Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 22 Μαΐου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 22 Μαΐου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Η ανάκαμψη είναι εδώ. Η ταχεία επιβράδυνση της πτωτικής πορείας του ΑΕΠ συνεχίστηκε - με επιταχυνόμενο πράγματι ρυθμό - και στο 1 ο 3μηνο.2014, αφού η πτώση του περιορίστηκε στο -1,1% σε ετήσια βάση σε αυτό το 3μηνο, έναντι της πτώσης κατά -2,3% σε ετήσια βάση στο 4 ο 3μηνο.2013 και -6,0% στο 1 ο 3μηνο.2013. Θετική αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται από το 2 ο 3μηνο.2014, η οποία θα λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις στο 3 ο και στο 4 ο 3μηνο 2014, όπως αναλύεται στη συνέχεια. Η επιτάχυνση της ανάκαμψης από το 2 ο 3μηνο.2014 θα στηριχθεί στην αναμενόμενη επιτάχυνση της αυξητικής πορείας των επενδύσεων και των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και, επίσης, στη σταθεροποίηση και στη συνέχεια αύξηση και της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να προκύψουν κυρίως ως αποτέλεσμα: α) της σημαντικής αύξησης της απασχόλησης που ήδη καταγράφεται στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας από την αρχή του 2014, και β) της περαιτέρω βελτίωσης του οικονομικού κλίματος στη χώρα που με τη σειρά του αναμένεται να προκύψει από τον περιοριζόμενο κίνδυνο ανατροπής του προγράμματος προσαρμογής και ανάπτυξης που εφαρμόζεται επιτυχώς έως σήμερα. Ειδικότερα: Όσον αφορά την εξέλιξη του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο.2014, η ΕΛΣΤΑΤ δεν ανακοίνωσε ακόμη την εξέλιξη των βασικών συνιστωσών του ΑΕΠ στο 3μηνο αυτό και επομένως δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια από πού προήλθε η πτώση. Τα τελικά αναλυτικά στοιχεία θα ανακοινωθούν την 6 η Ιουνίου 2014. Ωστόσο, από τα στοιχεία της συγκυρίας προκύπτει η αύξηση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο 1 ο 3μηνο.2014, η οποία, σε συνδυασμό με την πτώση των εξαγωγών αγαθών μπορεί να μετέτρεψαν την συμβολή των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ σε ελαφρά αρνητική (της τάξης των -0,2 π.μ.) από θετική (της τάξης των 0,8 π.μ.) που αναμενόταν. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι εισαγωγές με πετρελαιοειδή ήταν ελαφρά μειωμένες κατά -0,3% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο.2014 αλλά οι εισαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή ήταν αυξημένες κατά 10,4%. Αντίθετα, οι εξαγωγές αγαθών με πετρελαιοειδή ήταν μειωμένες κατά -3,0%, ενώ οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή ήταν μειωμένες κατά -4,7%. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, οι πληρωμές για τουρισμό στο εξωτερικό ήταν αυξημένες κατά 27,34% στο 1 ο 2μηνο.2014 και οι πληρωμές για εισαγωγές λοιπών υπηρεσιών ήταν αυξημένες κατά 9,2%. Αυτές οι εξελίξεις, που δείχνουν επίσης την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης, μπορεί να αντιστάθμισαν σε μεγάλο βαθμό την θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο.2014 από την αύξηση των εισπράξεων από τον τουρισμό κατά 17,26%, από τη ναυτιλία κατά 5,6% και από τις λοιπές υπηρεσίες κατά 4,8%. 4% 2% 0% 2% 4% 6% 8% 10% Q4 2008 2013: -3.9% 2014: +1.0% Q2 2009 Q3 2008 ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) ΑΕΠ Q1 2010 Q3 2010 Q1 2011 Q3 2011 2,4% 0,6% 1,7% 2500 1,1% Alpha Bank προβλέψεις 3000 2000 1500 1000 Όσον αφορά την εξέλιξη του ΑΕΠ στα επόμενα 3μηνα του 2014, θετική αύξησή του κατά 0,6% σε ετήσια βάση αναμένεται στο 2 ο 3μηνο.2014 με μικρή θετική επίπτωση από τις καθαρές εξαγωγές και με σημαντικότερη θετική επίπτωση από τη μεταβολή των αποθεμάτων. Αναμένεται επίσης αύξηση των επενδύσεων, από το πολύ χαμηλό επίπεδό τους στο 2 ο 3μηνο.2013 και περαιτέρω επιβράδυνση της πτωτικής πορείας της ιδιωτικής κατανάλωσης. Στη συνέχεια, η αύξηση του ΑΕΠ σε ετήσια βάση θα επιταχυνθεί στο 3 ο και στο 4 ο 3μηνο.2014, λόγω της αναμενόμενης σημαντικής αύξησης των επενδύσεων και των εξαγωγών, όπως προαναφέρθηκε, ενώ και η ιδιωτική κατανάλωση μπορεί να σημειώσει θετικό πρόσημο από το 4 3μηνο 2014, λαμβάνοντας υπόψη και την πιο εμφανή αύξηση της απασχόλησης, με μείωση και της ανεργίας, μετά από θετικές εξελίξεις στον τομέα αυτό σε μια περίοδο πολλών μηνών. Όλα αυτά μπορεί να ενισχυθούν και από την αποκατάσταση σε πιο μόνιμη βάση ενός πιο αναβαθμισμένου οικονομικού κλίματος και καταναλωτικών και επιχειρηματικών προσδοκιών στην οικονομία, μετά τη σημαντική ήδη βελτίωσή τους στο 1 ο 3μηνο 2014. Καταλυτικό ρόλο σε αυτή την καταλυτικά ευνοϊκή εξέλιξη αναμένεται να παίξει και η διαφαινόμενη σταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού, ιδιαίτερα στο βαθμό που ενδυναμώνει την υλοποίηση του προγράμματος σταθεροποίησης, αναδιάρθρωσης και ανάπτυξης που εφαρμόζεται με αξιοσημείωτη συνέπεια από τον Μάιο του 2010. Το πρόγραμμα αυτό έχει οδηγήσει ήδη στην εξάλειψη των ανεξέλεγκτων μακροοικονομικών ανισορροπιών που αντιμετώπιζε η χώρα το 2009, σε εξυγίανση και εντυπωσιακή βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και σε ανάκτηση σε μεγάλο βαθμό της Q1 2012 Q3 2012 Q1 2013 Q3 2013 10y spread Ελλάδα- Γερμανία Q1 2014f Q3 2014f 500 0

εμπιστοσύνης των διεθνών επενδυτών στην αξιοπιστία και τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Έχει δηλαδή εξασφαλίσει τις βασικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και για την ταχεία αύξηση της απασχόλησης. Ο πολιτικός κίνδυνος αποτελούσε έως τώρα το βασικό εμπόδιο στην ταχύτερη προσαρμογή και στην είσοδο σε πορεία ανάκαμψης και ανάπτυξης. Ο κίνδυνος αυτός περιορίζεται στο βαθμό που η οικονομία ανακάμπτει, η απασχόληση αυξάνει, η χώρα (το ελληνικό δημόσιο, οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις) εξασφαλίζουν και πάλι πρόσβαση στις αγορές για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης και η ελληνική οικονομία βγαίνει σταδιακά από την κρίση. Όπως τονίστηκε, ήδη από τον Μάιο του 2014 η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει τις βασικές προϋποθέσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας της από το 2014 και για την είσοδό της σε πορεία αυτοδύναμης ανάπτυξης από το 2015. Με βάση τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η ανάπτυξη μετά το 2015 θα προσδιορίζεται από την εκτιμώμενη μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της χώρας κατά 3,0% έως το 2021. Αυτή η ανάπτυξη θα εξασφαλίσει στην Ελλάδα την έγκαιρη αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας και ασφαλώς τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους της. Οι προϋποθέσεις που έπρεπε να εξασφαλιστούν για την είσοδο σε πορεία βιώσιμης ανταγωνιστικής εξωστρεφούς ανάπτυξης ήταν: Η εξάλειψη των μακροοικονομικών ανισορροπιών, η οποία εξασφαλίστηκε ήδη με μετατροπή των τεράστιων ελλειμμάτων του 2009, στο δημόσιο τομέα και στο ισοζύγιο πληρωμών, σε πλεονάσματα και στους δύο αυτούς τομείς από το 2013. Η αποκατάσταση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, η οποία επίσης εξασφαλίστηκε με τις εκ βάθρων διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποίησε η Ελλάδα σε όλους τους τομείς της οικονομίας της και ιδιαίτερα στις κρίσιμες αγορές εργασίας και προϊόντων. Μεταρρυθμίσεις που είναι βέβαιο ότι θα συμβάλλουν στην αύξηση της απασχόλησης με ταυτόχρονη αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων και της παραγωγικότητας της εργασίας στα επόμενα έτη. Με αυτές δραστικές αλλαγές στην κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής έχει ήδη επιτευχθεί η αλλαγή του υποδείγματος οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Στο νέο υπόδειγμα κινητήριος μοχλός της ανάπτυξης θα είναι η ανταγωνιστικότητα και η προσέλκυση επενδύσεων για παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για την παγκόσμια οικονομία. Αφήνουμε, επομένως, οριστικά πίσω το παλαιό υπόδειγμα στο οποίο κινητήριος μοχλός της ανάπτυξης ήταν το συνεχές φούσκωμα της εγχώριας ζήτησης με δανεισμό από το εξωτερικό. Η έμφαση της οικονομικής πολιτικής στην εξωστρέφεια και στην ανταγωνιστική ανάπτυξη της οικονομίας έχει ήδη αποκατασταθεί με αναμφισβήτητο τρόπο. Ήδη, οι εγχώριες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά λειτουργούν με βάση τα νέα δεδομένα. Το πραγματικό ερώτημα, επομένως, είναι πότε θα έρθει η ανάκαμψη και η ανάπτυξη και εάν θα αυξηθεί η απασχόληση και θα μειωθεί έγκαιρα η ανεργία με την εφαρμογή αυτού του νέου υποδείγματος λειτουργίας της οικονομίας. Το αν μπορεί, δηλαδή, να έρθει η ανάκαμψη με ταυτόχρονη περαιτέρω ενίσχυση των πρωτογενών πλεονασμάτων στη γενική κυβέρνηση, δηλαδή χωρίς δυνατότητα αυτή τη φορά για φούσκωμα της εγχώριας ζήτησης. Σε αυτό το Δελτίο έχουμε υποστηρίξει εκτενώς τους τελευταίους μήνες ότι μπορεί πράγματι να έρθει η ανάπτυξη για τους ακόλουθους λόγους: α) Διότι η Ελλάδα διαθέτει μεγάλης αξίας συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σημαντικούς εξαγωγικούς παραγωγικούς κλάδους, όπως ο τουρισμός, η γεωργία και ο κλάδος των τροφίμων και πολλοί άλλοι βιομηχανικοί κλάδοι, που ήδη έχουν ανακάμψει δυναμικά, ακόμη και με πτώση του ΑΕΠ της χώρας και της εγχώριας ζήτησης, με έμφαση στις εξαγωγές, β) Διότι αναμένεται η ανάκαμψη των επενδύσεων που εξαρτώνται από το κράτος και συγχρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ή/και προωθούνται με την μορφή των ΣΔΙΤ, οι οποίες είχαν καταποντιστεί και συνέβαλλαν αποφασιστικά στην πτώση του ΑΕΠ της χώρας στα προηγούμενα χρόνια. γ) Διότι από το 2015 αναμένεται η σταδιακή ανάκαμψη και της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων σε κατοικίες (που αναμένεται να σημειώσουν μικρή πτώση, ή σταθεροποίηση, το 2014) λόγω της ήδη σημειωθείσας σημαντικής βελτίωσης του οικονομικού κλίματος στη χώρα η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και στα επόμενα 3μηνα και να συμβάλει και στη βελτίωση της ρευστότητας στην οικονομία με την σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων. δ) Διότι τα πρωτογενή πλεονάσματα στο δημόσιο τομέα, σε συνδυασμό με την ουσιαστική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και την επιτάχυνση της υλοποίησης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου, συμβάλλουν στην ενίσχυση της δυνατότητας δανεισμού και στην προσέλκυση επιχειρηματικών κεφαλαίων στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, πολλαπλάσιου ύψους από τα πρωτογενή πλεονάσματα, όπως ήδη συνέβη στο 1 ο 4μηνο του 2014, όπου η καθαρή εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων υπερέβη τα 10 δις. Επομένως, οι παράγοντες που θα συμβάλλουν στην προγραμματιζόμενη ανάκαμψη και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στα επόμενα έτη είναι ήδη υπαρκτοί και πολύ σημαντικοί. Σημαίνει αυτό ότι λύσαμε όλα τα προβλήματα που εμποδίζουν μια ακόμη ταχύτερη ανταγωνιστική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας; Ασφαλώς όχι. Υπάρχουν ακόμη σημαντικά θεσμικά και οργανωτικά εμπόδια και αρτηριοσκληρωτικές καταστάσεις λειτουργίας σε πολλούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, και ιδιαίτερα του ελληνικού δημόσιου τομέα, που θα 2

πρέπει να αντιμετωπιστούν και να διορθωθούν, Παρά το ότι έχουμε ήδη διανύσει αξιοσημείωτη απόσταση προς την σωστή κατεύθυνση, χρειαζόμαστε, προφανώς, πολύ χρόνο ακόμη για τον εκσυγχρονισμό αυτών των τομέων και για την αποκατάσταση ενός νέου πλαισίου λειτουργίας τους, το οποίο να είναι σύμφωνο με τις σημερινές τεχνολογικές και οργανωτικές συνθήκες ανταγωνιστικής λειτουργίας των χωρών στην παγκόσμια οικονομία. Οι κυριότεροι από αυτούς τους τομείς είναι οι ακόλουθοι: Η υψηλή φορολογική επιβάρυνση και το κόστος της ενέργειας - ιδιαίτερα για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες: Η δραστική μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στην Ελλάδα αποτελεί, ενδεχομένως, τον πιο σημαντικό παράγοντα βελτίωσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας στην περίοδο της προσαρμογής. Ωστόσο, η ευνοϊκή επίπτωσή του χαμηλού κόστους εργασίας στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και των επιχειρήσεων περιορίζεται, σε πολλές περιπτώσεις, από την υψηλή φορολογική επιβάρυνση των συνεπών (όσον αφορά την συστηματική εκπλήρωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων) φορολογούμενων (φυσικών και νομικών προσώπων). Αυτή η πολύ υψηλή φορολογική επιβάρυνση είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της προσπάθειας επίτευξης της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης φοροδιαφυγής και, επιπλέον, άρνησης πληρωμής ακόμη και των βεβαιωμένων φορολογικών υποχρεώσεων από πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Βρεθήκαμε έτσι με τον συντελεστή του ΦΠΑ στο 23%, με πολύ υψηλούς Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα καύσιμα και στα τσιγάρα, με πολύ υψηλούς φόρους εισοδήματος στα νομικά και στα φυσικά πρόσωπα, με πολύ υψηλούς συντελεστές εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία και με έκτακτη επιβάρυνση των φορολογουμένων με 5-φόρους περιουσίας που επιβλήθηκαν ταυτόχρονα το 2013. Η εκλογίκευση της ανωτέρω υπερβολικής φορολογικής επιβάρυνσης έχει ήδη αρχίσει: α) με τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13%, από 23%, β) με ουσιαστική εκλογίκευση των φόρων στην ακίνητη περιουσία - όπου μειώθηκε σημαντικά και ο συντελεστής του φόρου στις μεταβιβάσεις ακινήτων και γ) με τη σημαντική μείωση κατά 3,9 π.μ. των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία. Η Κυβέρνηση έχει ήδη προγραμματίσει την περαιτέρω σταδιακή μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων στα επόμενα έτη και αυτός θα είναι ένας επιπρόσθετος παράγοντας που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας από το 2015. Όσον αφορά το κόστος της ενέργειας για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες γίνονται ήδη προσπάθειες για τη σημαντική μείωσή του, με τη συμφωνία και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, οι δυνατότητες που υπάρχουν σε αυτόν τον τομέα δεν είναι απεριόριστες, ενώ μεγαλύτερη θετική επίπτωση στην ανάκαμψη αυτών των κλάδων αναμένεται να έχει η έγκαιρη ανάκαμψη και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, με έναρξη της ανάκαμψης και της κατασκευαστικής δραστηριότητας ήδη από το 2014. Η δημόσια διοίκηση και η τοπική αυτοδιοίκηση: Έως σήμερα έχει επιτευχθεί αξιοσημείωτη μείωση της μη παραγωγικής απασχόλησης και εκλογίκευση των μισθολογικών αμοιβών στο δημόσιο τομέα, καθώς και η εκ βάθρων μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων στη χώρα με σημαντική μείωση των συντάξεων για βελτίωση της μεσο-μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συστήματος. Ως αποτέλεσμα, η μείωση των πρωτογενών δαπανών της γενικής κυβέρνησης ήταν πρωτοφανής μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ-28 και όχι μόνο. Αυτό που απαιτείται τώρα είναι να αποκατασταθούν συνθήκες αποτελεσματικής και αποδοτικής λειτουργίας του δημόσιου τομέα για μεγιστοποίηση της θετικής συμβολής του στην ανάπτυξη της οικονομίας και στην προσφορά σημαντικών αναγκαίων υπηρεσιών στους πολίτες. Και για να γίνει αυτό θα πρέπει να αποκατασταθεί η διασύνδεση των αμοιβών των εργαζομένων με την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητά τους και να εξασφαλιστεί η ανάκτηση του μεγαλύτερου μέρους του κόστους των προσφερόμενων υπηρεσιών από τους χρήστες αυτών των υπηρεσιών. Όσον αφορά στην τοπική αυτοδιοίκηση, αποκέντρωση σημαίνει ευθύνη και αρμοδιότητα τόσο για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται σε κάθε αυτοδιοίκητη πόλη ή περιφέρεια, όσο και για τα έσοδα με τα οποία θα χρηματοδοτηθούν αυτές οι δαπάνες. Εκπαίδευση και υγεία: Η πρόοδος που έχει συντελεστεί έως σήμερα στην εκλογίκευση της λειτουργίας αυτών των σημαντικών τομέων είναι πραγματικά εντυπωσιακή με κυριότερη εξέλιξη την δραστική μείωση της αυθαιρεσίας, της σπατάλης, της διαφθοράς και ακόμη και της παρανομίας που επικρατούσαν στους τομείς αυτούς έως το 2009. Ωστόσο, απαιτείται σήμερα σημαντική αύξηση των επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο, δηλαδή στην εκπαίδευση και την υγεία, και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την απελευθέρωση των εκπαιδευτικών και νοσηλευτικών μας ιδρυμάτων σε όλες τις βαθμίδες από την έως σήμερα σχεδόν αποκλειστική και μη βιώσιμη εξάρτησή τους από το κράτος. Το κράτος είναι επιφορτισμένο με τεράστιας σημασίας ρυθμιστικό ρόλο, καθώς και με την άσκηση της κοινωνικής πολιτικής για την εξασφάλιση της ουσιαστικής πρόσβασης στη βασική εκπαίδευση και στην υγεία σε όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως εισοδηματικού επιπέδου. Ωστόσο, η ανάπτυξη, η διοίκηση και η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών και των νοσηλευτικών ιδρυμάτων θα πρέπει να είναι πραγματικά αυτοδύναμη και να στηρίζεται σε σημαντική βαθμό στην ανάκτηση του κόστους από τους χρήστες των υπηρεσιών που προσφέρουν. Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα στην προσφορά υπηρεσιών εκπαίδευσης και υγείας και θα μπορούσε να έχει ένα σημαντικό εξαγωγικό πλεόνασμα σε αυτούς τους τομείς, με ταυτόχρονη σημαντική συμβολή στην αναβάθμιση αυτών των υπηρεσιών και για τους πολίτες της χώρας. Η 3

ανάπτυξη των τομέων αυτών εμποδίζεται ακόμη από το αναχρονιστικό θεσμικό και οργανωτικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία τους, το οποίο δεν άλλαξε ουσιαστικά στην περίοδο της προσαρμογής. Η μάχη κατά της διαφθοράς με εξασφάλιση της διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα του δημόσιου τομέα: Και σε αυτό τον τομέα έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στην περίοδο της προσαρμογής. Ωστόσο, η διαφθορά στην Ελλάδα είναι συνώνυμη με την επέκταση του δημόσιου τομέα σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας και με την νομοθέτηση ρυθμίσεων, απαγορεύσεων (π.χ. στο χωροταξικό σχεδιασμό), ή φορολογικών επιβαρύνσεων που δεν είναι δυνατό να εφαρμοστούν και να επιβληθούν στην πράξη. Η διαφθορά μπορεί να μειωθεί ουσιαστικά μόνο με τον δραστικό περιορισμό των κρατικών παρεμβάσεων και με την υποχρέωση των δημόσιων υπηρεσιών, οργανισμών και επιχειρήσεων να εξασφαλίζουν, όπου αυτό είναι δυνατό, την ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών που προσφέρουν με ανταποδοτικό τρόπο από τους χρήστες αυτών των υπηρεσιών. Για παράδειγμα, διαφάνεια σημαίνει να γνωρίζουν οι πολίτες τι πραγματικά θα τους κοστίσει μια εγχείριση σε ένα κρατικό νοσοκομείο και πόσο θα τους κοστίσει η ίδια εγχείριση σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο. Και αυτό να είναι αναρτημένο στην είσοδο των νοσοκομείων και στο Διαδίκτυο. Τότε μόνο το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης για τους πολίτες θα μειωθεί πραγματικά και η διαφθορά θα εκλείψει, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες. Απονομή δικαιοσύνης: Αν και έχει ήδη σημειωθεί σημαντική βελτίωση, η διαδικασία εκσυγχρονισμού του θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου λειτουργίας του σημαντικού αυτού τομέα βρίσκεται σε εξέλιξη και θα απαιτήσει αρκετά χρόνια ακόμη για την δραστική αναβάθμιση της λειτουργίας του. Μόνον έτσι θα γίνει τελικά δυνατός ο δραστικός περιορισμός των εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων, καθώς και η αποτελεσματική εφαρμογή των συμβάσεων και η καλύτερη δυνατή διαφύλαξη των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των φυσικών και των νομικών προσώπων στη χώρα. Κοινωνική πολιτική: Και σε αυτό τον κρίσιμο επίσης τομέα έχουν σημειωθεί δραστικές μεταρρυθμίσεις που, κυρίως, ενισχύουν την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια στην άσκηση αυτής της πολιτικής. Με τα νέα μέτρα που θεσπίστηκαν ενισχύεται η προοπτική ότι οι πόροι που διατίθενται για την αντιμετώπιση των μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων που είχε ως συνέπεια η οικονομική κρίση κατευθύνονται στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό σε εκείνους που τους έχουν πραγματικά ανάγκη και όχι στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα με πλήρη αδιαφάνεια, όπως συνέβαινε σε πολλές περιπτώσεις έως πρόσφατα. Ωστόσο, και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου λειτουργίας και αυτού του τομέα είναι ακόμη σε εξέλιξη. Γενικά, απαιτούνται ακόμη πολλές και σημαντικές βελτιώσεις για να γίνει δυνατή η επίτευξη πραγματικής προόδου στον τομέα της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, που με τη σειρά της, είναι αναγκαία για τη συνέχιση της εφαρμογής του νέου υποδείγματος ανταγωνιστικής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Παγκόσμια Οικονομία Η οριακή υποχώρηση του ρυθμού αύξησης ΑΕΠ στις χώρες-μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) στο 0,4% σε 3μηνιαία βάση (2,1% σε ετήσια βάση) στο 1ο 3μηνο.2014, έναντι αύξησής του κατά 0,5% σε 3μηνιαία βάση (2,0% σε ετήσια βάση) στο 4ο 3μηνο 2013. Η εξέλιξη αυτή προβληματίζει σε κάποιο βαθμό τους επενδυτές σχετικά με το τι συνεπάγεται για τις προοπτικές ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας το 2014 και στα επόμενα έτη. Οι επενδυτές ξέρουν ότι η ελάχιστη αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ (0,0% σε 3μηνιαία βάση, +0,1% σε ετησιοποιημένη βάση, 2,3% σε ετήσια βάση) οφείλεται κατά μεγάλο ποσοστό στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Από την άλλη πλευρά, η Ιαπωνία κατέγραψε άνοδο του ΑΕΠ κατά 1,5% σε 3μηνιαία βάση (2,7% σε ετήσια βάση) στο 1 ο 3μηνο.2014 (4 ο 3μηνο.2013: +0,1% σε 3μηνιαία βάση) στηριζόμενη στη μεγάλη αύξηση της εγχώριας ζήτησης στο 1ο 3μηνο 2014 λόγω της προσδιορισμένης αύξησης του φόρου κατανάλωσης από την 1 η Απριλίου 2014. Ανησυχητική ήταν, επίσης, και η μικρότερη του αναμενομένου αύξηση του ΑΕΠ της Ζώνης του Ευρώ κατά 0,2% σε 3μηνιαία βάση (0,9% σε ετήσια βάση) στο 1 ο 3μηνο.2014. Μάλιστα, η αύξηση του ΑΕΠ της Ζώνης του Ευρώ στο 1 ο 3μηνο.2014 στηρίχθηκε δυσανάλογα στη μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ της Γερμανίας κατά 0,8% σε 3μηνιαία βάση (2,3% σε ετήσια βάση) στο 3μηνο αυτό. Ωστόσο, η συνέχιση της εντυπωσιακής αναπτυξιακής πορείας της Γερμανίας, όπως και άλλων χωρών, απειλείται από τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές διαταραχές στην Ουκρανία, οι οποίες ενδέχεται να επιδεινωθούν, ή να εξομαλυνθούν, στις επόμενες ημέρες και μήνες ανάλογα και με την έκβαση των προεδρικών εκλογών στη χώρα αυτή την 25 η Μαΐου 2014. Το σημαντικό είναι ότι η Ρωσία δεν φαίνεται πλέον να έχει αντιρρήσεις για την διενέργεια των εκλογών αυτών, ανεξάρτητα από τις επιδιώξεις των ηγετών των δύο περιφερειών της Αν. Ουκρανίας που προσέφυγαν σε δημοψηφίσματα για να προωθήσουν την ανεξαρτησία τους από το Κίεβο. Επίσης, η Ρωσία φαίνεται ότι απέσυρε τα στρατεύματά της από τα σύνορα με την Ουκρανία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, σύμφωνα με την επικεφαλής του ΔΝΤ η κατάσταση στην Ουκρανία αποτελεί οικονομική απειλή και δεν έχει εκλείψει ο κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης και σε άλλες χώρες. Μεγάλης σημασίας, όσον αφορά τις γεωπολιτικές επιπτώσεις και τις οικονομικές 4

εξελίξεις που μπορεί να προκύψουν από την κρίση στην Ουκρανία, είναι η πολύ σημαντική συμφωνία που υπέγραψε η ελεγχόμενη από το κράτος Ρωσική εταιρία Gazprom με την Εθνική Εταιρία Πετρελαίου της Κίνας (CNPC) για την παροχή φυσικού αερίου στην Κίνα, μέσω αγωγού μεταφοράς (pipeline), για 30-έτη από το 2018 σε ποσότητες που θα ανέλθουν σταδιακά στα 38 δις m 3 ετησίως. Για την κατασκευή του αγωγού θα απαιτηθούν επενδύσεις ύψους $ 20 δις από την Κίνα και επίσης επενδύσεις ύψους 55 δις από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων και των επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη νέων πηγών φυσικού αερίου στη χώρα. Η συμφωνία αυτή αντισταθμίζει για τη Ρωσία τις επιπτώσεις στη ζήτηση φυσικού αερίου που μπορεί να προκύψουν από μια πιθανή διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο αναλυτικά: Οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη ξεκίνησαν το 2014 με διαφορετικές αναπτυξιακές ταχύτητες. Η Ευρωζώνη δεν κατάφερε να αποκτήσει ισχυρότερη δυναμική ανάπτυξης, ενώ η ανάπτυξη που εμφάνισε η Ιαπωνία μπορεί στην πορεία να αποδειχθεί βραχύβια. Η οικονομία των ΗΠΑ επιβραδύνθηκε απότομα το 1ο 3μηνο 2014, ωστόσο τα τελευταία στοιχεία για την οικονομική δραστηριότητα τον Απρ.2014, αν και δεν ήταν όσο ενθαρρυντικά αναμενόταν, εξακολουθούν να σηματοδοτούν σημαντική επιτάχυνση της ανάπτυξης στο 2 ο 3μηνο 2014. Στην Κίνα, οι πρόσφατοι οικονομικοί δείκτες επιβεβαίωσαν την αποκλιμάκωση των αναπτυξιακών ρυθμών, όπως αναμενόταν, αλλά η οικονομία εκτιμάται ότι μπορεί να ανακτήσει μέρος από την αναπτυξιακή της δυναμική από το 2 ο 3μηνο 2014. Ωστόσο, στην περίπτωση της Κίνας υπάρχουν πολλά θέματα που προβληματίζουν έντονα τους οικονομικούς αναλυτές. Για παράδειγμα, το τραπεζικό σύστημα της χώρας λειτουργεί υπό συνθήκες σχετικής αδιαφάνειας που καθιστούν πολύ δύσκολη την εκτίμηση της πραγματικής οικονομικής κατάστασης αυτών των τραπεζών από τους αναλυτές. Έτσι, στην τρέχουσα περίοδο έχει προκύψει ως ανησυχητικό το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών. Η χώρα πέρασε μια μεγάλη περίοδο, μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση, στην οποία σημειώθηκαν πολύ υψηλοί ρυθμοί αύξησης της εγχώριας πιστωτικής επέκτασης που συνεχίστηκε έως και το 2013. Από το 2 ο 6μηνο του 2013 και έως σήμερα η ΤτΚίνας προσπαθεί να ελέγξει αυτή την πιστωτική επέκταση και αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, έχουν οδηγήσει σε μια απότομη άνοδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) στα τραπεζικά ιδρύματα της Κίνας. Παρά το ότι τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό των NPLs έχει αυξηθεί ελάχιστα από το 1,0% που διαμορφωνόταν έως πρόσφατα, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό διαμορφώνεται στην πραγματικότητα σε ανησυχητικά υψηλό επίπεδο. Ποιο, όμως, είναι αυτό το ύψος είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί. Πολλοί αναλυτές έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι η τυχόν ταχεία αύξηση των NPLs, σε συνδυασμό με μια περαιτέρω επιβράδυνση της ανάπτυξης, θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε κατάρρευση το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, με εξαιρετικά αρνητικές παρενέργειες στην οικονομία της Κίνας και στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, η Πρόεδρος της FED Janet Yellen σε έγγραφη απάντηση της σε ερώτημα της Επιτροπής Τραπεζικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ τον Δεκ.2013 είχε εκφράσει την άποψη ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τη βιωσιμότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κίνας, παρά το ότι εγκυμονεί πράγματι κινδύνους που θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά. Όπως τονίστηκε, το βασικό πρόβλημα προκύπτει από την αδιαφάνεια που χαρακτηρίζει το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κίνας, που δυσκολεύει τους αναλυτές να προσδιορίσουν επακριβώς την έκταση του προβλήματος. Σύμφωνα με έκθεση της Oxford Economics (8.5.2014) το ποσοστό των επισφαλών δανείων στην Κίνα κυμαίνεται μεταξύ 10%-20% επί του συνόλου των δανείων, ήτοι σε 6-12 τρις Γουάν. Στις ΗΠΑ, το μέλος της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Fed John Williams (άνευ δικαιώματος ψήφου) αναφερόμενος στη διαδικασία περιορισμού του προγράμματος ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας (QE3) εκτίμησε ότι αυτό θα ολοκληρωθεί το 4ο 3μηνο 2014, ενώ η πρώτη αύξηση των επιτοκίων της FED θα πραγματοποιηθεί εντός του 2015 και θα αποτελέσει βήμα προς την κατεύθυνση της ομαλοποίησης της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ. Παράλληλα, αναγνώρισε ότι αν και η οικονομία των ΗΠΑ ξεκίνησε με ένα άσχημο 1 ο 3μηνο το 2014, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, διακρίνει αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας από το 2 ο 3μηνο.2014 και εκτιμά άνοδο του ΑΕΠ περί το 2,5% το τρέχον έτος. Από την άλλη πλευρά, ο Πρόεδρος του FED του St. Louis J. Bullard παρουσίασε εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες η FED είναι σήμερα κοντύτερα στην επίτευξη των στόχων της για ποσοστό ανεργίας 5,4% και πληθωρισμό 2,0% από ότι ήταν στο 60% των χρονικών περιόδων μετά το 1960 (Reuters, May 21, 2014). Αυτό ενδεχομένως συνεπάγεται ότι η νομισματική πολιτική της FED θα έπρεπε ήδη να κινείται προς τη διαμόρφωση των επιτοκίων παρέμβασης σε πιο «φυσιολογικά» επίπεδα. Πριν από την χρηματοοικονομική κρίση αυτά τα επίπεδα διαμορφώνονταν γύρω στο 4,0%. Μετά την κρίση πολύ θεωρούν ότι το «νέο φυσιολογικό» (new normal) επίπεδο είναι χαμηλότερο. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, για να αρχίσει η διαδικασία αύξησης των επιτοκίων από την FED θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία περιορισμού του προγράμματος QE3 και, ενδεχομένως, θα πρέπει να έχει τερματιστεί και η διαδικασία επανεπένδυσης σε κρατικά ή/και ιδιωτικά ομόλογα των κεφαλαίων που αποκτώνται από τις λήξεις ομολόγων που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η FED. Επομένως, η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής της FED είναι μια μάλλον πολύπλοκη διαδικασία και είναι 5

βέβαιο ότι η εξέλιξή της θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία. Προς το παρόν, οι εκτιμήσεις εξακολουθούν να συγκλίνουν στο ότι η έναρξη της διαδικασίας αύξησης των επιτοκίων από την FED θα πρέπει να αναμένεται μετά το 1 ο 3μηνο.2015. Αυτό άλλωστε προκύπτει και από τα πρακτικά της συνεδρίασης της FOMC που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Απριλίου 2014. Στην Ευρώπη, ο οίκος αξιολόγησης Moody s αναβάθμισε την πιστοληπτική διαβάθμιση της Ιρλανδίας κατά δύο βαθμίδες σε Baa1 από Baa3. Ο Moody s αναφέρθηκε στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, εκτιμώντας ότι αυτή θα συμβάλει θετικά στην δημοσιονομική εξυγίανση και την ταχύτερη μείωση του δημόσιου χρέους. Ο οίκος θεωρεί ότι το πιστοληπτικό προφίλ της Ιρλανδίας βελτιώνεται ταχύτερα από την κρίση χρέους της Ευρωζώνης και η αναβάθμιση ακολουθεί την ισχυρή ψήφο εμπιστοσύνης που έχουν ήδη δώσει οι αγορές στην Ιρλανδία που ολοκλήρωσε το περασμένο έτος το πρόγραμμα της οικονομικής της προσαρμογής. Στην Ισπανία, οι επισφαλείς απαιτήσεις των τραπεζών ως ποσοστό του συνόλου των δανείων διατηρήθηκαν για 2 ο συνεχή μήνα στο 13,4% τον Μάρτ.2014, καθώς μειώθηκαν τόσο οι επισφάλειες όσο και ο συνολικός δανεισμός. Ειδικότερα, το σύνολο των δανείων υποχώρησε στα 1.440 δις τον Μάρ.2014 από 1.453 δις τον Φεβ.2014, ενώ τα επισφαλή δάνεια μειώθηκαν σε 193 εκατ. από 195 εκατ. τον Φεβ.2014. Το εκτελεστικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Peter Praet σύμφωνα με γερμανικό περιοδικό θα ζητήσει στην επόμενη συνεδρίαση του ΔΣ της ΕΚΤ στις 5.6.2014, στην εισηγητική έκθεση που θα υποβάλει, να μειωθεί το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 0,15%, από 0,25%, και παράλληλα να μειωθεί το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο -0,10%. Η μείωση του τελευταίου επιτοκίου επιδιώκει τον περιορισμό της έως σήμερα πρακτικής των τραπεζών να καταθέτουν ένα σημαντικό μέρος από τα διαθέσιμα κεφάλαιά τους στην ΕΚΤ αντί να τα διοχετεύουν (με κάποιο πιστωτικό κίνδυνο) στην πραγματική οικονομία. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ ανήλθε στο 2,0% τον Απρ.2014 (υψηλότερο επίπεδο 9-μηνών), από 1,5% τον Μάρτ.2014, κυρίως λόγω αύξησης των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων. Απογοήτευσαν τα στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις, καθώς σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014 κατέγραψαν οριακή άνοδο κατά 0,1% έναντι αύξησης 1,5% τον Μάρ.2014. Η νευρικότητα των καταναλωτών καταγράφηκε και στο δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan ο οποίος υποχώρησε στις 81,8 μονάδες τον Μάιο.2014, από 84,1 τον Απρ.2014, έχοντας ως πιθανή εξήγηση την αρνητική εικόνα της αγοράς ακινήτων τους τελευταίους μήνες. Ωστόσο, η αγορά ακινήτων τον Απρίλιο 2014 σημείωσε σημαντική βελτίωση με τις ενάρξεις κατοικιών να αυξάνονται κατά 13,2% σε μηνιαία βάση έναντι ανόδου 2,0% τον Μάρ.2014 και τις εκδοθείσες άδειες οικοδομών να ενισχύονται κατά 8,0% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, έναντι μείωσής τους κατά -1,1% τον Μάρ.2014. Στον τομέα της παραγωγής, η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε κατά -0,6% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, από +0,9% τον Μάρτ.2014 με τη μεταποιητική παραγωγή, η οποία αποτελεί το 75% της συνολικής παραγωγής να καταγράφει μείωση κατά -0,4%, έναντι αύξησής της κατά 0,7% τον Μάρτ.2014. Τέλος, στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά 24.000 την εβδομάδα έως 10.5.2014 στις 297.000 που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από τις 12.5.2007. Η πτώση κατά μεγάλο ποσοστό αποδίδεται στην περίοδο του Πάσχα, ενώ είναι γνωστό ότι οι αιτήσεις εγγραφής στα ταμεία ανεργίας εμφανίζουν υψηλή μεταβλητότητα. Πάντως, η ανωτέρω σημαντική μείωση των εγγραφών στα ταμεία ανεργίας, ήταν υψηλότερη των προσδοκιών της αγοράς, που προέβλεπε άνοδο στις 320.000. Στην Ευρωζώνη, η αύξηση του ΑΕΠ το 1ο 3μηνο 2014 κατά 0,2% σε 3μηνιαία βάση και 0,9% σε ετήσια βάση ήταν χαμηλότερη του αναμενομένου (+0,4%). Ενισχύθηκαν έτσι οι ανησυχίες για ενδεχόμενη εμφάνιση καταστάσεων αρνητικού πληθωρισμού και δημιουργήθηκαν πιο ισχυρές συνθήκες που επιβάλουν τη λήψη ουσιαστικών μέτρων από την ΕΚΤ για ενίσχυση της ρευστότητας και της οικονομικής δραστηριότητας στη ΖτΕ. Μολονότι ο ρυθμός ανάπτυξης της Γερμανίας ήταν μεγαλύτερος των προβλέψεων, το ΑΕΠ σε Ιταλία και Ολλανδία συρρικνώθηκε, ενώ η γαλλική οικονομία έμεινε στάσιμη. Ειδικότερα στη Γερμανία, το ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 0,8% σε 3μηνιαία βάση το 1ο 3μηνο 2014, έναντι 0,4% το 4ο 3μηνο 2013. Αντίθετα, στην Ιταλία το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση, έναντι προβλέψεων για αύξησή του κατά 0,2%, ενώ και στην Ολλανδία το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά -1,4% σε 3μηνιαία βάση. Σημαντική εξέλιξη για τη γερμανική οικονομία ήταν η εκτίμηση ότι η αύξηση του ΑΕΠ στο 1ο 3μηνο.2014 στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στην εσωτερική ζήτηση, η οποία με τη σειρά της ευνοήθηκε από τις σχετικά ήπιες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στη χώρα. Αντίθετα, εκτιμάται ότι οι καθαρές εξαγωγές είχαν αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ σε αυτό το 3μηνο. Στις χώρες της περιφέρειας, θετική εξέλιξη αποτέλεσε η αύξηση κατά 0,4% σε 3μηνιαία βάση του ΑΕΠ στην Ισπανία στο 1ο 3μηνο 2014, ενώ εκτός της Ιταλίας και η μεταβολή του ΑΕΠ ήταν αρνητική στην Πορτογαλία, Κύπρο και Ελλάδα. Στην Ιαπωνία, η αύξηση του ΑΕΠ το 1 ο 3μηνο 2014 ήταν στο 1,5% σε 3μηνιαία βάση (μεγαλύτερη από την αναμενόμενη), έναντι +0,1% σε 3μηνιαία βάση στο 4ο 3μηνο 2013. Η αύξηση αυτή αποδίδεται στην ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης (60% του ΑΕΠ) και των ιδιωτικών επενδύσεων. Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 2,1%, που αποτελεί τον υψηλότερο ρυθμό από το 1 ο 3μηνο 1997 λόγω της επιβολής υψηλότερου φόρου κατανάλωσης από τον Απρ. 2014. Οι ιδιωτικές επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 4,9%, έναντι 1,4% το 4 ο 3μηνο 2013, καθώς οι 6

επιχειρήσεις προχώρησαν σε επενδύσεις λόγω της υψηλής κερδοφορίας τους. Από την άλλη πλευρά, οι δημόσιες επενδύσεις υποχώρησαν κατά -2,4% έναντι αύξησης 1,2% στο 4 ο 3μηνο.2013. Η συμβολή των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ παρέμεινε αρνητική, παρά το ότι οι εξαγωγές παρουσίασαν μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης έναντι του προηγούμενου 3μήνου. Η αύξηση των εισαγωγών ήταν μεγαλύτερη από αυτή των εξαγωγών. Ωστόσο, ο δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στην Ιαπωνία σημείωσε πτώση για 5 ο μήνα κατά σειρά στο 37,0 τον Απρ. 2014, από 37,5 τον Μάρ.2014 λόγω και της αύξησης του φόρου κατανάλωσης. Αντίθετα, οι παραγγελίες μηχανημάτων του ιδιωτικού τομέα (εξαιρουμένων των πλοίων και των παραγγελιών από εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας), αυξήθηκαν κατά 19,1% σε μηνιαία βάση τον Μάρ.2014 (καταγράφοντας υψηλό πενταετίας), έναντι πτώσης τους κατά -4,6% το Φεβ. 2014, με μεγάλη αύξηση των παραγγελιών μηχανημάτων για τις μεταφορές. Στις αγορές κεφαλαίου, το αβέβαιο πολιτικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών σε συνδυασμό με τα οικονομικά στοιχεία της ΕΕ, έχουν οδηγήσει στην αποκόμιση κερδών κυρίως από κερδοσκοπικά χαρτοφυλάκια. Οι αποδόσεις των ομολόγων στην περιφέρεια της Ευρωζώνης τις τελευταίες ημέρες έχουν οδηγηθεί σε υψηλότερα επίπεδα έναντι της προηγούμενης εβδομάδας, καθώς οι επενδυτές προσπάθησαν να κλειδώσουν ποσοστό των κερδών τους πριν από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Το 10-ετές ομόλογο της Ιταλίας και το αντίστοιχο της Ισπανίας κατέγραψαν άνοδο στην απόδοση τους στο 3,80% και 3,15%, αντίστοιχα. Η επιφυλακτική στάση των επενδυτών αποδίδεται στην εκτίμηση τους ότι οι ψήφοι για την αντι-λιτότητα μπορεί να εμποδίσουν τις προσπάθειες μεταρρύθμισης και να επηρεάσει αρνητικά τις δημοσιονομικές επιδόσεις. Ωστόσο, η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου της Ιρλανδίας υποχώρησε στο χαμηλό της περασμένης εβδομάδας (2,63%) μετά την ανακοίνωση αναβάθμισης κατά 2- βαθμίδες του αξιόχρεου της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης Moody s. Yields (%) Spreads (μβ) 19/5/2014 12/5/2014 μβ 19/5/2014 12/5/2014 μβ Ελλάδα 6,72 6,11 61 538 465 73 Ισπανία 3,00 2,93 7 166 147 19 Ιταλία 3,15 2,97 18 181 151 30 Πορτογαλία 3,80 3,56 24 246 209 37 Γαλλία 1,80 1,92 11 47 45 1 Ολλανδία 1,66 1,78 12 32 32 0 Γερμανία 1,34 1,46 12 5Y CDS (μβ) 19/5/2014 12/5/2014 μβ Ελλάδα 574 500 74 Ισπανία 96 87 9 Ιταλία 122 106 16 Πορτογαλία 196 164 33 Γαλλία 45 45 1 Ολλανδία 31 29 2 Γερμανία 22 21 1 Πηγή: Datastream Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό, ανήλθε στις 246 μ.β. την 19/5/2014, από 209 μ.β. και του 10- ετούς ιταλικού ομολόγου στις 181 μ.β. από 151 μ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ την 20.5.2014 διαμορφωνόταν στο 2,55% από 2,65% που ήταν την 13.5.2014. Η απόδοση του συγκεκριμένου ομολόγου αντανακλά μικρή αύξηση του ΑΕΠ και τις προσδοκίες για συνέχιση της ακολουθούμενης νομισματικής πολιτικής από τη Fed. Υπό τις παρούσες συνθήκες, η τιμή του ομολόγου πιθανόν να συνεχίσει να κινείται σε ένα περιορισμένο εύρος διακύμανσης και η μεταβλητότητα να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Στο Βέλγιο, το δημόσιο άντλησε (19.5.2014) το συνολικό ποσό των 1,99 δισ. μέσω δημοπρασίας 5- ετών και 10-ετών ομολόγων. Αναλυτικότερα, αντλήθηκε το ποσό των 765 εκατ. από ομόλογα 5- ετούς διάρκειας με μέσο επιτόκιο δανεισμού 0,854% και συντελεστή κάλυψης 1,66. Τέλος, μέσω 10-ετών ομολόγων αντλήθηκαν 1,225 δισ. με μέσο επιτόκιο 1,919% και συντελεστή κάλυψης 1,54. Στην Ολλανδία, το δημόσιο άντλησε (19.5.2014) το συνολικό ποσό των 2,65 δισ. μέσω δημοπρασίας 3- μηνων και 6-μηνων εντόκων γραμματίων (ΕΓ). Αναλυτικότερα, αντλήθηκε το ποσό των 1,47 δισ. από 3-μηνα ΕΓ με μέσο επιτόκιο δανεισμού 0,094% έναντι 0,1% της αντίστοιχης τελευταίας δημοπρασίας και συντελεστή κάλυψης 2,12. Μέσω 6-μηνών ΕΓ αντλήθηκαν 1,18 δισ. με μέσο επιτόκιο 0,099% έναντι 0,135% της τελευταίας αντίστοιχης δημοπρασίας και συντελεστή κάλυψης 2,64. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νομισμάτων ενισχύεται οριακά σε εβδομαδιαία βάση με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στο 79,95 (19.5.2014) από 79,80(12.5.2014). Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε την 13.5.2014 διαμορφώθηκαν στα $ 6,51 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν σε θετικό επίπεδο, για πρώτη φορά μετά από πέντε εβδομάδες, στα $ 0,42 δις. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε την 13.5.2014 διαμορφώθηκαν στα $ 5,30 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν σε αρνητικό επίπεδο στα $ 0,37 δις. από το θετικό $ 5,67 δις την προηγούμενη εβδομάδα. 7

Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3718 USD/EUR στις 19.5.2014 από 1,3757 USD/EUR στις 12.5.2014. Οι απώλειες του ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ αποδίδονται στη χαμηλή αύξηση του ΑΕΠ της ΖτΕ στο 1 ο 3μηνο.2014 και στις δηλώσεις του Προέδρου της ΕΚΤ ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να προβεί σε χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής τον Ιούνιο. Το Γουάν Κίνας διέκοψε την πτωτική του πορεία έναντι του δολαρίου-ηπα, περιορίζοντας τις απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου σε 3,03% (19.5.2014), από 3,37% που ήταν στις 29.4.2014. Ωστόσο, στις αρχές της εβδομάδας που ξεκίνησε την 19.5.2014 το Γουάν άρχισε να περιορίζει τις απώλειες του έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, καθώς η ΤτΚίνας καθόρισε τη μέση τιμή fixing στα 6,1636 CNY/USD, (το υψηλότερο επίπεδο από 9.9.2013), ήτοι 0,01% χαμηλότερα από την αντίστοιχη τιμή της 16.5.2014. Στην παρούσα συγκυρία δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η ΤτΚίνας παρεμβαίνει για να υποστηρίξει ή να περιορίσει μια πιθανή άνοδο του Γουάν, δίνοντας τη δυνατότητα στο Γουάν να ισορροπεί και να κινείται μεταξύ ενός περιορισμένου εύρους διακύμανσης. Ωστόσο, σημαντική είναι η ζήτηση για το δολάριο ΗΠΑ από κινεζικές επιχειρήσεις με αποτέλεσμα το πιθανό εύρος διακύμανσης του μέχρι το τέλος του Ιουν.2014 να είναι μεταξύ 6,20-6,28 CNY/USD. Η στερλίνα καταγράφει απώλειες έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, αλλά έναντι του ευρώ διαμορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 μηνών, καθώς η αγορά εκτιμά ότι η ΕΚΤ θα προβεί σε χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής εν αντιθέσει με την ΤτΑγγλίας η οποία προετοιμάζεται για αύξηση του βασικού της επιτοκίου. Στην αυξημένη ζήτηση για στερλίνες θετικό ρόλο διαδραμάτισε η ανακοίνωση ανόδου του πληθωρισμού τον Απρ.2014 στο 1,8% έναντι 1,6% τον Μαρ.2014. Η στερλίνα διαπραγματευόταν στις 20.5.2014 στα $1,6870 και στα 1,2317 έναντι $1,6889 και 1,2277 στις 12.5.2014. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Αγορά Κατοικίας: Επιβραδύνθηκε περαιτέρω στο 1 ο 3μηνο.2014 ο ρυθμός μείωσης των τιμών των διαμερισμάτων (παλαιών και νέων) στο σύνολο της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, η πτώση των τιμών των οικιστικών ακινήτων περιορίσθηκε στο -7,5% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο.2014, από -8,6% στο 4 ο 3μηνο.2013, από -9,2% στο 3 ο 3μηνο 2013, έναντι -11,7% στο 2 ο 3μηνο. 2013 και -11,5% στο 1 ο 3μηνο. 2013. Η μείωση των τιμών κατά το 1 ο 3μηνο.2014 ήταν ισοδύναμη, όπως και κατά το 2013, στα νέα (ηλικίας έως 5 ετών) και στα παλαιότερα διαμερίσματα (άνω των 5 ετών). Συγκεκριμένα, οι μειώσεις των τιμών ήταν: Νέα διαμερίσματα (1 ο 3μηνο.2014: -7,6%. 1 ο 3μηνο.2013: -10,2%), παλαιά διαμερίσματα (1 ο 3μηνο.2014: -7,5%, 1 ο 3μηνο.2013: -12,3%). Από τα στοιχεία κατά γεωγραφική περιοχή, προκύπτει ότι οι τιμές των οικιστικών ακινήτων συνεχίζουν να μειώνονται (σε μικρότερο πάντως βαθμό) περισσότερο στην περιοχή της Αθήνας (1 ο 3μηνο.2014: -10,6%, 1 ο 3μηνο.2013: -12,9%). Στη Θεσσαλονίκη η πτώση είναι μικρότερη (1 ο 3μηνιο.2014: -7,4%, 1 ο 3μηνο.2013: -7,6%) και πολύ χαμηλότερη στις μεγάλες αστικές περιοχές της περιφέρειας (1 ο 3μηνο. 2014: -5,3%, από -12,2% στο 1 ο 3μηνο.2013) και ακόμα χαμηλότερη πτώση στις εξοχικές περιοχές (1 ο 3μηνο.2014: -3,8%, 1 ο 3μηνο.2013: -10,4%). Γενικά, η σωρευτική πτώση των τιμών των διαμερισμάτων στο σύνολο της χώρας έφθασε στο 1 ο 3μηνο.2014 στο -34,7% έναντι του 3 ου 3μήνου του 2008, όταν σημειώθηκε η μέγιστη ιστορική τους τιμή. Επίσης, το 2013 η πτώση των τιμών έναντι του 2018 ανήλθε στο -31,2%. Σημειώνεται ότι στην περίοδο 2000-2008 οι τιμές των οικιστικών ακινήτων είχαν αυξηθεί κατά +90,0%, ενώ στην ίδια περίοδο η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ ήταν 71,1%. Συνολικά, η σημαντική επιβράδυνση της τάσης πτώσης των τιμών των διαμερισμάτων στα τελευταία 3μηνα, σηματοδοτεί και την επιβράδυνση της πτώσης τους το 2014 ως σύνολο περί το -5,3% και ενισχύονται σημαντικά οι προοπτικές για σταθεροποίηση των τιμών των διαμερισμάτων από το 2015, ιδιαίτερα αν επαληθευτεί η πρόβλεψη για αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,9% το 2015. 50 40 30 20 10 0 Q1 2007 Q2 2007 Q3 2007 Q4 2007 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2008 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 2009 Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 Q1 2011 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 2013 Q1 2014 Πηγή: ΤτΕλλάδος Διάγραμμα: Αριθμός Συναλλαγών επί Οικιστικών Ακινήτων Παρά τη μεγάλη πτώση των τιμών των ακινήτων και το σημαντικό πλήθος των προς πώληση κατοικιών, σε πολλές περιπτώσεις σε τιμές χαμηλότερες της πραγματικής τους αξίας, οι συναλλαγές εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε χαμηλά επίπεδα, καθώς οι πωλητές έχουν αρχίσει ήδη να προσδοκούν ότι δεν θα μειωθεί περαιτέρω η αξία της ακίνητης περιουσίας τους και διστάζουν να πωλήσουν, ενώ οι αγοραστές αναμένουν, προφανώς, περαιτέρω υποχώρηση των τιμών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η μέση περίοδος αναμονής έως τη διάθεση των προσφερόμενων προς πώληση κατοικιών (από την ημέρα που τέθηκαν προς πώληση) εκτιμάται ότι έφθασε στο 1- έτος στους πρώτους μήνες του 2014, έναντι 5-μήνες το 2009 (εκτιμήσεις υπηρεσιών της ΤτΕλλάδος). Επίσης, εκτιμάται τώρα ότι η έκπτωση επί της αρχικής τιμής ήταν κατά μέσο όρο 25% στο 1 ο 3μηνο.2014, έναντι 12,6% το 2009. Κατά συνέπεια, ο αριθμός των συναλλαγών επί των οικιστικών 8

ακινήτων, που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος, σημείωσε μικρή μείωση σε πολύ χαμηλό, πάντως, επίπεδο: 3.903 στο 1 ο 3μηνο.2014, από 3.933 στο 4 ο 3μηνο.2013, έναντι 10.638 το 1 ο 3μηνο του 2013 (βλ. Διάγραμμα). Επισημαίνεται ότι ο αριθμός των συναλλαγών στα οικιστικά ακίνητα μειώθηκε από το πολύ υψηλό επίπεδο των 148,1 χιλ. το 2007, σε 30,9 χιλ. το 2012 και 23,8 χιλ. το 2013. Αναφορικά με τα ενοίκια, παρατηρείται ότι, ενώ στην περίοδο 2000-2011 αυξήθηκαν σωρευτικά κατά +42,9%, από το 2012 αρχίζουν σταδιακά να μειώνονται, με τη μείωσή τους να λαμβάνει εντονότερο ρυθμό το 2013. Ειδικότερα, ενώ η μείωση των ενοικίων των οικιστικών ακίνητων διαμορφώθηκε -2,1% το 2012, ο αρνητικός ρυθμός επιταχύνθηκε στο -6,8% συνολικά το 2013 και ακόμη περισσότερο στο -9,4% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο.2014. Ενθαρρυντικό, πάντως, είναι το γεγονός ότι τον Απρ.2014 ο ρυθμός μείωσης των ενοικίων επιβραδύνθηκε αισθητά στο -8,7%, σε ετήσια βάση, έναντι -9,7% τον Ιαν.2014. 20 15 10 5 0-5 -10-15 2000 I 2001 I 2002 I 2003 I 2004 I Δείκτες Αγοράς Κατοικιών 2000-2013 (2007=100) Ετήσιες Μεταβολές Τιμών Διαμερισμάτων (αριστερός άξονας) Δείκτης Τιμών Ενοικίων (δεξιός άξονας) 2005 I 2006 I 2007 I Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Παράλληλα, τόσο οι μισθωτικές όσο και οι αγοραίες αξίες στον κλάδο των επαγγελματικών ακινήτων μειώθηκαν το 1 ο 3μηνο.2014, σε ετήσια βάση, με σημαντικά μικρότερο βαθμό από ό,τι συνολικά στα έτη 2013 και 2012 (βλ. Πίνακα). Πίνακας: Τιμές Επαγγελματικών Ακινήτων % 1ο 3μηνο 2014 2013 2012 Α. Μισθωτκές αξίες -14,9-16,3-20,1 Β. Αγοραίες αξίες -15,3-16,9-19,5 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Γενικά, η αγορά ακινήτων εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά χαμηλή ζήτηση. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται ασφαλώς στην μεγάλη πτώση των εγχώριων εισοδημάτων και στην αβεβαιότητα που εξακολουθεί να διέπει τα νοικοκυριά σχετικά με την απασχόληση και τα μελλοντικά τους εισοδήματα. Επιπρόσθετα, η έλλειψη ρευστότητας, σε συνάρτηση με την καθυστέρηση επιστροφής των καταθέσεων και τους όρους τραπεζικής χρηματοδότησης, αποτελούν αποτρεπτικούς παράγοντες για την ανάκαμψη της αγοράς οικιστικών ακινήτων. Ωστόσο, η αγορά κατοικίας επιβαρύνθηκε σημαντικά, 2008 I 2009 I 2010 I 2011 I 2012 I 2013 I 2014 I 115 110 105 100 95 90 85 80 75 70 65 60 ιδιαίτερα κατά το 2013, εξαιτίας των πολλαπλών φορολογικών επιβαρύνσεων στην ακίνητη περιουσία, όπως έχει αναλυθεί εκτενώς σε προηγούμενα Δελτία. Ευνοϊκή, πάντως, εξέλιξη αποτελεί, η σημαντική μείωση του φόρου μεταβίβασης ακινήτων και ο εξορθολογισμός του πλαισίου των πλειστηριασμών, ενώ αρνητικά εξακολουθούν να επιδρούν ο διπλός φόρος (ΕΝΦΙΑ + ΦΑΠ) και ο φόρος υπεραξίας που επιβάλλονται στα ακίνητα από τις αρχές του 2014. Πάντως, θετικές προσδοκίες διαφαίνονται για τον κλάδο, δεδομένου ότι αυξάνεται η ζήτηση από το εξωτερικό για αγορές τουριστικών ακινήτων και παραθεριστικής κατοικίας, καθώς η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων ανήλθε σε 168 εκατ. το 2013 από 113 εκατ. το 2012. Πολύ μεγαλύτερη εισροή αναμένεται το 2014. Γενικά, η πτώση των τιμών των κατοικιών αναμένεται να περισταλεί σημαντικά το 2014, ενώ ουσιαστική σταθεροποίηση στα πολύ χαμηλά επίπεδα, που έχουν διαμορφωθεί, προβλέπεται από το 2015, δεδομένου ότι το 2014 θα σημειωθεί αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας και μείωση των αντικινήτρων στις επενδύσεις σε οικιστικά ακίνητα. Κύκλος Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Όσον αφορά στον Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία στο σύνολο της αγοράς υποχώρησε τον Μάρτ.2014 κατά -1,1% σε ετήσια βάση από +0,3% τον Φεβρ.2014 και -11,5% τον Μάρτ.2013. Η εξέλιξη αυτή προήλθε από τη μείωση του ΔΚΕ στην εγχώρια αγορά κατά -0,2% σε ετήσια βάση τον Μάρτ.2014 (Μάρτ.2013: -22,0%), αλλά κυρίως από τη μείωση του ΔΚΕ στην εξωτερική αγορά κατά -2,2 (Μάρτ.2013: 4,0%). Η μείωση από την εξωτερική αγορά προήλθε κυρίως από μείωση του κύκλου εργασιών κατά -5,0% σε ετήσια βάση στις αγορές εκτός ευρωζώνης. Αντίθετα, ο κύκλος εργασιών σε χώρες της Ευρωζώνης ενισχύθηκε κατά 4,5% σε ετήσια βάση τον Μάρτ.2014 (Μάρτ.2013: -13,2%). Σωρευτικά, το 1 ο 3μηνο 2014 ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία στο σύνολο της αγοράς υποχώρησε κατά -1,7% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά -9,8% το 1 ο 3μηνο 2013. Επισημαίνεται ότι επειδή τα στοιχεία για τον κύκλο εργασιών στη μεταποίηση καταγράφονται σε ονομαστικές τιμές, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις διεθνείς τιμές των προϊόντων, κυρίως για την εξωτερική αγορά. Για παράδειγμα, όσον αφορά στις κλωστοϋφαντουργικές ίνες, η μείωση του κύκλου εργασιών στην εξωτερική αγορά κατά -22,2%, επηρεάζεται από τη μείωση των εξαγωγών (ειδικά στο βαμβάκι) και από την πτώση των τιμών των προϊόντων αυτών στις διεθνείς αγορές. Επισημαίνεται ωστόσο ότι η σημαντική αύξηση των τιμών του βαμβακιού από τις αρχές Δεκ.2013 αναμένεται να επιδράσει θετικά στην εξέλιξη του ΔΚΕ των κλωστοϋφαντουργικών υλών της εξωτερικής αγοράς το επόμενο διάστημα. Όσον αφορά στην εγχώρια αγορά, οι πιο σημαντικές αυξήσεις του ΔΚΕ σε ετήσια βάση τον Μάρτ.2014 ήταν οι εξής: στον κλάδο των μη μεταλλικών 9

ορυκτών κατά 21,8% (Μάρτ.2013: -36,4%) που δείχνει ότι η ανάκαμψη της κατασκευαστικής δραστηριότητας έχει αρχίσει. Για τον ίδιο λόγο, ικανοποιητική ήταν η αύξηση του ΔΚΕ στους κλάδους βασικών μετάλλων και κατασκευής μεταλλικών προϊόντων κατά 10,3% και 4,5% αντίστοιχα. Επίσης, σημαντική ήταν η αύξηση του ΔΚΕ στον κλάδο των ηλεκτρονικών υπολογιστών κατά 276,5% (Μάρτ.2013: -41,4%). Στο σύνολο αγοράς, οι μεγαλύτερες μειώσεις τον Μάρτ.2014 σε ετήσια βάση ήταν στους ακόλουθους, συνεχώς πτωτικούς, παραδοσιακούς κλάδους: κλωστοϋφαντουργικές ύλες: -14,0% (Μάρτ.2013: - 9,2%), είδη ένδυσης: -13,8% (Μάρτ.2013: -5,6%), δέρματα-είδη υπόδησης: -13,8% (Μάρτ.2013: -28,7%), ξύλο και φελλός: -42,4% (Μάρτ.2013: -16,2%). Εξέλιξη του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στις αγορές εξωτερικού (% ετήσια μετ.) Στάθμιση Μάρτιος 2014 Μάρτιος 2013 Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 26,74 2,5% 21,2% Βασικά μεταλλα 22,15 1,5% 16,3% Τρόφιμα 10,37 1,2% 5,6% Χημικά προϊόντα 5,43 6,0% 17,5% Είδη Ένδυσης 5,03 13,8% 3,5% Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 4,94 14,6% 31,9% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη 4,40 6,8% 19,7% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 3,63 22,2% 3,0% Μη μεταλικά ορυκτά 3,33 14,8% 40,6% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 3,31 7,4% 3,9% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 1,89 17,5% 18,6% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 1,79 20,2% 3,2% Καπνός 1,65 11,3% 15,5% Βασικά φαρμακευτικά 1,31 19,4% 11,7% Ποτά 1,09 5,0% 2,3% Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 0,86 9,7% 16,0% Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 0,79 17,8% 15,3% Ξύλο Φελλός 0,54 62,4% 50,6% Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0,20 20,4% 20,8% Δέρματα είδη υπόδησης 0,20 71,4% 50,3% Έπιπλα 0,17 24,8% 44,2% Μηχανοκίνητα οχήματα 0,15 4,2% 1,6% Εκτυπώσεις και αναπ. προεγγ. Μέσων 0,04 239,6% 68,1% Σύνολο Μεταποίησης 100,00 2,4% 4,7% Σύνολο χωρίς παράγωγα πετρελαίου 98,91 1,7% 1,0% Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. Εξέλιξη του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στην εγχώρια αγορά (% ετήσια μετ.) Στάθμιση Μάρτιος 2014 Μάρτιος 2013 Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 27,13 1,4% 30,8% Τρόφιμα 17,59 6,0% 2,6% Μη μεταλικά ορυκτά 7,49 21,8% 36,4% Βασικά μεταλλα 7,48 10,3% 26,2% Ποτά 5,29 0,4% 6,8% Χημικά προϊόντα 4,33 1,3% 19,8% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 4,32 4,5% 45,6% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη 3,12 3,0% 9,4% Βασικά φαρμακευτικά 2,41 9,7% 1,7% Χαρτί και προϊόντα 2,17 2,9% 9,4% Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 1,86 20,3% 1,9% Είδη Ένδυσης 1,69 13,9% 17,9% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 1,64 3,2% 16,6% Εκτυπώσεις και αναπ. προεγγ. Μέσων 1,51 4,8% 14,2% Καπνός 1,36 1,3% 0,2% Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 1,36 59,7% 84,1% Έπιπλα 1,34 1,4% 35,2% Ξύλο και φελλός 1,24 28,4% 36,3% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 1,05 18,4% 17,9% Μηχανοκίνητα οχήματα 0,66 13,7% 16,5% Δέρματα είδη υπόδησης 0,55 14,8% 28,4% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 0,48 276,5% 41,4% Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0,33 5,3% 7,0% Σύνολο Μεταποίησης 100,00 0,6% 21,2% Σύνολο χωρίς παράγωγα πετρελαίου 98,76 1,0% 12,8% Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. Στους ανωτέρω πίνακες απεικονίζονται οι μεταβολές του ΔΚΕ σε επιμέρους κατηγορίες προϊόντων τον Μάρτ.2014, τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στις αγορές εξωτερικού. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Η αύξηση του πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ στο 2,0% τον Απρ.2014 (το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 9 μηνών) από 1,5% τον Μάρτ.2014, οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών των προϊόντων ενέργειας (+3,3% σε ετήσια βάση) και των τιμών τροφίμων (+1,9% σε ετήσια βάση). Η αύξηση των τιμών των τροφίμων οφείλεται στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν τους προηγούμενους μήνες σε πολλές περιοχές της χώρας. Ο δομικός πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ επίσης αυξήθηκε στο 1,8% τον Απρ.2014, από 1,7% τον προηγούμενο μήνα. Μεγάλες μηνιαίες αυξήσεις καταγράφηκαν επίσης και στους τομείς των μεταφορών (+1,1%) και στα αεροπορικά ναύλα (2,6%). Αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση της τιμής της βενζίνης κατά 2,3% σε μηνιαία βάση. Η μεγαλύτερη μηνιαία μείωση καταγράφηκε στον τομέα υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (-1,6%). Γενικά, η μεγάλη αύξηση στον πληθωρισμό τον Απρ.2014 δεν σηματοδοτεί αναγκαστικά και διακύμανσή του σε επίπεδα άνω του 2,0% στους επόμενους μήνες, πράγμα που θα έθετε νέα δεδομένα όσον αφορά τον σχεδιασμό της νομισματικής πολιτικής της FED. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το δομικό πληθωρισμό που δεν επηρεάζεται από τις ευμετάβλητες τιμές των προϊόντων ενέργειας και των τροφίμων. Οι λιανικές πωλήσεις ενισχύθηκαν κατά 0,1% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, μετά τη μεγάλη αύξησή τους κατά 1,5% τον Μάρτ.2014, ενώ σε ετήσια βάση ήταν αυξημένες κατά 4,0%. Η οριακή αύξηση των λιανικών πωλήσεων τον Απρ.2014 ήταν αναμενόμενη, μετά την αισθητή αύξησή του τον Μάρτιο 2014. Δημιουργεί, ωστόσο κάποιο θέμα όσον αφορά την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης στο 2 ο 3μηνο.2014, αλλά και αυτό θα συμβεί αν η χαμηλή αύξηση των λιανικών πωλήσεων συνεχιστεί και στο 2μηνο Μαΐου-Ιουν.2014, πράγμα που δεν είναι η επικρατούσα εκτίμηση. Βέβαια, και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan υποχώρησε στις 81,8 μονάδες τον Μάι.2014 από 84,1 τον Απρ.20154 και 80,0 τον Μάρτ.2014. Ωστόσο, η υποχώρηση του δείκτη επίσης δεν είναι ανησυχητική, καθώς τους τελευταίους μήνες βρίσκεται γενικά σε υψηλό επίπεδο. Στη μείωση του εν λόγω δείκτη ενδεχομένως να έπαιξε ρόλο η μέτρια, προς το παρόν, εικόνα της αγοράς ακινήτων. Η αγορά ακινήτων που σημείωσε αισθητή βελτίωση τον Απρίλιο 2014 καθώς οι ενάρξεις κατοικιών ενισχύθηκαν, περισσότερο του αναμενομένου, κατά 13,2% σε μηνιαία βάση (η αγορά ανέμενε μηνιαία αύξηση 3,5%) από 2,0% τον Μάρτ.2014 και 3,5% τον Φεβρ.2014, ενώ σε ετήσια βάση οι ενάρξεις ήταν αυξημένες κατά 26,4%. Παράλληλα, οι εκδοθείσες άδειες οικοδομών ενισχύθηκαν κατά 8,0% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014, έπειτα από μείωση κατά -1,1% τον Μάρτ.2014 και αύξηση κατά 7,7% τον Φεβρ.2014. Σε ετήσια βάση οι άδειες ήταν αυξημένες κατά 3,8%. Στα στοιχεία του Απριλίου 10