ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΉ ΧΡΟΝΙΑ 2004-2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 Μάθηµα : Επιστήµη του Περιβάλλοντος Ηµεροµηνία : 8/6/05 Τάξη /Τµήµα : Β Ονοµατεπώνυµο :... Χρόνος : 2,5 Ώρες ( 150 Λεπτά) Βαθµολογία :... Προσοχή στα πιο κάτω : α) Να γράφετε ευανάγνωστα και µόνο µε µπλε ή µαύρο µελάνι. β) Να γράφετε µε συντοµία και σαφήνεια. γ) Μη χρησιµοποιείτε διορθωτικό υγρό. δ)να γράφετε την απάντηση στο χώρο της κάθε ερώτησης Το εξεταστικό δοκίµιο αποτελείται από 10 σελίδες. ΜΕΡΟΣ Α (30 µονάδες) Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις 1-6. Κάθε ορθή απάντηση βαθµολογείται µε 5 µονάδες. 1)Το σχήµα δίπλα, δείχνει το πείραµά του Μiller. α) Τι αντιπροσωπεύουν οι αριθµοί 1 και 2; (µ1) ι... ιι. β) Γράψετε δύο από τις ουσίες που χρησιµοποίησε ο Miller στο θάλαµο 1. 1)... 2)... (µ2) γ) Τι απέδειξε ο Miller µε το πείραµά του; (µ2)............ 1
2) Να εξηγήσετε τους πιο κάτω όρους α)πληθυσµός...(µ2)... β) Βιότοπος...(µ2)... γ)οικοσύστηµα...(µ1)... 3α) Να αναφέρετε τρεις µορφολογικές αλλαγές που επέτρεψαν στους σπονδυλωτούς (µ3) θαλάσσιους οργανισµούς να κατοικήσουν στην ξηρά....... β) Ποια ιδιότητα ανέπτυξαν τα θηλαστικά ώστε να µπορούν να προσαρµόζονται (µ.2) ευκολότερα στις κλιµατολογικές συνθήκες ; ( Να εξηγήσετε ).. 4) (µ5) Ζώνη βλάστησης Χαρακτηριστικά 1) Έντονη Φωτοσύνθεση, Ζώνη µε τη µεγαλύτερη παραγωγικότητα 2) Μακκία βλάστηση, Ελιά, Χαρουπιά 3) Κακτοειδή, ετήσια φυτά 4) Κωνοφόρα δέντρα, πολλές λίµνες 5) Βρύα, λειχήνες, βούρλα 2
5) Να εξηγήσετε πώς δηµιουργήθηκε η νήσος Κύπρος. (µ5) (Να αναφερθείτε στον τρόπο σχηµατισµού των οροσειρών Τροόδους και Πενταδακτύλου καθώς και τον τρόπο σχηµατισµού της Μεσαορίας ) 6 α ) Πώς σχηµατίζονται τα απολιθώµατα. (µ4) β) Να αναφέρετε τον τρόπο προσδιορισµού της ηλικίας των απολιθωµάτων (µ1) όταν πρόκειται για πετρώµατα όχι πολύ παλαιά.(μόνο αναφορά της µεθόδου ) ΜΕΡΟΣ Β (Μονάδες 40) Από τις έξι (6) ερωτήσεις απαντήστε µόνο τις τέσσερις (4). Κάθε ορθή απάντηση βαθµολογείται µε 10 µονάδες. 7) Γνωρίζουµε ότι στην ιστορία του πλανήτη καταγράφονται µαζικές εξαφανίσεις οργανισµών α) Να εξηγήσετε τους δύο κυριότερους λόγους που προκάλεσαν τις εξαφανίσεις αυτές. (µ5)................ 3
β) Είναι γνωστό ότι και σήµερα παρατηρούνται εξαφανίσεις αλλά σε µικρότερη έκταση. ι) Να αναφέρετε ποιος ευθύνεται για τις εξαφανίσεις αυτές. (µ1) ιι) ώστε δύο παραδείγµατα που να δικαιολογούν τις εξαφανίσεις αυτές. (µ4).............. 8) Τα φυτά Α και Β εκτέθηκαν στο φως για αρκετές ώρες µε σκοπό να µελετηθούν κάποιοι από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη φωτοσύνθεση. Ακολούθησε για τα φύλλα 1,2,3, η διαδικασία του αποχρωµατισµού και της ανίχνευσης του αµύλου. α) Ποια διαδικασία (πείραµα) πρέπει να γίνει πριν από την έκθεση των φυτών στο φως, ώστε τα αποτελέσµατα του πειράµατος να είναι ορθά; Εξηγήστε ποιο σκοπό εξυπηρετεί αυτή η διαδικασία. (µ4) β) Εξηγήστε γιατί γίνεται η διαδικασία του αποχρωµατισµού. (µ2) 4
γ) Σε ποιο φύλλο εντοπίσθηκε άµυλο και ποιο γενικό συµπέρασµα βγαίνει από το πιο πάνω πείραµα; (µ4) 9) Πιο κάτω δίνεται ένα µιτοχόνδριο. α) Να ονοµάσετε τα µέρη 1-4 (µ4) 1.. 2.. 3.... 4.... β) Σε τι εξυπηρετεί η αναδίπλωση της εσωτερικής µεµβράνης του µιτοχονδρίου; (µ1)... γ) Τα µιτοχόνδρια βρίσκονται µέσα στο κυτταρόπλασµα του κυττάρου. (µ3) Να αναφέρετε ποιος είναι ο ρόλος των µιτοχονδρίων στο κύτταρο.... δ) Ποιος είναι ο αριθµός των µιτοχονδρίων σε κάθε κύτταρο; (µ2) (Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας ) 5
10α) Ποιοι οργανισµοί λέγονται οµοιόθερµοι και ποιοι ποικιλόθερµοι ; (µ2) β)ποιες προσαρµογές παρουσιάζουν τα οµοιόθερµα ζώα όταν βρεθούν σε χαµηλές (µ4) θερµοκρασίες ; γ) Να αναφέρετε τον κανόνα του Bergman και τον κανόνα του Allen. (µ4) 6
11)Ο Homo Sapiens γνωρίζουµε ότι εµφανίστηκε σε τρεις κύριους τύπους : Τον Homo Neandertal τον Cro-magnon και το σύγχρονο άνθρωπο τον Homo Sapiens) α) Τι γνωρίζετε για την εµφάνιση του γένους Homo ; (µ4) ( Εξάπλωση,τροφή, µέγεθος, συνήθειες ).............. β) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των πιο κάτω : ι) Του Homo Sapiens ιι) Του Homo Neandertal ιιι) του Cro-magnon (µ6).................. 12) Γνωρίζουµε ότι ανάµεσα στα άτοµα του ιδίου είδους αναπτύσσονται δύο ειδών σχέσεις: Οι σχέσεις ανταγωνισµού και οι σχέσεις συνεργασίας α) Να αναφέρετε πέντε λόγους για τους οποίους ανταγωνίζονται µεταξύ τους (µ5) (Μονολεκτικά )............... 7
β) Να αναλύσετε µε λίγα λόγια δύο από τους πιο πάνω λόγους τους οποίους (µ5) αναφέρατε.......... ΜΕΡΟΣ Γ ( Μονάδες 30) Από τις τρεις (3) ερωτήσεις απαντήστε µόνο τις δύο ( 2). Κάθε ορθή απάντηση βαθµολογείται µε 15 µονάδες 13α)Τι ονοµάζουµε οικολογικές πυραµίδες ; (µ5)..... β) Το διπλανό σχήµα δείχνει µια πυραµίδα βιοµάζας. 10.00 Kg 10.0 Kg 10 Kg Ερωδιοί (Καταναλωτές ΙΙΙ τάξης) Βάτραχοι (Καταναλωτές Ι Ι τάξης) Ακρίδες (Καταναλωτές Ι τάξης ) 10.000 Kg Φυτά (Παραγωγοί) Να ερµηνεύσετε τα δεδοµένα της πυραµίδας. (µ 5)............ 8
γ) Μερικές φορές συναντούµε αντεστραµµένες πυραµίδες βιοµάζας. (µ5) Να εξηγήσετε πότε γίνεται αυτό και να δώσετε ένα παράδειγµα.... 14) Στο πιο κάτω σχήµα δίνονται τα στάδια της φωτοσύνθεσης. α) Τι αντιπροσωπεύουν τα γράµµατα Α έως Η ( µ7) Α.. Β.. Χ Γ.. Ε. Ζ. Υ Η. β) Ποιοι παράγοντες είναι απαραίτητοι : (µ2) ι : Για την Χ φάση της φωτοσύνθεσης ; ιι : Για την Υ φάση της φωτοσύνθεσης ; (µ3) γ) Να αναφέρετε σε ποιο στάδιο του εικοσιτετραώρου γίνεται η κάθε φάση (µ2) ( Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας ) 9
δ) Να γράψετε τη γενική εξίσωση της φωτοσύνθεσης. (µ1) 15 α )Να αναφέρετε ονοµαστικά τα δύο είδη ζυµώσεων. (µ2).. β )Ποιο είναι το τελικό αποτέλεσµα των ζυµώσεων αυτών ; (µ5)............... γ) Πώς ο άνθρωπος εκµεταλλεύεται τις ζυµώσεις αυτές ; (µ3)............ δ) Μια από τις πιο πάνω ζυµώσεις γίνεται και στον άνθρωπό ι) Ποια ζύµωση είναι αυτή ; (µ 2) ιι) Πότε γίνεται αυτή και σε ποια κύτταρα ; (µ3)............ Ο ιευθυντής... (Σάββας Πολύδωρου ) 10
11