ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 20.11.2012 COM(2012) 677 final 2012/0320 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την εξουσιοδότηση των κρατών μελών να κυρώσουν, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας του 1990 για την ασφάλεια κατά τη χρησιμοποίηση των χημικών προϊόντων στην εργασία (σύμβαση αριθ. 170) EL EL
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η παρούσα πρόταση δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να κυρώσουν νομικά τη σύμβαση αριθ. 170 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), του 1990, για την ασφάλεια κατά τη χρησιμοποίηση των χημικών προϊόντων στην εργασία, στο εξής «η σύμβαση αριθ. 170 για τα χημικά προϊόντα» ή «η σύμβαση». Η σύμβαση αριθ. 170 για τα χημικά προϊόντα εγκρίθηκε στην 77η σύνοδο της Διεθνούς Συνδιάσκεψης Εργασίας, της 25ης Ιουνίου 1990, και άρχισε να ισχύει στις 4 Νοεμβρίου 1993. Σκοπός της σύμβασης είναι η πρόληψη και μείωση των ασθενειών και τραυματισμών στην εργασία που οφείλονται σε χημικούς παράγοντες αλλά και η προστασία του ευρύτερου κοινού και του περιβάλλοντος. Από τον Ιούνιο του 2012, η σύμβαση αριθ. 170 για τα χημικά προϊόντα έχει κυρωθεί από 17 κράτη μέλη της ΔΟΕ. Ανήκει στις συμβάσεις της ΔΟΕ που έχουν ταξινομηθεί από τη ΔΟΕ ως επικαιροποιημένες και, συνεπώς, προωθούνται ενεργά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει δεσμευτεί να προάγει τα θέματα που αφορούν την αξιοπρεπή εργασία τόσο εσωτερικά όσο και στις εξωτερικές σχέσεις της. Τα πρότυπα που αφορούν την εργασία είναι βασική συνιστώσα της έννοιας της αξιοπρεπούς εργασίας. Η κύρωση των Συμβάσεων της ΔΟΕ από τα κράτη μέλη στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα για τη συνοχή της πολιτικής της Ένωσης σχετικά με τη βελτίωση των εργασιακών προτύπων παγκοσμίως. Συνεπώς, είναι ανάγκη να αρθούν τυχόν νομικά εμπόδια για την επικύρωση από τα κράτη μέλη σε επίπεδο ΕΕ για τέτοιου είδους συμβάσεις, οι οποίες δεν αποτελούν κατ ουσίαν πρόβλημα στο πλαίσιο του υφιστάμενου κεκτημένου της Ένωσης. Οι διατάξεις της σύμβασης αριθ. 170 για τα χημικά προϊόντα αφορούν τα εξής: την καθιέρωση αξιολόγησης για τα χημικά προϊόντα, την υποχρέωση για τους εργοδότες να ζητούν στοιχεία από τους προμηθευτές τους, την παροχή πληροφοριών στους εργαζομένους, την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων και την καθιέρωση προγραμμάτων προστασίας των εργαζομένων. Στο μέρος Ι της σύμβασης περιέχονται διατάξεις για το πεδίο εφαρμογής και ορισμοί, στο μέρος ΙΙ γενικές αρχές, το μέρος ΙΙΙ αφορά τα συστήματα ταξινόμησης και συναφή μέτρα, τα μέρη IV και V αναφέρουν τις υποχρεώσεις των εργοδοτών και τα καθήκοντα των εργαζομένων αντίστοιχα, ενώ το μέρος VI ορίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος των εργαζομένων να απομακρύνονται από μια επικίνδυνη κατάσταση, ενώ παραμένουν προστατευμένοι έναντι αδικαιολόγητων συνεπειών κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους. Το μέρος VII ασχολείται με τα καθήκοντα κοινοποίησης που σχετίζονται με τις εξαγωγές προς εισάγοντα κράτη μέλη της ΔΟΕ. Εντός της ΕΕ, η ασφάλεια των χημικών προϊόντων είναι σημαντική πηγή ανησυχίας στο πλαίσιο κοινωνικών και περιβαλλοντικών πολιτικών καθώς και των πολιτικών για την εσωτερική αγορά και ρυθμίζεται από ένα σύνολο νομοθετικών πράξεων της Ένωσης, μεταξύ άλλων των εξής: EL 2 EL
- κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων, την τροποποίηση και την κατάργηση των οδηγιών 67/548/EΟΚ και 1999/45/EΚ και την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1907/2006 1 - κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) και για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/45/EΚ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 793/93 του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1488/94 της Επιτροπής καθώς και της οδηγίας 76/769/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών της Επιτροπής 91/155/ΕΟΚ, 93/67/ΕΟΚ, 93/105/ΕΚ και 2000/21/ΕΚ 2 - οδηγία 2004/37/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία (έκτη ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου) 3 - οδηγία 98/24/ΕΚ του Συμβουλίου, της 7ης Απριλίου 1998, για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία από κινδύνους οφειλομένους σε χημικούς παράγοντες (14η ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ) 4. 2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ Άνευ αντικειμένου. 3. ΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Σύμφωνα με τους κανόνες για τις εξωτερικές αρμοδιότητες οι οποίοι έχουν εμπλουτιστεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 5, και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη σύναψη και την κύρωση της σύμβασης αριθ. 170 για τα χημικά προϊόντα 6, τα κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να αποφασίσουν αυτόνομα για την κύρωση της σύμβασης χωρίς προηγούμενη έγκριση από το Συμβούλιο, διότι μέρη της σύμβασης εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης. Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί από μόνη της να κυρώσει τη σύμβαση της ΔΟΕ, διότι μόνο κράτη μπορούν να είναι συμβαλλόμενα μέρη της. Αν το αντικείμενο μιας συμφωνίας ή μιας σύμβασης εμπίπτει, εν μέρει, στην αρμοδιότητα της Ένωσης και, εν μέρει, στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, τα θεσμικά όργανα της Ένωσης 1 2 3 4 5 6 ΕΕ L 351 της 31.1.2008, σ.1. ΕΕ L 396 της 30.12.2006, σ. 1. ΕΕ L 158 της 30.4.2004, σ. 50. ΕΕ L 131 της 5.5.1998, σ. 11. Απόφαση AETR του Δικαστηρίου, υπόθεση 22/70 της 31ης Μαρτίου 1971, Συλλογή 1971, σ. 263 βλέπε επίσης άρθρο 3 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ στο οποίο παγιώνονται οι αρχές αυτές. Γνώμη 2/91 του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 19ης Μαρτίου 1993, Συλλογή 1993, σ. Ι- 1061. EL 3 EL
και τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη συνεργασία για την κύρωση της σύμβασης και την υλοποίηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από αυτήν 7. Σε ό,τι αφορά τις τρεις συμβάσεις της ΔΟΕ που εγκρίθηκαν την τελευταία δεκαετία, μέρη των οποίων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης, το Συμβούλιο εξουσιοδότησε τα κράτη μέλη να κυρώσουν, προς το συμφέρον της Ένωσης, τα μέρη εκείνα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης 8. Ειδικότερα, αναφορικά με τη σύμβαση για τα χημικά προϊόντα αριθ. 170, το Δικαστήριο είχε ήδη αποφανθεί το 1993 ότι ο βαθμός ρύθμισης της ταξινόμησης, συσκευασίας και επισήμανσης των επικίνδυνων ουσιών και παρασκευασμάτων είχε φτάσει σε προχωρημένο στάδιο, στο βαθμό που τα κράτη μέλη δεν ήταν πλέον σε θέση να ενεργήσουν κυρίαρχα στις εξωτερικές σχέσεις 9. Από τότε το κεκτημένο της Ένωσης για τα θέματα αυτά μεγάλωσε και παγιοποιήθηκε. Ο τομέας διέπεται κυρίως από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων, στο εξής «ο κανονισμός». Ο κανονισμός εφαρμόζει, σε επίπεδο Ένωσης, το παγκόσμια εναρμονισμένο σύστημα ταξινόμησης και επισήμανσης των χημικών ουσιών («GHS») που έχουν αναπτύξει τα Ηνωμένα Έθνη. Η νομοθεσία της Ένωσης που βασίζεται στο άρθρο 114 της ΣΛΕΕ είναι πολύ λεπτομερέστερη από ό,τι οι γενικές αρχές που ορίζονται στη σύμβαση αριθ. 170 για τα χημικά προϊόντα. Δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ των γενικών αρχών που ορίζονται στη σύμβαση και τον κανονισμό. Έπεται από το άρθρο 19 παράγραφος 8 του καταστατικού χάρτη της ΔΟΕ ότι η σύμβαση περιέχει ελάχιστα πρότυπα, γεγονός που σημαίνει ότι σε εθνικό επίπεδο μπορούν να υπάρξουν αυστηρότερα πρότυπα απ αυτά που προβλέπει η σύμβαση. Δεν υπάρχει ασυνέπεια μεταξύ της προσέγγισης που υιοθετεί η σύμβαση για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων και των ελάχιστων απαιτήσεων που επιβάλλει το ενωσιακό κεκτημένο στον τομέα αυτόν. Αυτό σημαίνει ότι τα μέτρα της Ένωσης μπορούν να είναι αυστηρότερα από τα πρότυπα της ΔΟΕ και το αντίστροφο 10. Σκοπός της παρούσας πρότασης είναι, συνεπώς, να εξουσιοδοτήσει τα κράτη μέλη να κυρώσουν, προς το συμφέρον της Ένωσης, εκείνα τα μέρη της σύμβασης αριθ. 170 για τα χημικά προϊόντα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης. Η πρόταση βασίζεται στο άρθρο 218 παράγραφος 6 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), εφαρμοστέου κατ αναλογία, σε συνδυασμό με το άρθρο 114 της ΣΛΕΕ, που παρέχει τη νομική βάση για τη νομοθεσία της Ένωσης στον τομέα της 7 8 9 10 Γνώμη 2/91 του Δικαστηρίου (ibid), σκέψεις 36, 37 και 38. Την τελευταία δεκαετία το Συμβούλιο εξέδωσε τρεις αποφάσεις με τις οποίες εξουσιοδοτούνται τα κράτη μέλη να κυρώσουν τις συμβάσεις της ΔΟΕ: απόφαση του Συμβουλίου, της 7ης Ιουνίου 2007, για την εξουσιοδότηση των κρατών μελών να επικυρώσουν, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, τη σύμβαση ναυτικής εργασίας του 2006 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΕΕ L 161 της 22.6.2007, σ. 63) απόφαση του Συμβουλίου, της 14ης Απριλίου 2005, με την οποία εξουσιοδοτούνται τα κράτη μέλη να κυρώσουν προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Κοινότητας τη σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας σχετικά με τα έγγραφα ταυτότητας των ναυτικών (σύμβαση αριθ. 185), ΕΕ L 136 της 30.5.2005, σ. 1 και απόφαση του Συμβουλίου, της 7ης Ιουνίου 2010, για την εξουσιοδότηση των κρατών μελών να κυρώσουν, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας του 2007 σχετικά με την εργασία στον τομέα της αλιείας (σύμβαση αριθ. 188), ΕΕ L 145 της 11.6.2010, σ. 12. Γνώμη 2/91 του Δικαστηρίου (ibid), σκέψεις 25 και 26. Γνώμη 2/91 του Δικαστηρίου, σκέψη 18. EL 4 EL
προσέγγισης των νομοθεσιών για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων. EL 5 EL
2012/0320 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την εξουσιοδότηση των κρατών μελών να κυρώσουν, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας του 1990 για την ασφάλεια κατά τη χρησιμοποίηση των χημικών προϊόντων στην εργασία (σύμβαση αριθ. 170) ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 114 σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 6 στοιχείο α) σημείο v) και το άρθρο 218 παράγραφος 8 πρώτο εδάφιο, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Έχοντας υπόψη την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 11, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή υποστηρίζουν την κύρωση των διεθνών συμβάσεων εργασίας που έχουν ταξινομηθεί από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας ως επικαιροποιημένες, ως συμβολή στις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθήσει την αξιοπρεπή εργασία για όλους εντός και εκτός της Ένωσης, σημαντική πτυχή της οποίας είναι η προστασία και η βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων. (2) Οι κανόνες του μέρους ΙΙΙ της σύμβασης αριθ. 170 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), του 1990, για την ασφάλεια κατά τη χρησιμοποίηση των χημικών προϊόντων στην εργασία, στο εξής «η σύμβαση», καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από το κεκτημένο της Ένωσης σχετικά με την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών πρακτικών στον τομέα της ταξινόμησης, της συσκευασίας και της επισήμανσης, το οποίο αναπτύχθηκε από το 1967 και έχει περαιτέρω παγιωθεί 12. (3) Κατά συνέπεια, ορισμένα μέρη της σύμβασης εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης και τα κράτη μέλη δεν επιτρέπεται να αναλάβουν δεσμεύσεις εκτός του πλαισίου των θεσμικών οργάνων της Ένωσης σε σχέση με τα εν λόγω μέρη 13. 11 12 13 ΕΕ C, της, σ.. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων, την τροποποίηση και την κατάργηση των οδηγιών 67/548/EΟΚ και 1999/45/EΚ και την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1907/2006, ΕΕ L 353 της 31ης Ιανουαρίου 2008, σ. 1. Γνωμοδότηση 2/91 του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 19ης Μαρτίου 1993, Συλλογή 1993, σ. Ι-1061, σκέψη 26. EL 6 EL
(4) Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να κυρώσει τη σύμβαση, δεδομένου ότι μόνο κράτη μπορούν να είναι συμβαλλόμενα μέρη της. (5) Λόγω αυτού, τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης πρέπει να συνεργαστούν για την κύρωση της σύμβασης. (6) Συνεπώς, το Συμβούλιο εξουσιοδοτεί τα κράτη μέλη, τα οποία δεσμεύονται από το δίκαιο της Ένωσης σχετικά με την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών πρακτικών στον τομέα της ταξινόμησης, της συσκευασίας και της επισήμανσης, να κυρώσουν τη σύμβαση προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ: Άρθρο 1 Τα κράτη μέλη εξουσιοδοτούνται να κυρώσουν, για τα μέρη που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης δυνάμει των Συνθηκών, τη σύμβαση αριθ. 170 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, του 1990, για την ασφάλεια κατά τη χρησιμοποίηση των χημικών προϊόντων στην εργασία. Άρθρο 2 Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη. Βρυξέλλες, Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος EL 7 EL