1 ος Στόχος: Επάρκεια εφοδιασµού -1 Επενδύσεις σε παραγωγή και εκµετάλλευση καυσίµων Επενδύσεις σε παραγωγικό δυναµικό Επενδύσεις στα δίκτυα µεταφοράς και διανοµής Επιλογή του βέλτιστου µίγµατος καυσίµου και εξασφάλιση της προµήθειας των καυσίµων αυτών Τεχνικές δυνατότητες για την προµήθεια καυσίµων Καταναλωτικό προφίλ, συµµετοχή του ενεργειακού κόστους στον βιοµηχανικό, εµπορικό και οικιακό τοµέα Μέτρα Εξοικονόµησης Ενέργειας, περιορισµός της «σπατάλης» ηλεκτρικής ενέργειας Από τα παραπάνω µόνο η εξοικονόµηση ενέργειας µπορεί να προσδώσει συγκριτικό πλεονέκτηµα για τη χώρα µας Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 7
1 ος Στόχος: Επάρκεια εφοδιασµού -2 Σε κάθε περίπτωση τα παραπάνω µπορούν να επιτευχθούν εφόσον: Το θεσµικό πλαίσιο και ενδεχόµενη παρέµβαση δεν αποτελούν στοιχεία ρυθµιστικού κινδύνου των επενδυτών Αίρονται οι στρεβλώσεις και αναµορφώνονται τα τιµολόγια ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να ανταποκρίνονται στο υποκείµενο κόστος Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 8
2 ος Στόχος: Βελτιστοποίηση των προσφερόµενων υπηρεσιών Κάθε καταναλωτής πρέπει να µπορεί να επιλέγει τον τρόπο που προµηθεύεται ηλεκτρική ενέργεια, µε την ποιότητα και αξιοπιστία που επιθυµεί, στοιχεία που διαµορφώνουν τη τιµή (και την αξία!) του προϊόντος Η διαµόρφωση ανταγωνιστικών συνθηκών επιτρέπει τη διαµόρφωση µεγαλύτερου αριθµού προφερόµενων προϊόντων και υπηρεσιών, σε τιµή και ποιότητα που κάθε φορά ζητούνται Κάθε καταναλωτής µπορεί να συµµετέχει στη διαµόρφωση της τιµής ηλεκτρικής ενέργειας που χρεώνεται, προσαρµόζοντας τα καταναλωτικά χαρακτηριστικά του και παρέχοντας δυνατότητες διαχείρισης φορτίου Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 9
3 ος Στόχος: Προστασία του Περιβάλλοντος Ανάπτυξη Μηχανισµού Εµπορίας Αερίων Θερµοκηπίου Εσωτερικοποίηση περιβαλλοντικού κόστους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, κρίσιµός παράγων επιχειρηµατικών επιλογών Μηχανισµοί χρηµατοδότησης τεχνολογιών ΑΠΕ, που δεν µπορούν να αναπτυχθούν σε συνθήκες ανταγωνισµού Ενίσχυση της κουλτούρας για εξοικονόµηση ενέργειας και αποδοτική χρήση των διαθέσιµων πόρων Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 10
Κρίσιµες επιλογές για τη χώρας µας Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 11
Επιλογή Μίγµατος Καυσίµων -1 Εισαγόµενα καύσιµα Φυσικό Αέριο Λιθάνθρακας Εγχώρια Καύσιµα Εισαγωγές Υδροηλεκτρικά, ΑΠΕ Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 12
Επιλογή Μίγµατος Καυσίµων -2 Ποιοι παράµετροι λαµβάνονται υπόψη στην επιλογή Κεφαλαιουχικό κόστος µονάδων παραγωγής κάθε τύπου Κόστος καυσίµου κάθε τύπου Κόστος CO2 κάθε τύπου Κόστος αξιοπιστίας (VoLL) κάθε τύπου Λαµβάνοντας υπόψη τη διεθνή συγκυρία, χωρίς όµως την «πυρηνική στροφή» χωρών της ΕΕ, η αναµενόµενη τιµή της ενέργειας τα επόµενα χρόνια θα είναι: CAPEX άνθρακα+fc άνθρακα + CO2 = CAPEX ΦΑ + FC ΦΑ + 0,4*CO2 υνατότητα µείωσης κάποιας παραµέτρου της τιµής αυτής; Κρίσιµο συγκριτικό πλεονέκτηµα κάθε χώρας Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 13
Εξοικονόµηση Ενέργειας Τιµολογιακά Μέτρα Αύξηση τιµολογίων έχει ως συνέπεια την αύξηση της ελαστικότητας του καταναλωτή, και ατοµικές ενέργειες για µείωση του λογαριασµού ηλεκτρικής ενέργειας Επιδοτήσεις Κεντρικά σχεδιαζόµενα µέτρα, των οποίων τα αποτελέσµατα συνήθως παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της επιδότησης και µετά χάνονται, όχι ιδιαίτερο κίνητρο για την συµµετοχή των καταναλωτών Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 14
Υπάρχουσες Συνθήκες Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 15
Υπάρχουσες Συνθήκες -1 Οι γεωπολιτικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή καθώς και η ανάπτυξη παγκόσµιων αγορών καυσίµων επιτρέπουν τον περιορισµό της κατανάλωσης του λιγνίτη και διατήρησή του ως στρατηγικού αποθέµατος για τις επόµενες γενιές Η χώρα διαθέτει πλούσιο αιολικό και ηλιακό δυναµικό, πρέπει να διαµορφωθούν οι συνθήκες εκείνες που να επιτρέπουν τη αποτελεσµατική µεταφορά αυτής της αξίας στην κοινωνία. Η διαδικασία που ακολουθείται δεν επιτυγχάνει τη µεταφορά αυτή. Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 16
Υπάρχουσες Συνθήκες -2 Οι προσπάθειες των κυβερνήσεων να καταστήσουν την Ελλάδα ως χώρα διέλευσης πετρελαίου και κυρίως φυσικού αερίου, επιτρέπει στον σχεδιασµό του ενεργειακού τοµέα της χώρας να λαµβάνεται υπόψη η φυσική διασύνδεση και η συγκριτικά αυξηµένη δυνατότητα εµπορικής διαπραγµάτευσης για «παγκόσµια» καύσιµα ΗεπιλογήτηςΕΕγιατονµηχανισµό εµπορίας ρύπων, µπορεί να σηµάνει την µετακίνηση της ενεργοβόρου οικονοµίας σε περιοχές, όπως η Κίνα, η οποίαδεν συµµετέχει σε ανάλογο µηχανισµό. Αυτό σηµαίνει ότι τα επόµενα χρόνια µπορεί η ηλεκτρική ενέργεια στη ΕΕ από αναπτυξιακό εργαλείο να µετατραπεί σε καταναλωτικό προϊόν, µε συνέπειες στην τιµολόγησή της Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 17
Υπάρχουσες Συνθήκες -3 Η τιµολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα µας µέχρι σήµερα δεν έχει επιτρέψει τη βελτίωση της καταναλωτικής συµπεριφοράς Πολλές από τις Μονάδες Παραγωγής είναι πεπαλαιωµένες µε πολύµικρό βαθµό απόδοσης, άµεση η ανάγκη αντικατάστασης τους Η βαρύνουσα συµµετοχή της λιγνιτικής παραγωγής, στο µίγµα καυσίµων, από το 2012 θα αυξήσει την τιµή ενέργειας Ανάγκη νέων επενδύσεων πολλών δις, σε περιβάλλον διαρκώς µεταβαλλόµενο και ιδιαιτέρως ανταγωνιστικό σε περιφερειακό επίπεδο Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 18
Υπάρχουσες Συνθήκες -4 Η αύξηση της κατανάλωσης και ιδίως της αιχµής λόγω κλιµατισµού δεν συνοδεύεται από νέες επενδύσεις σε παραγωγή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχει ωριµάσει η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, και παραµένουν στρεβλώσεις του παρελθόντος. πχ η πολύ ακριβή από την πλευρά της παραγωγής αύξηση της αιχµής του καλοκαιριού δεν συνδέεται και από ανάλογη τιµολόγηση στην πλευρά της προµήθειας. Οι δεσµεύσεις της χώρας στο πλαίσιο της Συνθήκης του Κιότο δηµιουργούν ασφυκτικές συνθήκες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας πχ το γιγαντιαίο πρόγραµµα για διείσδυση ΑΠΕ στην χώρα θέτει νέες παραµέτρους στον επιχειρηµατικό σχεδιασµό για είσοδο νέων θερµικών µονάδων Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 19
Τελικά τι µπορούµε νακάνουµε; Άµεση ανάγκη νέων µονάδων: στο προσεχές διάστηµα οι µονάδες ΦΑ, κρίνονται ως η προφανής λύση λόγω ευελιξίας βαθµού απόδοσης, µικρού κεφαλαιουχικού κόστους και µελλοντικής «διαθεσιµότητας» καυσίµου Οι ΑΠΕ µπορούν να συνεισφέρουν στο ενεργειακό ισοζύγιο, η είσοδος τους όµως ενέχει σηµαντικό κοινωνικό κόστος, το οποίο µοιάζει να µην έχει µετρηθεί σωστά Μέτρα Εξοικονόµησης Ενέργειας: κατά κύριο λόγω τιµολογιακά αλλά και ρυθµιστικά που µπορούν να επιφέρουν εντυπωσιακά αποτελέσµατα: πχ µερική επιδότηση προµήθειας λαµπτήρων εξοικονόµησης ενέργειας και σταδιακή απαγόρευση κυκλοφορίας λαµπτήρων πυρακτώσεως Κρίσιµη παρατήρηση: Γιαταδύοπρώταπρέπειναφροντίσει ηαγορά, για το τελευταίο πρέπει να φροντίσουµε εµείς! Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 20
Σας Ευχαριστώ πολύ Μίλτος Ασλάνογλου Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας maslanoglou@rae.gr Ενεργειακή Επάρκεια υπό συνθήκες Ανταγωνισµού 21