1 Η κατάληψη της νήσου Λήμνου από τους... Συμμάχους το 1915. * Με αφορμή τα τεκταινόμενα της επικαιρότητας όσον αφορά την νέα... αναβαθμισμένη τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο, κι αφέτερου τις επικείμενες εκδηλώσεις στην Λήμνο για τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας από την εκστρατεία της Καλλίπολης το1915, θα ήθελα να καταπιαστούμε με μια σχετικά άγνωστη πτυχή της σύγχρονης ιστορίας μας που αφορά το ακριτικό μας νησί και το διαχρονικά νευραλγικό της θέσης του. Όσον αφορά το πρώτο η έκδοση της ΝΟΤΑΜ Α0889/15, με την οποία οι γείτονές μας επιχείρησαν ανεπιτυχώς να δεσμεύσουν μία τεράστια περιοχή στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο για ασκήσεις με πραγματικά πυρά από τις 2 Μαρτίου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε μία περιοχή από τη Σκύρο μέχρι τη Λήμνο), και το ότι η τουρκική πλευρά υποχρεώθηκε τελικά σε υποχώρηση εν τη γενέσει της ημερομηνίας εφαρμογής, προχωρόντας στην έκδοση διορθωτικών - ακυρωτικών ΝΟΤΑΜ που αποκαθιστούν, έστω προσωρινά, την τάξη πραγμάτων στην περιοχή, σηματοδοτεί το στρατηγικό της θέσης της νήσου για τον ουσιαστικό έλεγχο του Αιγαίου. Σημειωτέον η καταληκτική γραμμή χάραξης, δεν περνούσε μόνο από διεθνή εναέριο χώρο και διεθνή ύδατα, αλλά και από εθνικό εναέριο χώρο και εθνικά χωρικά ύδατα, αλλά κυρίως συμπεριλαμβάνε έδαφος της Λήμνου. Πρακτικά αυτό σήμαινε απειλή πολέμου, γιατί αν δεν επρόκειτο περί αβλεψίας των Τούρκων η απειλή ήταν ιδιαζόντως μεγάλη μιας και θεωρητικά τμήμα του εδάφους, νοτιοανατολικά της Λήμνου μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πεδίο βολής, για τα τουρκικά αεροσκάφη. Η τουρκική ενέργεια φέρεται να εξόργισε ακόμη και το ΝΑΤΟ που παραδοσιακά τηρεί στάση ουδετερότητας στις διμερείς ελληνοτουρκικές διαφορές, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί το εύλογο των ελληνικών επιχειρήματων. Όσον αφορά το δεύτερο με την πραγματοποίηση από 18-20 Απριλίου 2015 των εκδηλώσεων εκατονταετηρίδας εκ μέρους κυρίως των χωρών της Αυστραλίας και Ν. Ζηλανδίας (ANZAC) στο προναφερόμενο ακριτικό μας νησί (που 'χει πολιούχο του τον Άγιο Σώζων 1 ) μας ωθεί δίχως να επιχειρούμε ως μετά Χριστόν προφήτες, να καταπιαστούμε λίγο με τούτη την πτυχή της ιστορίας των ANZAC που οφείλει να γίνει αντιληπτό πως είναι πρωτίστως και δική μας. Το ισχυρίζομαι τούτο μιας και τα όσα έγιναν τότε με αρκετή δόση ρίσκου, διαδραματίστηκαν σε εθνικά μας εδάφη που μόλις τρία χρόνια πριν το 1912 με τόσο κόπο είχαν απελευθερωθεί από τον τουρκικό ζυγό απ' το πολεμικό μας Ναυτικό με το Θωρηκτό Αβέρωφ και τον ναυάρχο Παύλο Κουντουριώτη.
2 Μήπως αξίζει ν' αναρωτηθούμε γιατί σε κανένα σχολικό εγχειρίδιο της ιστορίας μας των ΣΤ' Δημοτικού, Γ' Γυμνασίου, Γ' Λυκείου δεν μνημονεύτε με τον δέοντα τρόπο το εγχείρημα - επιχείρηση των Συμμάχων και το πέρασμα τους από τη Λήμνο το 1915; Πόσο μάλλον αφού υπήρξε η απαρχή του εθνικού μας διχασμού που με τον έναν ή άλλο τρόπο φτάνει ο απόηχός του μέχρι τις ταραγμένες οικονομικά ημέρες μας ; Ο Έλληνας πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος (1864-1936) υπήρξε υπέρμαχος υποστήριξης των συμμαχικών θέσεων της Εγκάρδιας Συννενόησης (Entente Cordiale) με πρόθεσή του την ενεργή ανάμειξη της Ελλάδος στον Α' παγκόσμιο πόλεμο (1914 '18).
3 Ο Βασιλέας των Ελλήνων Κωνσταντίνος Α' (1868 1923) υπήρξε υπέρμαχος της διατήρησης της θέσης ουδετερότητας της Ελλάδος με στόχο την διατήρηση των κεκτημένων της Χώρας. Στον απόηχο αυτών των ιστορικών δεδομένων και επανερχόμενοι στο... σήμερα, οφείλουμε συγχαρητήρια στην Επιτροπή : LGCC Lemnos Gallipoli Commemorative Committee 3 με έδρα την Μελβούρνη που σε συνεργασία με το Ελληνικό Παράρτημα Βετεράνων Αυστραλών (RSL), στο παραλιακό προάστιο Albert Park της Μελβούρνης πρωτοστάτησε για την κατασκευή μπρούτζινου αγάλματος που θα στηθεί στις 8 Αυγούστου 2015 και θα απεικονίζει μια νοσοκόμα και έναν στρατιώτη στη Λήμνο, για την αναδείξη του ρόλου που έπαιξε το νησί του Αιγαίου στο σημαντικότερο κεφάλαιο της αυστραλιανής πολεμικής ιστορίας. Το ουσιαστικότερο όμως είναι η ανάδειξη αυτών των στιγμών για τις επόμενες γενιές, με την ταυτόχρονη αποκατάσταση της ιστορικής ακρίβειας! Επίσης συγχαρητήρια αξίζουν και στο Σύλλογο Οι φίλοι των Αnzac με έδρα την Λήμνο που εδώ και καιρό επιχείρησε με επιτυχία να περιληφθεί η Λήμνος στο πρόγραμμα των εκδήλωσεων για τα εκατό χρόνια από την απόβαση στην Καλλίπολη, όπου αναμένεται να μεταβούν το επόμενο διάστημα χιλιάδες Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί με απόρροια την τουριστική, πολιτιστική κ.λπ προβολή του τόπου. Όσον αφορά για την εκστρατεία στην Καλλίπολη να σημειωθεί ότι ήταν η πρώτη μεγάλη πολεμική μα ανεπιτυχής επιχείρηση των Αυστραλιανών Ενόπλων Δυνάμεων στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου ενάντια στην Τουρκία. Συνολικά 50.000 Αυστραλοί μαχητές έλαβαν μέρος στην εκστρατεία, από τους οποίους 8.700 φονεύθηκαν και 19.000 τραυματίστηκαν. Η σπουδαιότητα αυτής της εκστρατείας για την Αυστραλία και η σημαντική της επίδραση στην αυστραλιανή ιστορία, έχουν αναγνωριστεί εδώ και χρόνια. Η Λήμνος, που βρίσκεται κοντά στη χερσόνησο της Καλλίπολης, έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην εκστρατεία και είναι στοιχείο-κλειδί στην ιστορία των ANZAC's (Αυστραλών και Νεοζηλανδών στρατιωτών) και στη συμμετοχή της Αυστραλίας στον πόλεμο.
4 Μερικά στοιχεία- κλειδιά που δείχνουν τον ρόλο της Λήμνου στην ιστορία των ANZAC's στην Καλλίπολη, είναι 2: - Η Λήμνος ήταν το κυριότερο σημείο συγκέντρωσης, επιβίβασης και εφοδιασμού για τις αποβάσεις στη χερσόνησο της Καλλίπολης. - Στη Λήμνο έγιναν οι πρώτες δοκιμαστικές αποβάσεις, πριν την πραγματική απόβαση στην Καλλίπολη. - Το λιμάνι της Λήμνου ήταν μια μεγάλη βάση εξόρμησης για ναυτικές επιχειρήσεις, περιλαμβανομένης της δράσης των υποβρυχίων. - Ήταν ο τόπος εγκατάστασης μεγάλων νοσοκομειακών σταθμών για την εκστρατεία, με συμμετοχή για πρώτη φορά σε μακρινή χώρα Αυστραλών νοσοκόμων σε πολεμικό θέατρο. - Σημαντικές στρατιωτικές φυσιογνωμίες της Αυστραλίας επισκέφτηκαν τη νήσο, όπως ο Albert Jacka που είχε τιμηθεί με το Βικτωριανό Σταυρό και οι Αυστραλοί στρατηγοί Birdwood και Monash. Κάποτε την είχε επισκεφθεί και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ. - Στη Λήμνο βρίσκονται δύο μεγάλα στρατιωτικά νεκροταφεία της Κοινοπολιτείας. Ένα στο Μούδρο και ένα στο Πορτιάνου, στα οποία υπάρχουν 148 τάφοι Αυστραλών. - Τα πρώτα στρατεύματα που κατέλαβαν τη Λήμνο ήταν ομάδες πεζοναυτών, την 23η Φεβρουαρίου 1915. - Οι πρώτες Αυστραλιανές Δυνάμεις που αποβιβάστηκαν στη Λήμνο, ήταν την 4η Μαρτίου 1915. - Χιλιάδες αξιωματικοί, οπλίτες και νοσοκόμες θα έφθαναν τις επόμενες ημέρες για να μετατρέψουν τη νήσο σε ένα απέραντο συμμαχικό στρατόπεδο. - Η Λήμνος έπαιξε ζωτικό ρόλο στη διάρκεια των οκτώ μηνών της εκστρατείας της Καλλίπολης, αφού από αυτή ξεκινούσαν τα στρατεύματα και σε αυτή είχαν οργανωθεί μεγάλα νοσοκομεία και χώροι ανάπαυσης.
5 - Στις πολλές νοσοκομειακές σκηνές [τέντες] που είχαν στηθεί, θα μπορούσαν να έχουν περίθαλψη 3.000 ασθενείς και τραυματίες. - Μέχρι τον Οκτώβριο του 1915 τα δύο αυστραλιανά νοσοκομεία διέθεταν 9.000 κλίνες [κρεβάτια], για ασθενείς και τραυματίες. - Τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 1915, 57.000 ασθενείς και 37.000 τραυματίες μεταφέρθηκαν από τις ακτές της χερσονήσου της Καλλίπολης στα συμμαχικά νοσοκομεία στη Λήμνο. - Έχει υπολογισθεί ότι περισσότερες από 200 Αυστραλές νοσοκόμες ήταν στη Λήμνο, στη διάρκεια της εκστρατείας στην Καλλίπολη. - Ένα από τα χαρούμενα γεγονότα στη νήσο, ήταν ο γάμος μεταξύ του Λοχία Ernest Lawrence και της νοσοκόμας Clarice Daley στο ναό του στρατοπέδου στο Δυτικό Μούδρο, στις 21 Οκτωβρίου 1915. Και οι δύο επέζησαν του πολέμου και αργότερα έζησαν στο Elwood της Βικτώριας. - Η ανακωχή μεταξύ των Συμμάχων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, υπεγράφη στο κατάστρωμα του πλοίου HMAS Agamemnon στο λιμάνι του Μούδρου, το φθινόπωρο του 1918 με την οποία κατεγράφει η ήττα των τουρκικών στρατευμάτων στο Ανατολικό Μέτωπο.
6 Παραπομπές: 1. Έζησε στα τέλη του 3ου αιώνα μ.χ Η μνήμη του Αγίου εορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Σεπτεμβρίου ημέρα θανατωσής του από τον Ρωμαίο έπαρχο Μαξιμιανό το 288 μ.χ 2. Άκρως διαφωτιστικός ο επισυναπτόμενος ιστότοπος με την ιστορική γραμμή (timeline) χρονοδιάγραμμα των γεγονότων καθόσον διάστημα διαρκούσε η συμμαχική κατάληψη της Λήμνου, που φανερώνει τις αμφιταλαντεύσεις της τότε Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας : http://www.greatwar.co.uk/timeline/ww1-events-1915.htm Χαρακτηριστικές ημερομηνίες: 24η-29η Ιανουαρίου, 23η Φεβρουρίου, 5η-6η-7η-9η- 20η Μαρτίου, 8η-12η-14η-25η Απριλίου, 25η Ιουλίου, 22α Αυγούστου,, 21η-23η-24η-25η-27η-28η Σεπτεμβρίου, 2α-3η-5η-6η-8η-10η-13η-16η-20η Οκτωβρίου, 5η-6η-8η-23η-24η Νοεμβρίου, 9η- 11η-14η-19η-20η-28η Δεκεμβρίου 1915, 7η-8η Ιανουαρίου 1916 3. Το weblog της Επιτροπής LGCC : http://lemnosgallipolicc.blogspot.gr/ * Το άρθρο γράφτηκε από τον μαθητή Αλέξανδρο Α. Κολαΐτη που φοιτά στο 1ο Λύκειο Βούλας, στο Τμήμα Β2' με καταγωγή εκ μητρός από τα Λύχνα Λήμνου.