Η μορφή της οικογένειας έχει αλλάξει δραματικά στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Πριν τη δημιουργία του νεότερου Ελληνικού κράτους, η μικρή κλειστή κοινωνία, που αποτελούσε παράδοση αιώνων, έπαιζε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην κοινωνικοοικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή του τόπου και φυσικά στη φροντίδα των ηλικιωμένων ατόμων, καθώς αποτελούσε μια προέκταση της ευρείας οικογένειας και ανάμεσα στα μέλη της υπήρχε αλληλοϋποστήριξη. Οι κοινωνικo-οικονομικές αλλαγές, η αστικοποίηση, η διαμόρφωση νέων προτεραιοτήτων, βάση του δυτικού τρόπου ζωής, είναι κάποιοι από τους παράγοντες που συνετέλεσαν στη σταδιακή αποδόμηση της παραδοσιακής οικογένειας.
Η νέα μορφή που προέκυψε, η πυρηνική-ολιγομελή οικογένεια, αποκόπηκε από το πλαίσιο του ευρύτερου οικογενειακού κύκλου, η δε σημερινή στερείται του παραδοσιακού ρόλου της πολυεπίπεδης προσφοράς που είχε η παραδοσιακή οικογένεια. Η Τρίτη Ηλικία μένει άνευ ρόλου και καθόλου προετοιμασμένη με τις δεξιότητες που απαιτούν τα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα. Το κύρος της γνώσης εξασθενεί μπροστά στις αλλαγές που συντελούνται σε όλα τα επίπεδα οργάνωσης της σύγχρονης κοινωνίας. Έτσι οι άνθρωποι της Τρίτης ηλικίας απομονώνονται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συναισθήματα μοναξιάς απογοήτευσης κ.ά.
Η μετεξέλιξη των προνοιακών φορέων του 1960 από ιδρύματα κλειστής περίθαλψης, σε προνοιακές θεσμοθετημένες δομές με προγράμματα για τις περισσότερο μειονεκτούσες ομάδες, όπως τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, βαριές κινητικές και ψυχοσωματικές αναπηρίες κ.α. είναι μια πραγματικότητα. Η Ιδρυματική Πρόνοια θεωρήθηκε για πολλά χρόνια ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης των ατόμων της Τρίτης ηλικίας και η μετάβαση από το ιατρικό στο κοινωνικό και στο σύγχρονο πολυδιάστατο μοντέλο, επέφερε αλλαγές και θέσεις που απαιτούν την διάδοση, την υιοθέτηση και την εμπέδωσή τους από τις κοινωνίες.
Η Τρίτη ηλικία ΔΕΝ καθορίζεται από τα προβλήματα υγείας. Οι ηλικιωμένοι ΔΕΝ είναι βάρος για την κοινωνία, όταν μπορούν να ζουν χωρίς να είναι εξαρτημένοι από τρίτους. Η Τρίτη ηλικία ΔΕΝ προϋποθέτει την παντελή έλλειψη ενδιαφερόντων. Η Τρίτη ηλικία ΔΕΝ είναι μια περίοδος δυστυχίας και ιδιοτροπίας. Οι ηλικιωμένοι πρέπει να λαμβάνουν απρόσκοπτα όλα τα κατοχυρωμένα δικαιώματά τους (συντάξεις, ιατρική περίθαλψη κ.α.), ώστε να μπορούν να ασχοληθούν με την προσωπική τους εξέλιξη και τις κοινωνικές τους σχέσεις.
Σε προσωπικό επίπεδο, χρειάζεται να αποτινάξουν τους μύθους, τις προσδοκίες, τα στερεότυπα που χαρακτηρίζουν την ηλικία, ενώ η κοινωνία οφείλει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις και οι νεότεροι να σέβονται τα δικαιώματα των ηλικιωμένων. Όλα τα άτομα άνω των 65 ετών ανήκουν τυπικά σε αυτήν την πληθυσμιακή ομάδα, που όμως, δεν είναι ομοιογενής, αφού αποτελείται από ένα πολυσύνθετο άθροισμα ανόμοιων ανθρώπων με ποικίλα προβλήματα και αυξημένες ανάγκες.
Την καλή σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου, την ικανότητά του να επιτελεί τις καθημερινές του δραστηριότητες για μια ανεξάρτητη διαβίωση, την οικονομική του ανεξαρτησία και την κοινωνική του συμμετοχή και στήριξη από τα κοινωνικά δίκτυα. Η κοινωνική στήριξη είναι πολύ σημαντική, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν εμπειρικά στοιχεία της σχέσης της με την υγεία και τη συνολική ποιότητα ζωής στα γηρατειά. Ουσιαστικά, παρά τον υποχρεωτικό και καθολικό χαρακτήρα των βιολογικών μεταβολών στην Τρίτη ηλικία, οι μεταβολές αυτές δεν έχουν την ίδια επίδραση σε όλους τους ανθρώπους. Το πότε και με ποια μορφή θα εμφανισθούν είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων όπως π.χ. των περιβαλλοντικών.
Η μοναξιά Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο (οικονομικά προβλήματα) Η στέγαση (προβλήματα κατοικίας και περιβάλλοντος.) Το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης που περιορίζει τα ενδιαφέροντα των ηλικιωμένων. Οι δυσκολίες στην επικοινωνία Οι δυσχερείς συνθήκες μεταφοράς και επικοινωνίας. Τα προβλήματα κατοικίας και περιβάλλοντος. Η έλλειψη υπηρεσιών υγείας και η περιορισμένη πρόσβαση σε αυτές. Η έλλειψη κοινωνικό-ιατρικών υπηρεσιών κυρίως στο σπίτι του ηλικιωμένου και η άνιση κατανομή τους στο χώρο.
Η λανθασμένη κοινωνική συμπεριφορά απέναντι στους ηλικιωμένους. Η έλλειψη σεβασμού στα δικαιώματα των ηλικιωμένων. Οι ηλικιωμένοι, όπως και όλοι οι πολίτες, έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις που αναφέρονται σε κείμενα του Ο.Η.Ε. και άλλων διεθνών οργανισμών, καθώς και στη νομοθεσία κάθε χώρας. Από όλα τα κείμενα, προκύπτει ότι οι ηλικιωμένοι δε διαφέρουν από τους άλλους πολίτες και ότι ακόμα και οι εξαρτημένοι ηλικιωμένοι μπορούν να εξακολουθούν να ασκούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους ως πολίτες. Τα περισσότερα κείμενα εμπεριέχουν αμέσως ή εμμέσως την αρχή της μη διάκρισης λόγω ηλικίας και της κοινωνικής συμμετοχής όλων, συμπεριλαμβανομένων και των ηλικιωμένων.
Η κακοποίηση ηλικιωμένων είναι η επιβολή σωματικής, συναισθηματικής ή ψυχολογικής βίας σε έναν ηλικιωμένο. Μπορεί ακόμα να λάβει τη μορφή: Της οικονομικής εκμετάλλευσης και της εκούσιας ή ακούσιας παραμέλησης ηλικιωμένου από τον παρέχοντα φροντίδα. Η σωματική βία μπορεί να αφορά σε ραπίσματα ή σπρωξίματα, αλλά και σε βαρείς ξυλοδαρμούς, δεσίματα με σχοινιά ή αλυσίδες. Η συναισθηματική ή ψυχολογική κακοποίηση μπορεί να αφορά σε βρισιές και βαρείς χαρακτηρισμούς ή σε σιωπή που έχει στόχο να εκφοβίσει ή να απειλήσει το ηλικιωμένο άτομο. Η συναισθηματική κα ψυχολογική βία μπορεί να περιλαμβάνει προσβολές και απειλές.
Η παραμέληση μπορεί να αφορά σε στρατηγικές του παρέχοντος βοήθειας, οι οποίες εμποδίζουν την κατάλληλη φροντίδα, ώστε να μην ικανοποιούνται οι σωματικές, κοινωνικές ή συναισθηματικές ανάγκες του ηλικιωμένου προσώπου. Η παραμέληση μπορεί να περιλαμβάνει στέρηση τροφής, νερού, ρουχισμού, φαρμάκων και βοήθειας στις καθημερινές δραστηριότητες και την προσωπική υγιεινή. Η σεξουαλική βία μπορεί να περιλαμβάνει σεξουαλική παρενόχληση αλλά και βιασμό. Η οικονομική εκμετάλλευση μπορεί να αφορά σε διαχείριση των οικονομικών ενός ηλικιωμένου μέχρι και σε κατάχρηση. Κάποιες φορές οι ηλικιωμένοι κάνουν κακό στον εαυτό τους, παραμελώντας τον (π.χ. δεν τρώνε, δεν πηγαίνουν στο γιατρό) ή κάνοντας χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών. Αν και η συμπεριφορά μπορεί να εξηγηθεί από το θύμα, παραμένει απαράδεκτη.
Οι ηλικιωμένοι όπως και όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από : Αρκετή και θρεπτική τροφή, σωστό ρουχισμό και υπόδηση, καθαριότητα και αξιοπρεπή κατοικία με επαρκή θέρμανση, μεταφορά και μετακίνηση, Ικανοποιητική ιατροφαρμακευτική κάλυψη και νοσοκομειακή περίθαλψη με σεβασμό στην προσωπικότητα τους χωρίς ταλαιπωρία και καταρράκωση της υπερηφάνειας τους. Ψυχαγωγία, δραστηριότητα, απασχόληση, αίσθημα ότι συμμετέχουν δημιουργικά, ότι είναι απαραίτητοι, ότι προσφέρουν και αναγνωρίζεται η προσφορά τους από την κοινωνία
Έγκαιρη και ορθή ενημέρωση σε θέματα που τους αφορούν, αίσθημα ότι λαμβάνουν μέρος στις αποφάσεις και στις εξελίξεις που τους αφορούν ακόμα και όταν δεν τις εγκρίνουν Πρόσβαση σε υπηρεσίες μέσα στην κοινότητα ή και κατ οίκον βοήθεια και νοσηλεία. Σεβασμό και αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, σεβασμό της προσωπικότητας τους, της ελευθερίας τους, αυτοσεβασμό και αυτονομία, δυνατότητα να ζουν με το δικό τους τρόπο και ρυθμό, χωρίς καμία διάκριση από τα άλλα άτομα των άλλων ηλικιών και ίση μεταχείριση σε όλους τους τομείς. Δυνατότητα να κινηθούν ανεξάρτητοι στο χώρο τους. Εκπαίδευση, επικοινωνία, κοινωνικές επαφές, νέα ενδιαφέροντα, πνευματικά ερεθίσματα, προσδοκίες και όχι στον αποκλεισμό, στην απομόνωση και την απόρριψη από την οικογένεια και την κοινότητα.
Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα που αντιμετωπίζει το άτομο καθώς γερνάει, δεν είναι τόσο το θέμα του εισοδήματος ή της παροχής υπηρεσιών υγείας, αλλά αν θα χρειασθεί καθημερινή φροντίδα για κάποιο λόγο, λόγω αδυναμίας ή αναπηρίας. Η ανυπαρξία εναλλακτικών λύσεων για φροντίδα στο σπίτι, αυξάνει τους ιδιωτικούς οίκους ευγηρίας και τη ζήτηση για ιδρυματική περίθαλψη. 1. Οικογενειακή φροντίδα 2. Άτυπη φροντίδα, που δίνεται περιστασιακά από άτομα μη ειδικευμένα στους μοναχικούς ηλικιωμένους. 3. Ιδρυματική φροντίδα, δηλαδή κλειστή περίθαλψη από ιδιωτικό ή κρατικό φορέα. 4. Οικιακή φροντίδα. Η οικιακή φροντίδα αναφέρεται στο σύνολο των υπηρεσιών που παρέχονται από κάποιο φορέα και ασκούνται στο σπίτι του ηλικιωμένου.
Στη σημερινή εποχή οι υπηρεσίες ιδρυματικής περίθαλψης εξελίσσονται μέσω ειδικών μονάδων ανοικτής και κλειστής φροντίδας, (Κέντρα Προστασίας Παιδιών, Γηροκομεία, Θεραπευτήρια Χρόνιων Παθήσεων, Κέντρα Αποθεραπείας και Αποκατάστασης Παδιών με Αναπηρία,) που υπάγονται στην εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Από την συγχώνευση αυτών των μονάδων δημιουργήθηκε το Κ.Κ.Π.Π.Κ. που λειτουργεί με τη μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου και υπάγεται στην εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Το Κ.Κ.Π.Π.Κ. καλείται σήμερα να αναλάβει ενεργό ρόλο στην στήριξη των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας και όλων των ευπαθών ομάδων, αξιοποιώντας όλα τα εργαλεία, στοχεύοντας στην κοινωνική και εργασιακή τους ένταξη καθώς και την αυτόνομη διαβίωσή τους, παρεμβαίνοντας δυναμικά στις τοπικές κοινωνίες. ΝΠΔΔ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΚΚΠΠ Κρήτης Παράρτημα Προστασίας Παιδιού Νεάπολης Λασιθίου ΑΡΡΕΝΩΝ- ΚΛΕΙΣΤΗΣ ΔΟΜΗΣ Παράρτημα Προστασίας Παιδιού Ηρακλείου ΘΗΛΕΩΝ ΚΛΕΙΣΤΗΣ ΔΟΜΗΣ Παράρτημα Προστασίας Παιδιών και Νέων Χανίων ΑΡΡΕΝΩΝ-ΚΛΕΙΣΤΗΣ ΔΟΜΗΣ Παράρτημα ΑμεΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ Παράρτημα ΑμεΑ Λασιθίου ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ Παράρτημα ΑμεΑ Χανίων ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΙΗΣΕΩΝ Παράρτημα Αποθεραπείας & Αποκατάστασης Παιδιών με Αναπηρία ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΔΟΜΗΣ Εγκαταστάσεις Ηρακλείου Κρήτης Εγκαταστάσεις Πόμπιας, Δ. Φαιστού ΚΛΕΙΣΤΗΣ ΔΟΜΗΣ
Σκοπός του Κέντρου είναι η παροχή υπηρεσιών κλειστής και ανοικτής περίθαλψης σε άτομα που χρήζουν την παροχή υπηρεσιών λειτουργικής, κοινωνικής, επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης, την λειτουργία δομών ημιαυτόνομης διαβίωσης, την στήριξη και προστασία της οικογένειας, της παιδικής ηλικίας, της νεότητας, της τρίτης ηλικίας και γενικότερα την στήριξη των ευπαθών ομάδων
Το Κ.Κ.Π.Π.Κ. βρίσκεται στη διάθεση των ατόμων που χρειάζονται κάτι περισσότερο από την αγάπη σας, εξειδικευμένη φροντίδα. Σωστή οργάνωση και στελέχωση με νοσηλευτικό και βοηθητικό προσωπικό, ιατρική και φαρμακευτική παρακολούθηση, ψυχολογική και συμβουλευτική στήριξη κλπ. Η Διοίκηση του Κέντρου καθώς και όλοι οι άνθρωποι που εργάζονται στα Παραρτήματα του Κ.Κ.Π.Π.Κ. οι Δ/νσεις και το διοικητικό προσωπικό, φροντίζουν ώστε κάθε στιγμή οι φιλοξενούμενοι να νιώθουν ασφαλείς, στον χώρο και να ξεπερνούν κάθε πρόβλημα που τους παρουσιάζεται. Με χαμόγελο, καλή διάθεση και φροντίδα καθένας αντιμετωπίζεται με τις ιδιαιτερότητές του και τις αδυναμίες του.
Το Κ.Κ.Π.Π.Κ. βρίσκεται στη διάθεση των ατόμων που χρειάζονται κάτι περισσότερο από την αγάπη σας, εξειδικευμένη φροντίδα. Σωστή οργάνωση και στελέχωση με νοσηλευτικό και βοηθητικό προσωπικό, ιατρική και φαρμακευτική παρακολούθηση, ψυχολογική και συμβουλευτική στήριξη κλπ. Η Διοίκηση του Κέντρου καθώς και όλοι οι άνθρωποι που εργάζονται στα Παραρτήματα του Κ.Κ.Π.Π.Κ. οι Δ/νσεις και το διοικητικό προσωπικό, φροντίζουν ώστε κάθε στιγμή οι φιλοξενούμενοι να νιώθουν ασφαλείς, στον χώρο και να ξεπερνούν κάθε πρόβλημα που τους παρουσιάζεται. Με χαμόγελο, καλή διάθεση και φροντίδα καθένας αντιμετωπίζεται με τις ιδιαιτερότητές του και τις αδυναμίες του.
Στόχος είναι να αντιμετωπίζεται κάθε φιλοξενούμενος τόσο ως ξεχωριστή προσωπικότητα όσο και ως μέλος μιας ευρύτερης ομάδας. Γι αυτό το λόγο το προσωπικό φροντίζει ώστε να διατηρείται η επικοινωνία και η επαφή με το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Έτσι σχεδιάζονται, διοργανώνονται και υλοποιούνται καθημερινά δραστηριότητες- εκδηλώσεις μέσα και έξω από τα Ιδρύματα, προγραμματίζονται περίπατοι, εκδρομές, μουσικές και κινηματογραφικές βραδιές, αλλά και ενημερωτικές συζητήσεις, (σχετικά με τη διατροφή, διαμονή, περίθαλψη και ψυχαγωγία των φιλοξενουμένων ). Πάνω από όλα όμως η έμπρακτη αγάπη μας για όλους τους φιλοξενούμενος και ειδικά για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας αποτελεί φωτεινό παράδειγμα ατομικής υπευθυνότητας και κοινωνικής αλληλεγγύης.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΑμεΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΑμεΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ (ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ) ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΑμεΑ ΧΑΝΙΩΝ
Στα Παραρτήματα ΑμεΑ (Θεραπευτήρια Χρονίων Παθήσεων) που βρίσκονται στον Αγιο Νικόλαο Λασιθίου, στα Χανιά στο Ρέθυμνο, φιλοξενούνται, κοινωνικά περιστατικά, χρόνιοι πάσχοντες (Ν/Υ, κινητικά προβλήματα, κ.λ.π.), αυτοεξυπηρετούμενοι ηλικιωμένοι) Ο τρόπος λειτουργίας και εργασίας στοχεύει κυρίως στην νοσηλεία, θεραπεία, αποκατάσταση περιστατικών όπου γίνεται άμεση εκτίμηση ιατρική και νοσηλευτική, με στόχο την πλήρη αποθεραπεία ή αποκατάσταση ή ακόμα και την ανακούφιση συμπτωμάτων, πρόληψη μετάδοσης νόσων, συνεργασία με Νοσοκομεία/ εξωτερικούς ιατρούς ή εργαστήρια για περαιτέρω έλεγχο ή νοσηλεία.
Δίδεται επίσης βαρύτητα στην κάλυψη φυσικών αναγκών των περιθαλπομένων στην ατομική φροντίδα και καθαριότητα, καθαριότητα και εξασφάλιση του κατάλληλου φυσικού περιβάλλοντος. Όπως προαναφέρθηκε πέρα από την κάλυψη ψυχοκοινωνικών /συναισθηματικών αναγκών, στην απασχόληση /ψυχαγωγία με συμμετοχή σε εορταστικές εκδηλώσεις, ημερήσιες εκδρομές ή πολυήμερες διακοπές, στα Θεραπευτήρια Χρονίων Παθήσεων εκτελούνται προγράμματα φυσικοθεραπείας, λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, φαρμακευτικής περίθαλψης και κοινωνικής υποστήριξης. Να τονισθεί ότι το έργο που επιτελείται στο ΚΚΠΠΚ στοχεύει στην ψυχική τόνωση στην ποιότητα και στην αποκατάσταση των περιθαλπόμενων.
Από το Κ.Κ.Π.Π.Κ. γίνεται τα τελευταία χρόνια, μεγάλες προσπάθειες για την επέκταση των κοινοτικών υπηρεσιών που προσφέρονται στους ηλικιωμένους. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, δίνεται έμφαση στην παροχή διευκολύνσεων και υποστηρικτικών υπηρεσιών για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης τους στον δικό τους κοινωνικό περιβάλλον. Σε αυτή την κατεύθυνση το K.K.Π.Π.Κ. δραστηριοποιέιται κυρίως σε 4 πυλώνες δράσεις:
Ο Πρώτος αφορά την Ιδρυματική Φροντίδα που επιτελείται στα Παρατήματα ΑμεΑ (Θεραπευτήρια Χρονίων Παθήσεων), δηλαδή την περίθαλψη και λειτουργική αποκατάσταση ατόμων από 18 ετών και άνω και των δυο φύλλων, που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις κινητικά προβλήματα, ή νοητική υστέρηση μη αυτοεξυπηρετούμενων ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών, που χρειάζονται συνεχή φροντίδα και των οποίων οι ανάγκες δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από τις υποστηρικτικές υπηρεσίες στο οικείο τους περιβάλλον.
Μέσα σε κάθε Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων λειτουργεί μονάδα αποκατάστασης στελεχωμένη με Ιατρούς, Κοινωνικούς Λειτουργούς, φυσιοθεραπευτές και επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων. Στα Θεραπευτήρια γίνονται δεκτοί συνταξιούχοι, ενήλικα άτομα που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν και δεν πάσχουν από ορισμένα νοσήματα όπως καρκίνος, επιληψία, φυματίωση ή σύφιλη.
Ο Δεύτερος αφορά την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος Βοήθεια στο σπίτι για ενήλικα άτομα και των δυο φύλων τα οποία πάσχουν από χρόνιες παθήσεις κινητικές αναπηρίες, ή νοητική υστέρηση κυρίως χαμηλού εισοδηματικού επίπεδου, με στόχο να υποστηριχτεί η παραμονή τους στο οικογενειακό περιβάλλον. Η Βοήθεια στο Σπίτι θεσμοθετήθηκε για την παροχή εξυπηρέτησης στο σπίτι, σε ηλικιωμένα και ανάπηρα άτομα ή σε οικογένειες με ειδικές ανάγκες. Οι συγκεκριμένοι στόχοι της υπηρεσίας αυτής είναι η στήριξη ευάλωτων ατόμων ώστε να παραμείνουν στο δικό τους περιβάλλον, η δημιουργία προϋποθέσεων για αξιοπρεπή διαβίωση και ανάπτυξη των ικανοτήτων των ηλικιωμένων, αναπήρων και ευάλωτων ομάδων, η ενίσχυση και υποστήριξη της οικογένειας για να κρατήσει κοντά τα ηλικιωμένα ή ανάπηρα μέλη της και η ενίσχυση ατόμων με ειδικές ανάγκες για την ομαλή λειτουργία της οικογένειας
Ο Τρίτος αφορά την εφαρμογή προγραμμάτων Επαγγελματικής Κατάρτισης και Κοινωνικής Ένταξης Ενηλίκων Ατόμων ηλικίας 18 έως 45 και των δυο φύλων που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, ή νοητική υστέρηση τα όποια δεν διαμένουν στο ίδρυμα αλλά μετά την δημιουργική και εκπαιδευτική τους απασχόληση και την μεσημβρινή σίτιση επιστρέφουν κυρίως με μεταφορικά μέσα των Παραρτημάτων στις οικογενειακές τους εστίες,
Ο Τέταρτος αφορά το σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης σε δυο πιστοποιημένες δομές Επαγγελματικής Κατάρτισης που εδρεύουν στο Παράρτημα ΑμεΑ Χανίων. Το ΚΕΚ Μεγαλόνησος που ονομάζεται Κέντρο Διά Βίου Μάθησης ΜΕΓΑΛΟΝΗΣΟΣ και το Εξειδικευμένο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης που συμβάλλει στην κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών και αναγκών κατάρτισης των ατόμων με αναπηρία καθώς και την κοινωνική και επαγγελματική τους αποκατάσταση, υιοθετώντας τη σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική φιλοσοφία που απαιτεί Α) το δικαίωμα για ισότιμες ευκαιρίες Β) την εξασφάλιση πλήρους πρόσβασης και συμμετοχής Γ)την ανεξάρτητη και αυτόνομη διαβίωση Δ) την οικονομική αυτάρκεια
Ο πέμπτος πυλώνας αφορά τις στέγες Υποστηριζόμενης διαβίωσης καθώς και τις προσωμειωμένες κατοικίες-διαμερίσματα.
Οι Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης αποτελούν αυτοτελή Τμήματα του Παραρτήματος Α.μεΑ. Χανίων. Ο φορέας του Κ.Κ.Π.Π.Κ, με αυξημένο το αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, αποφάσισε να προχωρήσει στην ίδρυση των Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, αφού υπάρχει η ανάγκη να υποστηριχθούν πολλά άτομα με νοητική υστέρηση και κινητικές ή αισθητηριακές αναπηρίες, αυτισμό και άλλες διαταραχές, που δεν μπορούν να διαβιώσουν αυτόνομα, χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη και δεν έχουν υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον.
Βλέπουμε λοιπόν ότι ο ρόλος των μονάδων φροντίδας είναι μια αρκετά σοβαρή υπόθεση που πρέπει να απασχολεί εξειδικευμένο προσωπικό, να τηρεί τους κανόνες φροντίδας των ηλικιωμένων ατόμων σε μελετημένο και αξιοπρεπές χώρο. Η φροντίδα των ηλικιωμένων επιβάλλεται να στηρίζεται στο σεβασμό της προσωπικότητας, στην ενθάρρυνση για αυτοφροντίδα, στην ευαισθητοποίηση της οικογένειας και τη διδασκαλία στη φροντίδα του ηλικιωμένου.
Οι ανάγκες των ηλικιωμένων που ζουν σε Παραρτήματα του Κ.Κ.Π.Π.Κ., δεν αλλάζουν από αυτές που έχουν οι ηλικιωμένοι που ζουν στα σπίτια τους. Η εισαγωγή για το ίδρυμα προϋποθέτει διάλογο και συναίνεση των ηλικιωμένων, οι οποίοι θα εκφράσουν τις επιλογές και τις επιθυμίες τους. Το ίδρυμα οφείλει να λειτουργεί με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ατόμων τρίτης ηλικίας και να διαθέτει προσωπικό χώρο για το κάθε άτομο.
Συγκεκριμένα, οι ανάγκες των ηλικιωμένων που ζουν σε ίδρυμα είναι: Η απαραίτητη προσαρμογή του ηλικιωμένου στο καινούργιο περιβάλλον, έτσι ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει ικανοποιητικά. Η ανάγκη του ηλικιωμένου για ιδιωτική ζωή μέσα στο ίδρυμα είναι έντονη, επιθυμεί να έχει το δικό του χώρο.
Έχουν ανάγκη για επικοινωνία, εκπαίδευση, κοινωνικές επαφές, νέα ενδιαφέροντα, πνευματικά ερεθίσματα, προσδοκίες και όχι στον αποκλεισμό, στην απομόνωση και την απόρριψη από την οικογένεια και την κοινότητα. Σεβασμό και αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, σεβασμός της προσωπικότητας τους, της ελευθερίας τους, αυτοσεβασμό και αυτονομία, δυνατότητα να ζουν με το δικό τους τρόπο και ρυθμό
Εξασφάλιση νοσηλευτικής και ιατρικής περίθαλψης προσαρμοσμένη στην κατάσταση της υγείας του τροφίμου και σε τυχόν περίπτωση ανάγκης περίθαλψης εκτός ιδρύματος. Ενθάρρυνση για συμμετοχή σε δραστηριότητες, ενώ οι φίλοι και η οικογένεια να είναι ευπρόσδεκτοι στο ίδρυμα. Κάθε τρόφιμος που έχει στην διάθεση τους προσωπικούς χρηματικούς πόρους, μπορεί να τους διαχειρίζεται σύμφωνα με τις επιθυμίες του και να επιλέγει την ενδυμασία και την χρήση προσωπικών αντικειμένων που τον αντιπροσωπεύουν. Ο ηλικιωμένος έχει το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης παραπόνων και προτάσεων στην παρεχόμενη φροντίδα και να αποδέχεται ή να απορρίπτει προσφερόμενες υπηρεσίες.
Όπως ήδη ανέφερα, οι φορείς πρόνοιας, σε συνέργεια με τις τοπικές κοινωνίες, περισσότερο από ποτέ, καλούνται να αναπτύξουν δράσεις και να εκπαιδεύσουν» την ίδια την κοινωνία στα θέματα αναπηρίας. Καταλαβαίνουμε ότι για να θεωρηθεί ο οποιοσδήποτε σχεδιασμός αποτελεσματικός και βιώσιμος, θα πρέπει σήμερα, βιώνοντας και την εξέλιξη στην αντίληψη της αναπηρίας σε μια μορφή ενός σύγχρονου και πολυδιάστατου μοντέλου, να υπάρξει υποστήριξη και εκπαίδευση όχι μόνο των ατόμων με αναπηρίες αλλά και της ίδιας της κοινωνίας.
Ο ηλικιωμένος με την εισαγωγή του σε Μονάδες Φροντίδας ηλικιωμένων ή άλλα ιδρύματα, καλείται να αντιμετωπίσει μια νέα κατάσταση και ένα ξένο περιβάλλον, γεγονός που έχει πολλαπλές επιπτώσεις τόσο ψυχολογικές και κοινωνικές όσο και οικονομικές. Οι κοινωνικές επιπτώσεις του εγκλεισμού των ατόμων τρίτης ηλικίας σε μονάδες φροντίδας, επικεντρώνεται στην περιθωριοποίηση, αφού οι ηλικιωμένοι στα ιδρύματα δεν αποτελούν μέρος της ευρύτερης κοινωνίας. Καλούνται να αφήσουν το δικό τους περιβάλλον, στο οποίο δρούσαν και είχαν συνηθίσει και να ζήσουν μακριά από τους φίλους, την οικογένεια τους και υποχρεώνονται να απομονωθούν από τους κοινωνικούς δεσμούς.
Το πρόβλημα εμφανίζεται πιο έντονα όταν η απόφαση εισαγωγής σε ίδρυμα δεν είναι δική του αλλά της οικογενείας τους. Εμφανίζεται η αίσθηση της αχρηστίας αφού ο ηλικιωμένος νιώθει έντονα πως δεν μπορεί να είναι παραγωγικός ή να έχει την δυνατότητα να συμμετάσχει στις οικογενειακές και κοινωνικές δραστηριότητες. Αισθάνεται πως δεν ορίζει πλέον την ζωή του και οι αποφάσεις δεν παίρνονται από τον ίδιο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζεται η κατάθλιψη, σε κάποιες περιπτώσεις ήπιας μορφής με κύριο σύμπτωμα την απώλεια διάθεσης ή και σε κάποιες άλλες περιπτώσεις έντονης μορφής κατάθλιψη με απώλεια συναισθήματος.
Μέσα στις δομές οι ηλικιωμένοι καταπολεμούν την μοναξιά, δημιουργούν φιλίες και επαφές με άλλους συνομήλικους τους, ασχολούνται με δημιουργικές εργασίες και χειροτεχνία, απολαμβάνουν επαγγελματική φροντίδα και έχουν την δυνατότητα να εγκαταλείπουν τα Ιδρύματα εφόσον είναι σε ικανοποιητική κατάσταση, σε θέση να μετακινούνται κλπ.
Παρατηρούμε λοιπόν, πως η εισαγωγή σε ένα ίδρυμα και κυρίως όταν δεν είναι επιλογή του ίδιου του ηλικιωμένου, δημιουργεί δυσκολίες. Για να μπορέσει να έχει όσον το δυνατόν ομαλότερη προσαρμογή χρειάζεται την στήριξη της οικογένειας και του εξειδικευμένου προσωπικού. Στην Ελλάδα, τα Θεραπευτήρια θεωρούνται εσχάτη λύση μιας και η οικογένεια πιστεύει πως είναι καθήκον της η περίθαλψη του ατόμου τρίτης ηλικίας. Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ιδρυμάτων γιατί η οικογένεια δύσκολα μπορεί να αντιμετωπίσει ανίατες ασθένειες και κυρίως τα περιστατικά άνοιας ή γιατί δεν εκφράζεται επιθυμία περίθαλψης των ηλικιωμένων.
Δυστυχώς η κατάσταση των μονάδων φροντίδας δεν έχει φτάσει ακόμη στα επιθυμητά επίπεδα. Η κρατική υποδομή για την φροντίδα ηλικιωμένων είναι ακόμα ανεπαρκής, τόσο ως προς τα κτιριακά συγκροτήματα, τις προσφερόμενες υπηρεσίες και τον αριθμό των μονάδων φροντίδας που προσφέρει, παρόλα αυτά δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το σημαντικό κοινωνικό έργο των δομών αυτών στους οποίους εργοδοτούνται Κοινωνικοί Λειτουργοί, Ιατροί, Νοσηλευτές, Εργοθεραπευτές, Φυσιοθεραπευτές και Βοηθητικό προσωπικό.
Τα άτομα της Τρίτης Ηλικίας, πρέπει να διαβιούν σε ένα περιβάλλον χωρίς φραγμούς και διαχωριστικές γραμμές, το οποίο θα μεγιστοποιεί τη δυνατότητα επικοινωνίας τους με το κοινωνικό σύνολο. Απαραίτητη προϋπόθεση όπως καταλαβαίνομε όλοι για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι η θετική στάση και οι αντιλήψεις της ίδιας της κοινωνίας. Είναι γνωστό πλέον, ότι πολλές φορές τα άτομα αυτά, βιώνουν αποκλεισμό από την ίδια την κοινωνία όχι εξαιτίας της ανικανότητας ή αναπηρίας τους αλλά εξ αιτίας της δομής της ίδιας της κοινωνίας, των στερεοτύπων και της αρνητικής στάσης της.
Σήμερα όμως, η εξάπλωση των νέων τεχνολογιών, του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχουν αρχίσει να αλλάζουν τα στερεότυπα, τα άτομα μέσα από διάφορες δραστηριότητες βγαίνουν από την ανωνυμία τους, καλλιεργούν το αίσθημα αλληλεγγύης με άλλα άτομα που δεν θα μπορούσαν να έρθουν σε επαφή πριν, κάνουν γνωστό το πρόβλημά τους, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι κοινωνίες σιγά σιγά να έρχονται σε επαφή με τα άτομα που μέχρι χθές ζούσαν στο περιθώριο ή κλεισμένα σε ένα ίδρυμα.
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι σήμερα περισσότερο ίσως από ποτέ άλλοτε, η αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού των λεγόμενων ευπαθών κοινωνικά ομάδων προβάλλει ως άμεση προτεραιότητα. Ο ρόλος του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας είναι καθοριστικός στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, δηλαδή της δημιουργίας μιας κοινωνίας που θα χαρακτηρίζεται από συνοχή, δικαιοσύνη και ισότητα των ευκαιριών. Και είναι καθοριστικός γιατί το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας ως θεσμός, είναι εξ ορισμού εγγύτερα στην κοινωνία, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Θεωρώ ότι είναι υποχρέωση μας να συμβάλλουμε διαρκώς και με κάθε δυνατό τρόπο, όχι πια στη διεκδίκηση αλλά στην κατοχύρωση του δικαιώματος τους για ισότητα, για βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, για ενθάρρυνση της συμμετοχής τους στην κοινωνική και πολιτική ζωή.
Παράρτημα ΑμεΑ Λασιθίου
Παράρτημα ΑμεΑ Χανίων
Παράρτημα ΑμεΑ Ρεθύμνου
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!!!