Κανονισμός συνδέσεως και έλεγχος των εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων

Κανονισμός συνδέσεως και έλεγχος των εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων Ευθυμιάδης Απόστολος, β Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΠΣΔΜ-Η, Διαμαντίδης Στυλιανός, Πρόεδρος Δ.Σ. ΠΣΔΜ-Η Διακίδης Δημήτριος, Γραμματέας Δ.Σ. ΠΣΔΜ-Η ΓΕΝΙΚΑ Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων (ΠΣΔΜ-Η) έχει κατ επανάληψη τονίσει την αναγκαιότητα τόσο των αρχικού όσο και του περιοδικού ελέγχου των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Σήμερα ο έλεγχος αυτός είναι πρακτικά ανύπαρκτος ενώ η εφαρμογή των πλέον στοιχειωδών μέτρων ασφαλείας (όπως π.χ. επάρκεια γειώσεων ή η ύπαρξη ηλεκτρονόμου διαφυγής) επαφίεται στον πατριωτισμό των ελλήνων. Οι νέες συνδέσεις και οι νέες εγκαταστάσεις συνήθως δεν διαθέτουν τις απαραίτητες μελέτες και τεκμηρίωση (αναλυτικά σχέδια και μελέτες, υπολογισμοί ρευμάτων βραχυκυκλώσεως και τάσεων επαφής, κλπ). Ο έλεγχος της σύνδεσης των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων με τα δίκτυα της ΔΕΗ συχνά περιορίζεται σε μία απλή υποβολή ενός μονογραμμικού σχεδίου. Με την θέσπιση του νέου προτύπου ΕΛΟΤ HD384 καθορίζονται νέες αυξημένες απαιτήσεις και προδιαγραφές ασφαλείας. Επομένως ο έλεγχος της τήρησης των προδιαγραφών αυτών αποτελεί πρώτιστο καθήκον της πολιτείας. Το σύστημα ελέγχου των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων θα πρέπει να τεθεί σε νέα βάση. Χρειάζεται σήμερα στην χώρα μας ένας ολοκληρωμένος ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΧΑΜΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ κατ αναλογία με τον νέο κανονισμό για την σύνδεση των εγκαταστάσεων φυσικού αερίου με τα δίκτυα χαμηλής πίεσης. Ο κανονισμός αυτός θα πρέπει να προβλέπει αναλυτικά τους όρους σύνδεσης (μελέτες, σχέδια, πίνακες φορτίων, ελάχιστες απαιτήσεις μέτρων ασφαλείας, διαδικασίες σύνδεσης και διακοπής). Θα πρέπει επίσης να περιγράφει αναλυτικά τις διαδικασίες αρχικού και περιοδικού τεχνικού ελέγχου, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νέου προτύπου. Πέραν των ανωτέρω, η αναγκαιότητα ενός ολοκληρωμένου κανονισμού συνδέσεως προκύπτει και από τα ακόλουθα δεδομένα : α Ριζική αναβάθμιση των μέτρων προστασίας έναντι του ισχύοντος κανονισμού Το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 αναβαθμίζει ριζικά το υφιστάμενο καθεστώς των υφιστάμενων κανονισμών εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, όπως αυτό προβλέπεται από την κωδικοποίησης Η9-1.1 της ΔΕΗ. Σε ορισμένες περιπτώσεις το νέο πρότυπο προάγει νέες πρακτικές οι οποίες αλλάζουν ριζικά τα ισχύοντα δεδομένα. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η επιλογή των συστημάτων γειώσεως TN-S, TT, IT έναντι του συστήματος ΤΝ-C (ουδετέρωση) το οποίο φαίνεται να είναι η κατ εξοχήν επιλογή του υφιστάμενου συστήματος. Η επιλογή του εξοπλισμού προστασίας γίνεται πλέον μετά από αναλυτικούς υπολογισμούς ενός πλήθους ποσοτικών κριτηρίων, γεγονός που απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις και δεξιότητες στον τομέα της ηλεκτροτεχνίας και των ηλεκτρικών μετρήσεων. 1

β γ δ Ριζική αναβάθμιση των διαδικασιών αρχικού ελέγχου και επανελέγχου Το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 αναβαθμίζει ριζικά το υφιστάμενο καθεστώς των ελέγχων και επανελέγχων των ΕΗΕ. Με το νέο πρότυπο, ο έλεγχος καλύπτει στην ουσία κάθε πλευρά του προτύπου και περιλαμβάνει ρητώς ένα πλήθος μετρήσεων και δοκιμών. Το νέο πρότυπο παρέχει αναλυτικές προδιαγραφές για τον έλεγχο και τον επανέλεγχο των ΕΗΕ και συνακόλουθα επιβάλει μία ριζική αναβάθμιση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι νέες διατάξεις επιβάλουν συγκεκριμένες δοκιμές ελέγχου της απόδοσης μίας ΕΗΕ, π.χ. ως προς την συνέχεια των αγωγών, την αντίσταση της μόνωσης, τον διαχωρισμό των κυκλωμάτων, την πολικότητα, την γείωση και την σύνθετη αντίσταση του κυκλώματος γειώσεως, την λειτουργικότητα όλων των διατάξεων προστασίας συμπεριλαμβανομένων και των διακοπτών διαφυγής, κλπ. Μεταβολή των τεχνικών χαρακτηριστικών του φορτίου και του συστήματος Πολλά νέα φορτία τα οποία συνδέονται στο δίκτυο χαρακτηρίζονται από αυξημένα άεργα φορτία (συνφ) και αυξημένες αρμονικές παραμορφώσεις. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την ταχεία αύξηση των ηλεκτρικών φορτίων προκαλεί σημαντικές πιέσεις στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής. Προβλήματα όπως βύθιση ή σημαντική πτώση τάσεως, χαμηλή ποιότητα του παρεχόμενου ρεύματος ή ακόμα και παρατεταμένες διακοπές ευρίσκονται καθημερινά στην ημερήσια διάταξη. Ήδη το πόρισμα της αρμόδιας επιτροπής του Υπ. Ανάπτυξης για την αντιμετώπιση του προβλήματος των αέργων φορτίων, προτείνει ένα πλήθος τεχνικών λύσεων και μέτρων τα οποία αποσκοπούν στον περιορισμό των της αύξησης της ζήτησης σε άεργα φορτία. Επερχόμενη αποδέσμευση της διανομής ηλεκτρικής ενέργειας από την ΔΕΗ Από την 1/6/2007 η χώρα μας εισέρχεται σταδιακά στο καθεστώς μίας αποδεσμευμένης διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην χώρα μας, γεγονός το οποίο επιβάλει την διαμόρφωση γενικών κανόνων οι οποίοι θα ισχύουν για όλες τις Εταιρείες Παροχής Ηλεκτρισμού (ΕΠΗ), αναφορικά με τις απαιτήσεις και τις προδιαγραφές σύνδεσης των καταναλωτών με τα δίκτυα χαμηλής τάσεως. Προσφάτως η Γενική Διεύθυνση Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης συγκρότησε επιτροπή με θέμα την επεξεργασία κανονισμού συνδέσεως με τα δίκτυα και λοιπών σχετικών θεμάτων με τον έλεγχο των Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων. Η σύσταση της επιτροπής αυτής ακολούθησε την σύσταση δύο ακόμα επιτροπών στο Υπ. Ανάπτυξης, της επιτροπής για την αντιμετώπιση της αυξημένης ζήτησης σε άεργα φορτία και της επιτροπής διερεύνησης των ατυχημάτων με τα αμτοσίδερα κινεζικής προέλευσης. Στην νέα επιτροπή αυτή συμμετέχει εκτός των άλλων αρμόδιων φορέων και ο ΠΣΔΜ-Η. Ο σύλλογός μας είναι έτοιμος να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση με σκοπό την ριζική αναβάθμιση της προστασίας του έλληνα πολίτη και εργαζόμενου από τους σοβαρούς κινδύνους των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Η παρούσα εισήγηση συνιστά το πλαίσιο των θέσεων των εκπροσώπων του ΠΣΔΜ-Η στην εν λόγω επιτροπή. 2

Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΕΣΕΩΣ ΜΕ ΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Η σύνταξη ενός κανονισμού συνδέσεως με τα δίκτυα χαμηλής τάσεως, αποτελεί βασικό καθήκον της επιτροπής. Τα περιεχόμενα του κανονισμού συνδέσεως, όπως αυτά καθορίστηκαν από την Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας και συμπληρώθηκαν από τον Π.Σ.Δ.Μ.-Η δίδονται στον Πίνακα 1. Η σύνταξη του νέου κανονισμού θα πρέπει να λάβει υπ όψιν την εμπειρία άλλων χωρών μελών της ευρωπαϊκής ένωσης, όπως π.χ. της Γερμανίας ή της Μεγάλης Βρετανίας, χώρες οι οποίες προηγήθησαν στην εφαρμογή των νέων κανονισμών. Ο κανονισμός συνδέσεως θα πρέπει να είναι απολύτως συμβατός με το νέο ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 και να λαμβάνει υπ όψιν την αποκτηθείσα εμπειρία και τους συνταχθέντες κανονισμούς από πλευράς ΔΕΗ. Ο πίνακας 2 που ακολουθεί δίδει τις τυπικές απαιτήσεις του νέου γερμανικού κανονισμού «Technische Anschlussbedingungen für den Anschluß an das Niederspannungsnetz TAB 2000» ο οποίος ισχύει για όλα τα κρατίδια της Γερμανίας από το 2000 και μετά. Ο πίνακας 2 προτείνεται ως βασικό πλαίσιο αναφοράς για την επιλογή των βασικών μέτρων του κανονισμού συνδέσεως, όπως αυτός προδιαγράφεται από τον Πίνακα 1. Παρόμοια μέτρα προτείνονται τον Βρετανικό κανονισμό : «The Building Regulations 2000, Electrical safety APPROVED DOCUMENT, P1 Design, installation, inspection and testing, P2 Provision of information», ο οποίος ετέθη σε ισχύ από την 1 Ιανουαρίου 2005. Ειδικά ο Βρετανικός κανονισμός περιλαμβάνει τυποποιημένα έντυπα για τον έλεγχο των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων τόσο κατά την διάρκεια της κατασκευής όσο και μετά την ολοκλήρωση των εργασιών. Στην χώρα μας οι απαιτήσεις καταγραφής θα μπορούσαν να επεκταθούν στο σύνολο των μονίμων φορτίων και παροχών. Οι βασικές απαιτήσεις του νέου κανονισμού συνδέσεως θα διαμορφωθούν μετά από αναλυτική συζήτηση για τις επιμέρους απαιτήσεις. Πίνακας 1 : Ανάλυση του έργου της Επιτροπής Ε.Η.Ε. (Σχέδιο 1:) -προς συζήτηση, τροποποίηση, επέκταση, οριστικοποίηση κλπ) 1 Περιεχόμενο του Κανονισμού Σύνδεσης με τα δίκτυα χαμηλής τάσης και ειδικές απαιτήσεις: 1.1 Καταγραφή των φορτίων της εγκατάστασης από τον μελετητή-εγκαταστάτη. 1.2 Θέση σε λειτουργία της εγκατάστασης 1.3 Είδη παροχών. 1.4 Είδη συνδέσεων με το δίκτυο, Κεντρική παροχή. 1.5 Ειδικές απαιτήσεις ανά τύπο φορτίου. 1.6 Τοποθέτηση μετρητών. 1.7 Μέτρα ασφαλείας. 1.8 Εξειδίκευση των κρίσιμων σημείων ελέγχου (π.χ. ασφαλειοδιακόπτης προστασίας, θεμελιακή γείωση κλπ) 2 Κατάταξη των ΕΗΕ σε ομάδες σημαντικότητας και επικινδυνότητας. (επιλογή κριτηρίων κατάταξης)-περιοδικότητα Ελέγχων (επανέλεγχοι) 3 Ελεγκτής των ΕΗΕ (Φορέας ελέγχου, κριτήρια επιλογής ελεγκτών, Πιστοποιητικό ελέγχου, 4 Εκπαίδευση και Πιστοποίηση Ελεγκτών ΕΗΕ (Φορέας εκπαίδευσης, Προσόντα Εκπαιδευτών, Περιεχόμενο εκπαίδευσης). 5 Παλαιές εγκαταστάσεις-μεταβατική Περίοδος-Ιεράρχηση Επανελέγχων. 3

Πίνακας 2 : Απαιτήσεις γερμανικού κανονισμού ΤΑΒ (Technische Anschluss Bedingungen) Α/ Α Περιγραφή Τιμή Σχόλια 1 Εκαστη συσκευή > 12,0 kw Πρέπει να καταγράφεται 2 Αντοχή σε βραχυκύκλωμα >= 25 ka Κύρια παροχή από θέση τροφοδότησης της ΕΠΗ έως τον μετρητή 3 Αντοχή σε βραχυκύκλωμα >= 10 ka Σύνδεση μεταξύ μετρητή και πίνακα διανομής 4 Διάταξη προστασίας max. 100 A Τιμή τήξεως/ενεργοποίησης της ασφάλειας υπερεντάσεως για την διάταξη μετρητή 5 Πτώση τάσεως 0,50% έως 100 kva 6 Πτώση τάσεως 1,00% από 100 έως 250 kva 7 Πτώση τάσεως 1,25% από 250 έως 400 kva 8 Πτώση τάσεως 1,50% άνω των 400 kva 9 Πίνακας διανομής >= 6 ka Μετρητική διάταξη για διακόπτη προστασίας εγκατάστασης 10 Λαμπτήρες φθορισμού 250 W Μέγιστη ολική ισχύς για κάθε καλωδίωση χωρίς αντιστάθμιση 11 Λαμπτήρες φθορισμού 250 W < P Απαίτηση αντιστάθμισης < 5 kva 0,9 χωρητικό συνημίτονο < cosφ) cosφ > 0,8 (επαγωγικό 12 Λαμπτήρες φθορισμού >= 5 kva Διπλός διακόπτης, διακόπτης καθ' ομάδας ή κεντρική αντιστάθμιση 13 Μονοφασικοί κινητήρες περιστασιακής λειτουργίας 1,7 kva μέγιστη ονομαστική ισχύς 14 Τριφασικοί κινητήρες περιστασιακής λειτουργίας 5,2 kva μέγιστη ονομαστική ισχύς 15 Κινητήρες περιστασιακής 60 A μέγιστη ένταση λειτουργίας λειτουργίας 16 Κινητήρες περιστασιακής > 60 A Ένταση λειτουργίας σε συνεννόηση με ΕΠΗ λειτουργίας 17 Κινητήρες. Επιδράσεις στο > 30 A Ένταση λειτουργίας σε συνεννόηση με ΕΠΗ δίκτυο λόγω συνεχούς λειτουργίας, συχνών διακοπών ή αυξομειούμενης εντάσεως 18 Θερμικές Ηλεκτρικές συσκευές > 4,6 kw Απαίτηση τριφασικού ρεύματος 19 Συσκευές θέρμανσης ή > 4,6 kw Διάταξη για τριφασική σύνδεση κλιματισμού, συμπεριλαμβανομένων και των αντλιών θερμότητας 20 Λευκές συσκευές > 2 kva Σε συνεννόηση με την ΕΠΗ 4

Α/ Α Περιγραφή Τιμή Σχόλια 21 Λευκές συσκευές cosφ>= 0,7 επαγωγικό το συνημίτονο αντιστοιχεί στην θεμελιακή συχνότητα των 50-Hz 22 Κόκκινες συσκευές (π.χ. τομογράφοι) μονοφασικές > 1,7 kva Αντοχή σε βραχυκύκλωμα >= 50 φορές την ονομαστική ισχύ της συσκευής, διαφορετικά συνεννόηση με ΕΠΗ 23 Κόκκινες συσκευές (π.χ. τομογράφοι) τριφασικές 24 συμμετρικός στραγγαλιστικός έλεγχος ισχύος για λαμπτήρες πυρακτώσεως 25 διατάξεις συμμετρικού ελέγχου πηνίων για λαμπτήρες φθορισμού και κινητήρες 26 διατάξεις μη συμμετρικής ανόρθωσης για θερμικές συσκευές 27 διατάξεις συμμετρικού στραγγαλιστικού ελέγχου για θερμικές συσκευές 28 τριαφασικά φωτοαντιγραφικά με μονοφοσική θέρμανση τυμπάνου 29 τριαφασικά φωτοαντιγραφικά με τριφασική θέρμανση τυμπάνου > 5 kva Αντοχή σε βραχυκύκλωμα >= 50 φορές την ονομαστική ισχύ της συσκευής, διαφορετικά συνεννόηση με ΕΠΗ 1,7 kw μέγιστη ισχύς συνδέσεως σε κάθε αγωγό παροχής 3,4 kva μέγιστη ισχύς συνδέσεως σε κάθε αγωγό παροχής 100 W μέγιστη ισχύς συνδέσεως σε κάθε αγωγό παροχής 200 W μέγιστη ισχύς συνδέσεως σε κάθε αγωγό παροχής > 4 kva Απαιτούμενη συνεννόηση με ΕΠΗ > 7 kva Απαιτούμενη συνεννόηση με ΕΠΗ Στο πλαίσιο της επιτροπής θα πρέπει να διερευνηθούν ποια εκ των ανωτέρω μέτρων θα πρέπει να εισαχθούν στην χώρα μας, σε ποιες περιπτώσεις οι καταγραφές των φορτίων θα πρέπει να γίνουν ποιο αναλυτικές, ποια μέτρα προστασίας και σε ποιες περιπτώσεις θα πρέπει να καταστούν υποχρεωτικά, ποια άλλα μέτρα πρέπει να καταστούν πέραν των όσων ορίζει το πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 πρέπει επίσης να καταστούν υποχρεωτικά, κλπ. Σε ότι αφορά την ανακαίνιση ή την επέκταση παλαιότερων ΕΗΕ, θα πρέπει να απαντηθούν μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα ερωτήματα : Α Τι θα γίνει με την προστασία των παλαιών εγκαταστάσεων τύπου TN-C ή TN-C-S ; Β Γ Δ Πως θα ελεγχθούν οι παλαιοί ρευματολήπτες τύπου σούκο ως προς την επάρκεια τις καλωδίωσής τους; Τι θα γίνει στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται έλλειψη ή αστοχία των καλωδιώσεων αυτών; Τι θα γίνει με τις γειώσεις στις παλαιές εγκαταστάσεις; Τι μέτρα αναβάθμισης προτείνονται σε περιπτώσεις έλλειψης επαρκούς γειώσεως; Πόσες και ποιες απαιτήσεις του νέου κανονισμού ΕΛΟΤ HD384 θα εφαρμοστούν σταδιακά και στις παλαιές εγκαταστάσεις; Είναι προφανές εκ των ανωτέρω ότι ο νέος κανονισμός σύνδεσης θα πρέπει να περιλαμβάνει ειδικές παραγράφους οι οποίες αφορούν επεκτάσεις ή ανακαινίσεις υφιστάμενων ΕΗΕ. Τυπικά παραδείγματα στον τομέα αυτό περιέχει ο Βρετανικός Κανονισμός Electrical Safety, Part P. 5

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΗΕ Τα ανωτέρω ερωτήματα είναι ζωτικής σημασίας για την οργάνωση του ελέγχου και του επανελέγχου των υφιστάμενων εγκαταστάσεων βάσει της Υπουργικής Απόφασης Αριθ.Φ.7.5/1816/88 (ΦΕΚ Β 470/5.3.2004) Ο αρχικός έλεγχος και ο επανέλεγχος των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων Ο αρχικός έλεγχος και ο επανέλεγχος των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων προβλέπεται τόσο σε παλαιότερη υπουργική απόφαση 80225/1955 (ΦΕΚ 59 τεύχος Β ) όσο και από την Υπ. Απόφαση Φ.7.5/1816/88 /2004 η οποία εκδόθηκε μετά την έκδοση της νέας οδηγίας ΕΛΟΤ HD 384 και η οποία προβλέπεται να αντικαταστήσει την Υπ. Απόφαση 80225/1955 από τον Μάρτιο του 2006. Τονίζεται ότι η σημερινή νομοθεσία για την μελέτη και την επίβλεψη της κατασκευής μίας ηλεκτρολογικής εγκατάστασης υπάγεται στην σχετική επαγγελματική νομοθεσία του Ν.6422/34 καθώς και τα συναφή διατάγματα περί ηλεκτρικών εγκαταστάσεων τα οποία ακολούθησαν. Άμεση προτεραιότητα της επιτροπής θα πρέπει να είναι η προώθηση του αρχικού ελέγχου και περιοδικού ελέγχου σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΕΛΟΤ HD 384 κατά τρόπο τεχνικά άρτιο και οικονομικό εφικτό για τους καταναλωτές. Οι βασικές αρχές οι οποίες θα διέπουν τους ελέγχους αυτούς θα πρέπει να είναι οι ακόλουθες : Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται από άρτια καταρτισμένο τεχνικό προσωπικό, το οποίο διαθέτει πλήρη γνώση όλων των σχετικών διαδικασιών ελέγχου και επανελέγχου, όπως αυτές καθορίζονται από τον πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384. Ο έλεγχος θα πρέπει να είναι εξαντλητικός, δηλαδή να καλύπτει πλήρως τις απαιτήσεις της Υπ. Απόφασης Φ.7.5/1816/88 /2004. Ο κανονισμός θα πρέπει ενδεχομένως να προβλέπει ένα μεταβατικό στάδιο για τον πλήρη επανέλεγχο όλων των παλαιών ΕΗΕ με βάση την ηλικία της εγκατάστασης ή τυχόν ατυχήματα. Το μεταβατικό στάδιο θα μπορούσε να είναι διαρκείας 3 έως 10 ετών από την δημοσίευση του κανονισμού Η συμμόρφωση προς τα αποτελέσματα του ελέγχου θα πρέπει να είναι άμεση. Ο ιδιοκτήτης της ΕΗΕ θα πρέπει εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος να προχωρήσει στην λήψη μέτρων για την αναμόρφωση της ΕΗΕ σύμφωνα με τα πορίσματα του ελέγχου. Μη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του ελέγχου θα πρέπει να συνεπάγεται την άμεση διακοπή της σύνδεσης της εγκατάστασης με τα δίκτυα χαμηλής ή μέσης τάσεως. Η ΔΕΗ σήμερα καθώς και οι Εταιρείες Παροχής Ηλεκτρισμού (ΕΠΗ) αύριο, θα πρέπει να τηρούν σχολαστικά μητρώα αρχικού και περιοδικού ελέγχου όλων των ΕΗΕ τις οποίες τροφοδοτούν με ηλεκτρική ενέργεια. Οι ΕΠΗ θα πρέπει να προβαίνουν σε έγκαιρη προειδοποίηση των πελατών τους για τον χρόνο εκτέλεσης του ελέγχου και σε περίπτωση μη συμμορφώσεων, το χρονικό διάστημα για την άρση των μη συμμορφώσεων αυτών. Το προσωπικό το οποίο αναλαμβάνει τους ελέγχους αυτούς θα πρέπει να διαθέτει πιστοποιημένη γνώση ελεγκτή-επιθεωρητή. Η πιστοποίηση αυτή δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με το σημερινό καθεστώς της μελέτης-επίβλεψης κατασκευής-επίβλεψης της λειτουργίας/συντήρησης. Ο ελεγκτής θα πρέπει να πιστοποιείται χωριστά και συγκεκριμένα για τις γνώσεις του και τις δεξιότητές του να διεκπεραιώσει όλες τις 6

απαιτούμενες διαδικασίες οπτικού ελέγχου ή δοκιμών για τις εγκαταστάσεις τις οποίες βάσει αδείας δικαιούται να μελετήσει ή να κατασκευάσει. Η πιστοποίηση του προσωπικού δύναται να γίνει είτε με απ ευθείας στο Υπουργείο Ανάπτυξης είτε μέσω φορέα διαπίστευσης προσωπικού, ο οποίος έχει με την σειρά του διαπιστευτεί από τον ΕΣΥΔ. Ο εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος ο οποίος αναλαμβάνει την υλοποίηση των υποδείξεων του ελέγχου θα πρέπει να είναι ανεξάρτητος από τον ελεγκτή. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ταυτίζεται η λειτουργία του ελεγκτή-επιθεωρητή με εκείνη του εγκαταστάτηκατασκευαστή. Η ανωτέρω προτεινόμενη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου είναι απολύτως αδιάβλητη και εξασφαλίζει στο μέγιστο δυνατό βαθμό την επάρκεια των ελεγκτών-επιθεωρητών, οι οποίοι θα αναλάβουν το καθήκον αυτό. Διοικητικός έλεγχος συμμόρφωσης και έλεγχος ποιότητας ελεγκτών Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ομαλή και η απρόσκοπτη εφαρμογή των ανωτέρω διαδικασιών πρωτοβάθμιου ελέγχου, θα πρέπει να εφαρμοστεί ένας διοικητικός μηχανισμός ελέγχου ο οποίος θα ελέγχει : Α Β τόσο τους ιδιοκτήτες των ΕΗΕ ως προς την συμμόρφωσή τους τόσο με τις απαιτήσεις ελέγχου όσο και με τις υποδείξεις των ελέγχων αυτών όσο και τις ΕΠΗ ως προς την συμμόρφωσή τους με τις διαδικασίες ειδοποίησης, ελέγχου και ενδεχομένως διακοπής συνδέσεως των εγκαταστάσεων των ιδιοκτητών ΕΗΕ, λόγω μη συμμόρφωσης με τις διαδικασίες ελέγχου. Ο έλεγχος αυτός θα πρέπει να είναι διοικητικού χαρακτήρα και να διεξάγεται σε όσο το δυνατόν από τις τοπικές αρχές (Δήμοι, Νομαρχίες). Οι αρχές αυτές θα πρέπει να έχουν δικαίωμα άμεσης επιβολής διακοπής της σύνδεσης, ή επιβολής προστίμων. Από την άλλη πλευρά ο φορέας διαπίστευσης προσωπικού ο οποίος έχει αναλάβει να διαπιστεύει τους ελεγκτές ΕΗΕ θα πρέπει να αναπτύξει και εφαρμόσει ένα σύστημα ποιοτικού ελέγχου προκειμένου να διασφαλίζει ότι οι διαπιστευμένοι ελεγκτές τηρούν πλήρως τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Το σύστημα αυτό του ποιοτικού ελέγχου θα πρέπει να τυγχάνει της εγκρίσεως του Υπουργείου Ανάπτυξης. Στο σύστημα αυτό θα πρέπει να προβλέπονται οι διαδικασίες δειγματοληπτικού ελέγχου, διερεύνησης καταγγελιών και διαγραφής των ελεγκτών (προσωρινής ή μόνιμης) από τα μητρώα διαπίστευσης. Το Υπουργείο Ανάπτυξης θα πρέπει να διατηρεί την συνολική εποπτεία και έλεγχο του συστήματος. Εφ όσον το ανωτέρω σύστημα λειτουργήσει σε πλήρη εξέλιξη, το Υπουργείο Ανάπτυξης δύναται να περιοριστεί στα εποπτικά του καθήκοντα χωρίς να εμπλέκεται ευθέως στο σύστημα ελέγχου όπως προβλέπεται από τον Ν.4483/65 (άρθρο 6). Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε εξ άλλου μία άλλη στελέχωσε του Υπ. Ανάπτυξης, η οποία σήμερα δεν υπάρχει. Τέλος παραμένει σε εκκρεμότητα το ερώτημα του τεχνικού ελέγχου των ΕΗΕ από πλευράς της ΔΕΗ (ή από το 2007 από τις ΕΠΗ), όπως επίσης προβλέπεται από το ίδιο άρθρο του Ν.4483/65. Κάτι τέτοιο ενδεχομένως θα πρέπει να αφεθεί στις ίδιες τις εταιρείες παροχής ηλεκτρισμού και να αποτελέσει ένα είδος συμπληρωματικής παροχής υπηρεσιών προς του πελάτες. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα πρέπει ο έλεγχος των ΕΗΕ από τις ΕΠΗ να καταστεί «θεσμικός», δηλαδή ο πωλών την ηλεκτρική ενέργεια να αποφασίζει κατά τρόπο 7

αποκλειστικό για την τεχνική αρτιότητα των ΕΗΕ. Κάτι τέτοιο προσκρούει στην έννοια του ασυμβίβαστου: μία ΕΠΗ η οποία έχει ως κύριο σκοπό την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας και την διεύρυνση του πελατολογίου της δεν μπορεί ταυτοχρόνως να ελέγχει τις ΕΗΕ ως προς την τεχνική τους επάρκεια και να διακόπτει ενδεχομένως την σύνδεση, επιφέροντας έτσι μείωση των πωλήσεων και των κερδών της. Ο ΝΟΜΟΣ 6422/34 ΚΑΙ Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Επίβλεψη κατασκευής και τεχνικός έλεγχος Η διενέργεια τεχνικού ελέγχου όλων των Η/Μ εγκαταστάσεων διέπεται από τον Ν.6422/34 περί ασκήσεως επαγγέλματος του μηχανολόγου, ηλεκτρολόγου, μηχανολόγου-ηλεκτρολόγου ως και του ναυπηγού μηχανικού. Σε ότι αφορά τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις ο νόμος αυτός εξειδικεύεται μία σειρά διαταγμάτων με τα οποία ορίζονται τα επαγγελματικά δικαιώματα των αδειούχων ηλεκτρολόγων εγκαταστατών κατά ειδικότητες και κατηγορίες. Τα ειδικά αυτά εκτελεστικά διατάγματα ομιλούν για μελέτη, επίβλεψη κατασκευής, επίβλεψη λειτουργίας και συντήρηση των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. Μέχρι σήμερα η έννοια του τεχνικού ελέγχου δεν περιλαμβάνεται στα εδάφια των διαταγμάτων αυτών ενώ όπου αυτός αναφέρεται ρητώς αφορά τις δημόσιες αρχές και όχι στους εγκαταστάτες τεχνίτες. Βέβαια δυνατότητα ελέγχου των ΕΗΕ από πλευράς ηλεκτρολόγων εγκαταστατών (πλην διπλωματούχων Μ-Η μηχανικών) με βάση την υπ' αριθ. 80225/1955 υπουργική απόφαση αναφέρεται ρητώς στον Ν.4483/65 (άρθρο 7). Σε κάθε περίπτωση οι διαδικασίες ελέγχου που επιβάλλονται από το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 είναι ριζικά αναβαθμισμένες έναντι των υφιστάμενων διαδικασιών ελέγχου, οι οποίες εν πολλοίς είναι σήμερα υποβαθμισμένες. Σε κάθε περίπτωση οι εργασίες επίβλεψης κατασκευής δεν μπορούν να συγκριθούν με τις προβλεπόμενες διαδικασίες ελέγχου από το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 τόσο από πλευράς γνώσεων και δεξιοτήτων όσο και από πλευράς εκτάσεως. Π.χ., είναι δυνατόν σήμερα ένας εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει άριστες και ασφαλείς εγκαταστάσεις, εφαρμόζοντας απολύτως ελεγμένες τυποποιημένες κατασκευές. Δεν είναι όμως εξ ίσου βέβαιο ότι αυτός είναι σε θέση να ελέγξει ένα πλήθος εναλλακτικών εγκαταστάσεων οι οποίες προβλέπονται σήμερα από τον πρότυπο ΕΛΟΤ HD384, να διεκπεραιώσει ένα πλήθος υπολογισμών, δοκιμών ή μετρήσεων. Επομένως σήμερα θα πρέπει να γίνει ρητή διάκριση μεταξύ αδείας επιβλέψεως ηλεκτρολογικής εγκαταστάσεως και αδείας τεχνικού ελέγχου. Δια τούτο είναι απαραίτητη η εκ νέου πιστοποίηση όλων των τεχνικών που πρόκειται να ασχοληθούν με τον τεχνικό έλεγχο των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα υποβάθμισης ή ακόμα και πλήρους αστοχίας του συστήματος ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση, η πιστοποίηση των ελεγκτών ΕΗΕ θα πρέπει να γίνει εντός των ορίων της αδείας εγκαταστάσεως που προβλέπονται από την επαγγελματική νομοθεσία. Ειδικότερα για τους τεχνίτες εγκαταστάτες ηλεκτρολόγους τα όρια αυτά δεν δύνανται να υπερβαίνουν την κατάταξη των απλών ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. 8

Η έννοια των απλών και μη απλών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων Με βάση το ΒΔ της 14/25 Οκτ. 1937 Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του από 12 Σεπτ. 1935 Π.Δ/τος "περί διαιρέσεως των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων κατά ειδικότητας και κατηγορίας, οι ειδικότητες των αδειούχων ηλεκτρολόγων διακρίνονται στις εξής : Αρθρο 1 Αι ηλεκτρολογικαί εγκαταστάσεις περιλαμβάνουσιν εξ ειδικότητος, εκάστη των οποίων διαιρείται εις κατηγορίας. Αι ειδικότητες αύται είναι αι ακόλουθοι: Α) Ειδικότητες εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, φωτοβόλων σωλήνων και κινηματογράφων. Β) Ειδικότης τηλεγραφικών, τηλεφωνικών και ραδιοφωνικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων σημάνσεως. Γ) Ειδικότης ηλεκτρομηχανολογικών και ηλεκτρικών εγκαταστάσεων βιομηχανικών εργοστασίων και συνεργείων. Δ) Ειδικότης ηλεκτρομηχανολογικών και ηλεκτρικών εγκαταστάσεων ανελκυστήρων και ηλεκτροκινήτων μηχανημάτων ανυψώσεως και μεταφοράς. Ε) Ειδικότης ηλεκτρικών σιδηροδρόμων, τροχιοδρόμων και ηλεκτροκινήτων αυτοκινήτων. ΣΤ) Ειδικότης ηλεκτρικών εγκαταστάσεων παραγωγής, μετατροπής μεταφοράς, μετασχημαστισμού και διανομής ηλεκτρικής ενεργείας. Ενώ βάσει του άρθρου 8 ως απλές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις δια τις ειδικότητες αυτές χαρακτηρίζονται οι ακόλουθες : "α) Αι κατηγορίαι 1, "1δίς" και 2 της Α' ειδικότητος". ***Το εντός " " εδάφ. α' αντικατεστάθη ως άνω δια του άρθρ. 3 Π.Δ. 511/1977. β) Η "1η κατηγορία" της Γ' ειδικότητος. Τα ανωτέρω σημαίνουν ότι από ηλεκτρολογικής απόψεως, οι αδειούχοι εγκαταστάτες δύναται αυτοτελώς να μελετήσουν και να επιβλέψουν μόνο εγκαταστάσεις κατηγορίας 1 και 2 για την Α ειδικότητα και 1 για την Γ ειδικότητα. Όλες οι ανώτερες κατηγορίες της Α και της Γ ειδικότητας καθώς και όλες οι ειδικότητες Β, Δ, Ε και Στ θεωρούνται ως ασκούντες το επάγγελμα επί μη απλών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και επομένως δεν δύνανται να εργάζονται αυτοτελώς. Στις περιπτώσεις αυτές (των μη απλών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων) απαιτείται ο έλεγχος των εργασιών των αδειούχων ηλεκτρολόγων από Διπλωματούχο Μηχανολόγο Ηλεκτρολόγο Αυτή η απλή αρχή δυστυχώς δεν εφαρμόζεται σήμερα στην πράξη. Συχνά η ΔΕΗ ηλεκτροδοτεί εγκαταστάσεις οι οποίες ενώ ανήκουν στην κατηγορία των μη απλών εγκαταστάσεων, εν τούτοις δεν φέρουν υπογραφή και σφραγίδα από Διπλωματούχο Μηχανολόγο Ηλεκτρολόγο Μηχανικό. Το γνωστικό πεδίο της πιστοποίησης των ελεγκτών ΕΗΕ 9

Υπό το πρίσμα αυτό, η πιστοποίηση της δυνατότητας ελέγχου των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων από πλευράς τεχνιτών ηλεκτρολόγων θα πρέπει να περιορίζεται επί των απλών ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, όπως αυτές προσδιορίζεται από το ΒΔ του 1937 και με βάση την ισχύουσα κατηγορία αδείας. Σε κάθε περίπτωση όμως η πιστοποίηση αυτή θα πρέπει να καλύπτει όλο το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384, διότι ως γνωστόν αυτό ισχύει τόσο για τις μικρές όσο και για τις μεγαλύτερες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Αντίθετα και προκειμένου για πιστοποίηση ελεγκτών διπλωματούχων μηχανικών, τόσο επί των απλών όσο και επί των μη απλών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων θα πρέπει να επεκτείνεται πέραν του προτύπου ΕΛΟΤ HD 384. Η πιστοποίηση αυτή θα πρέπει να καλύπτει θέματα ηλεκτρικών μηχανικών, δικτύων υψηλής και μέσης τάσεως, εφαρμοσμένης ηλεκτροτεχνίας, διατάξεων προστασίας και ελέγχου, παραγωγής και απορρόφησης άεργων φορτίων και αρμονικών. Σε ειδικότερες περιπτώσεις επί απλών ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και για λόγους διευκόλυνσης των υποψηφίων, η πιστοποίηση μπορεί να περιορίζεται σε μέρος μόνο του προτύπου (π.χ. μόνο σε σύστημα γειώσεως TN ή μόνο σε κατοικίες, κλπ). Το αντικείμενο της πιστοποίησης θα πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα της επιτροπής. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η θέσπιση του νέου προτύπου ΕΛΟΤ HD 384 από 1 Μαρτίου 2006, δημιουργεί νέα δεδομένα στον τομέα των Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (ΕΗΕ). Με την Υπουργική Απόφαση Αριθ.Φ.7.5/1816/88 (ΦΕΚ Β 470/5.3.2004) το πρότυπο αυτό τίθεται σε ισχύ από την 1 Μαρτίου 2006. Με το νέο πρότυπο αναβαθμίζεται ριζικά η διαδικασία αρχικού και περιοδικού ελέγχου των ΕΗΕ, έναντι των υφιστάμενων διαδικασιών. Από την άλλη πλευρά είναι γεγονός ότι έως σήμερα ο έλεγχος των ΕΗΕ ήταν στοιχειώδης έως ανύπαρκτος, παρά το ότι αυτός ήταν επιβεβλημένος από την ισχύουσα νομοθεσία. Στα νέα δεδομένα θα πρέπει να προστεθεί και η αποδέσμευση της διάθεσης ηλεκτρικής ενέργειας από την 1 Ιουλίου του 2007 και η αναμενόμενη δημιουργία νέων Εταιρειών Παροχής Ηλεκτρισμού (ΕΠΗ). Με βάση τα ανωτέρω διαπιστώνεται ότι η σύνδεση ενός νέου κανονισμού συνδέσεως με τα δίκτυα καθίσταται σήμερα επιβεβλημένη. Ο κανονισμός αυτός θα πρέπει να καλύπτει όλα τα βασικά θέματα της σύνδεσης αυτής, όπως εύστοχα προδιαγράφεται από την Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπ. Ανάπτυξης. Ιδιαίτερα έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα θέματα προστασίας και ελέγχου των ΕΗΕ. Η διαδικασία ελέγχου θα πρέπει να είναι εξαντλητική σύμφωνα με την Υπ. Απόφαση Αριθ.Φ.7.5/1816/88 ενώ θα πρέπει να δοθεί μία μεταβατική περίοδος προσαρμογής. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται από τεχνικό προσωπικό το οποίο είναι άρτια καταρτισμένο κατ ελάχιστον στις προβλεπόμενες διαδικασίες του ΕΛΟΤ HD 384. Επίσης το προσωπικό ελέγχου θα πρέπει να διαθέτει προς τούτο σχετική πιστοποίηση για τον έλεγχο των ΕΗΕ στον τομέα της επαγγελματικής του αδείας, λαμβάνοντας υπ όψιν τα σχετικά διατάγματα περί κατατάξεως των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων τα οποία έχουν εκδοθεί κατ επιταγή του Ν.6422/34. 10