ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛ Σ - ΤΜΗΜ ΝΤΟΛΙΚΗΣ ΜΚΕ ΟΝΙΣ Πρόταση Οµάδας Εργασίας της Μόνιµης Επιτροπής Θάσου του ΤΕΕ-Μ Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Θάσου 2011-2014 Στα πλαίσια της Μόνιµης Επιτροπής Θάσου του ΤΕΕ-Μ, συστήθηκε Οµάδα Εργασίας προκειµένου να ασχοληθεί µε το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα του ήµου για την τρέχουσα τετραετία. Η σχετική µελέτη, η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί µέχρι και τις 30/11, µετά της δίµηνης παράτασης που δόθηκε, έχει ανατεθεί σε µελετητή, οπότε οι εργασίες της παρούσας Οµάδας και το παρόν κείµενο, έχουν καθαρά συµβουλευτικό χαρακτήρα. Εν ολίγοις, οµαδοποιούνται ορισµένες γενικές αναπτυξιακές κατευθύνσεις που κρίνεται σκόπιµο να επισηµανθούν στο µελετητή και συστηµατοποιούνται κάποιες προτεινόµενες δράσεις σύµφωνα µε τη δοµή ενός Επιχειρησιακού Προγράµµατος ώστε αυτές, ει δυνατόν, να συµπεριληφθούν στον προγραµµατισµό του ήµου. Εισαγωγικά Η διεθνής εµπειρία καταδεικνύει συνεχώς, µέσα από µελέτες και πρακτικές εφαρµογές, ότι η έννοια αλλά και η πρακτική της ανάπτυξης στηρίζεται πλέον στο σχεδιασµό, την έρευνα, την αναζήτηση καινοτοµικών στοιχείων και τον προσδιορισµό του είδους της ανάπτυξης που επιδιώκει να πετύχει η κάθε περιοχή. Ο σχεδιασµός προσδιορίζεται µε βάση τρεις αλληλένδετες παραµέτρους: οργανωµένη προσπάθεια, διερεύνηση εναλλακτικών σεναρίων και επίτευξη συγκεκριµένων στόχων. ποτελεί µια διαδικασία καθορισµού µακροπρόθεσµων στόχων και επιλογής στρατηγικών και πολιτικών υλοποίησης, η οποία βασίζεται στην επιστηµονική ανάλυση, τη διεθνή εµπειρία, τις συµµετοχικές διαδικασίες και τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στην οικονοµία, την κοινωνία και τις υποδοµές κάθε περιοχής. Θεσµικό πλαίσιο Επιχειρησιακών προγραµµάτων Σύµφωνα µε τον Κώδικα ήµων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/ 2006, ΦΕΚ 114 8/6/2006), στα άρθρα 203 207, διατυπώνεται η υποχρέωση των ΟΤ για εκπόνηση ενός τέτοιου Επιχειρησιακού Προγράµµατος, στο πλαίσιο της διαδικασίας εκσυγχρονισµού της οργάνωσης και λειτουργίας της πρωτοβάθµιας τοπικής αυτοδιοίκησης και µε απώτερο σκοπό τη δηµιουργία µόνιµων δοµών προγραµµατισµού, υλοποίησης και παρακολούθησης των αποτελεσµάτων της δράσης των ήµων.
Πιο συγκεκριµένα, µε την Υπουργική απόφαση 18183, ΦΕΚ 534,, 13/4/2007 καθορίστηκε η δοµή και το περιεχόµενο των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Ο.Τ.. Εν συνεχεία, µε το Προεδρικό ιάταγµα 185/2007 «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Οργανισµών Τοπικής υτοδιοίκησης (Ο.Τ..) α βαθµού», καθορίστηκε η διαδικασία κατάρτισης των επιχειρησιακών προγραµµάτων, και η οποία τροποποιήθηκε πρόσφατα µε το Π.. 89/2011. οµή Επιχειρησιακού Προγράµµατος Η βασική διάκριση του ΕΠ µπορεί να γίνει σε 6 Ενότητες, όπως παρουσιάζονται παρακάτω: 1. νάλυση Υφιστάµενης κατάστασης Περιγράφονται τα χαρακτηριστικά της περιοχής του ήµου Θάσου, τα χαρακτηριστικά του ίδιου του ήµου και των Νοµικών Προσώπων του, ως οργανισµών 2. ξιολόγηση & ιατύπωση ναπτυξιακού Οράµατος Η απλή περιγραφή της υφιστάµενης κατάστασης δεν αρκεί από µόνη της να συµβάλει σε έναν ασφαλή προσδιορισµό των στόχων και προτεραιοτήτων της αναπτυξιακής στρατηγικής. Για το λόγο αυτό απαιτείται η ενδελεχής αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης ώστε να προσδιορισθούν µε σαφήνεια: Τα κρίσιμα ζητήματα ανάπτυξης Τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα της περιοχής Οι δυνατότητες και οι υφιστάμενες αδυναμίες των υπηρεσιών του Ο.Τ.. Οι ευκαιρίες και οι περιορισμοί από εξωγενείς παράγοντες Η περιοχή αναφοράς οφείλει να προσδιορίσει το αναπτυξιακό της όραµα, προκειµένου αυτό να αποτελέσει οδοδείκτη της µελλοντικής δράσης τόσο της δηµοτικής αρχής όσο και της τοπικής κοινωνίας. Και ενώ η ανάλυση της υφιστάµενης κατάστασης απαντά στο ερώτηµα «που βρίσκεται η περιοχή και ο ήµος σήµερα», η διατύπωση του οράµατος απαντά στο ερώτηµα «ποια οφείλει να είναι η εικόνα και η κατάσταση της περιοχής αύριο»
3. Προσδιορισµός ναπτυξιακής Στρατηγικής και προτεραιοτήτων Ο προσδιορισµός της στρατηγικής του Ο.Τ.. αναφέρεται πρωτίστως στη διατύπωση των γενικών στρατηγικών στόχων προκειµένου να πετύχει το όραµα του. Ο προσδιορισµός των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων, σύµφωνα µε τις οποίες θα διαρθρωθεί το επιχειρησιακό πρόγραµµα, λαµβάνει υπόψη τις εθνικές και περιφερειακές αναπτυξιακές προτεραιότητες 4. Άξονες-Μέτρα- ράσεις Κάθε άξονας εξειδικεύεται σε µέτρα, που αντιστοιχούν σε έναν ή περισσότερους ειδικότερους στόχους, που πρέπει να επιτευχθούν κατά προτεραιότητα από τον Ο.Τ.. την επόµενη τετραετία. Για την επίτευξη των στόχων του κάθε µέτρου σχεδιάζεται ένα ολοκληρωµένο υποπρόγραµµα δράσεων. Οι δράσεις, ενδεικτικά, είναι δυνατό να περιλαµβάνουν τεχνικά έργα, µελέτες, έρευνες, ενέργειες κατάρτισης, ενέργειες δηµοσιότητας, κανονιστικές ρυθµίσεις 5. Οικονοµικός Προγραµµατισµός α. Εκτιµώνται τα έσοδα του Ο.Τ.. και των Νοµικών Προσώπων του, ανά πηγή χρηµατοδότησης για κάθε έτος της επόµενης τετραετίας β. Υπολογίζονται συνοπτικά οι λειτουργικές και οι επενδυτικές δαπάνες των δράσεων του προγράµµατος γ. Καταρτίζονται οι χρηµατοδοτικοί πίνακες του προγράµµατος ανά άξονα και µέτρο 6. είκτες Παρακολούθησης & ξιολόγησης Καταρτίζονται δείκτες αποτελεσµάτων για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του βαθµού επίτευξης των στόχων και δείκτες υλοποίησης ή εκροών για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του βαθµού υλοποίησης των δράσεων του προγράµµατος
Προτάσεις Στρατηγικοί Στόχοι ΕΠ Δήμου Θάσου 1. Ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη του Δήμου. 2. ελτίωση του επιπέδου ανάπτυξης, του εισοδήματος και της απασχόλησης 3. Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και βελτίωση του οικιστικού περιβάλλοντος. 4. ναβάθμιση της διοικητικής ικανότητας του Δήμου και αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών 5. ελτίωση της οικονομικής κατάστασης του Δήμου Οι Ειδικοί Στόχοι του ΕΠ του Δήμου Θάσου 1. Ενίσχυση της τουριστικής δραστηριότητας με την παροχή υποστηρικτικών δομών, υπηρεσιών, υποδομών 2. ξιοποίηση του ορυκτού πλούτου 3. ξιοποίηση του νησιωτικού χαρακτήρα της περιοχής 4. ξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της αγροτικής παραγωγής 5. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στη μεταποίηση με την καθετοποίηση προϊόντων του πρωτογενή τομέα 6. Προστασία και αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος 7. ελτίωση της ποιότητας και της αισθητικής του οικιστικού και δομημένου περιβάλλοντος 8. ελτίωση της χωρικής συνοχής μεταξύ των οικισμών του Δήμου 9. ελτίωση της κοινωνικής συνοχής και αντιμετώπιση προβλημάτων αποκλεισμού ευπαθών κοινωνικών ομάδων 10. ναβάθμιση και βελτίωση των υπηρεσιών δήμου προς τους πολίτες Κρίνεται σκόπιµο να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα της περιοχής, τα οποία είναι ο ορυκτός πλούτος, το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και ο νησιωτικός χαρακτήρας, που λειτουργεί δυνητικά ως πόλος έλξης επενδυτών και επισκεπτών. Τα χαρακτηριστικά αυτά, εάν αξιοποιηθούν και αναδειχθούν κατάλληλα, δύνανται να δηµιουργήσουν πολλαπλασιαστικά αποτελέσµατα στην τοπική οικονοµία και να βελτιώσουν µεσοπρόθεσµα το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων.
Επιπροσθέτως, καθοριστικής σηµασίας θα πρέπει να είναι και η επίλυση κάποιων χρόνιων και σηµαντικών προβληµάτων, τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στη βιώσιµη και αειφορική ανάπτυξη της περιοχής. Τα σηµαντικότερα εξ αυτών είναι η διαχείριση των υγρών αποβλήτων, η µη ολοκληρωµένη αξιοποίηση των λιµένων (πχ Καλλιράχη), η απουσία ιδιαίτερης «ταυτότητας» και φυσιογνωµίας σε αρκετούς οικισµούς, η αποσπασµατική και µη στοχευµένη προβολή και προώθηση του τουριστικού προϊόντος του νησιού, η έλλειψη ολοκληρωµένου σχεδίου διαχείρισης ορυκτού πλούτου (λατοµεία), ο ελλιπής σε ορισµένες περιπτώσεις πολεοδοµικός σχεδιασµός οικισµών. Ο οικισµός του Ποτού π.χ. στερείται ρυµοτοµικού σχεδίου, γεγονός το οποίο σε συνδυασµό µε τη δυναµική του οικισµού τα τελευταία χρόνια, δηµιουργεί προβλήµατα επάρκειας κοινόχρηστων χώρων, άναρχης οικιστικής ανάπτυξης, κυκλοφοριακά προβλήµατα, υποβάθµιση του κτισµένου περιβάλλοντος κτλ. κολουθούν ενδεικτικά, κάποιες προτεινόµενες δράσεις ανά Άξονα Προτεραιότητας: Άξονας Μέτρα ράσεις Χρηµατοδότη Προτεραιότη Προτεραιότητ ση τα ας 1. Φυσικό και Οικιστικό Περιβάλλον - Τεχνικές υποδοµές 1. 1 Χωρικός Σχεδιασµός Εκπόνηση πολεοδομικών μελετών (Ρυμοτομικό Σχέδιο Ποτού, Ίδιοι Πόροι, υτοχρηµατοδοτούµενα πολεοδομήσεις ορεινών οικισμών) Οριοθέτηση Ίδιοι Πόροι οικισμού Κάστρου Διαχειριστική μελέτη ορεινού ΕΠΠΕΡ 2007-2013 όγκου Χαράξεις Π, ΠΕΠ Μ-ΘΡ οδικών αξόνων
(π.χ. ποδηλατόδρομ οι, συνδέσεις οικισμών, συνδέσεις τουριστικών προορισμών, αγροτικοί δρόμοι, μονοπάτια) 1. οµηµένο Προστασία και Π 2007 2 περιβάλλον ανάδειξη κτιρίων 2013, ΠΕΠ Μ- ΘΡ παραδοσιακής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς (Παλατάκι Λιμεναρίων) νάπλαση και Π, ΕΠΠΕΡ 2007-2013 ανάδειξη πλατειών και ελεύθερων χώρων καθώς και παραδοσιακών Π, οικιστικών ΕΠΠΕΡ 2007- συμπλεγμάτων 2013 (Θεολόγος) ισθητική ΕΠΕΠ αναβάθμιση των εισόδων των οικισμών Δημιουργία χώρων στάθμευσης 1. Φυσικό ιοκλιματικός ΕΠΠΕΡ 2007- περιβάλλον και 2013 (Άξονας 6)
3 -Πρόληψη κινδύνων ενεργειακός σχεδιασμός δημόσιων κτιρίων (Δημοτικά Ίδιοι πόροι κτίρια, σχολεία) Πρόσληψη μόνιμου προσωπικού για τη φύλαξη των δασών Εφαρμογή ΕΠΠΕΡ 2007-2013 (Άξονας 4) προγραμμάτων ανακύκλωσης (π.χ. ειδικοί Ίδιοι πόροι κάδοι) Εκπόνηση ολοκληρωμένο υ σχεδίου διαχείρισης ορυκτού πλούτου (λατομεία) Δ.Θάσου 1. Τεχνικές Έργα οδοποιίας ΠΕΠ Μ-ΘΡ 4 υποδοµές και δίκτυα (Άξονας 3) Δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμ ων Ολοκλήρωση εσωτερικών δικτύων ΠΕΠ ΜΘΡ (Άξονας 3), ΕΠΕΠ ΕΠΠΕΡ 2007-2013 (Άξονας 2 για τους οικισµούς και Γ προτεραιότητας) αποχέτευσης και ομβρίων Δημιουργία ΕΠΠΕΡ 2007-2013 (Άξονας 7) μονάδος
βιολογικού καθαρισμού Ποτού- Λιμεναρίων και σύνδεση όλων των οικισμών (Θεολόγος) Δημιουργία ΕΠΠΕΡ 2007-2013 (Άξονας 7) μονάδος βιολογικού καθαρισμού Καλλιράχης Ολοκλήρωση δικτύων ύδρευσης Ίδιοι Πόροι. Το εσωτερικό δίκτυο δεν χρηµατοδοτείται από Ευρωπαϊκούς πόρους ντικατάσταση αμιαντοσωλήν ων 2. Κοινωνική Πολιτική, Παιδεία και Πολιτισµός 2.1 Κοινωνική φροντίδα ξιοποίηση ενημερωτικών προγραμμάτων προληπτικής ΠΕΠ Μ-ΘΡ (Άξονας 9) ιατρικής και καταπολέμησης ναρκωτικών Δημιουργία Τράπεζας αίματος σε εν απαιτείται χρηµατοδότηση επίπεδο Δήμου Ενέργειες υποστήριξης ΕΠΝ 2007-2013 (Άξονας 4.1) κοινωνικών ομάδων που πλήττονται από ανεργία και αποκλεισμό Κέντρο ΕΠΝ 2007-2013 (Άξονας 4)
Δημιουργικής πασχόλησης παιδιών με ειδικές ανάγκες 2.2 Υποδοµές εκπαίδευση ς ναβάθμιση εγκαταστάσεων σχολικών ΠΕΠ ΜΘΡ (Άξονας 9) κτιρίων και προμήθεια σύγχρονου εξοπλισμού 2.3 Πολιτισµός & θλητισµός Δημιουργία πολιτιστικής τουριστικής ΠΕΠ Μ-ΘΡ, Π διαδρομής Κήρυξη ως διατηρητέων ιστορικής αξίας ΠΕΠ Μ-ΘΡ, Π κτιρίων και και αξιοποίησή τους Ίδρυση Μουσείου Ναυτικής ΠΕΠ Μ-ΘΡ, ΕΠ ΛΙΕΙΣ 2007-2013 παράδοσης ΠΕΠ Μ-ΘΡ Ενοποίηση ρχαιολογικών Χώρων Λιμένα Ενίσχυση Ίδιοι Πόροι υφιστάμενων αθλητικών υποδομών και κατασκευή νέων 3. Τοπική Οικονοµία και 3.1 Γεωργοκτηνοτροφι ξιοποίηση Π (Άξονας 3), ΕΠΝΕ 2007-
πασχόληση κή ανάπτυξη γεωργικών αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας ή 2013 (Άξονας 4), ΠΕΠ Μ-ΘΡ (άξονας 10 τεχνική βοήθεια) κομποστοποίησ η Συγχώνευση Π και μετεγκατάστασ η γροτικών Συνεταιρισμών του Δήμου Δράσεις επαγγελματικής Π (Άξονας 1 κωδ.111), ΕΠΝΕ 2007-2013 (Άξονας 1, 3, 4) κατάρτισης και ενημέρωσης αγροτών, συμπεριλαμβαν ομένης της διάδοσης επιστημονικών γνώσεων και καινοτόμων πρακτικών εν απαιτείται χρηµατοδότηση Ενέργειες για κατοχύρωση ονομασίας προέλευσης των αγροτικών προϊόντων της Π (Άξονας 1 ) περιοχής Δράσεις τυποποίησης, συσκευασίας και επεξεργασίας τοπικών Π (Άξονας 1) αγροτικών
προϊόντων Προώθηση βιολογικής Π (Άξονας 1 ) κτηνοτροφίας ειφορική χρήση δασικής γης 3. 2 Διοργάνωση Εκθέσεων ΕΠΝΕ 2007-2013, ΠΕΠ Μ- ΘΡ Μεταποίησ η - Υπηρεσίες ξιοποίηση ΠΕ ΕΠΝΕ (Άξονας 4), ΠΕΠ Μ- ΘΡ (Άξονας 10 τεχνική βοήθεια), ΕΠΠΕΡ 2007-2013 3.3 Τουριστική ανάπτυξη Δικτύωση τουριστικών προορισμών, ΠΕΠ Μ-ΘΡ (Άξονας9) ενιαία τουριστική προβολή Χαράξεις και δημιουργία ΠΕΠ Μ-ΘΡ, Π μονοπατιών στον ορεινό όγκο και σε παραθαλάσσιες διαδρομές ΠΕΠ Μ-ΘΡ Κατασκευή infokiosks σε επιλεγμένα σημεία Ίδιοι Πόροι τουριστικού ενδιαφέροντος της περιοχής
Επιχειρησιακό Σχέδιο (Master Plan) τουριστικής ανάπτυξης και προβολής του δήμου 4. Ο Ο.Τ.. ως οργανισµός και οι σχέσεις του µε τους πολίτες, την πολιτεία και τους τοπικούς φορείς 4.1 νάπτυξη ανθρώπινου δυναµικού του ήµου Επιμόρφωση προσωπικού ΟΤ και ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέματα ΤΠΕ Κατάρτιση ΕΠ Μ 2007-2013 (Άξονας 2), ΕΠΨΣ (Άξονας 1) ΕΠ Μ 2007-2013 (Άξονας 2) στελεχών σε θέματα αναπτυξιακού σχεδιασμού και διαχείρισης προγραμμάτων Επιμόρφωση αιρετών της ΕΠ Μ 2007-2013 (Άξονας 2), ΚΕ ΚΕ τοπικής αυτοδιοίκησης εν απαιτείται Πρόσληψη χρηµατοδότηση επιστημονικού προσωπικού (κυρίως Μηχανικών) 4.2 ελτίωση υλικοτεχνικ ής υποδοµής ελτίωση υποδομών κτιρίων κοινοτικών Ίδιοι Πόροι καταστημάτων. Λειτουργική διασύνδεσή τους, για τη στέγαση όλων
των υπηρεσιών του Δήμου Ηλεκτρονική Δικτύωση όλων των υπηρεσιών, οργανισμών και επιχειρήσεων του Δήμου ΠΕΠ Μ-ΘΡ (Άξονας 6), ΕΠΨΣ (Άξονας 1), ΕΠ Μ 2007-2013 (Άξονας 1) Ίδιοι Πόροι ελτίωση και αύξηση μηχανολογικού εξοπλισμού ελτίωση ηλεκτρονικής ΠΕΠ Μ-ΘΡ (Άξονας 6), ΕΠΨΣ σελίδας Δήμου (Άξονας 1), και Υπηρεσιών ΕΠ Μ 2007- του 2013 (Άξονας 1) Ίδιοι Πόροι Ενίσχυση μηχανοκίνητου στόλου του Δήμου (απόκτηση λυματοφόρων) 4.3 Οικονοµικά του ήµου Εκπόνηση μελέτης Ίδιοι Πόροι αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας (δημοτικών γαιών, κτιρίων κλπ) Προώθηση επενδυτικών Ίδιοι πόροι (για την πρόσληψη συµβούλου), κατά περίπτωση για τα έργα που θα επιλεχθούν
συμπράξεων δημόσιου ιδιωτικού τομέα 4.4 Οργάνωση και διαχείριση των υπηρεσιών του ήµου Επέκταση του πληροφοριακού συστήματος του Δήμου ΠΕΠ Μ-ΘΡ (Άξονας 6), ΕΠΨΣ (Άξονας 1), ΕΠ Μ 2007-2013 (Άξονας 1) Οργάνωση Πολεοδομικού εν απαιτείται χρηµατοδότηση Γραφείου Δήμου νάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων τοπικής πρόσβασης για τις δημοτικές υπηρεσίες και ΠΕΠ Μ-ΘΡ (Άξονας 6), ΕΠΨΣ (Άξονας 1), ΕΠ Μ 2007-2013 (Άξονας 1) τους πολίτες του Δήμου Οµάδα Εργασίας της Μόνιµης Επιτροπής Θάσου του ΤΕΕ-Μ Παπακυριακού λέξης Παπακυριακού ασίλης Πεταµίδης Μπάµπης Σαµουρκασίδου Έλενα