Έκθεση της European Profiles σχετικά με τις διακρίσεις στο χώρο εργασίας Έργο: Διακρίσεις στο χώρο εργασίας Εγχειρίδιο για Συμβούλους Απασχόλησης Ref. No 2008-1-PL1-LEO04-00812_3
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ορισμός των διακρίσεων 2. Κυριότερη νομοθεσία για τις διακρίσεις στην ΕΕ και εθνική νομοθεσία στην Ελλάδα 3. Φορείς που ασχολούνται με το ζήτημα και οι αρμοδιότητές τους 4. Διεθνείς και εθνικοί φορείς υποστήριξης 5. Επίσημες /νομικές ιστοσελίδες 6. Πηγές 7. Μελέτες περιπτώσεων 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 2
1. Ορισμός των Διακρίσεων 1 Τι σημαίνει διάκριση; Οι νέοι κανόνες καλύπτουν τόσο τις άμεσες όσο και τις έμμεσες διακρίσεις. Άμεση διάκριση Άμεση διάκριση συντρέχει όταν ένα πρόσωπο υφίσταται λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση από άλλο πρόσωπο σε ανάλογη κατάσταση λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Ένα παράδειγμα άμεσης διάκρισης είναι μια αγγελία για θέση εργασίας που γράφει «δεν γίνονται δεκτές αιτήσεις από άτομα με ειδικές ανάγκες». Ωστόσο, οι διακρίσεις συνήθως είναι πιο ανεπαίσθητες στην πραγματικότητα. Για το λόγο αυτό καλύπτονται και οι έμμεσες διακρίσεις. Έμμεση διάκριση Έμμεση διάκριση συντρέχει όταν μια εκ πρώτης όψεως ουδέτερη διάταξη, κριτήριο ή πρακτική ενδέχεται να προκαλέσει μειονεκτική μεταχείριση προσώπων λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, εκτός εάν η πρακτική δικαιολογείται αντικειμενικά από ένα θεμιτό σκοπό. Ένα παράδειγμα έμμεσης διάκρισης είναι να ζητείται από όλους όσους υποβάλλουν αίτηση για συγκεκριμένη θέση εργασίας να υποβληθούν σε εξέταση σε μια ορισμένη γλώσσα, παρόλο που η γλώσσα αυτή δεν είναι απαραίτητη για τη θέση εργασίας. Η εξέταση αυτή θα εξαιρούσε ενδεχομένως τα άτομα που έχουν διαφορετική μητρική γλώσσα. 1 Πηγή: Ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά των διακρίσεων http://www.stopdiscrimination.info/2287.0.html 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 3
2. Κυριότερη νομοθεσία για τις διακρίσεις στην ΕΕ και εθνική νομοθεσία στην Ελλάδα 2.1. Δικαιώματα και υποχρεώσεις σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία κατά των Διακρίσεων 2 «Η Ένωση βασίζεται στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών αρχές οι οποίες είναι κοινές στα κράτη μέλη.» Άρθρο 6 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. H Ευρωπαϊκή Κοινότητα δραστηριοποιείται εδώ και καιρό στην καταπολέμηση των διακρίσεων. Μάλιστα, όταν ιδρύθηκε μια από τις πιο επείγουσες αποστολές της ήταν να συμφιλιώσει μια ήπειρο διχασμένη από εθνικιστικές και εθνοτικές διαμάχες. Επί σειρά ετών στο επίκεντρο βρισκόταν η πρόληψη των διακρίσεων λόγω υπηκοότητας και φύλου. Το 1997 αποτέλεσε σημείο καμπής, καθώς τα κράτη μέλη συμφώνησαν σε ορισμένες εκτεταμένες αλλαγές στη Συνθήκη. Με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης του Άμστερνταμ δόθηκαν στην Κοινότητα νέες αρμοδιότητες για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού και αυξήθηκαν οι αρμοδιότητες για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου. Κατά το έτος 2000, το Συμβούλιο ομόφωνα υιοθέτησε δύο οδηγίες και το Κοινοτικό Πρόγραμμα Δράσης. Η οδηγία 2000/43/EΚ για τη φυλετική ισότητα Κατεβάστε pdf 116 KB Η οδηγία 2000/78/EΚ για την ισότητα στην απασχόληση Κατεβάστε pdf 124 KB Η οδηγία 2000/43/EΚ για τη φυλετική ισότητα Εφαρμόζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής. Παρέχει προστασία από τις διακρίσεις στην απασχόληση και την κατάρτιση, την εκπαίδευση, την κοινωνική ασφάλιση, την υγειονομική περίθαλψη και την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες. Περιέχει τον ορισμό της άμεσης και της έμμεσης διάκρισης, της παρενόχλησης και των αντιποίνων. Παρέχει στα θύματα διακρίσεων το δικαίωμα να υποβάλλουν καταγγελία μέσω δικαστικής ή διοικητικής διαδικασίας σε συνδυασμό με τις κατάλληλες κυρώσεις για όσους προβαίνουν σε διακρίσεις. Μοιράζει το βάρος της αποδείξεως ανάμεσα στον ενάγοντα και στον εναγόμενο σε διαφορές αστικού και διοικητικού δικαίου. 2 Πηγή: http://www.stop-discrimination.info/2307.0.html 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 4
Προβλέπει την ίδρυση σε κάθε κράτος μέλος οργανισμού για την προώθηση της ίσης μεταχείρισης και την παροχή ανεξάρτητης συνδρομής στα θύματα φυλετικών διακρίσεων. Η οδηγία 2000/78/EΚ για την ισότητα στην απασχόληση Εφαρμόζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης στην απασχόληση και την κατάρτιση ανεξάρτητα από τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την αναπηρία, το γενετήσιο προσανατολισμό και την ηλικία. Περιλαμβάνει πανομοιότυπες διατάξεις με την οδηγία για τη φυλετική ισότητα σχετικά με τους ορισμούς των διακρίσεων, το δικαίωμα σε ένδικα μέσα και το μοίρασμα του βάρους της αποδείξεως. Ζητά από τους εργοδότες να προβαίνουν σε εύλογες προσαρμογές για να ικανοποιούν τις ανάγκες ατόμων με αναπηρίες που διαθέτουν τα προσόντα για την εκτέλεση δεδομένης εργασίας. Επιτρέπει ορισμένες εξαιρέσεις από την αρχή της ίσης μεταχείρισης, π.χ. για τη διατήρηση της δεοντολογίας θρησκευτικών οργανώσεων, ή για την εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων που προωθούν την ένταξη των γηραιότερων ή των νέων εργαζομένων στην αγορά εργασίας. Οι οδηγίες πρέπει να ενσωματωθούν στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη μέλη. Η προθεσμία για την ενσωμάτωση των οδηγιών για τη ισότητα των φύλων είναι 19 Ιουλίου 2003. Η προθεσμία για τους κανόνες σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την αναπηρία και την ηλικία είναι 2 Δεκεμβρίου 2003. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να ζητήσουν επιπρόσθετο χρονικό διάστημα μέχρι τριών ετών για την προσαρμογή της νομοθεσίας σύμφωνα με τις διατάξεις σχετικά με την αναπηρία και την ηλικία. 2. Εθνική Νομοθεσία στην Ελλάδα 3 Η ψήφιση του Ν. 3304/2005 για την «εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού» αποτελεί τομή για την προαγωγή της αρχής της ισότητας και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα μας. Το νομοθέτημα αυτό ενισχύει τον ρόλο του Συνηγόρου του Πολίτη, προσθέτοντας νέες αρμοδιότητες που αναμένεται να συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση της θεσμικής αποστολής του. Με τον νόμο αυτόν ενσωματώθηκαν στην ελληνική έννομη τάξη δύο Οδηγίες της EE: α) η Οδηγία 2000/43/ΕΚ «περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής» στους τομείς της απασχόλησης, της εργασίας, της συμμετοχής σε σωματεία και επαγγελματικές οργανώσεις, καθώς και στην εκπαίδευση, τις κοινωνικές παροχές και την πρόσβαση 3 Ετήσιες εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη 2005 και 2006. 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 5
στη διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται στο κοινό, και β) η Οδηγία 2000/78/ΕΚ «για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ειδικών αναγκών, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού» αποκλειστικά στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας. Οι διατάξεις του νόμου επιδιώκουν να καταπολεμήσουν τα φαινόμενα τόσο της άμεσης όσο και της έμμεσης διάκρισης (άρθρα 3 και 7). Επίσης, παρέχουν ειδική αυτοτελή προστασία έναντι της παρενόχλησης (άρθρο 2, παράγρ. 2) και έναντι της εντολής για διακριτική μεταχείριση (άρθρο 2, παράγρ. 3). Εκτός όμως από την εξειδίκευση των κρίσιμων αυτών εννοιών, οι διατάξεις οργανώνουν, στις βασικές τους γραμμές, ένα σύνθετο και εν μέρει καινοφανές πλέγμα μηχανισμών προστασίας του θιγόμενου προσώπου, που υπερβαίνει κατά πολύ το παραδοσιακό πρότυπο επιβολής κυρώσεων σε εξατομικευμένες περιπτώσεις. Έτσι, μολονότι προβλέπονται, με ασαφή πάντως τρόπο, νέες διευρυμένες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις (άρθρα 16 και 17), η έμφαση μετατίθεται στη διαμεσολαβητική δράση ειδικών δημόσιων φορέων για την προώθηση της ίσης μεταχείρισης, στη δραστηριοποίηση της κοινωνίας των πολιτών τόσο σε επίπεδο ευαισθητοποίησης του κοινού όσο και εκπροσώπησης των θιγομένων, στην πρόβλεψη ειδικών στρατηγικών υλοποίησης για την προώθηση του θεσμοθετημένου κοινωνικού διαλόγου, καθώς και στην ανάληψη θετικών μέτρων. Οι νέες αυτές μορφές δράσης, τις οποίες προβλέπουν ήδη στο κείμενό τους οι σχετικές Οδηγίες, φαίνεται πράγματι να ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες των «ευπαθών ομάδων» που είναι και οι αποδέκτες της παρεχόμενης προστασίας, στον συχνά δομικό χαρακτήρα των πρακτικών άνισης μεταχείρισης και στην ανάγκη ευρύτερου κοινωνικού συντονισμού για την καταπολέμηση του φαινομένου των διακρίσεων. Ωστόσο, κατά τη συνήθη κανονιστική πρακτική των οργάνων του ελληνικού κράτους, το κείμενο της ενσωμάτωσης ελάχιστα προσθέτει στο ήδη υφιστάμενο ρυθμιστικό περιεχόμενο-πλαίσιο των δύο κοινοτικών Οδηγιών. Έτσι όμως μεταφέρεται στην πράξη αυτούσιο σχεδόν το βάρος της εξειδίκευσης των θεσμικών αυτών καινοτομιών στους εθνικούς φορείς προώθησης και στα εθνικά όργανα εφαρμογής των ρυθμίσεων. Επιπλέον, ο νόμος 3488/2006 προβλέπει ένα πιο ολοκληρωμένο κανονιστικό πλαίσιο για την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης των φύλων στον τομέα της απασχόλησης. Μέσω αυτού του νόμου, η οδηγία 2002/73/EK έχει ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία. 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 6
3. Φορείς που ασχολούνται με το ζήτημα και οι αρμοδιότητές τους Στην Ελλάδα, τα όργανα που είναι αρμόδια είναι: Ο Συνήγορος του Πολίτη (για παραβιάσεις οργανισμών και υπηρεσιών του δημόσιου τομέα και επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα), η Επιτροπή Ίσης Μεταχείρισης του Υπουργείου Δικαιοσύνης (για παραβιάσεις στην πώληση αγαθών και παροχή υπηρεσιών), το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) (για παραβιάσεις στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας). Ταυτόχρονα, το Τμήμα Ισότητας Ευκαιριών της Δ/νσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας παρέχει επιστημονική υποστήριξη στο ΣΕΠΕ. Επιπλέον, η Εθνική Συντονιστική Επιτροπή της Εκστρατείας Ενημέρωσης κατά των Διακρίσεων στοχεύει στην προώθηση της ευρωπαϊκής εκστρατείας κατά των διακρίσεων στο χώρο εργασίας. Εξάλλου, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος προετοιμάζει ετήσια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας για την ίση μεταχείριση κυρίως στον τομέα της απασχόλησης, προετοιμάζει προτάσεις για την κυβέρνηση και τους κοινωνικούς εταίρους και προωθεί το διάλογο σε διάφορους οργανισμούς και ΜΚΟ σχετικά με αυτά τα θέματα. 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 7
4. Διεθνείς και εθνικοί φορείς υποστήριξης 4 ΜΚΟ στην Ευρώπη Εκπροσώπηση και υπεράσπιση δικαιωμάτων ατόμων που εκτίθενται σε διακρίσεις AGE (The European Older People s Platform) ENAR (European Network Against Racism) EDF (European Disability Forum) ILGA Europe (International Lesbian and Gay Association Europe) ERIO (European Roma Information Office) Προώθηση κοινωνικής ενσωμάτωσης ευπαθών ομάδων πληθυσμού Caritas Europa CECOP (European Confederation of workers' cooperatives, social cooperatives and social and participative entreprises) COFACE (Confederation of family organisations in the European Union) EAPN (European Anti Poverty Network) EFSC (European Foundation for Street Children) EMN (European Microfinance Network) ESN (European Social Network) Eurochild Eurocities Eurodiaconia FEANTSA (European Federation of national organisations working with the homeless) MHE (Mental health Europe) Προώθηση ισότητας των φύλων European Women's Lobby ΜΚΟ στην Ελλάδα Ενδεικτικά, αναφέρουμε τους ακόλουθους οργανισμούς: Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (http://www.esaea.gr/) Ελληνική Ομοφυλοφιλική Κοινότητα (http://www.gayhomes.net/eok/) Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών (http://www.migrant.gr) 50+ Ellas (AGE) (http://www.50plus.gr/) 4 Πηγή: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=330&langid=en 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 8
5. Επίσημες /νομικές ιστοσελίδες Ευρωπαϊκή Επιτροπή empl-antidiscrimination@ec.europa.eu (anti-discrimination unit) Anti-Discrimination Programme Committee DG Employment, Social Affairs & Equal Opportunities Who s Who DG Employment, Social Affairs & Equal Opportunities Organisation Chart Εκστρατεία ενημέρωσης για την πολυμορφία και κατά των διακρίσεων stop-discrimination@stop-discrimination.info Ενημέρωση για το πρόγραμμα δράσης κατά των διακρίσεων www.equalitynews.eu Ελλάδα www.ministryofjustice.gr (Υπ. Δικαιοσύνης - Επιτροπή Ίσης Μεταχείρισης) www.synigoros.gr/ (Συνήγορος του Πολίτη) www.oke.gr (Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή) www.ypakp.gr/ (Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας) www.antigone.gr (Κέντρο Πληροφόρησης & Τεκμηρίωσης για το Ρατσισμό). 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 9
6. Πηγές Εκθέσεις Συνηγόρου του Πολίτη 2005, 2006, 2007. www.synigoros.gr/ Εκθέσεις Κέντρου Πληροφόρησης & Τεκμηρίωσης για το Ρατσισμό «Αντιγόνη» 2005, 2006, 2007, 2008. www.antigone.gr Ιστοσελίδα Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά των διακρίσεων : http://www.stopdiscrimination.info 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 10
7. Μελέτες Περιπτώσεων Σύνοψη Ακολουθούν διάφορες μελέτες περιπτώσεων που προέκυψαν από τις ετήσιες εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και αφορούν φυλετικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές και εθνοτικές διακρίσεις. Αναφέρεται για παράδειγμα μια Eλληνίδα ουκρανικής καταγωγής, ασκούμενη δικηγόρος, όπου ζήτησε να μην εφαρμοστεί ο Κώδικας Δικηγόρων σύμφωνα με τον οποίο δεν δύναται να διοριστεί χωρίς να συμπληρώσει πενταετία. Ένα άλλο παράδειγμα επισημαίνεται στο Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, όπου πολίτης διαμαρτυρήθηκε διότι για συμπλήρωση θέσης απαιτούνταν η άριστη γνώση της ελληνικής γλώσσας. Αναφέρονται παραδείγματα ηλικιακών διακρίσεων, όπου πολίτης διαμαρτυρήθηκε για την πρόσληψης προσωπικού στο Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής για το ανώτατο όριο ηλικίας που τίθεται καθώς και στην περίπτωση εγγραφής πτυχιούχων Νομικής στο βιβλίο ασκουμένων των δικηγορικών συλλόγων. Υπογραμμίζονται παραδείγματα διακρίσεων φύλου όπου χαρακτηριστικά το ΙΚΑ αρνήθηκε σε πατέρα τη χορήγηση της άδειας ανατροφής παιδιού. Ακόμη μια περίπτωση που συνίσταται διάκριση λόγω φύλου, είναι η άρνηση χορήγησης άδειας παρακολούθησης της σχολικής επίδοσης του τέκνου σε πατέρα. Επιπλέον διακρίσεις αναπηρίας όπου υποψήφια για θέση στο διοικητικό προσωπικό του ΙΚΑ διαμαρτυρήθηκε για την απόρριψη του αιτήματός της, θεωρώντας ότι σχετίζεται με την αναπηρία της. Τέλος, σε εργαζόμενη με αναπηρία σε θέση νοσηλευτικού προσωπικού σε περιφερειακό νοσοκομείο είχαν ανατεθεί λόγω της αναπηρίας της διαφορετικά καθήκοντα από τα προβλεπόμενα για τη συγκεκριμένη θέση. Παρακάτω περιγράφονται αναλυτικά. 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 11
Μελέτη Περίπτωσης 1. Θρησκευτικές / Πολιτιστικές / εθνοτικές διακρίσεις Πολιτογραφηθείσα Eλληνίδα ουκρανικής καταγωγής ασκούμενη δικηγόρος ζήτησε να μην εφαρμοστεί στην περίπτωσή της το άρθρο 3, παράγρ. 1, εδάφιο β του Κώδικα Δικηγόρων (ΝΔ 3026/1954), σύμφωνα με το οποίο «Αλλογενής αποκτήσας την ελληνικήν ιθαγένειαν διά πολιτογραφήσεως, δεν δύναται να διορισθή δικηγόρος προ της συμπληρώσεως πενταετίας από ταύτης». Με δεδομένο ότι η ενδιαφερόμενη δεν έχει ακόμη συμπληρώσει τη 18μηνη περίοδο άσκησής της, μετά την οποία μπορεί να υποβάλει αίτηση συμμετοχής στις εξετάσεις για την απόκτηση άδειας άσκησης επαγγέλματος, ο Συνήγορος του Πολίτη, αποδεχόμενος ότι η εν λόγω διάταξη θέτει πράγματι τους αλλογενείς πολιτογραφηθέντες Έλληνες σε μειονεκτική θέση συγκριτικά με τους υπολοίπους Έλληνες ιθαγενείς λόγω εθνοτικής καταγωγής και άρα εγείρει ζητήματα εναρμόνισης με τις διατάξεις του Ν. 3304/2005, συνέστησε σε αυτήν να επανέλθει με το πέρας της άσκησής της, γνωστοποιώντας ήδη το ζήτημα στον οικείο δικηγορικό σύλλογο (υπόθεση 12420/2004). Μελέτη Περίπτωσης 2. Θρησκευτικές / Πολιτιστικές / εθνοτικές διακρίσεις Πολίτης διαμαρτυρήθηκε διότι σε προκήρυξη για πλήρωση θέσεων στο Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής περιελήφθη ο όρος της «άριστης γνώσης της ελληνικής γλώσσας», επικαλούμενος ότι ο συγκεκριμένος όρος ενδέχεται να οδηγήσει σε διακριτική μεταχείριση των υποψηφίων μη ελληνικής καταγωγής. Η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο λόγω έλλειψης έννομου συμφέροντος του αναφερομένου, καθώς ο ίδιος δεν ήταν το «άμεσα ενδιαφερόμενο», δηλαδή το θιγόμενο πρόσωπο. Έγιναν όμως άτυπες προφορικές συστάσεις προς τον διευθυντή του ινστιτούτου να ληφθεί μέριμνα ώστε να εκλείψει ο κίνδυνος ο παραπάνω όρος της προκήρυξης να οδηγήσει σε έμμεση διάκριση λόγω εθνοτικής καταγωγής εις βάρος των υποψηφίων που δεν θα έχουν ελληνική καταγωγή (υπόθεση 3457/2005). 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 12
Μελέτη Περίπτωσης 3. Διακρίσεις λόγω ηλικίας Πολίτης απευθύνθηκε στον Συνήγορο του Πολίτη ζητώντας να εξεταστεί κατά πόσον ανταποκρίνονται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης οι όροι προκήρυξης πρόσληψης προσωπικού στο Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, με τους οποίους τίθεται ανώτατο όριο ηλικίας για τη συμμετοχή των υποψηφίων στη διαδικασία επιλογής. Ο Συνήγορος του Πολίτη διαπίστωσε ότι υπάρχει ζήτημα εναρμόνισης της προκήρυξης του ΙΜΕΠΟ προς τις διατάξεις του Ν. 3304/2005, δεδομένου ότι η φύση και ο τρόπος παροχής των βοηθητικών καθηκόντων των προς πλήρωση θέσεων δεν δικαιολογούν τον αποκλεισμό όσων ενδιαφερομένων έχουν υπερβεί το 35ο έτος και γνωστοποίησε τις σχετικές διαπιστώσεις του προς τον αρμόδιο υπουργό, προκειμένου να μεριμνήσει για την τήρηση της νομιμότητας εκ μέρους του εν λόγω εποπτευόμενου φορέα (υπόθεση 18429/2005). Μελέτη Περίπτωσης 4. Διακρίσεις λόγω ηλικίας Πολίτης απευθύνθηκε στον Συνήγορο του Πολίτη προκειμένου να εξεταστεί η συμφωνία με την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διατάξεων του Κώδικα Δικηγόρων, οι οποίες θέτουν ανώτατο όριο ηλικίας για την εγγραφή πτυχιούχων Νομικής στο βιβλίο ασκουμένων των δικηγορικών συλλόγων. Η Αρχή διαπίστωσε την ανάγκη περαιτέρω εξειδίκευσης των διατάξεων του Κώδικα Δικηγόρων προς την κατεύθυνση της σαφούς εναρμόνισής τους με τις ελάχιστες απαιτούμενες στον Ν. 3304/2005 προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι θεμιτή η διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να θεωρηθούν οι διατάξεις αυτές ως αντικείμενες στην αρχή της ίσης μεταχείρισης υπό την έννοια του Ν. 3304/2005 και ως ήδη καταργηθείσες. Για τον σκοπό αυτόν απέστειλε έγγραφο προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης, το οποίο κοινοποίησε προς τον πρόεδρο της ολομέλειας των δικηγορικών συλλόγων. Tο ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών εμμένει στην αρχική απορριπτική απόφαση. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά το παρελθόν έχει ακυρώσει όμοιες πράξεις, με το σκεπτικό ότι οι σχετικές διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων αντίκεινται προς υπέρτερες συνταγματικές διατάξεις (υπόθεση 18213/2005). 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 13
Μελέτη Περίπτωσης 5. Διακρίσεις λόγω φύλου Πατέρες εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα ζήτησαν με αναφορές τους τη συνδρομή του Συνηγόρου του Πολίτη προκειμένου να κάνουν χρήση 9μηνης άδειας ή μειωμένου ωραρίου για την ανατροφή του παιδιού τους. Ο Συνήγορος του Πολίτη ενημέρωσε τους ενδιαφερομένους για το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, καθώς και για την επικείμενη τότε ψήφιση του νέου δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα, το άρθρο 53 του οποίου προβλέπει τη χορήγηση της άδειας ανατροφής παιδιού και στους πατέρες και τους καθοδήγησε προκειμένου να καταθέσουν το συντομότερο δυνατόν σχετική αίτηση στην υπηρεσία τους. Οι σχετικές αιτήσεις αλλού καρποφόρησαν και αλλού εκκρεμούν. (υποθέσεις 17858/2006 και 14395/2006). Μελέτη Περίπτωσης 6. Διακρίσεις λόγω φύλου Εργαζόμενος των ΗΛΠΑΠ ισχυρίστηκε με αναφορά του ότι η άρνηση χορήγησης σε αυτόν άδειας παρακολούθησης της σχολικής επίδοσης του τέκνου του συνιστά διάκριση λόγω φύλου. Από τα στοιχεία του φακέλου της αναφοράς του και την επαφή με τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν προέκυψε κατ αρχήν άμεση διάκριση λόγω φύλου. Εν τούτοις, διερευνάται το ενδεχόμενο μήπως, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων των ΗΛΠΑΠ είναι άνδρες, η άρνηση χορήγησης της εν λόγω άδειας, παρ ότι προβλέπεται η εναλλακτική χρήση της από τον πατέρα με βάση το άρθρο 9, παράγρ. 2 του Ν. 1483/1984, συνιστά έμμεση διάκριση λόγω φύλου (υπόθεση 18643/2006). Μελέτη Περίπτωσης 7. Διακρίσεις λόγω αναπηρίας Υποψήφια για θέση στο διοικητικό προσωπικό του ΙΚΑ διαμαρτυρήθηκε για την απόρριψη του αιτήματός της, θεωρώντας ότι σχετίζεται με την αναπηρία της. Ο Συνήγορος του Πολίτη τής συνέστησε να ασκήσει την προβλεπόμενη ένσταση κατά της απόρριψης, η δε αρμόδια υπηρεσία την διαβεβαίωσε προφορικά ότι το ζήτημα επρόκειτο άμεσα να διευθετηθεί. Τελικά η ενδιαφερόμενη προσλήφθηκε (υπόθεση 2410/2006). 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 14
Μελέτη Περίπτωσης 8. Διακρίσεις λόγω αναπηρίας Εργαζόμενη με αναπηρία σε θέση νοσηλευτικού προσωπικού σε περιφερειακό νοσοκομείο ζήτησε τη μετάταξή της σε θέση διοικητικού σε άλλο περιφερειακό νοσοκομείο. Από τη διερεύνηση της αναφοράς προέκυψε ότι ήδη στη θέση που κατείχε της είχαν ανατεθεί λόγω της αναπηρίας της διαφορετικά καθήκοντα από τα προβλεπόμενα για τη συγκεκριμένη θέση. Από το γεγονός αυτό ο Συνήγορος του Πολίτη έκρινε ότι είχε εκπληρωθεί η προβλεπόμενη από τον Ν. 3304/2005 υποχρέωση για εύλογες προσαρμογές και το αίτημα για μετάταξη σε άλλο νοσοκομείο υπερέβαινε τη συγκεκριμένη υποχρέωση. Η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο, δεδομένου ότι δεν διαπιστώθηκε παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας (υπόθεση 3429/2006). 2008-1-PL1-LEO04-00812_3. 15