ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Οι πτυχιακές που αναλαμβάνει η κα Σαμαντά αναφέρονται σε ερευνητικές εργασίες που διεξάγονται μέσω πρωτογενούς έρευνας η οποία μπορεί να είναι Ποσοτική ή Ποιοτική (Focus Groups ή depth interviews) 1. Χρονική διάρκεια εκπόνησης και έκταση της Πτυχιακής Η πτυχιακή εκπονείται κατά τη διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου σπουδών και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την λήψη πτυχίου. Στην περίπτωση που ο επιβλέπων καθηγητής κρίνει ότι η επεξεργασία του θέματος δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ημερομηνία που έχει οριστεί, η κατάθεση και η υποστήριξη της πτυχιακής μπορεί να τύχει μιας μικρής χρονικής παράτασης. Προϋπόθεση εκπόνησης πτυχιακής εργασίας είναι διενέργεια πρωτογενούς και δευτερογενούς έρευνας. 2. Πλαίσιο συνεργασίας σπουδαστή και επιβλέποντος καθηγητή Πριν αρχίσει η εκπόνηση της πτυχιακής εργασίας ο σπουδαστής που την ανέλαβε, είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει στον επιβλέποντα καθηγητή πρόταση περιγράμματος της που περιλαμβάνει: 1. Εισαγωγή 2. Θεωρητικό Υπόβαθρο 3. Σκοπός και στόχοι της εργασίας 4. Μεθοδολογία έρευνας 5. Βιβλιογραφία Ο σπουδαστής είναι υποχρεωμένος να ολοκληρώνει σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα τις επιμέρους εργασίες, που έχουν ορισθεί από την πρόταση περίγραμμα και έγιναν αποδεκτά από των επιβλέποντα καθηγητή. Ο επιβλέπων εισηγητής συνεργάζεται με το σπουδαστή σε τακτά χρονικά διαστήματα επικοινωνώντας με φυσικό παραδοσιακό τρόπο ή ηλεκτρονικό (Email). Ο επιβλέπων εισηγητής ελέγχει έγκαιρα τη πρόοδο της εργασίας που έχει επεξεργαστεί ο σπουδαστής και όχι αργότερα από πέντε ημέρες. Επεμβαίνει και πιθανώς αλλάζει την πορεία της εργασίας στα σημεία που κρίνει ότι είναι αναγκαίο. Καθοδηγεί το σπουδαστή για την περαιτέρω πορεία της εργασίας. Αποφαίνεται για την πορεία και την ολοκλήρωση της εργασίας. Άρθρα και βιβλία τα οποία λαμβάνονται υπόψη για την πτυχιακή εργασία παρουσιάζονται στον επιβλέποντα και καταγράφονται λεπτομερώς στη βιβλιογραφία. Οι πτυχιακή θα περιλαμβάνει ερευνητικές υποθέσεις που θα προέρχονται από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και οι οποίες θα εξετάζονται ερευνητικά από τον σπουδαστή.
Η πτυχιακή εργασία θα περιλαμβάνει εκτός των άλλων και δευτερογενή έρευνα αν και εφόσον κρίνεται απαραίτητη από τον Επόπτη Καθηγητή. Τα στατιστικά στοιχεία της έρευνας πρέπει να τύχουν επεξεργασίας μέσω των προγραμμάτων SPSS. ΔΟΜΗ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τίτλος (title) Περίληψη (abstract) Εισαγωγή (Introduction) Ανασκόπηση βιβλιογραφίας (Literature revue/definitions and background) Μεθοδολογικό πλαίσιο (research design/methodology) Δείγμα (sample) Εργαλείο μέτρησης (measures) Παρουσίαση αποτελεσμάτων (results) Συμπεράσματα (discussion) Βιβλιογραφία (references) Παραρτήματα (Appendix) Μια επιτυχημένη πτυχιακή εργασία πρέπει να περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες Τίτλος--το θέμα και ποια πτυχή του θέματος μελετήθηκε. Περίληψη περίληψη της εργασίας : Ο κύριος λόγος για τη μελέτη, τα αρχικά αποτελέσματα, τα κύρια συμπεράσματα Εισαγωγή εδώ καταγράφεται το ερευνητικό πρόβλημα, οι λόγοι για τους οποίους αναλήφθηκε η συγκεκριμένη μελέτη, κύριοι εκπρόσωποι του υπό μελέτη θέματος, ερευνητικοί στόχοι Θεωρητική προσέγγιση διεξοδική και κριτική ανάλυση των θεωρητικών εννοιών που περικλείουν ττο ερευνητικό πρόβλημα Μεθοδολογία Ερευνας Σχεδιασμός ερευνητικού δείγματος
Σχεδιασμός εργαλείου μέτρησης Αξιοπιστία και εγκυρότητα της έρευνας Καθορισμός ερευνητικής μεθόδου Ανάλυση των ευρημάτων--τι βρέθηκε; Συζήτηση -Συμπεράσματα--γιατί αυτά τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι Σημαντικά Προτάσεις Περιορισμοί που οδηγούν σε μελλοντική έρευνα Βιβλιογραφία Α. Εξώφυλλο -τίτλος: Η πρώτη έντυπη σελίδα της πτυχιακής μελέτης, περιέχει τον τίτλο της εργασίας. Πρέπει να αποφεύγονται όσο το δυνατό οι κάθε είδους συντομογραφίες, ξενικές λέξεις, τύποι μαθηματικοί και δείκτες. Ο τίτλος της πτυχιακής εργασίας κρίνεται σκόπιμο να γράφεται με κεφαλαία γράμματα, για την εύκολη αποσαφήνιση του από τα υπόλοιπα στοιχεία που καταχωρούνται στη πρώτη σελίδα. Η σελίδα του τίτλου περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: Το εκπαιδευτικό ίδρυμα προς το οποίο υποβάλλεται η επιστημονική μελέτη π.χ. ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Ακολουθεί ο τίτλος της πτυχιακής εργασίας Το ονοματεπώνυμο του σπουδαστή Το ονοματεπώνυμο του επιβλέποντος Ο τόπος και το έτος εκπόνησης της πτυχιακής Β. Έκφραση ευχαριστιών Οι χαρακτηρισμοί των ευχαριστιών θα πρέπει να διακρίνονται για την απλότητα, σεμνότητα, ευγένεια, εγκράτεια και συντομία τους. Αναλυτικότερα. Τίτλος Ο τίτλος πρέπει να είναι περιορισμένος και συγκεκριμένος. Πρέπει να είναι μια ουσιώδης περίληψη της κύριας εστίασης της εργασίας. Περίληψη Αυτό είναι μια περίληψη της πτυχιακής. Γενικά κυμαίνεται μεταξύ 50-100 λέξεων, και πρέπει να δηλώσει τους στόχους, τα αποτελέσματα, και τα κύρια συμπεράσματα της πτυχιακής. Πρέπει να απαριθμηθούν οι παράμετροι της πτυχιακής (πότε και πού διεξήχθη; το μέγεθος δείγματος; ερευνητική μέθοδος κλπ.). Σκεφτείτε τη διαδικασία της συγγραφής της περίληψης ως λήψη μιας ή δύο προτάσεων από κάθε ένα από τα τμήματά σας (μια εισαγωγική πρόταση, μια πρόταση που να δηλώνει το συγκεκριμένο ερευνητικό πρόβλημα, μία πρόταση που να απαριθμεί τις κύριες τεχνικές ή τις διαδικασίες, δύο ή τρεις προτάσεις που να περιγράφουν τα αποτελέσματά, και μια πρόταση που να περιγράφει το κύριο συμπέρασμα). Εισαγωγή Στην εισαγωγή σκιαγραφείται το υπόβαθρο της μελέτης, το οποίο περιλαμβάνει το γιατί ερευνάται το συγκεκριμένο θέμα και πώς σχετίζεται με πιθανές προηγούμενες
έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στον τομέα. Μπορεί να βοηθήσει και μια εισαγωγή ως εστίαση σύμπτυξης, όπου αρχίζει με ένα ευρύτερο πλαίσιο και βαθμιαία περιορίζει στο συγκεκριμένο πρόβλημα που εξετάζεται από την εργασία. Μια χαρακτηριστική (και πολύ χρήσιμη) κατασκευή μιας εισαγωγής αποτελείται από τα ακόλουθα: 1. Ξεκινείστε με δύο ή τρεις προτάσεις τοποθετώντας τη μελέτη να υπάγεται στο καθορισμένο πλαίσιο. 2. Συνεχείστε με μια περιγραφή του ερευνητικού προβλήματος, συμπεριλαμβανομένων και των προηγούμενων ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί για το συγκεκριμένο θέμα. 3. Περιγράψτε πώς η εργασία εξετάζει ένα κενό στην υπάρχουσα γνώση ή τη δυνατότητα (εδώ θα δηλωθεί γιατί έχει αναληφθεί αυτή η μελέτη). 4. Δηλώστε ποιες θεωρητικές έννοιες θα εξεταστούν προκειμένου να συγκεντρωθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες. Θεωρητική Προσέγγιση Aνασκόπηση της βιβλιογραφίας/αρθρογραφίας που είναι σχετική με το θέμα της πτυχιακής. Αυτό είναι μία απαραίτητη διαδικασία προκειμένου να δικαιολογηθεί η αναγκαιότητα της έρευνας. Αυτό θα επιτευχθεί εάν ληφθούν υπόψη απόψεις άλλων συγγραφέων που έχουν ασχοληθεί με το θέμα στο παρελθόν. Επιπλέον η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας θα προσδιορίσει το θέμα με περισσότερη σαφήνεια. Μεθοδολογία της έρευνας Σε αυτό το τμήμα περιγράφεται πώς διεξήχθη η μελέτη. Είναι χρήσιμο για τον συγγραφέα να οργανωθεί σε αυτό το τμήμα χρονολογικά: δηλαδή να περιγράψει κάθε διαδικασία με τη σειρά που εκτελέσθηκε π.χ. περιοχή μελέτης, πληθυσμός μελέτης, δείγμα, τεχνική δειγματοληψίας, μεταβλητές που μελετώνται, μέθοδος ανάλυσης. Επίσης πρέπει να περιλαμβάνεται: σχέδιο μελέτης: οι διαδικασίες που πρέπει να απαριθμηθούν και να περιγραφούν, χρονική, δημογραφική, και ιστορική περιγραφή της περιοχής μελέτης και του υπό μελέτη πληθυσμού Ερευνητικές υποθέσεις της μελέτης και περιγραφή των υποθέσεων Στατιστικές μέθοδοι, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων λογισμικού Περιγραφή των υποθέσεων Περιγραφή της ερευνητικής προσέγγισης Περιγραφή της στατιστικής ανάλυσης Ανάλυση ευρημάτων Αυτό το τμήμα της εργασίας παρουσιάζει τα αποτελέσματα --τι βρέθηκε κατά τη διάρκεια της έρευνας. Τα λεπτομερή στοιχεία --μετρήσεις, αριθμήσεις, ποσοστά, -- συνήθως εμφανίζονται σε πίνακες, διαγράμματα, και γραφικές παραστάσεις. Κατά την επεξεργασία του κειμένου εφιστάται η προσοχή στα βασικά στοιχεία και τις σχέσεις μεταξύ των στοιχείων. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι πίνακες και οι αριθμοί αποτελεσματικά και να
αναλύονται συνοψίζοντας και ερμηνεύοντας όλες τις πληροφορίες. Ο στόχος σε αυτό το τμήμα είναι να δοθεί έμφαση στα βασικά στοιχεία, τις αλλαγές, ή τις σχέσεις μεταξύ των μεταβλητών Συζήτηση Σε αυτή την ενότητα γίνεται συζήτηση των αποτελεσμάτων. Από ποια σκοπιά επιλέγει ο ερευνητής να ερμηνεύονται τα αποτελέσματα και οι κύριοι στόχοι που εξετάζονται π.χ. εάν εξετάζεται μια νέα τεχνική, θα πρέπει να συζητηθεί πόσο χρήσιμη είναι αυτή η τεχνική πόσο καλά λειτούργησε, ποια είναι τα οφέλη και τα μειονεκτήματα, κ.λπ... Εάν παρουσιάζονται τα στοιχεία που εμφανίζονται να αντικρούουν ή να υποστηρίζουν την προηγούμενη έρευνα, θα πρέπει να αναλυθούν και τα προηγούμενα στοιχεία --ποιοι όροι είναι διαφορετικοί; Αυτή η ενότητα εξαρτάται από μια λογική οργάνωση έτσι οι αναγνώστες να μπορούν να διακρίνουν τη σύνδεση μεταξύ του στόχου της μελέτης και των αποτελεσμάτων. Μια χαρακτηριστική προσέγγιση είναι να συνταχτεί ένας κατάλογος όλων των ιδεών που θα συζητηθούν και να εξαχθούν λογικές σχέσεις μεταξύ τους ποια ιδέα είναι η περισσότερη σημαντική ή ποιο θέμα θίγεται περισσότερο από τα στοιχεία σας; Παράθεση της βιβλιογραφίας που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη Για τη τεκμηρίωση της μελέτης βιβλιογραφικά συνιστάται η εφαρμογή του συστήματος Harvard. Το σύστημα γνωστό και ως η μέθοδος του «Πανεπιστημίου Harvard» ή η μέθοδος του Αλφαβητικού βιβλιογραφικού καταλόγου, είναι ένας τρόπος βιβλιογραφικής αναφοράς και τεκμηρίωσης που είναι αποδεκτός από πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα για τη συγγραφή επιστημονικών εργασιών. Για τη συγγραφή μιας επιστημονικής εργασίας, ο συγγραφέας είναι φυσικό να χρησιμοποιεί πληροφορίες από γραπτά άλλων όπως βιβλία, άρθρα από περιοδικά και μελέτες συναφείς προς το θέμα του για να διαμορφώσει και να τεκμηριώσει τις απόψεις του. 'Όμως, από πλευράς επιστημονικής δεοντολογίας και εντιμότητας οφείλει να σέβεται τις βιβλιογραφικές πηγές, να δηλώνει τα στοιχεία της ταυτότητας των μέσα στο κείμενο και να αναφέρει με ακρίβεια όλα τα βιβλιογραφικά στοιχεία στο τέλος της μελέτης του. 'Έτσι, ο αναγνώστης θα μπορεί, να εντοπίσει την αρχική πηγή και να πάρει περισσότερα στοιχεία, ενώ τυχόν παράλειψη του σπουδαστή να δηλώσει την πηγή κάθε πληροφορίας που έχει συμπεριλάβει στην εργασία του θεωρείται ασυγχώρητο λάθος από την ακαδημαϊκή - επιστημονική κοινότητα και μπορεί να στοιχειοθετήσει το αδίκημα της λογοκλοπής και της σκόπιμης οικειοποίησης ξένης πνευματικής ιδιοκτησίας. 1993). Στο σύατημα Harvard ο τίτλος της μελέτης γράφεται με μικρά ή κεφαλαία γράμματα και υπογραμμίζεται ή γράφεται με κυρτά (italics) ή σκιασμένα (bold) στοιχεία. Οι αναφορές σε βιβλιογραφικές πηγές που αναφέρονται μέσα στο κείμενο παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά στο τέλος της μελέτης υπό τον τίτλο Βιβλιογραφικές Αναφορές. Άλλες πηγές που δεν αναφέρονται, αλλά είναι σχετικές με το θέμα και προτείνονται για μελέτη, παρουσιάζονται υπό τον τίτλο Βιβλιογραφία. Η καταχώρηση βιβλιογραφικών αναφορών μέσα στο κείμενο, στις βιβλιογραφικές παραπομπές και στη βιβλιογραφία γίνεται ως ακολούθως:
Μέσα στο κείμενο 'Ότι παρατίθεται χωρίς παράφραση (το αυτούσιο/το απόσπασμα) γράφεται σε εισαγωγικά. Αν το απόσπασμα είναι σε έκταση μεγαλύτερο των πέντε σειρών τοποθετείται χωρίς εισαγωγικά σε ξεχωριστή παράγραφο με μεγαλύτερο περιθώριο στα αριστερά (Παρασκευοπούλου, 1993:187). Αν οι συγγραφείς ή οι επιμελητές έκδοσης είναι περισσότεροι από δύο δίνονται όλα τα επώνυμα τη πρώτη φορά που εμφανίζεται η παραπομπή και από την επόμενη φορά δίνονται τα στοιχεία μόνον του πρώτου συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης και ακολουθεί η λατινική φράση et.al. ή η συνώνυμη φράση και άλλοι. Ο τρόπος καταχώρησης μιας αναφοράς μέσα στο κείμενο εξαρτάται από την παραπομπή στη βιβλιογραφική πηγή. Σε παραπομπή σε συγκεκριμένο σημείο της βιβλιογραφικής πηγής ή όταν χρησιμοποιείται αυτούσιο απόσπασμα αναφέρεται η σελίδα της πηγής. Παραδείγματα: Οn the topic of professional writing and referencing, as cited by Beard (1997), Cormack (1994:32-33) states: "When writing for professional readership, writers invariably make reference to already published works". Σε παραπομπή γενικά σε ολόκληρη την ύλη της βιβλιογραφικής πηγής δεν αναφέρεται η σελίδα της πηγής. Παραδείγματα: Cormack (1994), as cited by Beard (1997), states that "when writing for a professional readership, writers invariably make reference to already published works". Σε παραπομπή στο διαδίκτυο αναφέρεται το επώνυμο του συγγραφέα, το έτος δημοσίευσης σε παρένθεση και με κόμμα, η σελίδα του URL που διαθέτει την πληροφορία και η ημερομηνία της πρόσβασης στο διαδίκτυο σε τετράγωνες αγκύλες. Παραδείγματα: Holland (1996), http://www [9 Ιουνίου 2001] Στις Βιβλιογραφικές Παραπομπές και στη Βιβλιογραφία η καταχώρηση γίνεται με την ακόλουθη σειρά: Για Βιβλία Επώνυμο του συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης με κόμμα. Αρχικά του μικρού και του μεσαίου ονόματος του συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης με τελεία. 'Ετος έκδοσης σε παρένθεση. Τίτλος του βιβλίου υπογραμμισμένος ή με κυρτά (italics) ή με χοντρά (bold) στοιχεία και με τελεία (εφαρμόζεται η ίδια επιλογή σε όλες τις καταχωρήσεις) Αριθμός έκδοσης (αν δεν είναι η πρώτη) και του τόμου ( όταν υπάρχει) με τελεία. Πόλη έκδοσης με άνω και κάτω τελεία. Αξιολόγηση Μετά την ολοκλήρωση της και ύστερα από έγκριση του επιβλέποντα κάθε πτυχιακής εργασίας υποβάλλεται σε 4 (τέσσερα) πλήρη αντίγραφα στην γραμματεία του τμήματος. Μετά την παράδοση της πτυχιακής εργασίας από το σπουδαστή, ορίζεται τριμελής εξεταστική επιτροπή, εκ των οποίων ο ένας είναι ο επιβλέπων εισηγητής. Η συγκρότηση της τριμελούς επιτροπής γίνεται σε διάστημα όχι μεγαλύτερο των 10 ημερών από την παράδοση της πτυχιακής. Ο σπουδαστής είναι υποχρεωμένος να αναπτύξει, τα βασικά σημεία της εργασίας του,
ενώπιον της τριμελούς εξεταστικής επιτροπής, σε τόπο και χρόνο που καθορίζει αυτή έγκαιρα. Η αξιολόγηση γίνεται με Βάση: α. Το Βαθμό ανταπόκρισης του σπουδαστή στις υποχρεώσεις του κατά τη διάρκεια της συνεργασίας του με τον εποπτεύοντα (20% της τελικής Βαθμολογίας). Υπεύθυνος για τη Βαθμολόγηση αυτή είναι ο επιβλέπων εισηγητής. β. Τη γραπτή εργασία που καταθέτει ο σπουδαστής (60% της τελικής Βαθμολογίας). Υπεύθυνη για τη βαθμολόγηση αυτή είναι η τριμελής εξεταστική επιτροπή. γ. Την προφορική παρουσίαση της εργασίας (20% της τελικής Βαθμολογίας). Υπεύθυνη για τη Βαθμολόγηση αυτή είναι η τριμελής εξεταστική επιτροπή. Κριτήρια αξιολόγησης, της πτυχιακής εργασίας Η πτυχιακή εργασία αξιολογείται συνήθως στις παρακάτω τέσσερις κατηγορίες: στο περιεχόμενο, στη δομή, στις Βιβλιογραφικές αναφορές και στη γραπτή παρουσίαση. Περιεχόμενο Πραγματεύεται η εργασία το θέμα που δηλώνεται στον τίτλο; Υπάρχει εξήγηση της γενικής σπουδαιότητας του θέματος; Περιέχει η εργασία σαφή ανάλυση των εννοιών οι οποίες εξηγούνται προσεκτικά; Υπάρχει σαφής περιγραφή των βασικών υποθέσεων ή εικασιών; Υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση του θεωρητικού ή/ και εμπειρικού μέρους της εργασίας; Υπάρχει εστίαση της εργασίας στο θέμα που πραγματεύεται; Εξηγούνται οι γενικές θεωρίες και θέσεις με καλά επιλεγμένα παραδείγματα; Αποφεύγονται υπερβολικές γενικεύσεις και αβάσιμοι ισχυρισμοί; Υπάρχουν πρωτότυπες απόψεις και ιδέες; Υπάρχει επαρκής κάλυψη της Βιβλιογραφίας (σε ποιο Βαθμό έχει καλυφθεί το σημερινό Βιβλιογραφικό εύρος); Υπάρχει κατάλληλη τεκμηρίωση των ερευνητικών μεθόδων που χρησιμοποιούνται; Δομή Είναι η εργασία καλά δομημένη, χωρισμένη σε μέρη, καθένα από τα οποία πραγματεύεται κάποια ειδική, καλά εστιασμένη οπτική του θέματος; Δείχνει η εισαγωγή τι πρόκειται να ακολουθήσει; Γίνεται στα συμπεράσματα σύνθεση των όσων προηγήθηκαν και αναπτύσσεται προβληματισμός για τις επιπτώσεις της συνολικής εργασίας; Υπάρχει στα συμπεράσματα «αυτό-κριτική» και απολογισμός του τρόπου διαπραγμάτευσης του θέματος; Υπάρχει σαφής και καλά δομημένη επιχειρηματολογία υποστήριξης των ισχυρισμών που γίνονται; Αναγνωρίζεται η αδυναμία γενικεύσεων, οι οποίες στηρίζονται σε ανεπαρκή δεδομένα (θεωρητικά ή εμπειρικά); Βιβλιογραφική Ανασκόπηση Γίνεται συνετή και κατάλληλη χρήση αποσπασμάτων κειμένων για την αποσαφήνιση ή υποστήριξη ισχυρισμών; Αναγνωρίζονται και τεκμηριώνονται επαρκώς οι προσωπικές απόψεις του συγγραφέα της εργασίας; Γίνεται αναφορά σε ευρεία, αντιπροσωπευτική βιβλιογραφία, συμπεριλαμβανομένης και της πιο πρόσφατης; Καλύπτει η βιβλιογραφική αναφορά σημαντικό κομμάτι της συνολικής Βιβλιογραφίας του θέματος που πραγματεύεται;
Γίνεται τεκμηρίωση της ερευνητικής μεθοδολογίας που χρησιμοποιείται με αναφορά σε σχετική Βιβλιογραφία; Αναφέρονται τα όρια εφαρμογής ή αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων της έρευνας που τυχόν πραγματοποιείται; Είναι το σύστημα βιβλιογραφικής αναφοράς σύμφωνο με τα διεθνώς αναγνωρισμένα συστήματα; Εφαρμόστηκαν ή μεταφέρθηκαν ιδέες από τη βιβλιογραφία συγγενών χώρων με κατάλληλο τρόπο, όπου αυτό ήταν δυνατό; Παρουσίαση Έχει ετοιμαστεί και βιβλιοδετηθεί η εργασία; Είναι προσεκτική η παρουσίαση της εργασίας και μπορεί να αναγνωριστεί εύκολα; Έχει γίνει κατάλληλη χρήση διαγραμμάτων, σχημάτων και πινάκων; Υπάρχει καλή χρήση της γραπτής ελληνικής γλώσσας; Είναι η έκταση της εργασίας μέσα στα όρια που έχουν καθοριστεί;