ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 10/05/2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ Επιμέλεια: Ανδρέσσα Ελένη ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Τα μονοκύτταρα αποτελούν κατηγορία: Α. Λεμφοκυττάρων Β. Φαγοκυττάρων Γ. Ερυθρών αιμοσφαιρίων Δ. Μακροφάγων 2. Τα Β-λεμφοκύτταρα: Α. Ενεργοποιούνται από τα μακροφάγα Β. Εκθέτουν στην επιφάνειά τους τμήματα του αντιγόνου Σελίδα 1 από 8
Γ. Διαφοροποιούνται και ωριμάζουν στο μυελό των οστών Δ. Διαφοροποιούνται και ωριμάζουν στο θύμο αδένα 3. Ρύπος που σχετίζεται με την εμφάνιση καρκίνου είναι το: Α. Μονοξείδιο του άνθρακα Β. Νιτρικό υπεροξυακετύλιο Γ. Βενζοπυρένιο Δ. Διοξείδιο του θείου 4. Συστατικό της δομής του HIV δεν αποτελεί: Α. Το έλυτρο Β. Η αντίστροφη μεταγραφάση Γ. Το DNA Δ. Το RNA 5. Η σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος των βακτηρίων παρεμποδίζεται από: Α. Την πενικιλίνη Β. Τη λυσοζύμη Γ. Την πενικιλίνη και τη λυσοζύμη Δ. Τις ιντερφερόνες ΜΟΝΑΔΕΣ 25 ΘΕΜΑ 2 Ο Σελίδα 2 από 8
Α. Η οικιακή γάτα ταξινομείται από τους επιστήμονες σε κοινή οικογένεια με τη λεοπάρδαλη και σε κοινή τάξη με το λύκο. i. Να εξηγήσετε με ποιο κριτήριο έγινε η ταξινόμηση αυτών των τριών θηλαστικών σε είδη. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 ii. Να εξηγήσετε ποια από τα τρία είδη προέρχονται από κοινό πρόγονο που έζησε περισσότερο πρόσφατα από τον κοινό πρόγονο των άλλων και ποιες άλλες κοινές ταξινομικές βαθμίδες μοιράζονται ο λύκος και η γάτα. Β. Να γράψετε με ποιους τρόπους οι ιοί εξασφαλίζουν τα απαραίτητα για τον πολλαπλασιασμό τους ένζυμα. ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Γ. Σε ποια υγρά μπορεί να ανιχνευτεί ο ιός HIV και πως γίνεται η διάγνωση της ασθένειας του AIDS; Δ. Να εξηγήσετε με ποιους τρόπους το πλάσμα του αίματος συμβάλλει στην άμυνα έναντι των παθογόνων μικροοργανισμών στην περιοχή της φλεγμονής. Ε. Να γράψετε τις συνέπειες από τη μόλυνση ατόμου από δερματόφυτα, καθώς και τους πιθανούς τρόπους με τους οποίους αυτό Σελίδα 3 από 8
το μικρόβιο αναπαράγεται. ΘΕΜΑ 3 Ο Α. Ποια διαδικασία συνδέεται αναπόσπαστα με όλους τους βιογεωχημικούς κύκλους και ποιος είναι ο ρόλος της; ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Β. Να εξηγήσετε τον οικολογικό τρόπο των αποικοδομητών στον κύκλο του αζώτου. Γ. Ασθενής διακομίστηκε στο νοσοκομείο με έντονα συμπτώματα πνευμονίας και πυρετό. Πριν την εισαγωγή του ο ασθενής ακολουθούσε θεραπευτική αγωγή με το αντιβιοτικό Γ, για την αντιμετώπιση των αρχικών συμπτωμάτων που εμφάνισε, τα οποία όμως όχι μόνο δεν υποχώρησαν αλλά η κατάσταση του ασθενούς επιδεινώθηκε. Στο νοσοκομείο, έπειτα από καλλιέργεια (σχήμα 1) ανιχνεύτηκε στον ασθενή το βακτήριο πνευμονιόκοκκος, το οποίο θα έπρεπε να έχει αντιμετωπιστεί από το αντιβιοτικό που του χορηγήθηκε. Η καλλιέργεια του βακτηρίου εμποτίστηκε με δίσκους τριών διαφορετικών αντιβιοτικών (Α, Β, Γ) (σχήμα 2). Το σχήμα 3 παρουσιάζει την εικόνα της καλλιέργειας μετά τον εμποτισμό των Σελίδα 4 από 8
αντιβιοτικών. Οι ανοιχτόχρωμες ζώνες γύρω από τους εμποτισμένους δίσκους είναι απαλλαγμένες από το μικρόβιο. 1. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το βακτηριακό στέλεχος που προκάλεσε τη λοίμωξη στον ασθενή εμφανίζει ανθεκτικότητα στο αντιβιοτικό Γ; ΜΟΝΑΔΕΣ2 2. Ποιο αντιβιοτικό θα επιλέγατε να χορηγήσετε στον ασθενή ώστε να θεραπευτεί; Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 3. Να περιγράψετε τη δράση των βοηθητικών Τ - λεμφοκυττάρων του ασθενή κατά την ανοσοβιολογική απόκριση κατά του βακτηρίου του πνευμονιόκοκκου. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 Σελίδα 5 από 8
Δ. Ποιος είναι ο θετικός ρόλος (χρησιμότητα) του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα; ΜΟΝΑΔΕΣ 5 ΘΕΜΑ 4 Ο Α. Στον πίνακα απεικονίζονται η βιομάζα και η συγκέντρωση DDT για τα είδη των οργανισμών Α, Β, Γ, Δ τα οποία συνιστούν μια τροφική αλυσίδα σε οικοσύστημα. Είδη οργανισμών Βιομάζα Συγκέντρωση DDT A B Γ 1 mg/kg 0,1 mg/kg 100 mg/kg Δ 80.000 kg 10 mg/kg Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα του πίνακα: 1. Να εξηγήσετε ποιο από τα είδη Α, Β, Γ, Δ είναι παραγωγός και σε ποια τάξη καταναλωτών ανήκει κάθε ένα από τα υπόλοιπα είδη. Να γράψετε επίσης την τροφική αλυσίδα για τα είδη Α, Β, Γ, Δ. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 2. Να υπολογίσετε τη βιομάζα καθενός από αυτά τα είδη και να σχεδιάσετε την αντίστοιχη τροφική πυραμίδα. Να μην αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 Σελίδα 6 από 8
3. Να προσδιορίσετε τη συνολική ποσότητα DDT σε κάθε τροφικό επίπεδο και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 Β. Πριν από μερικά χρόνια οι ερευνητές εντόπισαν έναν πληθυσμό αιλουροειδών, για το οποίο έκριναν ότι αποτελεί νέο είδος αγριόγατας. Η δημιουργία του είδους θεωρείται αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής. i. Να γράψετε τον ορισμό της φυσικής επιλογής. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 ii. Να εξηγήσετε σύμφωνα με ποιο τρόπο, σύμφωνα με τη θεωρία του Δαρβίνου, η φυσική επιλογή οδήγησε στην εμφάνιση του νέου είδους. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 iii. Να εξηγήσετε εάν το νέο είδος είναι δυνατό να προκύψει από αλλαγές που υπέστη ένα μόνο άτομο του πληθυσμού των αιλουροειδών. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ Σελίδα 7 από 8
Σελίδα 8 από 8