ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΔΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ -ΕΣΠΑ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΔΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ Αθήνα, Ιανουάριος 2014 Επιμέλεια έκδοσης: Β. Οικονόμου Μον. Α «Νομικής & Διοικητικής Υποστήριξης» Ειδική Υπηρεσία Θεσμικής Υποστήριξης- Νίκης 10, 105 63, Σύνταγμα- www.siss.gr, 210-3742015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Α.ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ3 1. Μείωση αριθμού υπογραφών σε Υπουργικές Αποφάσεις... 3 2. Εξαίρεση των επιχορηγήσεων χρηματοδοτήσεων από έγκριση του ΥΠΟΙΚ 6 3. Ένταξη πράξεων... 6 4. Δικαστική επίλυση διαφορών από ΣτΕ... 6 5. Εξωδικαστική επίλυση διαφορών... 7 6. Αμοιβή αξιολογητών έργων... 8 7. Παρακολούθηση σώρευσης κρατικών ενισχύσεων... 8 8. Κατάργηση τραπεζικού απορρήτου έναντι της Δ/νσης ΠΔΕ... 8 9. Εξαίρεση από την υποχρέωση ένταξης στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών 9 10. Απόσβεση εξοπλισμού, οργάνων και παγίων ΑΕΙ και ΤΕΙ... 9 11. Διάθεση πιστώσεων πέραν του εγκεκριμένου ορίου του ΠΔΕ... 10 Β. ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ... 11 12. Ορισμός Περιφερειάρχη ως διατάκτη των δαπανών ΣΑΕΠ... 11 13. Ανακατανομή πιστώσεων από τους διατάκτες των ΣΑ... 12 14. Ορισμός ΝΠΙΔ ως υπολόγων λογαριασμών για την καταβολή της επιχορήγησης μέσω της ΤτΕ... 13 15. Ορισμός υπαλλήλων ΙΔΑΧ ως υπολόγων... 13 16. Κατάργηση ιδίας συμμετοχής ΟΤΑ α βαθμού στο πλαίσιο του Προγράμματος «Εξοικονομώ»... 14 17. Πληρωμή αναδόχων συγχρηματοδοτούμενων έργων κατά παρέκκλιση.... 14 Γ. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΛΟΓΩ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ... 15 18. Δυνατότητα χορήγησης προκαταβολής... 15 19 Χρηματοδότηση του μη επιλέξιμου ΦΠΑ... 17 20 Κατάργηση ίδιας συμμετοχής ΔΕΥΑ Επέκταση της ρύθμισης και στα ημιτελή έργα του Γ ΚΠΣ 17 21. Εγγυήσεις επιστροφή εγγυητικών επιστολών συμμετοχής... 18 22. Εγγυήσεις δυνατότητα χρήσης εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης για λήψη προκαταβολής... 18 23. Εγγυήσεις κατάργηση της υποχρέωσης κατάθεσης εγγυητικών καλής εκτέλεσης για έργα έρευνας και καινοτομίας... 19 24. Εγγυήσεις - Απαλλαγή του ΟΣΕ από την υποχρέωση καταβολής εγγυητικής επιστολής για τις απαλλοτριώσεις... 19 Δ. ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ.20 25. Έργα εθνικής σημασίας... 20 26. Καθορισμός δεσμευτικών χρόνων για ΑΕΠΟ 20 Ε. ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ... 221 27. Όρια προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο... 221 28. Αίτηση ανάκλησης στο Ελεγκτικό Συνέδριο... 221 29. Πρόβλεψη παραβόλου για την άσκηση αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων του ν. 3886/2010... 22 30. Υπεύθυνη δήλωση... 23 31. Συγχώνευση αποτελεσμάτων σταδίων... 23 ΣΤ. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΩΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ & ΤΗΝ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ....24 32. Τροποποίηση ν. 2882/2001 περί απαλλοτριώσεων... 24 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο παρόν ενημερωτικό δελτίο παρουσιάζονται με συγκεντρωτικό και ευσύνοπτο τρόπο όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε, μεταξύ άλλων, και η Ειδική Υπηρεσία Θεσμικής Υποστήριξης (ΕΥΘΥ) στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων- ΕΣΠΑ, κατά τον τελευταίο ενάμισι χρόνο και οι οποίες μετουσιώθηκαν σε αντίστοιχες νομοθετικές διατάξεις. Στόχος των εν λόγω μεταρρυθμίσεων υπήρξε η απλοποίηση του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου, η μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, η άρση πιθανών εμποδίων στην πορεία εκτέλεσης των συγχρηματοδοτούμενων έργων, η επιτάχυνση της ροής χρηματοδότησής τους καθώς και η αντιμετώπιση προβλημάτων ρευστότητας των δικαιούχων. Στις νέες ρυθμίσεις εντάσσονται επίσης μέτρα για τη συντόμευση της διαδικασίας έκδοσης περιβαλλοντικών όρων, τον εξορθολογισμό των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, αλλά και επιπλέον μέτρα για την επιτάχυνση εν γένει της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων. Απώτερος σκοπός όλων των σχετικών νομοθετικών παρεμβάσεων αποτελεί η διευκόλυνση της απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων και η πλήρης συμμόρφωση της χώρας μας με τις ενωσιακές και διεθνείς υποχρεώσεις της. Η ΕΥΘΥ, ως υπηρεσία της Εθνικής Αρχής Συντονισμού των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, συνεπής στο θεσμικό της ρόλο της υποστήριξης όλων των Διαχειριστικών Αρχών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Υπουργείων, Περιφερειών) και λοιπών ΕΦΔ, προέβη στη δημιουργία του παρόντος ενημερωτικού δελτίου ευελπιστώντας να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο στην καθημερινή προσπάθεια όλων των εμπλεκομένων φορέων, που θα συνεισφέρει στη διευκόλυνση και την πληρέστερη ενημέρωση τόσο των ίδιων των διαχειριστικών αρχών όσο και, κατ επέκταση, των δικαιούχων των συγχρηματοδοτούμενων έργων. 2

Α. ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ 1. Μείωση αριθμού υπογραφών σε Υπουργικές Αποφάσεις Για την επιτάχυνση της υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων έργων σημαντική κρίθηκε καταρχάς η προσπάθεια μείωσης του αριθμού των συνυπογραφόντων υπουργών ως προς τα ακόλουθα: α. Ορισμό ΕΦΔ i. Για τον ορισμό ΕΦΔ, σύμφωνα με την προηγούμενη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 3614/07 χρειαζόταν η έκδοση ΚΥΑ τόσο από τον Υπουργό στον οποίο ανήκε η Διαχειριστική Αρχή που εκχωρούσε αρμοδιότητες, όσο και από τον Υπουργό που επόπτευε τον ΕΦΔ. Μετά την τροποποίηση όμως της συγκεκριμένης διάταξης, για την έκδοση της σχετικής απόφασης απαιτείται μόνο η υπογραφή του Υπουργού που εκχωρεί αρμοδιότητες. Παράλληλα, ως ασφαλιστική δικλείδα, προστέθηκε η υπογραφή του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, το γεγονός αυτό ωστόσο δεν αναμένεται να δημιουργήσει προσκόμματα σε ενδεχόμενη απαραίτητη τροποποίηση ή ανάκληση απόφασης ορισμού ΕΦΔ: «Με απόφαση του καθ` ύλην αρμόδιου Υπουργού που εποπτεύει την οικεία διαχειριστική αρχή επιχειρησιακού προγράμματος και του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, δύναται να ορίζονται ένας ή περισσότεροι ενδιάμεσοι φορείς διαχείρισης, οι οποίοι αναλαμβάνουν την άσκηση μέρους των αρμοδιοτήτων της διαχειριστικής αρχής επιχειρησιακού προγράμματος ενεργώντας σε σχέση με δικαιούχους που εκτελούν πράξεις για λογαριασμό και υπό την ευθύνη της διαχειριστικής αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 2 του Κανονισμού». (άρθ. 4 παρ. 1 ν. 3614/07 όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του ά. 1 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246, που κυρώθηκε με το ά. πρώτο του ν. 4128/2013, Α 51) ii. Αλλά και στο πλαίσιο της εφαρμογής των δράσεων κρατικών ενισχύσεων πλέον απαιτείται μόνο απόφαση του αρμόδιου εποπτεύοντος της Διαχειριστικής Αρχής Υπουργού (και του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας) έναντι κοινής απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και των καθ ύλην αρμόδιων Υπουργών κατά την προϊσχύσασα μορφή του άρθρου: «1. Με απόφαση του καθ` ύλην αρμόδιου Υπουργού που εποπτεύει την οικεία διαχειριστική αρχή επιχειρησιακού προγράμματος ή του φορέα διαχείρισης πράξεων κρατικών ενισχύσεων και του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, δύναται να διατίθενται πιστώσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό με χρηματοδοτήσεις από κοινοτικούς ή/ και εθνικούς πόρους, να ορίζονται τα ποσά, τα ποσοστά και τα είδη των ενισχύσεων και να ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με την εφαρμογή δράσεων κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ» (άρθρο 17 παρ. 1 ν. 3614/07 όπως αντικαταστάθηκε με τις παρ.4 και 5 του άρθρου 1 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246 που κυρώθηκε με τον ν. 4128/2013, Α 51) 3

β. Έκδοση κανονιστικών πράξεων για δράσεις των ΕΠ του ΠΑΑ και του ΕΠ Αλιείας Μείωση των υπογραφών προβλέπεται και για τις δράσεις στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και του ΕΠ Αλιείας και συγκεκριμένα: i. Για ορισμό φορέων διαχείρισης απαιτείται μόνο απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αντί για ΚΥΑ του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ή άλλου συναρμόδιου Υπουργού, όπως προέβλεπε η προγενέστερη διάταξη: «4. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δύναται να ορίζονται ένας ή περισσότεροι φορείς διαχείρισης, πέραν αυτών που περιγράφονται νόμου, οι οποίοι αναλαμβάνουν την άσκηση μέρους των αρμοδιοτήτων της διαχειριστικής αρχής του ΠΑΑ (σύμφωνα με το άρθρο 75 παράγραφος 2 του Κανονισμού (ΕΚ) 1698/2005).» «7. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δύναται να ορίζονται ένας ή περισσότεροι ενδιάμεσοι φορείς διαχείρισης οι οποίοι αναλαμβάνουν την άσκηση μέρους των αρμοδιοτήτων της διαχειριστικής αρχής Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας σε σχέση με δικαιούχους που εκτελούν πράξεις για λογαριασμό και υπό την ευθύνη της.» (άρθρο 36 παρ. 4 και 7 του ν. 3614/07 όπως τροποποιήθηκαν με την παρ. 9 και 10 αντίστοιχα του άρθρου 1 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246, που κυρώθηκε με τον ν. 4128/2013, Α 51) ii. Επιπλέον με απόφαση μόνο του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, χωρίς τη συνυπογραφή του Υπουργού Οικονομικών, μπορούν να διατίθενται πιστώσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό με χρηματοδοτήσεις από κοινοτικούς ή/και εθνικούς πόρους για την εφαρμογή δράσεων κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του ΠΑΑ και του ΕΠ Αλιείας, και να ρυθμίζονται θέματα εφαρμογής κρατικών ενισχύσεων: «Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων μπορεί να διατίθενται πιστώσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό με χρηματοδοτήσεις από κοινοτικούς ή/και εθνικούς πόρους για την εφαρμογή δράσεων κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του ΠΑΑ και του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας, και να ρυθμίζονται θέματα εφαρμογής κρατικών ενισχύσεων τα οποία αφορούν τις υπαγόμενες δράσεις, το είδος ενίσχυσης, τους δικαιούχους των ενισχύσεων, τα ποσοστά ενίσχυσης, τα όρια προϋπολογισμού, το γενικό πλαίσιο της διαδικασίας αξιολόγησης και επιλογής των δικαιούχων και το γενικό πλαίσιο της διαδικασίας παρακολούθησης και ελέγχου των ενισχυόμενων επενδύσεων και καταβολής της ενίσχυσης στους δικαιούχους. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής των ανωτέρω καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων» (άρθρο 37 ν. 3614/07, που είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 10 του ν. 3840/2010, Α 53, και αντικαταστάθηκε εκ νέου ως άνω με την παρ.11 του άρθρου 1 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246 που κυρώθηκε με το ν.4128/2013, Α 51) γ. Έκδοση Κανονισμού Λειτουργίας των ΕΥ Επίσης για την έκδοση Κανονισμού λειτουργίας των ΕΥ πλέον απαιτείται μόνο απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, σε αντίθεση με την προγενέστερη διάταξη που προέβλεπε ΚΥΑ των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, 4

Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: «Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων εγκρίνεται κανονισμός λειτουργίας των ειδικών υπηρεσιών του παρόντος νόμου, ο οποίος καταρτίζεται με μέριμνα της ΜΟΔ Α.Ε.» (ά. 5 παρ. 10 ν. 3614/07, που είχε αντικατασταθεί με το ά. 7 του ν. 3840/2010, Α 53, και αντικαταστάθηκε ως έχει εκ νέου με την παρ.2 του ά. 1 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246 που κυρώθηκε με το ά. πρώτο του ν. 4128/2013, Α 51) δ. Στελέχωση των ΕΥ Σύμφωνα και με την αριθμ. 15154/ ΕΥΘΥ 271/8.4.2013 εγκύκλιο της ΕΥΘΥ, για τις αποσπάσεις των υπαλλήλων της ΜΟΔ αρκεί απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, χωρίς σύμπραξη του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ή του Υπουργού που εποπτεύει την υπηρεσία που αποσπώνται. Επιπλέον για όλους τους υπαλλήλους τόσο του στενού δημοσίου όσο και του ευρύτερου δημόσιου τομέα που είναι ήδη αποσπασμένοι σε ΕΥ, εφόσον προβαίνουν σε νέα απόσπαση σε άλλη ΕΥ, για κάλυψη θέσης με ίδια απαιτούμενα τυπικά προσόντα, δεν απαιτείται ξανά ερώτημα και κρίση της Επιτροπής Αξιολόγησης. Παράλληλα, όπου είναι δυνατό, η άρση της προηγούμενης απόσπασης ενσωματώνεται στην απόφαση της νέας απόσπασης: «(α) Η μετακίνηση υπηρετούντος προσωπικού ή η απόσπαση προσωπικού που υπηρετεί σε φορείς του δημόσιου ή ευρύτερου δημόσιου τομέα, γίνεται με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού ή Περιφερειάρχη ή με κοινή απόφαση των αρμόδιων υπουργών και του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης βάσει του ν. 4057/2012, χωρίς να απαιτείται γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου υπαλλήλου ή μετά από διαπίστωση σχετικής υπηρεσιακής ανάγκης, και κατόπιν ερωτήματος του Γενικού ή Ειδικού Γραμματέα στον οποίο υπάγεται η ειδική υπηρεσία προς την επιτροπή αξιολόγησης. Το προσωπικό της ΜΟΔ ΑΕ δύναται να αποσπάται από τη ΜΟΔ ΑΕ ή από μια ειδική υπηρεσία στην οποία υπηρετεί σε άλλη ειδική υπηρεσία, για την κάλυψη θέσεων ίδιας βαθμίδας, με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου υπαλλήλου ή μετά από διαπίστωση σχετικής υπηρεσιακής ανάγκης, χωρίς να απαιτείται νέο ερώτημα και κρίση της επιτροπής αξιολόγησης. Για την ως άνω απόσπαση δεν απαιτείται η έκδοση διακριτής απόφασης άρσης της απόσπασης από την υπηρεσία απ` όπου θα γίνει η απόσπαση. Η άρση της απόσπασης ενσωματώνεται στην απόφαση της νέας απόσπασης Η μετακίνηση ή απόσπαση προσωπικού, που ανήκει οργανικά σε φορέα του δημόσιου ή ευρύτερου δημόσιου τομέα, από μια ειδική υπηρεσία σε άλλη, για την κάλυψη θέσεων ίδιας βαθμίδας, πραγματοποιείται με κοινή απόφαση των αρμόδιων Υπουργών και του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης βάσει του ν. 4057/2012, χωρίς να απαιτείται ερώτημα και σχετική κρίση της επιτροπής αξιολόγησης, εφόσον τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα της ειδικής υπηρεσίας υποδοχής υπερκαλύπτονται ή είναι ταυτόσημα με τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα της ειδικής υπηρεσίας αποχώρησης και οι υπάλληλοι έχουν ήδη αξιολογηθεί θετικά στο παρελθόν. Για την ως άνω μετακίνηση ή απόσπαση δεν απαιτείται η έκδοση διακριτής απόφασης άρσης της απόσπασης από την υπηρεσία απ` όπου θα γίνει η απόσπαση. Η άρση της απόσπασης ενσωματώνεται στην απόφαση της νέας απόσπαση» (άρθρο 18 παρ. 1 α του ν. 3614/07 όπως τροποποιήθηκε με την παρ.6 και 7 του άρθρου 1 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246 που κυρώθηκε με τον ν. 4128/2013, Α 51) 5

2. Εξαίρεση των επιχορηγήσεων χρηματοδοτήσεων από έγκριση του Υπουργού Οικονομικών Οι επιχορηγήσεις χρηματοδοτήσεις των ΜΚΟ, ΝΠΙΔ, φυσικών προσώπων που πραγματοποιούνται μέσω Συλλογικών Αποφάσεων του ΠΔΕ εξαιρούνται από τη ρύθμιση που προβλέπει συνυπογραφή από τον υπουργό Οικονομικών έτσι ώστε να μην καθυστερεί η υλοποίηση των προγραμμάτων. Η διάταξη έχει αναδρομική εφαρμογή από την ισχύ του ν. 4110/13: «16. Οι παράγραφοι 3, 4 και 5 του άρθρου 12 του ν. 2731/1999 (Α 138), που προστέθηκαν με το άρθρο 27 του ν. 4110/2013 (Α 17), δεν αφορούν στις επιχορηγήσεις και χρηματοδοτήσεις προς τους εκεί αναφερόμενους φορείς και πρόσωπα, οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω συλλογικών αποφάσεων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Έναρξη ισχύος της παρούσας παραγράφου ορίζεται η ημερομηνία θέσης σε ισχύ του ν. 4110/2013.» (άρθρο 25 παρ.16 ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο του ν. 4156/2013, Α 122) 3. Ένταξη πράξεων Το σύμφωνο αποδοχής των όρων αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της απόφασης ένταξης πράξης, εξαιρουμένων των πράξεων κρατικών ενισχύσεων. Ωστόσο, πλέον στην απόφαση του Γενικού ή Ειδικού Γραμματέα για την ένταξη πράξης σε ΕΠ επισυνάπτεται ΣΑΟ το οποίο δεν απαιτείται να έχει εκ των προτέρων υπογραφή από τον δικαιούχο. Με αυτό τον τρόπο μειώνονται οι καθυστερήσεις στην όλη διαδικασία. (ά. 7 ν. 3614/07 όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.2 του άρθρου 21 του ν. 4111/2013, Α 18 που κύρωσε την από 5.12.2012 ΠΝΠ, Α 237, με έναρξη ισχύος από 05.12.2012) 4. Δικαστική επίλυση διαφορών από ΣτΕ Οι υποθέσεις που αφορούν σε συγχρηματοδοτούμενα έργα προϋπολογιζόμενης δαπάνης άνω των 15.000.000 ευρώ εκδικάζονται από την Ολομέλεια του ΣτΕ και εφαρμόζονται οι συντετμημένες προθεσμίες που προβλέπονται για την επιτάχυνση των στρατηγικών επενδύσεων (ν. 3894/2010) και των ολυμπιακών έργων (ν. 2730/1999): «Οι διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 3894/2010 (Α` 204), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 64 του ν. 4055/2012 (Α`51) πλην της παραγράφου 5, καθώς και οι διατάξεις των παραγράφων 8, 9,10,11, και 12 του άρθρου 6 του ν. 2730/1999 (Α`130), όπως ισχύουν κάθε φορά, εφαρμόζονται αναλόγως και στις αιτήσεις ακυρώσεως και ασφαλιστικών μέτρων και τις αιτήσεις αναστολής εκτέλεσης κατά πράξεων οι οποίες αφορούν δημόσια έργα, προμήθειες και υπηρεσίες, που συγχρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και άλλα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προϋπολογιζόμενης δαπάνης άνω των δεκαπέντε εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.. (άρ. 72 ν. 4146/2013) Ειδικότερα: 6

Ι. Άρθρο 23 ν. 3894/2010, όπως αντικαταστάθηκε με τα άρθρα 64 και 113 ν.4055/2012 (Α 51): Διαφορές που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή του ν. 3894/2010: «1. Αιτήσεις ακυρώσεως κατά πράξεων που εκδίδονται κατ` εφαρμογή του παρόντος νόμου, εκδικάζονται από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. 2. Οι κατά την προηγούμενη παράγραφο αιτήσεις ακυρώσεως επιτρέπεται να εισάγονται στο αρμόδιο Τμήμα με πράξη του Προέδρου του Δικαστηρίου, με την οποία ορίζεται προθεσμία για την εκδίκαση της αιτήσεως και τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης του Τμήματος. Αίτηση ακυρώσεως που έχει εισαχθεί σε Τμήμα κατά το προηγούμενο εδάφιο, μπορεί να εισαχθεί εκ νέου στην Ολομέλεια με πράξη του Προέδρου του Δικαστηρίου εφόσον συντρέχει λόγος. 3. Διοικητικές πράξεις που εκδίδονται κατ` εφαρμογή του παρόντος νόμου, θεωρούνται συναφείς. Εφόσον με το ίδιο δικόγραφο προσβάλλονται και άλλες, πέρα των ανωτέρω, πράξεις, οι διατάξεις περί συνάφειας εφαρμόζονται για τις λοιπές αυτές πράξεις. 4. Αίτηση ακυρώσεως, με την οποία προσβάλλονται πράξεις υπαγόμενες στην αρμοδιότητα περισσότερων Τμημάτων, μπορεί να εισαχθεί κατά την παράγραφο 2 σε οποιοδήποτε από τα Τμήματα αυτά στο σύνολο της. Αιτήσεις ακυρώσεως που στρέφονται κατά συναφών, κατά την έννοια της παραγράφου 3, πράξεων μπορούν να εισαχθούν στο ίδιο Τμήμα. 6. Διαφορές που αναφύονται κατά τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης συμβάσεων στο πλαίσιο του παρόντος νόμου, εκδικάζονται σύμφωνα με τις ανωτέρω παραγράφους, κατά παρέκκλιση των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 3 του ν. 3886/2010 (Α` 173).» ΙΙ. Άρθρο 6 ν. 2730/99 σχετικά με απαλλοτριώσεις για ολυμπιακά έργα «9 (εδ.β) Η αίτηση (ακύρωσης) ασκείται με κατάθεσή της στη γραμματεία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η διοίκηση ειδοποιείται εγγράφως (αμέσως) με τον προσφορότερο τρόπο (ιδίως με κοινοποίηση επιδιδόμενη με όργανο της διοίκησης, τηλεγράφημα, τέλεξ και FAX) από τη γραμματεία του Συμβουλίου της Επικρατείας και υποχρεούται να αποστείλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας με δημόσιο όργανο και απόδειξη παραλαβής, το φάκελο της προσβαλλόμενης πράξης σε οκτώ (8) ημέρες από τη σχετική ειδοποίηση. 10. Η συζήτηση της αίτησης ακύρωσης ορίζεται το ταχύτερο δυνατόν, πάντως δε όχι αργότερα από είκοσι (20) ημέρες από την άσκησή της, η κλήτευση για εμφάνιση κατά τη συζήτηση επιδίδεται πριν από επτά (7) ημέρες από τη δικάσιμο, η δε απόφαση εκδίδεται υποχρεωτικώς σε τριάντα (30) ημέρες από τη συζήτησή της. Αναβολή της υπόθεσης επιτρέπεται για σοβαρό λόγο μόνο μια φορά και σε δικάσιμο εντός οκτώ (8) ημερών. Παρέμβαση μπορεί να ασκηθεί το αργότερο τρεις (3) ημέρες πριν τη συζήτηση και κοινοποιείται είκοσι τέσσερις (24) ώρες πριν τη συζήτηση. Η κοινοποίηση της αίτησης από το δικαστήριο στους έχοντες έννομο συμφέρον να παρέμβουν μπορεί να γίνει πριν από επτά (7) ημέρες από τη δικάσιμο. 11. Αίτηση αναστολής εκτέλεσης της απόφασης κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης στην επιτροπή αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, εξετάζεται σε οκτώ (8) ημέρες από την κατάθεσή τους, με τον όρο της αποστολής του σχετικού φακέλου. Η δικάσιμος για την αίτηση αναστολής ορίζεται κατά την κατάθεση της αίτησης. Τρεις (3) ημέρες πριν τη συζήτηση επιδίδεται κλήση για εμφάνιση προς τή διάδικο αρχή, επιμελεία του αιτούντος. Η Διοίκηση ειδοποιείται αμέσως από τη γραμματεία του Συμβουλίου της Επικρατείας και υποχρεούται να αποστείλει αμέσως με δημόσιο όργανο και απόδειξη παραλαβής το σχετικό φάκελο στο γραμματέα του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η απόφαση εκδίδεται εντός πέντε (5) ημερών από την εξέταση της αίτησης αναστολής. 12. Η τυχόν χορηγούμενη αναστολή εκτέλεσης της απόφασης κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης δεν αναστέλλει τη διαδικασία δικαστικού προσδιορισμού της προσωρινής αποζημίωσης». 5. Εξωδικαστική επίλυση διαφορών Παράλληλα, για την επίλυση διαφορών των συγχρηματοδοτούμενων δημοσίων έργων εισάγεται με το άρθρο 25Α ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το ά. 64 του ν. 4155/2013 (Α 120) και τροποποιήθηκε με το ά. 44 του ν. 4177/2013 (Α 173), η διαδικασίας της διαιτησίας. 7

6. Αμοιβή αξιολογητών έργων Με την παρούσα διάταξη προβλέπεται η δυνατότητα αύξησης του πλαφόν στις πρόσθετες αμοιβές των αξιολογητών των έργων που υποβάλλονται για ένταξη σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, προκειμένου να ολοκληρώνονται έγκαιρα οι αξιολογήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι οι αμοιβές βαρύνουν την τεχνική βοήθεια των προγραμμάτων: «Ειδικά για έργα που αξιολογούνται να ενταχθούν σε Προγράμματα του ΕΣΠΑ, του ΕΠΑΛ και του ΠΑΑ, όπου η αμοιβή των αξιολογητών χρηματοδοτείται από πόρους της Τεχνικής Υποστήριξης Εφαρμογής των προγραμμάτων αυτών, το ως άνω συνολικό μηνιαίο όριο αποζημίωσης για τους εγγεγραμμένους σε μητρώο αξιολογητών λειτουργούς, υπαλλήλους και μισθωτούς του δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου και ιδιώτες, για το διάστημα μέχρι 31.12.2015, ορίζεται σε χίλια διακόσια (1.200) ευρώ, χωρίς περιορισμό στο πλήθος των διενεργούμενων αξιολογήσεων, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ετήσιο ποσό αποζημίωσης δεν υπερβαίνει τα δύο χιλιάδες τετρακόσια (2.400) ευρώ, η υπολογιζόμενου στην περίπτωση αυτή του ποσού για την εφαρμογή του ορίου της παραγράφου 4.» (άρθρο 21 παρ. 3 του ν. 4024/2011, Α 226 όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο του ν. 4156/2013, Α 122) 7. Παρακολούθηση σώρευσης κρατικών ενισχύσεων Στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων - ΕΣΠΑ (ΕΥΣ) τηρείται πληροφοριακό σύστημα σώρευσης κρατικών ενισχύσεων για την παρακολούθηση της τήρησης των κανονισμών κρατικών ενισχύσεων. Η χρήση του πληροφοριακού συστήματος παρακολούθησης της σώρευσης κρατικών ενισχύσεων είναι υποχρεωτική για το σύνολο των φορέων που χορηγούν κρατικές ενισχύσεις στη χώρα. Επίκειται υπογραφή σχεδίου απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας με το οποίο ρυθμίζεται η διαδικασία και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με την εφαρμογή του. (άρθρο 2 του ν. 3614/07 παρ. 1 περ. ιδ όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 242 παρ. 1 του ν. 4072/2012, Α 86, και την παρ.1 του άρθρου 21 του ν. 4111/2013, Α 18, που κύρωσε την από 5.12.2012 ΠΝΠ, Α 237) 8. Κατάργηση τραπεζικού απορρήτου έναντι της Δ/νσης ΠΔΕ Επίσης, για την αποτελεσματική παρακολούθηση των πληρωμών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, προβλέπεται η υποχρέωση των εμπορικών τραπεζών να αποστέλλουν στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας δεδομένα κίνησης τραπεζικών λογαριασμών που τηρούνται από Δικαιούχους έργων ΕΣΠΑ και αφορούν πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων: 8

«15. Το απόρρητο των καταθέσεων σε οποιασδήποτε μορφής χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που λειτουργεί νομίμως στην Ελληνική Επικράτεια, το οποίο θεσπίζεται με το άρθρο 1 του ν. 1059/1971 (Α 270), δεν ισχύει έναντι της Διεύθυνσης Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, αναφορικά με τα στοιχεία κίνησης των διακριτών τραπεζικών λογαριασμών που τηρούνται από τους δικαιούχους για την υλοποίηση έργων που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Τα ως άνω χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να κοινοποιούν τα ανωτέρω στοιχεία στη Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζονται ο τρόπος κοινοποίησης, τα επιμέρους στοιχεία, η συχνότητα κοινοποίησης των στοιχείων αυτών και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.» (άρθρο 14 παρ. 15 του ν. 3614/2007 όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο ν. 4156/2013, ΦΕΚ Α 122) 9. Εξαίρεση από την υποχρέωση ένταξης στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών Στις 31.12.2013 δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β 3435 η αριθμ. Π1/2622/2013 υπουργική απόφαση σχετικά με την Εξαίρεση από την ένταξη στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών (Ε.Π.Π.) μέχρι 31.12.2014 των προμηθειών που εντάσσονται σε Συγχρηματοδοτούμενα Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΕΣΠΑ). 10. Απόσβεση εξοπλισμού, οργάνων και παγίων ΑΕΙ και ΤΕΙ Επιπροσθέτως, με το άρθρο 65 ν. 4146/2013 ρυθμίστηκε η μέθοδος απόσβεσης του εξοπλισμού, των οργάνων και των λοιπών παγίων στοιχείων των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυµάτων, καθώς και των δηµόσιων ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων της χώρας που αποκτώνται και χρησιµοποιούνται για την υλοποίηση χρηµατοδοτούµενου από δηµόσιους ή κοινοτικούς πόρους ερευνητικού έργου: «θθ. Τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθώς και οι δημόσιοι ερευνητικοί και τεχνολογικοί φορείς της χώρας διενεργούν το σύνολο των αποσβέσεων επί του εξοπλισμού, των οργάνων και των λοιπών παγίων στοιχείων, που αποκτώνται και χρησιμοποιούνται για την επιδίωξη εκπλήρωσης του σκοπού τους, με τη σταθερή μέθοδο απόσβεσης και εντός τριών ετών από την απόκτηση τους ή εφόσον αποκτώνται για την υλοποίηση χρηματοδοτούμενου από δημόσιους ή κοινοτικούς πόρους ερευνητικού έργου συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας αποσβένονται κατά τη διάρκεια υλοποίησης του ερευνητικού έργου και μέχρι τη λήξη αυτού» (άρθρο 31 παρ. 1 περίπτωση θθ` του ν. 2238/1994 «Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος», Α`151, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 65 του ν. 4146/2013, Α 90, και ισχύει) 9

11. Διάθεση πιστώσεων πέραν του εγκεκριμένου ορίου του ΠΔΕ Παράλληλα, δόθηκε η δυνατότητα στον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας να διαθέτει για το επόμενο έτος, ελεγχόμενα και αιτιολογημένα, πιστώσεις πέραν του εκάστοτε εγκεκριμένου ορίου του τρέχοντος έτους (υπερδέσμευση), προκειμένου οι φορείς να εκτελούν αποτελεσματικά το πρόγραμμά τους. Ωστόσο προβλέπεται ρητά ότι οι συνολικές ετήσιες δαπάνες του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων δεν θα μπορούν να υπερβαίνουν το συνολικό όριο των εκάστοτε εγκεκριμένων ετήσιων πιστώσεων του ΠΔΕ. Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζεται και η δυσχέρεια εκτέλεσης πληρωμών που πραγματοποιούνται στις αρχές κάθε έτους. Το όριο αυτής της προέγκρισης για το επόμενο έτος, δεν δύναται να υπερβαίνει συνολικά το 30% των εγκεκριμένων πιστώσεων για το τρέχον έτος: «Οι διατάξεις των ανωτέρω εδαφίων δεν έχουν εφαρμογή για τις δαπάνες του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων για τις οποίες ισχύει η ακόλουθη διαδικασία: Κάθε έτος ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, που είναι αρμόδιος για την εκτέλεση του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων, εκδίδει απόφαση συνολικά για όλα τα έργα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για την ανάληψη ετήσιας υποχρέωσης, καθώς και προέγκριση για την ανάληψη υποχρέωσης έναντι του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων του επόμενου έτους. Αναλυτικότερα καθορίζονται μεταξύ άλλων: α) το ποσό της υπολειπόμενης συνολικής δαπάνης για την ολοκλήρωση των συνεχιζόμενων, από τα προηγούμενα έτη, έργων, β) τις εγκεκριμένες πιστώσεις του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων για το τρέχον έτος, γ) το όριο προέγκρισης ανάληψης υποχρέωσης έναντι του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων του επόμενου έτους, το οποίο δεν δύναται να υπερβαίνει συνολικά το 30% των εγκεκριμένων πιστώσεων για το τρέχον έτος. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, που εκδίδεται εντός του πρώτου μήνα κάθε οικονομικού έτους, καθορίζεται κατά φορέα και συλλογική απόφαση το συνολικό ύψος των πιστώσεων του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων, που θα διατεθεί κατά τη διάρκεια του για την εκτέλεση συνεχιζόμενων, από τα προηγούμενα έτη, έργων. Κάθε τροποποίηση του αρχικού σχεδιασμού για τα συνεχιζόμενα έργα και η ένταξη νέων έργων στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) γίνεται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, εφόσον οι συνολικές πιστώσεις των έργων, δεν υπερβαίνουν το σύνολο των εγκεκριμένων πιστώσεων του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων και του ορίου προέγκρισης ανάληψης υποχρέωσης έναντι του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων του επόμενου έτους, όπως αυτό έχει καθοριστεί. Με όμοια απόφαση μπορεί να γίνεται ανακατανομή εγκεκριμένων ετήσιων πιστώσεων σε Συλλογικές Αποφάσεις μεταξύ διαφορετικών φορέων, ανάλογα με την πορεία υλοποίησης και απορρόφησης των έργων. Οι συνολικές ετήσιες δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων δεν δύνανται να υπερβαίνουν το σύνολο των εγκεκριμένων πιστώσεων του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων. Για το οικονομικό έτος 2013 η απόφαση που θα εκδοθεί κατ` εφαρμογή του εδαφίου 6 της παρούσας παραγράφου ισχύει από 20.9.2013.» (άρθρο 21 παρ. 3 εδ. 5 επ. του ν. 2362/1995, Α 247, όπως αντικαταστάθηκε με το 9 ν. 4205/2013 Α 242) 10

Β. ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ 12. Ορισμός της (αιρετής) Περιφέρειας ως αρμόδιας για τη διαχείριση των ΣΑΕΠ Σύμφωνα με το ν. 3852/2010 (Nόμος Καλλικράτης, Α 87), άρθρο 186 ΙΙ.Α, στις αρμοδιότητες της περιφέρειας περιλαμβάνεται η «τελική διαμόρφωση των ετήσιων Προγραμμάτων Δημοσίων Επενδύσεων περιφερειακού επιπέδου» καθώς και η «κατανομή των πιστώσεων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων». Οι προαναφερόμενες διατάξεις παραπέμπουν μεν σε αρμοδιότητες διατάκτη των δαπανών των αντίστοιχων Συλλογικών Αποφάσεων περιφερειακού επιπέδου, από την άλλη πλευρά, ωστόσο, δεν καθορίζεται με απόλυτη σαφήνεια ποιος είναι ο συγκεκριμένος διατάκτης των εν λόγω δαπανών κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 20 του ν. 2362/1995. Αυτήν ακριβώς την ασάφεια έρχεται να ρυθμίσει η νέα διάταξη της ΠΝΠ, που τροποποιεί το ν. 2362/1995, ορίζοντας πλέον ρητώς ότι η (αιρετή) περιφέρεια είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση των συλλογικών αποφάσεων περιφερειακού επιπέδου του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Ειδικότερα, με την παρούσα ρύθμιση, διευκρινίζεται ότι στο ύψος των ετήσιων πιστώσεων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων που εγκρίνονται από την Βουλή στον κρατικό προϋπολογισμό για τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και με βάση τον επιμερισμό των πιστώσεων που έχουν εγγραφεί σε ΚΑΕ της αντίστοιχης Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εξουσιοδοτείται ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, που έχει την ευθύνη του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, να επιμερίζει τα όρια αυτά για κάθε Συλλογική Απόφαση Έργων/Μελετών Περιφέρειας. Στο πλαίσιο των ορίων αυτών, η οικεία Περιφέρεια λειτουργεί στη συνέχεια ως ο διαχειριστής των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων περιφερειακού επιπέδου. «9.α. Οι πιστώσεις για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Περιφερειακού Επιπέδου (ΠΔΕ) εγγράφονται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και κατανέμονται με απόφαση του Υπουργού σε κάθε περιφέρεια τόσο για το εθνικό όσο και για το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος. Εντός των ορίων των ανωτέρω πιστώσεων οι περιφέρειες με βάση το αναπτυξιακό πρόγραμμα περιφερειακού επιπέδου: i) προτείνουν την έκδοση των ετήσιων Συλλογικών Αποφάσεων Εργων Περιφερειακού Επιπέδου (ΣΑΕΠΕ), οι οποίες εγκρίνονται από τον Υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ii) προβαίνουν στην κατανομή των χρηματοδοτήσεων από το ΠΔΕ στα έργα των συλλογικών αποφάσεων περιφερειακού επιπέδου, με την επιφύλαξη τυχόν ειδικότερων διατάξεων για τα έργα του ΕΣΠΑ, iii) παρακολουθούν την εκτέλεση των ετήσιων Προγραμμάτων Δημοσίων Επενδύσεων περιφερειακού επιπέδου και ανακατανέμουν εφόσον απαιτείται στα έργα τις ετήσιες πιστώσεις που έχουν εγκριθεί για το σύνολο της κάθε συλλογικής απόφασης, σύμφωνα με την παρ. 13 του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, iv) προτείνουν τις λοιπές τροποποιήσεις των ΣΑΕΠΕ πέραν της προηγούμενης περίπτωσης, οι οποίες εγκρίνονται από τον Υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. β. Οι πιστώσεις των έργων των συλλογικών αποφάσεων περιφερειακού επιπέδου, μετά την ανωτέρω κατανομή, εγγράφονται στους ετήσιους προϋπολογισμούς των οικείων φορέων. 11

γ. Με αποφάσεις του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής των ανωτέρω διατάξεων. δ. Ειδικά για το οικονομικό έτος 2013, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μεταφέρονται οι πιστώσεις που έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων για τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στον αντίστοιχο προϋπολογισμό του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κατανέμονται κατά Περιφέρεια οι ανωτέρω πιστώσεις.» (άρθρο 7 παρ. 9 του ν. 2362/1995, Α 247, που προστέθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν.4128/2013, Α 51, με τον οποίο κυρώθηκε η από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246, αντικαθιστώντας την παρ. 1 του άρθρου 2 της ΠΝΠ) 13. Ανακατανομή πιστώσεων από τους διατάκτες των ΣΑ Στη συνέχεια η απόφαση για την κατανομή των πιστώσεων των Συλλογικών Αποφάσεων του ΠΔΕ που διαχειρίζεται ο κάθε φορέας λαμβάνεται από τον αρμόδιο υπουργό ή περιφερειάρχη, αντί του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Με αυτόν τον τρόπο το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, μέσω της αρχικής έκδοσης των Συλλογικών Αποφάσεων και του καθορισμού των ορίων πληρωμών, εποπτεύει μόνο τα συνολικά μεγέθη του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ αφήνει τη διαχείριση των εσωτερικών μεγεθών στους φορείς εκτέλεσης του ΠΔΕ. Η αναπροσαρμογή του ΠΔΕ ξεκίνησε άμεσα από το έτος 2013: «13. Με τις Συλλογικές Αποφάσεις Έργων ή Μελετών, που εκδίδονται κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του ν.δ. 2957/1954 (Α 186) και του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, όπως ισχύουν, εγκρίνεται: α) η ένταξη κάθε έργου στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, β) η ολική δαπάνη για την πραγματοποίηση του έργου και γ) η διάθεση των απαιτούμενων πιστώσεων σε ετήσια βάση για το σύνολο των έργων που περιλαμβάνει η κάθε Συλλογική Απόφαση με ανάλυση για κάθε έργο. Η ετήσια πίστωση που ορίζεται με τις ως άνω αποφάσεις για τη Συλλογική Απόφαση δύναται να ανακατανέμεται σε κάθε έργο που είναι ενταγμένο σε αυτή με αποφάσεις του αρμόδιου Υπουργού ή του προβλεπόμενου από τις οργανωτικές διατάξεις οργάνου του φορέα της Γενικής Κυβέρνησης είτε άλλου εξουσιοδοτημένου από αυτούς οργάνου που ορίζεται ως διατάκτης της Συλλογικής Απόφασης. Με όμοια απόφαση δύναται να ανακατανεμηθούν τα όρια των ετήσιων συνολικών πιστώσεων μεταξύ των έργων των Συλλογικών Αποφάσεων εντός του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ του ίδιου διατάκτη, εφόσον διατηρείται το ίδιο συνολικό τους άθροισμα, καθώς και εντός του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ, του ιδίου διατάκτη, εφόσον διατηρείται το ίδιο συνολικό τους άθροισμα. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζονται τα κριτήρια, τα όρια, οι προϋποθέσεις ανακατανομής των πιστώσεων (ανά Γενική Γραμματεία και ανά υποπρόγραμμα του ΠΔΕ κ.ά.), καθώς και οι σχετικές λεπτομέρειες εφαρμογής της παρούσας. Στην περίπτωση ανακατανομής των αρχικών πιστώσεων τίτλο για την ανάληψη υποχρεώσεων σε βάρος του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων αποτελεί η απόφαση έγκρισης/τροποποίησης της Συλλογικής Απόφασης συνοδευόμενη από την ως άνω απόφαση του διατάκτη.». Η παρούσα ισχύει από 1ης Ιανουαρίου 2013». (άρθρο 21 παρ. 13 του ν. 2362/1995, Α 247, που προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 2 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246, που κυρώθηκε με το ν. 4128/2013, Α 51) 12

14. Ορισμός ΝΠΙΔ ως υπολόγων λογαριασμών για την καταβολή της επιχορήγησης μέσω της ΤτΕ Επιπλέον, με απόφαση του διατάκτη της ΣΑΕ δύναται να οριστούν υπόλογοι διαχειριστές σε συγχρηματοδοτούμενα έργα ΕΣΠΑ και τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) της περ. 14 του άρθρου 3 του ν. 2362/1995 (Α 247), όπως για παράδειγμα οι ΔΕΥΑ. Με τη ρύθμιση αυτή θα επιταχύνονται οι χρηματοροές προς τα ΝΠΙΔ για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα και ταυτόχρονα θα ελέγχεται πιο αποτελεσματικά η κίνηση των λογαριασμών τους, οι οποίοι πλέον θα μπορούν να τηρούνται στην ΤτΕ: «13 Με απόφαση του οικείου διατάκτη δύναται να ορίζονται τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου της περίπτωσης 14 του άρθρου 3 του ν. 2362/1995 (Α` 247), όπως ισχύει, ως υπόλογοι διαχειριστές συγχρηματοδοτούμενων έργων υπαγόμενα στις διατάξεις των άρθρων 54 επ. του ν. 2362/1995, όπως ισχύουν» (άρθρο 25 παρ. 13 του ν. 3614/2007 όπως προστέθηκε με τη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 21 του ν. 4111/2013, Α 18, που κύρωσε την από 5.12.2012 ΠΝΠ, Α 237) Σύμφωνα και με την Διευκρινιστική Εγκύκλιο της ΕΥΘΥ αριθμ. 28518 /ΕΥΘΥ 556/24.6.13 «Διευκρινίσεις για τη διαδικασία πληρωμής ΝΠΙΔ, τα οποία ορίζονται τα ίδια διαχειριστές έργων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων» προς τους αρμόδιους φορείς υλοποίησης, με τον ορισμό τους, ως υπόλογοι, τα ΝΠΙΔ, θα πληρώνουν τη δημόσια δαπάνη των συγχρηματοδοτούμενων έργων τους μέσω του λογαριασμού του κάθε έργου που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος (μέσω του Κεντρικού Λογαριασμού ΕΣΠΑ), χωρίς να απαιτείται η μεταφορά της χρηματοδότησης /επιχορήγησης σε λογαριασμό που τηρούν σε εμπορική τράπεζα με τη μεσολάβηση άλλου υπολόγου φυσικού προσώπου. Ειδικότερα για τις ΔΕΥΑ, σύμφωνα με την εγκύκλιο 54684/ΕΥΘΥ 1119/14.12.12 «Εφαρμογή πρόσφατων διατάξεων για ΔΕΥΑ», η πληρωμή του μη επιλέξιμου ΦΠΑ του κάθε τιμολογίου του αναδόχου θα πραγματοποιείται παράλληλα από ιδίους πόρους των ΝΠΙΔ με χρέωση τραπεζικών λογαριασμών που τηρεί κάθε φορέας σε εμπορική τράπεζα. 15. Ορισμός υπαλλήλων ΙΔΑΧ ως υπολόγων Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ν. 4151/2013, το προσωπικό που υπηρετεί στο δημόσιο με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου διαθέτει πλούσια εμπειρία και αναβαθμισμένα τυπικά προσόντα και μπορεί να προσφέρει σημαντικότατες υπηρεσίες στον τομέα των αρμοδιοτήτων του. Με δεδομένη την εν λόγω γνώση και εμπειρία κρίθηκε σκόπιμο να επιφορτίζονται και οι υπάλληλοι ΙΔΑΧ με τις ευθύνες του υπολόγου: 13

«Τα χρηματικά εντάλματα προπληρωμής εκδίδονται στο όνομα μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων και υπαλλήλων που υπηρετούν στο Δημόσιο με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, υπαλλήλων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, αξιωματικών, μονάδων ή υπηρεσιών των Ενόπλων Δυνάμεων και των αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος που έχουν χρηματική διαχείριση, καθώς και στο όνομα των Τραπεζών Ελλάδος και Αγροτικής. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ορίζεται δεύτερος υπόλογος μόνιμος δημόσιος υπάλληλος, μονάδα ή υπηρεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών δύναται να εκδίδονται χρηματικό εντάλματα προπληρωμής και στο όνομα άλλων τραπεζών» (άρθρο 38 παρ. 3 ν. 2362/95, Α 247, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 28 του ν.4151/2013, Α 103) 16. Κατάργηση ιδίας συμμετοχής ΟΤΑ α βαθμού στο πλαίσιο του Προγράμματος «Εξοικονομώ» Με την κατάργηση της ιδίας συμμετοχής των ΟΤΑ α βαθμού και, κατά συνέπεια, τη χρηµατοδότηση από το ΠΔΕ του συνόλου του επιλέξιμου προϋπολογισμού των έργων µε δικαιούχους ΟΤΑ α βαθµού, που εντάσσονται ή έχουν ήδη ενταχθεί και υλοποιούνται στο πλαίσιο των δράσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Πρόγραµµα Εξοικονοµώ», επιχειρείται η αντιμετώπιση των δυσκολιών χρηματοδότησης εξαιτίας της υφιστάμενης δυσχερούς οικονομικής κατάστασης και η διευκόλυνση της υλοποίησης των έργων από τους προαναφερόμενους δικαιούχους: «Από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων χρηματοδοτείται το σύνολο του επιλέξιμου προϋπολογισμού των έργων με δικαιούχους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης Α`βαθμού, που εντάσσονται ή έχουν ήδη ενταχθεί και υλοποιούνται στα Επιχειρησιακά Προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α., στο πλαίσιο των δράσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Πρόγραμμα Εξοικονομώ» και πρόσκληση 1.13 της ΕΥΔΕΠΠΕΡΑΑ, όπως ισχύουν» (άρθρο 14 ν. 4203/2013, A' 235) 17. Πληρωμή αναδόχων συγχρηματοδοτούμενων έργων κατά παρέκκλιση Τέλος με το άρθρο της 1 παρ. 8 της από 18.12.2012 ΠΝΠ είχε προβλεφθεί προς διευκόλυνση των πληρωμών και της απορρόφησης των κονδυλίων η δυνατότητα πληρωμής των αναδόχων μέχρι τις 31.12.2012 χωρίς προσκόμιση φορολογικής ή ασφαλιστικής ενημερότητας: «14. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 26 ν. 1882/1990 (Α 43) και κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, ή τυχόν αντίθετου συμβατικού όρου, επιτρέπεται μέχρι 31.12.2012 η πληρωμή αναδόχων συγχρηματοδοτούμενων δημοσίων συμβάσεων και δικαιούχων συγχρηματοδοτούμενων έργων, πλην έργων κρατικών ενισχύσεων, χωρίς την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικού φορολογικής ή/και ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής.» (προσθήκη παρ. 14 στο άρθρο 25 του ν. 3614/06 με την παρ. 8 του άρθρου 1 της από 18.12.2012 ΠΝΠ, Α 246, η οποία παράγραφος- καταργήθηκε στη συνέχεια με το άρθρο δεύτερο του ν. 4128/2013, Α 51, που κύρωσε την εν λόγω ΠΝΠ). 14

Γ. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΛΟΓΩ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 18. Δυνατότητα χορήγησης προκαταβολής Με το άρθρο 242 (παρ.3) του ν. 4072/2012 προστέθηκε στο άρθρο 25 του ν. 3614/07 παράγραφος 10 που προβλέπει την υποχρέωση χορήγησης προκαταβολών σε περιπτώσεις συγχρηματοδοτούμενων δημοσίων έργων, συμπεριλαμβανομένων και των έργων ΟΤΑ α βαθμού και των νομικών τους προσώπων. Η πρόβλεψη αυτή κρίθηκε απαραίτητη λόγω της μεγάλης καθυστέρησης κατά την υλοποίηση συμβάσεων συγχρηματοδοτούμενων δημόσιων έργων, που οφειλόταν μεταξύ άλλων, στη μη δυνατότητα χορήγησης προκαταβολής σε αναδόχους (με προσκόμιση εγγυητικής επιστολής), ιδίως στις περιπτώσεις έργων ΟΤΑ α βαθμού. Το γεγονός αυτό επέτεινε ο περιορισμός της δανειοδότησής τους από τις τράπεζες, με αποτέλεσμα οι ανάδοχοι να μην έχουν την απαραίτητη ρευστότητα προκειμένου να εκτελέσουν τα έργα σύμφωνα με τα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα: «10. α. Στις περιπτώσεις συγχρηματοδοτούμενων δημόσιων έργων στις διακηρύξεις υποχρεωτικά περιλαμβάνεται δυνατότητα χορήγησης προκαταβολής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 51 του ν. 3669/2008 (Α 116). β. Στις συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις δημοσίων έργων που έχουν προκηρυχθεί χωρίς πρόβλεψη χορήγησης προκαταβολής στη διακήρυξη ή με πρόβλεψη προκαταβολής μικρότερης του δέκα τοις εκατό (10%), δύναται να χορηγείται στον ανάδοχο προκαταβολή, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 51 του ν. 3669/2008, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) του ολικού ποσού της σύμβασης (χωρίς αναθεωρήσεις και ΦΠΑ). γ. Τα ανωτέρω εδάφια α` και β` αφορούν και τα συγχρηματοδοτούμενα έργα που ανατίθενται από τους ΟΤΑ α` βαθμού και τα νομικά τους πρόσωπα και κατισχύουν κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης για τους φορείς αυτούς. (άρθρο 25 παρ. 10 ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το άρθρο 242 ν. 4072/2012, Α 86, και τροποποιήθηκε με το άρθρο πρώτο παρ. Η6 περ. 2α του ν. 4093/2012, Α 222, και άρθρο τέταρτο παρ. 1β ν. 4156/2013, Α 122) Όπως περαιτέρω διευκρινίζεται και στην εγκύκλιο της ΕΥΘΥ αριθμ. 56256/ΕΥΘΥ 1141/21.12.2012 με τίτλο «Εφαρμογή διατάξεων για χορήγηση προκαταβολής στα συγχρηματοδοτούμενα δημόσια έργα και σε έργα των ΟΤΑ α βαθμού», δεν ισχύει πλέον η ρύθμιση του άρθρου 14 του ΠΔ 171/1987, Α 84, σύμφωνα με το οποίο δεν επιτρέπονται οι προκαταβολές σε έργα που υλοποιούν οι ανωτέρω φορείς. Αντίθετα καθίσταται πλέον υποχρεωτική η πρόβλεψη προκαταβολής στις διακηρύξεις των συγχρηματοδοτούμενων έργων και των OTA α βαθμού που ανατίθενται σύμφωνα με το ν.3669/2008. Η διάταξη αφορά τόσο σε υπό εκτέλεση έργα όλων των αναθετουσών αρχών που έχουν δημοπρατηθεί χωρίς πρόβλεψη προκαταβολής ή με πρόβλεψη μικρότερη του 10%, όσο και σε νέες προκηρύξεις συγχρηματοδοτούμενων έργων. Στις δύο 15

πρώτες περιπτώσεις το ποσό της προκαταβολής δύναται να ανέλθει μέχρι το 10% του ποσού της σύμβασης, ενώ στην περίπτωση των νέων προκηρύξεων το ύψος της προβλεπόμενης προκαταβολής ανέρχεται, σύμφωνα με το άρθρο 51 ν. 3669/08, σε ποσοστό του 15% του προϋπολογισμού της σύμβασης (χωρίς αναθεωρήσεις και ΦΠΑ). 19. Χρηματοδότηση του μη επιλέξιμου ΦΠΑ Με την εισαγωγή της κατωτέρω διάταξης λαμβάνεται μέριμνα για την ολοκλήρωση των έργων που υλοποιούν, ως δικαιούχοι, το Δημόσιο, τα ΝΠΔΔ, οι ΟΤΑ, οι σύνδεσμοι ή επιχειρήσεις των ΟΤΑ και οι μη εισαγμένες στο χρηματιστήριο Ανώνυμες Εταιρίες του δημοσίου, στις περιπτώσεις μη επιλεξιμότητας για συγχρηματοδότηση του ΦΠΑ των έργων, όπως για παράδειγμα, για έργα ύδρευσης και αποχέτευσης. Λόγω έλλειψης των αναγκαίων πόρων από τα αντίστοιχα έσοδα κατά το χρόνο υλοποίησης του έργου παρατηρείται συχνά αδυναμία πληρωμής του ΦΠΑ των τιμολογίων των έργων. Το αποτέλεσμα είναι να σημειώνονται καθυστερήσεις στην εκτέλεσή τους λόγω μη εξόφλησης των αναδόχων, με άμεσο κίνδυνο διάλυσης των συμβάσεων με υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής καθώς και μείωση του ρυθμού εκτέλεσης των έργων του ΕΣΠΑ. Με τη νέα ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα κάλυψης από το ΠΔΕ του συνόλου της δαπάνης για το έργο συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ, ενώ το ποσό του ΦΠΑ το οποίο ανακτάται, αποτελεί οφειλή του φορέα προς το Δημόσιο μετά την ολοκλήρωση του έργου οπότε και γίνεται η εκκαθάριση του. Η διάταξη αφορά φορείς του στενού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα και για όσο διάστημα δεν μεταβάλλεται η νομική τους μορφή κατά τρόπο ώστε να απολέσουν τον δημόσιο χαρακτήρα τους: «11. Για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, που εκτελούν ως δικαιούχοι το Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ., οι Ο.Τ.Α., οι σύνδεσμοι ή επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., οι μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο Ανώνυμες Εταιρείες του δημοσίου, δύναται να συμπεριλαμβάνεται στο ποσό που χορηγείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) και το ποσό του μη επιλέξιμου για συγχρηματοδότηση Φ.Π.Α. Η δυνατότητα αυτή αποτελεί όρο χρηματοδότησης της πράξης και περιλαμβάνεται στην απόφαση ένταξης και στο σύμφωνο αποδοχής όρων. Ο Φ.Π.Α. που καταβάλλεται στους ως άνω δικαιούχους από το Π.Δ.Ε. και στη συνέχεια συμψηφίζεται ή επιστρέφεται σύμφωνα με τις κείμενες περί Φ.Π.Α. διατάξεις, αποτελεί οφειλή προς το δημόσιο, η οποία εκκαθαρίζεται μετά την ολοκλήρωση και επιστρέφεται από το δικαιούχο στα έσοδα του Π.Δ.Ε. ή συμψηφίζεται με αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις του φορέα εκτέλεσης από εθνικούς πόρους του Π.Δ.Ε. Στην ίδια υποχρέωση εκκαθάρισης υπάγονται και τυχόν προηγηθείσες χρηματοδοτήσεις του Π.Δ.Ε. για ποσά μη επιλέξιμου Φ.Π.Α. των ως άνω φορέων από το έτος 2011 και μετά. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας ρυθμίζονται οι περιπτώσεις εφαρμογής της παρούσας διάταξης, η διαδικασία χρηματοδότησης, ο τρόπος εκκαθάρισης και κάθε σχετικό θέμα» (άρθρο 25 παρ. 11 ν.3614/07 όπως προστέθηκε με το άρθρο 242 παρ.3 του ν. 4072/2012, Α 86) 16

Οι λεπτομέρειες εφαρμογής της διάταξης ρυθμίστηκαν με την αριθμ. 26931/ΕΥΘΥ580/4.6.2012 (ΦΕΚ 1968 Β ) ΚΥΑ, ενώ στη συνέχεια εκδόθηκαν η αριθμ. 38140/ΕΥΘΥ740/4.9.2012 εγκύκλιος της ΕΥΘΥ ως προς τον τρόπο υπολογισμού αυτού. Το Μάιο του 2013 εκδόθηκε σχετικός Οδηγός από την ΕΥΘΥ, ενώ πρόσφατα εκδόθηκε και η αριθμ. 4043/ΕΥΘΥ 198/ 31.1.2014 εγκύκλιος της ΕΥΘΥ με θέμα «Επιστροφή ΦΠΑ δήμων και ΔΕΥΑ που εκτελούν έργα ύδρευσης - αποχέτευσης». 20. Κατάργηση ίδιας συμμετοχής ΔΕΥΑ -Επέκταση της ρύθμισης και στα ημιτελή έργα του Γ ΚΠΣ Περαιτέρω, καταργείται και η υποχρέωση των ΔΕΥΑ για ίδια συμμετοχή 65% στα έργα, πλην κρατικών ενισχύσεων, που υλοποιούν, ενώ η εφαρμογή της διάταξης αυτής επεκτείνεται και σε όλα τα ενταγμένα έργα που είναι σε εξέλιξη ή υπάρχουν εκκρεμότητες για την αποπληρωμή των αναδόχων και την παράδοσή τους προς χρήση, προκειμένου να καλυφθούν ανεξόφλητες υποχρεώσεις και να αποφευχθεί ο κίνδυνος επιστροφής από τη χώρα ολόκληρης της κοινοτικής συμμετοχής των έργων: «14. Η χρηματοδότηση του συνόλου του προϋπολογισμού των έργων που εντάσσονται σε επιχειρησιακά προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α. με δικαιούχους Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) πραγματοποιείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, κατά παρέκκλιση της παραγράφου 1 του άρθρου 13 και του άρθρου 14 του ν. 1069/1980 (Α` 191). Για τον αναλογούντα ΦΠΑ, εφαρμόζεται η παράγραφος 11 του άρθρου 25 του παρόντος νόμου. Η διάταξη αυτή ισχύει για όλα τα έργα που έχουν ενταχθεί στα Ε.Π. του ΕΣΠΑ για τα οποία δεν έχει ολοκληρωθεί το φυσικό και οικονομικό τους αντικείμενο. Η διάταξη αφορά και σε έργα του Γ Κ.Π.Σ. που περιλαμβάνονται στην αίτηση κλεισίματος του αντίστοιχου επιχειρησιακού προγράμματος για τυχόν ανεξόφλητες οικονομικές υποχρεώσεις τους (ημιτελή έργα) (άρθρο 14 παρ. 14 του ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το ν. 4111/2013 που κύρωσε την από 5.12.2012 ΠΝΠ και άρθρο τέταρτο παρ. 2 του ν. 4156/2013, Α 122). Διευκρινίσεις προς τους αρμόδιους φορείς υλοποίησης παρασχέθησαν από την ΕΥΘΥ με την αριθμ. 54684/ΕΥΘΥ1119 /14.12.12 εγκύκλιο με θέμα «Εφαρμογή πρόσφατων διατάξεων για ΔΕΥΑ» και στη συνέχεια πρόσθετες οδηγίες δόθηκαν με την αριθμ. 6553/ΕΥΘΥ 157/13.2.2013 εγκύκλιο. Σε νέες πράξεις αρμοδιότητας ΔΕΥΑ που θα ενταχθούν σε ΕΠ του ΕΣΠΑ δεν θα υφίσταται πλέον υποχρέωση ίδιας συμμετοχής της ΔΕΥΑ στο χρηματοδοτικό σχήμα της πράξης. 17

21. Εγγυήσεις επιστροφή εγγυητικών επιστολών συμμετοχής Στην παρ. 14 του άρθρου 25 του ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 1 α του ν. 4156/2013, προβλέπεται η άμεση επιστροφή των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής, στους απορριπτόμενους υποψήφιους αναδόχους σε διαγωνισμούς ανάθεσης έργων, μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών προκειμένου να απαλλάσσονται οι συμμετέχοντες από πρόσθετα έξοδα διατήρησης αυτών: «14. Η εγγύηση συμμετοχής που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία ανάθεσης έργων, μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων έργων επιστρέφεται στους συμμετέχοντες στην περίπτωση απόρριψης της προσφοράς εντός τριών (3) ημερών από την παρέλευση της προθεσμίας για την άσκηση της προβλεπόμενης ενδικοφανούς προσφυγής ή του προβλεπόμενου ένδικου βοηθήματος ή, σε περίπτωση απόρριψης του προβλεπόμενου ένδικου βοηθήματος, εντός τριών (3) ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής απόφασης στην αναθέτουσα αρχή». (παρ. 14 του άρθρου 25 του ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 1 α του ν. 4156/2013, Α 122) 22. Εγγυήσεις δυνατότητα χρήσης εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης για λήψη προκαταβολής Με την παρ. 15 του άρθρου 25 ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 1α του ν. 4156/2013 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 113 ν. 4199/2013, παρέχεται επιπλέον η δυνατότητα χρήσης της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης και για τη λήψη προκαταβολής από τον ανάδοχο. Με αυτό τον τρόπο διευκολύνονται οι ανάδοχοι έργων του δημοσίου στη χρήση της δυνατότητας λήψης προκαταβολής έναντι της αμοιβής τους από τη σύμβαση του έργου, δεδομένης της δυσκολίας έκδοσης εγγυητικών επιστολών από τις τράπεζες. Η εν λόγω διάταξη ισχύει και σε όλες τις περιπτώσεις συγχρηµατοδοτούµενων συμβάσεων δημόσιων έργων στο πλαίσιο των οποίων έχει ήδη χορηγηθεί στον ανάδοχο η προβλεπόμενη προκαταβολή: «15. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία ανάθεσης έργων, μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών καλύπτει και την παροχή ισόποσης προκαταβολής προς τον ανάδοχο, χωρίς να απαιτείται η κατάθεση εγγύησης προκαταβολής. Στις περιπτώσεις που από την προκήρυξη προβλέπεται μεγαλύτερο ύψος προκαταβολής, αυτή λαμβάνεται με την κατάθεση από τον ανάδοχο εγγύησης προκαταβολής που θα καλύπτει τη διαφορά μεταξύ του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης και του ποσού της καταβαλλομένης προκαταβολής. Η απόσβεση της προκαταβολής και η επιστροφή της εγγύησης καλής εκτέλεσης πραγματοποιούνται, σύμφωνα με τους όρους της προκήρυξης και της σύμβασης. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής ισχύουν και σε όλες τις περιπτώσεις συγχρηματοδοτούμενων συμβάσεων δημόσιων έργων στο πλαίσιο των οποίων έχει χορηγηθεί στον ανάδοχο η προβλεπόμενη στις διατάξεις του άρθρου 51 της κωδικοποίησης της νομοθεσίας δημοσίων έργων (κ.ν. 3669/2008), προκαταβολή, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 10 του άρθρου 25 του ν. 3614/ 2007 όπως ισχύει. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που έχει κινηθεί και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία της έκπτωσης του αναδόχου κατά το άρθρο 61 της ανωτέρω κωδικοποίησης.» (παρ. 15 του άρθρου 25 ν. 3614/07, όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 1α του ν. 4156/2013, Α 122 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 113 ν. 4199/2013, Α 216) 18

23. Εγγυήσεις κατάργηση της υποχρέωσης κατάθεσης εγγυητικών καλής εκτέλεσης για έργα έρευνας και καινοτομίας Καταργείται η υποχρέωση προσκόμισης εγγυητικής επιστολής από δικαιούχους - πανεπιστημιακούς και ερευνητικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων κάθε είδους και μορφής, για την υλοποίηση έργων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας, εκτός αν άλλως προβλέπεται από την κοινοτική νομοθεσία: «4. Οι φορείς, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων κάθε είδους και μορφής, που επιλέγονται να επιχορηγηθούν για να εκτελέσουν έργα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας, δεν υπέχουν υποχρέωση υποβολής εγγυητικής επιστολής για τη χρηματοδότησή τους από το δημόσιο, εκτός αν οι ισχύοντες κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης άλλως προβλέπουν.» (παρ. 4α και 4β του ά. 2 π.δ. 274/ 2000, Α 225, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 3 του άρθρου 18 του ν. 3777/2009, Α 27, και το άρθρο τέταρτο του ν. 4156/2013, Α 122) 24. Εγγυήσεις - Απαλλαγή του ΟΣΕ από την υποχρέωση καταβολής εγγυητικής επιστολής για τις απαλλοτριώσεις Παράλληλα, ο ΟΣΕ απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής εγγυητικής επιστολής για το 20% της προβλεπόμενης δαπάνης για τις απαλλοτριώσεις που κηρύσσονται από το Ελληνικό Δημόσιο για την ανάπτυξη της σιδηροδρομικής υποδομής, με σκοπό την αποφυγή ανάσχεσης του ρυθμού υλοποίησης των έργων υποδομής: «Ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ Α.Ε.) απαλλάσσεται από την υποχρέωση κατάθεσης εγγυητικής επιστολής για το είκοσι τοις εκατό (20%) της προβλεπόμενης δαπάνης της παραγράφου 7 του άρθρου 3 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων (κ.ν. 2882/2001 (Α` 17) για απαλλοτριώσεις οι οποίες κηρύσσονται υπέρ του ΟΣΕ από το Ελληνικό Δημόσιο προς το σκοπό της ανάπτυξης της σιδηροδρομικής υποδομής και των οποίων η εκτιμώμενη δαπάνη αποζημιώσεως καλύπτεται από εγγεγραμμένη πίστωση στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Η διάταξη του ανωτέρω εδαφίου εφαρμόζεται και για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, οι οποίες έχουν ήδη κηρυχθεί υπέρ του ΟΣΕ από το Ελληνικό Δημόσιο και δεν έχουν συντελεστεί μέχρι τη δημοσίευση της παρούσας. Τυχόν εκδοθείσες σε εκτέλεση πράξεων κήρυξης απαλλοτριώσεων για τον παραπάνω σκοπό εγγυητικές επιστολές επιστρέφονται στον ΟΣΕ από την Υπηρεσία στην οποία κατατέθηκαν. (άρθρο 90 ν. 4199/2013, Α 216) 19