Ιωάννα Τσοκανάρη, Κοινωνική Λειτουργός, Δ.Π.Θ. Μονάδα Αντιμετώπισης Προβλημάτων Νόσου Alzheimer «Αγία Ελένη»

Transcript

1 Ιωάννα Τσοκανάρη, Κοινωνική Λειτουργός, Δ.Π.Θ. Μονάδα Αντιμετώπισης Προβλημάτων Νόσου Alzheimer «Αγία Ελένη»

2 Η Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, γνωστή και ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία» εορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου. Υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990, για να αποτίσει τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους ηλικιωμένους, αλλά και να επισημάνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

3 Εκ των πραγμάτων, οι άνθρωποι της Τρίτης Ηλικίας, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της Ελληνικής Κοινωνίας. Για τη συνεχιζόμενη προσφορά τους, αλλά και για λόγους ευαισθησίας απέναντι σε μια ομάδα πολιτών που καθίστανται εκ των πραγμάτων όλο και πιο αδύναμοι, έχουμε όλοι την υποχρέωση να φροντίζουμε για την ασφαλή και αξιοπρεπή διαβίωσή τους.

4 Ο κοινωνικός αποκλεισμός συνέπεια της οικονομικής κρίσης με την κατάρρευση του μοντέλου κοινωνικής πρόνοιας την παγίωση του φιλελευθερισμού, οι πληθυσμιακές ομάδες που κατ' εξοχήν πλήττονται είναι: οι γυναίκες, τα άτομα της τρίτης ηλικίας, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία εθνικές μειονότητες και μετανάστες.

5 Η τρίτη ηλικία δυστυχώς τελευταία απαξιώνεται και εξοντώνεται από το κράτος με τα μέτρα των περικοπών, τη διάλυση της φαρμακευτικής ιατρικής περίθαλψης και μηδενική πρόνοια. Χωρίς λογική το κράτος επιτίθεται βάναυσα, μισθολογικά και φορολογικά στους απόμαχους της ζωής και είναι ντροπή για το πολιτικό ευρωπαϊκό πειραματικό οικονομικό μοντέλο της χώρας μας.

6 Η αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων (>65) αλλά και των υπερήλικων (>90) και των αιωνόβιων (>100) είναι ιδιαίτερα εμφανής τόσο στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες όσο και στις υπό ανάπτυξη χώρες. Παράλληλα με τις αλλαγές στον πληθυσμό των ηλικιωμένων, υπάρχουν και αλλαγές στον οικογενειακό ιστό με ιδιαίτερη έμφαση στη νεότητα, την καλή σωματική κατάσταση, την παραγωγικότητα, Ενώ ταυτόχρονα η κοινωνία απωθεί τους υπερήλικες στο περιθώριο της ζωής.

7 Οι ίδιοι αισθάνονται συχνά: ανεπιθύμητοι ξένοι σε έναν κόσμο που προορίζεται μόνο για τους νέους απορρίπτονται ως μη παραγωγικά άτομα Οι ηλικιωμένοι αποξενώνονται από τον παραδοσιακό ρόλο με τη γρήγορη μετάβαση από τον ενεργό/παραγωγικό ρόλο στη συνταξιοδότηση, χωρίς κάποια προετοιμασία που να περιλαμβάνει επαναπροσδιορισμό των προσωπικών ρόλων, στόχων και προσδοκιών.

8 Ο ηλικιωμένος σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπος με τις παραπάνω δυσκολίες, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να αντιμετωπίζει και προβλήματα που σχετίζονται τόσο με σωματική όσο και με την ψυχική υγεία. Τις περισσότερες φορές, τα συμπτώματα που αφορούν την ψυχική υγεία δεν αναφέρονται από τους ηλικιωμένους, οι οποίοι είτε διακατέχονται από στωικισμό (ο οποίος εκφράζεται με το σκεπτικό «Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς») είτε γιατί τα περισσότερα από τα συμπτώματα τα αποδίδουν στο γήρας («Τι περιμένεις, έχω πια γεράσει»)

9 Οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να ερμηνεύσουν και να εξηγήσουν τα συμπτώματα/παράπονα και τις επιπτώσεις τους, όπως τη σημαντική απώλεια ανεξαρτησίας, τις νοητικές δυσλειτουργίες τη σωματική δυσφορία Που μπορεί να είναι αποτελέσματα μάλλον κατάθλιψης παρά της καθαυτό διαδικασίας του γήρατος. Τα συμπτώματα/παράπονα μπορεί επίσης να μην λαμβάνονται υπόψη από τον οικογενειακό γιατρό και συνεπώς να υποτιμούνται.

10 Ένα από τα κριτήρια του πολιτισμού μιας κοινωνίας θεωρείται ο βαθμός μέριμνας προς τα ηλικιωμένα μέλη της.

11 Η «τρίτη ηλικία» αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα οικονομικά ομάδα κι αυτό διαπιστώνεται από τα ακόλουθα στοιχεία: Η «τρίτη ηλικία», μολονότι τα έσοδα τους είναι μικρότερα απ αυτά που είχαν όταν ήταν στην ενεργό δράση, διαθέτει αγοραστική δύναμη πάνω από το μέσο όρο του ενεργού πληθυσμού. Τα ποσά που εισπράττει είναι μεγαλύτερα απ αυτά που εισέπρατε όταν είχε ηλικία τριάντα χρόνων. Τα χρήματα αυτά έρχονται με κανονικό ρυθμό και δεν υπάρχει (ακόμη) η αγωνία της ανεργίας. Συνήθως τα παιδιά των ηλικιωμένων έχουν ήδη γίνει ενήλικοι και έτσι δεν βαρύνουν τους γονείς

12 Η παραδοσιακή εικόνα του ηλικιωμένου που περνάει το χρόνο του στο καφενείο ή στην τηλεόραση αρχίζει να αλλάζει αισθητά. Πολλοί ηλικιωμένοι γίνονται μέλη συλλόγων, σωματείων, ΚΑΠΗ, αναζητούν δραστηριότητες στην κοινότητα, στον εθελοντισμό. Παράλληλα ενστερνίζονται τα διδάγματα της πρόληψης για την επιβράδυνση των συνεπειών του γήρατος. Σ αυτό το πνεύμα, επιδίδονται σε αθλητικές δραστηριότητες, αλλάζουν τις διατροφικές συνήθειες και γίνονται πιο προσεκτικοί στο κάπνισμα και στην κατανάλωση αλκοόλ.

13 Η ποιότητα ζωής ορίζεται «ως το να είναι η ζωή καλή» και αξιολογείται με κριτήρια υποκειμενικά αλλά και αντικειμενικά, που καθορίζονται από την εκτίμηση των εξωτερικών συνθηκών. Έγκυροι δείκτες για τον προσδιορισμό της ποιότητας ζωής είναι η υγεία, το φυσικό περιβάλλον, η ποιότητα του χώρου στέγασης και άλλες προϋποθέσεις.

14 Διαστάσεις της ποιότητας ζωής είναι καλή υγεία, ανεξαρτησία, ενεργητικότητα, καλές κοινωνικές/ υγειονομικές υπηρεσίες, καλές οικογενειακές και φιλικές σχέσεις, καλή σύνταξη/ εισόδημα, ικανοποίηση από τη ζωή, ποιότητα της κατοικίας, ποιότητα περιβάλλοντος νέες ευκαιρίες μάθησης.

15 Η καλή προσαρμογή του ατόμου της μεγάλης ηλικίας στις δυνατότητες και περιορισμούς του γήρατος είναι αυτό που αναφέρεται ως «πετυχημένα ή καλά γηρατειά». Ο Γεροντολογικός Σύλλογος των Η.Π.Α. το 1995, εν όψει των μεγάλων προβλημάτων που εμφανίζονται στην τρίτη ηλικία διατύπωσε το απόφθεγμα: Add life to years, not just more years to life (να προσθέτουμε ζωή στα χρόνια, και όχι απλώς περισσότερα χρόνια στη ζωή). Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενδιαφερόμαστε για την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων ή πώς να επιτύχουμε καλά γηρατειά.

16 Κριτήρια επιτυχών γηρατειών είναι τα εξής: Η διάρκεια ζωής. Η βιολογική υγεία. Η ψυχική υγεία. Η γνωστική αποτελεσματικότητα. Η κοινωνική ικανότητα και παραγωγικότητα. Η ικανότητα ελέγχου της ζωής μας. Η ικανοποίηση από τη ζωή.

17 Ευχαριστώ πολύ