Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας Ελληνική Τεχνολογική Πλατφόρµα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή Σωµατείο Επιχειρήσεων Πάρος Πεντέλη : Το χθες και το αύριο στην υπόγεια εκµετάλλευση ελληνικού µαρµάρου
Το ελληνικό µάρµαρο είναι το υλικό έργων τέχνης που αποτελούν σταθµούς στην πολιτιστική µας κληρονοµιά. Η τεχνολογία επεξεργασίας και εξόρυξης του µαρµάρου αποτελεί επίσης κεφάλαιο στη ιστορία µας και την κληρονοµιά µας.
Μοναδικό µνηµείο αρχαίας τεχνολογίας εξόρυξης µαρµάρου αποτελούν τα υπόγεια ορυχεία µαρµάρου της Πάρου. Το µάρµαρο της Πάρου, ο λυχνίτης λίθος, αποτελεί το µάρµαρο του Ερµή του Πραξιτέλη και της Αφροδίτης της Μήλου.
Άποψη της κοιλάδας Μαραθίου στην Πάρο, όπου εντοπίζονται τα υπόγεια αρχαία λατοµεία. ιακρίνονται βιοµηχανικά κτίρια νεότερων εκµεταλλεύσεων του µαρµάρου (Τέλη 19ου αρχές 20ου αιώνα).
Η εκµετάλλευση στα υπόγεια ορυχεία µαρµάρου της Πάρου αναπτύχθηκε σε οριζόντια τµήµατα του κοιτάσµατος, αλλά και σε τµήµατά του µε έντονη κλίση. Στην εικόνα υπόγειες βαθµίδες µε σταλαγµιτικό υλικό.
Η υπόγεια εξόρυξη των αρχαίων ορυχείων µαρµάρου της Πάρου, αποτελεί ακόµα και σήµερα µοναδική υπόγεια εκµετάλλευση κοιτάσµατος µαρµάρου µε µεγάλη κλίση.
Σε πλευρικό τοίχωµα υπογείου ορυχείου µαρµάρου βρίσκονται επιγραφές περιηγητών. Στο τοίχωµα διακρίνονται τα ίχνη των εργαλείων εξόρυξης του µαρµάρου.
Στην οροφή των αρχαίων υπόγειων εργασιών διακρίνονται τα ίχνη από το αρχαίο σφυρί εξόρυξης, που αποτελούσε το κύριο εργαλείο για την εξόρυξη του µαρµάρου.
Εξορυκτικά εργαλεία (piccone-πικούνια). Η τεχνική της εξόρυξης του µαρµάρου, παρέµεινε περίπου η ίδια από την αρχαιότητα και µέχρι την ελεγχόµενη χρήση εκρηκτικών υλών στα µέσα του 20ου αιώνα. (Φωτογραφία: Μουσείο µαρµάρου της Καρράρα)
Στα τµήµατα του κοιτάσµατος µε οριζόντια τη στρώση τους εφαρµόστηκε η µέθοδος υπογείου εκµεταλλεύσεως µε θαλάµους και στύλους, σε πλήρη αναλογία µε τη σύγχρονη µέθοδο.
Τα απορρίµµατα της εξόρυξης χρησιµοποιούντο ως χαλαρή λιθογόµωση των κενών των υπογείων εργασιών. Οι επιπτώσεις της εκµετάλλευσης στο περιβάλλον και το τοπίο ήταν ελάχιστες.
Σήµερα η υπόγεια εκµετάλλευση του µαρµάρου εφαρµόζεται ξανά µε σύγχρονο εξοπλισµό εξόρυξης στην ευρύτερη περιοχή της Πεντέλης. Η συρµατοκοπή και το αλυσοπρίονο αντικατέστησαν το «πικούνι». Η υπόγεια εκµετάλλευση του µαρµάρου προστατεύει απόλυτα το τοπίο και το περιβάλλον και δηµιουργεί ασφαλείς υπόγειους χώρους για διάφορες χρήσεις.
Η υπαίθρια εκµετάλλευση που εφαρµόστηκε για πολλές δεκαετίες στο ιόνυσο εναλλάσσεται και παραχωρεί τη θέση της στην υπόγεια εκµετάλλευση για περιβαλλοντικούς κύρια λόγους.
Σύγχρονη υπόγεια εκµετάλλευση µαρµάρου στο ιόνυσο. Η αρχαία µέθοδος εκµετάλλευσης επανέρχεται προσαρµοσµένη στις νέες τεχνολογικές δυνατότητες
Το αλυσοπρίονο αποτελεί βασικό και αναγκαίο εξοπλισµό σύγχρονης υπόγειας εκµετάλλευσης µαρµάρου.
Σύνδεσµος Επιχειρήσεων Η συρµατοκοπή είναι κυρίαρχη µέθοδος εξόρυξης µαρµάρου για υπόγειες και υπαίθριες εκµεταλλεύσεις. Εξασφαλίζει παραγωγικότητα και ευκαµψία.
Οι σύγχρονες µηχανές συρµατοκοπής χρησιµοποιούν αδαµαντοφόρο σύρµα. Εκτιµάται ότι το σύρµα επιδέχεται και άλλες σηµαντικές τεχνολογικές βελτιώσεις, ιδιαίτερα στα αδαµαντοφόρα του στοιχεία (πέρλες).
Οι υπόγειοι κενοί χώροι από την υπόγεια εκµετάλλευση του µαρµάρου, µπορούν να αξιοποιηθούν για διάφορες χρήσεις. Στη φωτογραφία υπόγεια αποθήκη τυριών.
Η υπόγεια εκµετάλλευση ελληνικού µαρµάρου από αρχαία ορυχεία της Πάρου εµφανίζεται ξανά µε νέες τεχνολογίες και εξοπλισµό, ασφαλέστερη και παραγωγικότερη, στην ευρύτερη περιοχή της Πεντέλης. Η προστασία του περιβάλλοντος διασφαλίζεται και νέες δυνατότητες δηµιουργούνται για την µεταφορά διαφόρων χρήσεων από την επιφάνεια στα υπόγεια ανοίγµατα των εκµεταλλεύσεων.
Η νέα εκµετάλλευση της Πεντέλης µε υπόγειες µεθόδους και σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισµό, είναι περιβαλλοντικά και οικονοµικά αποτελεσµατική. Η αξιοποίηση του Πεντελικού κοιτάσµατος στο σύνολό του αποτελεί στόχο και στοίχηµα για τον κλάδο του µαρµάρου, αλλά και την εθνική µας οικονοµία.
Η προστασία και η ανάδειξη των υπογείων ορυχείων µαρµάρου της Πάρου και ευρύτερα της κοιλάδας Μαραθίου, µε τα νεότερα βιοµηχανικά µνηµεία που σχετίζονται µε την εκµετάλλευση του µαρµάρου, αποτελούν υποχρέωση και σεβασµό στην ιστορική µας µνήµη και την πολιτιστική µας κληρονοµιά.
Ευχαριστίες Ευχαριστούµε τον κ. Ρουσέτο Λειβαδάρο ρα Μηχανικό Μεταλλείων Μεταλλουργό για τη διάθεση του φωτογραφικού υλικού αυτής της παρουσίασης.
Κυρίες και Κύριοι, σας ευχαριστούµε για την προσοχή σας