ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ & ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ Τμήμα Αγροτικής Στατιστικής ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Στατιστική επεξεργασία και ανάλυση: Λεωνίδας Σπανέλλης, Στατιστικολόγος, MSc. ΕΛΛΑΔΑΣ-ΙΣΡΑΗΛ 2005-2009 Το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων της Ελλάδας με το Ισραήλ είναι σταθερά θετικό κατά την εξεταζόμενη περίοδο 2005-2009. Όμως ενώ το 2006 σε σχέση με το 2005, το εμπορικό πλεόνασμα στο ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων σημείωσε πολύ σημαντική αύξηση της τάξεως του 50%, το επόμενο έτος το 2007, το πλεόνασμα σχεδόν εξαλείφθηκε. Πράγματι το 2007 οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων εκτινάχθηκαν στα ύψη σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2006. Το 2008 το εμπορικό πλεόνασμα επανακάμπτει εντυπωσιακά χωρίς όμως να καταφέρνει να φτάσει τα υψηλά συγκριτικά, επίπεδα του πλεονάσματος του 2006. Ρυθμιστής της εν λόγω θετικής αυτή τη φορά εξέλιξης ήταν και πάλι οι εισαγωγές, οι οποίες συρρικνώθηκαν δραστικά ενώ οι εξαγωγές παρέμειναν σταθερές τη διετία 2007-2008. Το 2009/2008 το εμπορικό μας πλεόνασμα ενισχύθηκε κατά 4,9%. Αναλυτικότερα, το 2006, έτος που σημειώθηκε εντυπωσιακή αύξηση στο εμπορικό πλεόνασμα κατά 50% σε σχέση με το 2005, οι μεν εξαγωγές αγροτικών προϊόντων βελτιώθηκαν κατά 18% και οι δε εισαγωγές κατέγραψαν συγκρατημένη άνοδο κατά 6,9%. Το 2007/2006 οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 9,3% ενώ αντίθετα οι εισαγωγές εκτινάχθηκαν κυριολεκτικά, με άνοδο 35,5%, γεγονός που οδήγησε στον δραστικό περιορισμό του εμπορικού πλεονάσματος την εν λόγω χρονιά. Το 2008/2007 η εικόνα αλλάζει ριζικά και πάλι, όταν οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων επανέρχονται πλήρως στα επίπεδα του 2006 και μάλιστα λίγο χαμηλότερα, σημειώνοντας έτσι πτώση 31%, ενώ οι εξαγωγές παρέμειναν σταθερές. Τέλος το 2009/2008 οι εισαγωγές 1
αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 9,1% αλλά ενισχύθηκαν και οι εξαγωγές κατά 7,8%. Αξιοσημείωτο είναι το σημαντικό μερίδιο των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων σε σχέση με τις συνολικές εξαγωγές τις Ελλάδας προς το Ισραήλ το οποίο ενισχύεται σταθερά. Συγκεκριμένα οι αγροτικές εξαγωγές αποτελούν το 12,5% των συνολικών εξαγωγών μας προς Ισραήλ το 2005, το 6,9% το 2006, το 11,9% το 2007, το 13,8% το 2008 και το 17,3% το 2009. Το γενικό εμπορικό ισοζύγιο είναι έντονα αρνητικό την περίοδο 2005-2009, με φωτεινή εξαίρεση το 2006 όταν μετατρέπεται σε θετικό και μάλιστα με ένα αξιόλογου μεγέθους πλεόνασμα. Πράγματι το 2006, η απογείωση κυριολεκτικά των εξαγωγών μας σε όλα τα προϊόντα συμπεριλαμβανομένων και των αγροτικών, σε συνδυασμό με την συγκρατημένη συγκριτικά αύξηση των εισαγωγών, οδήγησαν στην πολύ θετική αυτή εξέλιξη. Όμως την επόμενη τριετία το εν λόγω πλεόνασμα όχι μόνο εξαλείφθηκε, αλλά μετατράπηκε και πάλι σε υψηλό έλλειμμα και μάλιστα με τάσεις διεύρυνσης : +8,7% το 2008 και +11,5% το 2009. Αναλυτικότερα ως προς τις εισαγωγές και από πλευράς μεγέθους αξίας, οι κυριότερες εισαγωγές από Ισραήλ αφορούν στις κατηγορίες Φρούτα και Λαχανικά, Ζάχαρες και -Μέλι, Προϊόντα Διατροφής και, Ακατέργαστες Ζωικές και Φυτικές Ύλες και Ελαιούχοι σπόροι. Τα Φρούτα και Λαχανικά είναι η κυριότερη κατηγορία εισαγωγών στα αγροτικά προϊόντα και παρατηρείται μια μεικτή εικόνα από διαδοχικές αυξομειώσεις σε όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Ιδιαίτερα αισθητή ήταν η πτώση των εισαγωγών το 2008/2007 κατά 37%. Όμως το 2009 οι εισαγωγές στην εν λόγω κατηγορία κυριολεκτικά απογειώθηκαν με άνοδο 81,4%, γεγονός που επιβράδυνε καίρια την περαιτέρω ενίσχυση του πλεονάσματος στο ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων. Στην κατηγορία αυτή τα κυριότερα εισαγώγιμα προϊόντα είναι οι γλυκοπιπεριές, οι γλυκοπατάτες, οι κλημεντίνες, τα 2
πεπόνια, τα αχλάδια της ποικιλίας avocats καθώς και τα κοινά αχλάδια και οι φράπες και γκρέιπ φρούτ. Στην κατηγορία Ζάχαρες και -Μέλι το 2007-2008, υπάρχει μια τάση μείωσης των εισαγωγών μετά την αύξηση του 2006. Το 2009 επανακάμπτουν δυναμικά με άνοδο 49,4%. Αποκλειστικό προϊόν εισαγωγής είναι η φρουκτόζη. Στην κατηγορία των Προϊόντων Διατροφής και των Παρασκευασμάτων τους, η άνοδος των εισαγωγών είναι σταθερή και σημαντική μέχρι και το 2007 όμως την περίοδο 2008-2009 έχουμε κατακόρυφη πτώση. Τα βασικά προϊόντα εισαγωγής είναι τα διάφορα παρασκευάσματα διατροφής. Οι εισαγωγές σε Ακατέργαστες Ζωικές και Φυτικές Ύλες εμφανίζουν σταθερή πτωτική πορεία. Παραμένει πάντως η δεύτερη κυριότερη, από πλευράς μεγέθους αξίας, κατηγορία εισαγωγών, μετά τα φρούτα και λαχανικά. Στην κατηγορία αυτή εισάγονται κυρίως σπέρματα λαχανικών και νωπά άνθη. Αντίθετα στην κατηγορία των Ελαιούχων σπόρων και καρπών, την περίοδο 2005-2008, υπάρχει ανοδική εξέλιξη στις εισαγωγές με εξαίρεση μια ελάχιστη μείωση τους το 2007. Ειδικά το 2008/2007 σημείωσαν άνοδο της τάξης του 28%. Όμως η εικόνα αντιστρέφεται το 2009, όταν καταγράφεται εντυπωσιακή πτώση της τάξεως του 63,7%. Βασικό προϊόν εισαγωγής είναι ο βαμβακόσπορος. Σε ό,τι αφορά στις εξαγωγές, σημειώνονται τα εξής : Στα Φρούτα και Λαχανικά στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα παρασκευάσματα τους, πραγματοποιούνται οι περισσότερες εξαγωγές μας. Την περίοδο 2005-2007 υπάρχει αυξητική τάση στις εξαγωγές. Όμως το 2008 εμφανίζεται μια κάμψη της τάξης του 8,5% και το 2009 καταγράφεται περεταίρω μείωση κατά 5,3%. Τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της κατηγορίας είναι οι 3
παρασκευασμένες ελιές, οι κονσέρβες ροδάκινων, τα μήλα, οι διάφοροι ζελέδες, γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, πολτοί, οι τηγανιτές πατάτες (πατατάκια) καθώς και οι παρασκευασμένες τομάτες. Ο Καπνός και τα Προϊόντα Καπνού είναι επίσης από τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα μας προς το Ισραήλ. Όμως η εξέλιξη των εξαγωγών μέχρι και το 2008 αρνητική εφόσον έχουμε μια ακολουθία μειώσεων. Το 2006 πτώση 35%, το 2007 περαιτέρω πτώση κατά 7,6% και εκ νέου πτώση, το 2008 κατά 5,6%. Ευτυχώς το 2009 οι εξαγωγές δείχνουν να αρχίζουν να ανακάμπτουν, έστω μερικώς, με ενίσχυση τους κατά 11,3%. Εξάγονται τσιγάρα και ακατέργαστα καπνά. Οι εξαγωγές σε Φυσικές Υφαντικές Ίνες ουσιαστικά σταμάτησαν το 2005. Έκτοτε δεν σημειώθηκε κάποια σοβαρή εξαγωγική δραστηριότητα στην εν λόγω κατηγορία. Βασικά προϊόντα εξαγωγής ήταν το βαμβάκι (μη λαναρισμένο ούτε χτενισμένο) και τα νήματα από βαμβάκι. Στην κατηγορία Έλαια και Λίπη, η πορεία των εξαγωγών είναι ιδιαίτερα θετική την περίοδο 2005-2007. Το 2008 σημείωσαν κατακόρυφη πτώση, αλλά το 2009 επανακάμπτουν εντυπωσιακά, προσεγγίζοντας αρκετά τα παλαιότερα υψηλά επίπεδα. Εδώ εξάγουμε κυρίως σογιέλαιο και βαμβακέλαιο. Όμως το 2009 πραγματοποιήθηκαν εξαγωγές αποκλειστικά σε παρθένο ελαιόλαδο. Στα Ποτά, οι εξαγωγές διπλασιάστηκαν το 2006, αυξήθηκαν περαιτέρω κατά 60% περίπου το 2007 αλλά εν συνεχεία, το 2008, σημείωσαν πτώση 20%. Το 2009 όμως ανακτούν πλήρως το χαμένο έδαφος με αύξηση κατά 23,3%. Κύρια προϊόντα εξαγωγής στην κατηγορία αυτή είναι η μπύρα από βύνη, το ούζο και το ουίσκι. 4
Τέλος, οι εξαγωγές στην κατηγορία Ζάχαρες και -Μέλι, χαρακτηρίζονται από διαδοχικές και έντονες μεταβολές. Ενώ το 2006/2005 υπερτριπλασιάστηκαν σε αξία, το 2007 έπεσαν κατακόρυφα σε επίπεδα χαμηλότερα και από αυτά του 2005. Το 2008 σημειώνουν άνοδο 11% για να συρρικνωθούν και πάλι κατά 32,4% το 2009. Κύρια και σταθερά εξαγώγιμα προϊόντα στην κατηγορία αυτή είναι οι γόμες και τα γλυκίσματα με βάση τους ζελέδες και οι καραμέλες. Ειδικά για το 2006, οι εξαγωγές άσπρης ζάχαρης ήταν αυτές που εκτίναξαν τις συνολικές εξαγωγές στην εν λόγω κατηγορία. ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΩΝ 5
6
ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 05 06 07 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών Φρούτα & Λαχανικά Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 2005, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 1.363 0,01% 0 0,00% -1.363 266.141 2,69% 0 0,00% -266.141 381.223 3,85% 159.432 1,18% -221.791 162.915 1,64% 365.123 2,70% 202.208 333.009 3,36% 666.511 4,94% 333.502 5.210.212 52,61% 3.149.758 23,33% -2.060.454 309.996 3,13% 1.409.989 10,44% 1.099.993 0 0,00% 216.087 1,60% 216.087 08 Ζωοτροφές 33.260 0,34% 133.236 0,99% 99.976 09 Προϊόντα διατροφής & 163.908 1,65% 145.843 1,08% -18.065 11 Ποτά 6.095 0,06% 413.505 3,06% 407.410 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 0 0,00% 4.658.107 34,50% 4.658.107 60.333 0,61% 0 0,00% -60.333 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 0 0,00% 6.086 0,05% 6.086 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 0 0,00% 1.209.303 8,96% 1.209.303 2.970.625 29,99% 591.038 4,38% -2.379.587 4 Έλαια & λίπη 4.771 0,05% 376.312 2,79% 371.541 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 9.903.851 5,87% 13.500.330 12,51% 3.596.479 168.605.618 100% 107.896.795 100% -60.708.823 7
ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 05 06 07 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών Φρούτα & Λαχανικά Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 2006, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 8 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 1.267 0,01% 0 0,00% -1.267 222.603 2,10% 0 0,00% -222.603 257.362 2,43% 82.405 0,52% -174.957 170.895 1,61% 224.611 1,41% 53.716 324.354 3,06% 753.654 4,72% 429.300 4.740.717 44,78% 3.812.781 23,88% -927.936 783.904 7,40% 4.634.245 29,03% 3.850.341 140.522 1,33% 303.946 1,90% 163.424 08 Ζωοτροφές 266.580 2,52% 513.245 3,22% 246.665 09 Προϊόντα διατροφής & 625.071 5,90% 227.374 1,42% -397.697 11 Ποτά 44.065 0,42% 893.158 5,60% 849.093 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 0 0,00% 3.016.113 18,89% 3.016.113 496.245 4,69% 0 0,00% -496.245 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 0 0,00% 24.977 0,16% 24.977 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 0 0,00% 1.850 0,01% 1.850 2.513.131 23,74% 578.842 3,63% -1.934.289 4 Έλαια & λίπη 792 0,01% 896.104 5,61% 895.312 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 10.587.508 5,98% 15.963.305 6,87% 5.375.797 177.050.028 100% 232.266.486 100% 55.216.458
ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 05 06 07 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών Φρούτα & Λαχανικά Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 2007, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 212.907 1,48% 6.920 0,05% -205.987 0 0,00% 124.593 0,86% 124.593 264.047 1,84% 1.757.864 12,14% 1.493.817 298.084 2,08% 1.307.740 9,03% 1.009.656 5.360.674 37,37% 3.885.133 26,83% -1.475.541 578.545 4,03% 786.743 5,43% 208.198 242.819 1,69% 253.426 1,75% 10.607 08 Ζωοτροφές 2.862.310 19,95% 295.713 2,04% -2.566.597 09 Προϊόντα διατροφής & 1.069.979 7,46% 237.267 1,64% -832.712 11 Ποτά 19.005 0,13% 1.419.493 9,80% 1.400.488 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 0 0,00% 2.787.610 19,25% 2.787.610 486.622 3,39% 0 0,00% -486.622 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 2.367.788 16,51% 689.218 4,76% -1.678.570 4 Έλαια & λίπη 581.909 4,06% 926.380 6,40% 344.471 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 14.344.689 6,75% 14.478.100 11,90% 133.411 212.558.019 100% 121.661.248 100% -90.896.771 9
ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 05 06 07 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών Φρούτα & Λαχανικά Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 2008, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 0 0,00% 2.000 0,01% 2.000 225.466 2,28% 0 0,00% -225.466 0 0,00% 125.350 0,88% 125.350 310.462 3,14% 2.264.003 15,81% 1.953.541 303.471 3,07% 951.596 6,65% 648.125 3.364.556 34,00% 3.553.811 24,82% 189.255 518.615 5,24% 873.324 6,10% 354.709 134.494 1,36% 308.899 2,16% 174.405 08 Ζωοτροφές 77.510 0,78% 1.137.994 7,95% 1.060.484 09 Προϊόντα διατροφής & 430.267 4,35% 486.903 3,40% 56.636 11 Ποτά 11.174 0,11% 1.137.377 7,94% 1.126.203 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 5.145 0,05% 2.632.259 18,38% 2.627.114 620.756 6,27% 0 0,00% -620.756 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 0 0,00% 60.632 0,42% 60.632 2.013.966 20,35% 724.789 5,06% -1.289.177 4 Έλαια & λίπη 1.880.495 19,00% 59.332 0,41% -1.821.163 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 9.896.377 4,88% 14.318.269 13,78% 4.421.892 202.755.586 100% 103.943.304 100% -98.812.282 10
ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών 2009, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 243.410 2,25% 0 0,00% -243.410 170.000 1,57% 85.459 0,55% -84.541 368.916 3,42% 4.900.103 31,75% 4.531.187 305.671 2,83% 853.076 5,53% 547.405 05 Φρούτα & Λαχανικά 6.101.202 56,50% 3.365.014 21,80% -2.736.188 06 07 Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 774.155 7,17% 590.554 3,83% -183.601 131.875 1,22% 120.334 0,78% -11.541 08 Ζωοτροφές 381.705 3,53% 282.392 1,83% -99.313 09 Προϊόντα διατροφής & 156.083 1,45% 336.799 2,18% 180.716 11 Ποτά 15.437 0,14% 1.402.797 9,09% 1.387.360 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 0 0,00% 2.929.474 18,98% 2.929.474 225.750 2,09% 0 0,00% -225.750 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 1.905.608 17,65% 39.920 0,26% -1.865.688 4 Έλαια & λίπη 18.909 0,18% 528.886 3,43% 509.977 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 10.798.721 5,42% 15.434.808 17,33% 4.636.087 199.210.778 100% 89.052.479 100% -110.158.299 11