Ενότητα 12 η Κατανεμημένη διαδικτυακή χαρτογραφία και διαδικτυακές υπηρεσίες Βύρωνας Νάκος Καθηγητής Ε.Μ.Π. - bnakos@central.ntua.gr Bασίλης Κρασανάκης Υποψήφιος διδάκτορας Ε.Μ.Π. krasvas@mail.ntua.gr
Β. Νάκος & Β. Κρασανάκης (Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος) Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρουσίασης, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα.
Χάρτες διαδικτύου Kraak & Brown 2001
αύξηση πολυπλοκότητας Τύποι χαρτών στο διαδίκτυο στατικοί (static) χάρτες που δημιουργούνται δυναμικά (dynamically created) χάρτες κατανεμημένων πηγών δεδομένων (distributed) xάρτες με δυνατότητα προγραμματισμού διεπιφάνειας εφαρμογών-api (open, reusable) χάρτες κινούμενων εικόνων (animated) χάρτες πραγματικού χρόνου (real-time) χάρτες επιλογών χρήστη (personalized) διαδραστικοί χάρτες (interactive) αναλυτικοί χάρτες GIS (analytic) διαδικτυακοί άτλαντες (online atlases) σύνθετοι διαδικτυακοί χάρτες που μπορούν να επεξεργάζονται συνδυαστικά από διαφορετικού χρήστες (collaborative) (Neumann 2012)
Χαρτογραφικές απεικονίσεις στο διαδίκτυο (1/2) Γενική αρχιτεκτονική τεχνολογίας web mapping
Χαρτογραφικές απεικονίσεις στο διαδίκτυο (2/2) client server
Αναπαράσταση γραφικών διαδικτυακή χαρτογραφία αναπαράσταση γραφικών στον Η/Υ κανονικοποιημένη/ψη φιδωτή (raster) μορφή διανυσματική (vector) μορφή
Raster vs vector (1/2) raster vector
Raster vs vector (2/2) raster vector
Γραφικά τύπου raster (1/2) αναπαράσταση δεδομένων μέσω κανάβου (grid), συνήθως τετραγωνικού. κάθε φατνίο του κανάβου (εικονοστοιχείο, pixel) αντιστοιχεί σε μια τιμή χρώματος ανάλυση οθόνης (resolution) = (αριθμός γραμμών) x (αριθμός στηλών) π.χ. 1280x1024 pixels γραμμές (rows) εικονοστοιχείο (pixel) bit depth = αριθμός των χρωμάτων που μπορούν να απεικονιστούν ταυτόχρονα π.χ. 2 8 =256 τόνοι στήλες (columns) τύποι αρχείων: jpeg, gif, tiff, png κτλ
Γραφικά τύπου raster (2/2) (πηγή: wikipedia)
Γραφικά τύπου vector υλοποίηση μέσω διανυσματικών δεδομένων βασίζονται σε μαθηματικές εκφράσεις για την περιγραφή των γραφικών γραφικά στοιχεία : σημεία (points) γραμμές (lines) πολύγωνα (polygons) & εμβαδά (area) καμπύλες γραμμές (curves) οι δομές των δεδομένων έχουν χαρακτηριστικά τα οποία τροποποιούνται π.χ. ένα γραμμικό στοιχείο χαρακτηρίζεται από μήκος, πάχος, χρώμα τυποι αρχείων : dwg (AutoCAD), shp (ArcGIS), cdr (CorelDRAW), svg κτλ
Απεικόνιση βασικών διαστάσεων μέσω vector και raster γραφικών
Γεωχωρικές υπηρεσίες διαδικτύου οι γεωχωρικές υπηρεσίες διαδικτύου (geospatial web services) υποστηρίζουν ένα σύνολο διαδικασιών σχετικές με: την εξευρεύνηση δεδομένων την οπτικοποίηση δεδομένων την πρόσβαση στα δεδομένα υποστήριξη ερωτημάτων χρήστη υποστήριξη χαρτογραφικών υπολογισμών (π.χ. υπολογισμος εμβαδού περιοχής) αλληλεπίδραση με το χρήστη μεσω χαρτογραφικών απεικονίσεων ή/και κειμένων
Πρότυπα και πρωτόκολλα γεωχωρικών διαδικτυακών υπηρεσιών Open Geospatial Consortium (OGC): σύμπραξη 477 εταιριών, κυβερνητικών οργανισμών και πανεπιστημίων για την υλοποίηση γεωχωρικών προτύπων διαδικτυακών υπηρεσιών Geospatia l web services Web Map Service (WMS) Web Feature Service (WFS) Web Coverage Service (WCS)
Web Map Service (WMS) απεικόνιση γεωχωρικών δεδομένων με τη μορφή εικόνων υποστήριξη raster (π.χ. jpeg) αλλά και vector (π.χ. svg) ψηφιακών απεικονίσεων λειτουργίες προτύπου : GetCapabilities μεταδεδομένα χάρτη GetMap εικόνα χάρτη GetFeatureInfo ερωτήματα σχετικά με χαρακτηριστικά χάρτη
Web Feature Service (WFS) δυνατότητα διαχείρησης γεωχωρικών δεδομένων υποστήριξη λειτουργιών: GetCapabilities DescribeFeatureType περιγραφή περιγραφικών πεδίων χαρακτηριστικών GetFeature ανάκτηση μέρους δεδομένων μέσω φίλτρων Transaction υποστήριξη προσθήκης, διόρθωσης και διαγραφής
Web Coverage Service (WCS) διαχείρηση κανονικοποιημένων δεδομένων (grid coverages) υποστήριξη δεδομένων raster όπως: ψηφιακά μοντέλα εδάφους (DEM) δορυφορικές απεικονίσεις ψηφιακές αεροφωτογραφίες δεν σχετίζεται με το format coverage της ESRI
Βασικά πλεονεκτήματα διαδικτυακών χαρτών λειτουργούν μέσα από το περιβάλλον ενός web browser προσβάσιμοι ανεξάρτητα από το λειτουργικό σύστημα του Η/Υ προσβάσιμοι από διαφορετικούς web browsers (π.χ. Mozilla, Safari, Chrome, Internet Explorer κτλ) δεν απαιτείται εγκατάσταση λογισμικού στον Η/Υ (εκτός από τις περιπτώσεις απαραίτητων προσθέτων plug-ins) δυνατότητα απεικόνισης συνεχώς αναβαθμιζόμενων δεδομένων δυνατότητα υποστήριξης δυναμικών και διαδραστικών απεικονίσεων επιτρέπουν τη συνεργασία διαφορετικών πηγών δεδομένων δυνατότητα πρόσβασης από διαφορετικές ψηφιακές συσκευές (π.χ. Η/Υ, κινητά τηλέφωνα κτλ) δεν απαιτείται εκτύπωση για την χρήση
Βασικά μειονεκτήματα διαδικτυακών χαρτών περιορισμένος χώρος απεικόνισης λόγω περιορισμών στο μέγεθος του ψηφιακού μέσου (συγκεκριμένες διαστάσεις ψηφιακών οθονών) η περιήγηση στους χάρτες απαιτεί τη σύνδεση στον παγκόσμιο ιστό η χρήση των δικτυακών χαρτών επηρεάζεται από την ποιότητα του διαδικτύου και από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του Η/Υ πολλές φορές είναι δυνατόν να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις προγραμματισμού για την παραγωγή του χάρτη σε περιβάλλον διαδικτύου δίνεται η δυνατότητα παραγωγής χαρτογραφικών απεικονίσεων σε «μηειδικούς»
Βιβλιογραφία Kraak M.J. & Brown A. 2001, Web Cartography. Developments and Prospects, Taylor & Francis, London. Neumann A. 2012, Web mapping and web cartography, Springer handbook of geographic information, 273-287.