ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (009) ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α Α.1. Σωστό. Α.. Λάθος. Ο πληθωρισμός πλήττει όλα τα άτομα που το χρηματικό τους εισόδημα είναι σταθερό ή αυξάνεται με ρυθμό μικρότερο από το ρυθμό του πληθωρισμού. Βλ. σχολ. βιβλ. σελ. 166. Α.. Σωστό. Α.. Λάθος. Στην αγορά ενός αγαθού η μείωση της προσφοράς του, με σταθερή τη ζήτησή του προκαλεί αύξηση της τιμής ισορροπίας και μείωση της ποσότητας ισορροπίας. Βλ. σχολ. βιβλ. σελ. 98. Α.5. Σωστό. Α.6. β. Α.7. γ. 1
ΟΜΑΔΑ Β Υπάρχουν αγαθά στα οποία η τιμή του ενός αγαθού επηρεάζει τη ζήτηση ενός άλλου αγαθού. Τα αγαθά αυτά διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: Τα υποκατάστατα και τα συμπληρωματικά. Υποκατάστατα αγαθά: Είναι δύο (ή περισσότερα) αγαθά, όταν το ένα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί του άλλου (ή άλλων), για να ικανοποιήσει την ίδια ανάγκη. Παραδείγματα υποκατάστατων αγαθών είναι το βούτυρο και η μαργαρίνη, το μοσχαρίσιο κρέας και το χοιρινό κρέας, τα σπίρτα και ο αναπτήρας. Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με τη μεταβολή της τιμής του υποκατάστατου αγαθού. Παράδειγμα: Στην περίπτωση που αυξηθεί η τιμή του μοσχαρίσιου κρέατος οι καταναλωτές θα μειώσουν τη ζητούμενη ποσότητα μοσχαρίσιου κρέατος (σύμφωνα με το νόμο της ζήτησης) και θα το υποκαταστήσουν με το σχετικά φτηνότερο χοιρινό κρέας, αυξάνοντας έτσι τη ζήτηση του χοιρινού. Στο κατωτέρω σχήμα βλέπουμε ότι η αύξηση της τιμής του μοσχαρίσιου από Ρ 1 σε Ρ (μετακίνηση από το Α στο Β επάνω στην ίδια καμπύλη ζήτησης), έχει ως αποτέλεσμα τη μετατόπιση της καμπύλης του χοιρινού κρέατος από D 1 σε D (σταθερής της τιμής (Ρ ), έχουμε μετατόπιση από το Γ της D 1 στο Δ της D ).
Συμπληρωματικά Είναι δύο (ή περισσότερα) αγαθά, όταν η κατανάλωση του ενός απαιτεί και την κατανάλωση του άλλου (ή των άλλων), για την ικανοποίηση μιας ανάγκης. Παραδείγματα συμπληρωματικών αγαθών είναι ο καφές και η ζάχαρη, η φωτογραφική μηχανή και το φιλμ, ο βίντεο και η βιντεοκασέτα. Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την αντίθετη κατεύθυνση με τη μεταβολή της τιμής ενός συμπληρωματικού αγαθού (ceteris paribus). Παράδειγμα: Στην περίπτωση που αυξηθεί η τιμή του καφέ (ceteris paribus), θα μειωθεί η ζητούμενη ποσότητα του καφέ (λόγω του νόμου της ζήτησης), με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να μειώσουν και τη ζήτηση της ζάχαρης (την οποία χρησιμοποιούσαν ως συμπλήρωμα του καφέ), μετατοπίζοντας την καμπύλη ζήτησης από D 1 σε D, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Βέβαια, τα παραπάνω θα συμβούν αν δεν υπάρξει μεταβολή στους λοιπούς προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης για καφέ και για ζάχαρη. Συγκεκριμένα, στο κατωτέρω σχήμα βλέπουμε ότι η αύξηση της τιμής του καφέ από Ρ 1 σε Ρ (μετακίνηση από το Α στο Β επάνω στην ίδια καμπύλη ζήτησης), έχει ως αποτέλεσμα τη μετατόπιση της καμπύλης της ζάχαρης από D 1 σε D (σταθερής της τιμής (Ρ ), έχουμε μετατόπιση από το Γ της D 1 στο Δ της D ). Βλ. σχολ. βιβλ. σελ. 5-6.
ΟΜΑΔΑ Γ Γ.1 Γ. ΚΕ του Ψ σε όρους Χ, όταν η οικονομία μετακινείται από τον συνδυασμό Γ στον συνδυασμό Δ: ΔΧ 60-0 0 ΚΕ Ψ Χ = = = = 1. ΔΨ 90-70 0 ΚΕ του Χ σε όρους Ψ, όταν η οικονομία μετακινείται από τον συνδυασμό Β στον συνδυασμό Α: ΔΨ 0-0 0 ΚΕ Χ Ψ = = = =. ΔΧ 100-80 0 Γ. Η ποσότητα των 50 Χ βρίσκεται μεταξύ των συνδυασμών Γ και Δ, όπου γνωρίζουμε ότι ΚΕ Ψ = 1. 60-50 1 =, επομένως Ψ Γ = 80. Ψ - 70 Γ Συνδυασμοί Χ Ψ ΚΕ Χ Γ 60 70 Γ 50 Ψ Γ = 80 1 Δ 0 90 Αν η οικονομία παράγει 50 μονάδες από το αγαθό Χ, η μέγιστη ποσότητα του αγαθού Ψ που μπορεί να παραχθεί είναι 80 μονάδες.
Γ. Για να παραχθεί ο ανέφικτος συνδυασμός που αντιστοιχεί σε 0 μονάδες του αγαθού Χ και σε 15 μονάδες του αγαθού Ψ θα πρέπει: 1. Να αυξηθούν αρκετά οι ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών της οικονομίας ή. Να αυξηθεί αρκετά η τεχνολογία παραγωγής ή. Να υπάρξει συνδυασμός των ανωτέρω δύο περιπτώσεων. Και στις τρεις περιπτώσεις η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων μετατοπίζεται προς τα δεξιά και μπορεί να πάρει μια νέα θέση, οπότε ο συνδυασμός (Χ = 0, Ψ = 15) να γίνει εφικτός. Βλ. σχολ. βιβλ. σελ. 0. Γ.5 Ονομάζουμε Κ (Χ = 50, Ψ = 0) τον συνδυασμό που θέλουμε να χαρακτηρίσουμε. Από τον πίνακα γνωρίζουμε ότι ο συνδυασμός Β (Χ = 80, Ψ = 0) είναι μέγιστος. Επειδή οι δύο συνδυασμοί έχουν την ίδια παραγωγή σε Ψ (Ψ Κ = Ψ Β = 0) και διαφοροποιούνται στην παραγωγή σε Χ, συγκεκριμένα Χ Κ = 50 < Ψ Β = 80, συμπεραίνουμε ότι το συνδυασμός Κ (Χ = 50, Ψ = 0) είναι εφικτός. Διαγραμματικά, μπορούμε να πούμε ότι ο Κ βρίσκεται κάτω από την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας. Όταν παράγεται ο συνδυασμός Κ (Χ = 50, Ψ = 0), τότε αυτό σημαίνει ότι η οικονομία δεν χρησιμοποιεί όλες τις παραγωγικές της δυνατότητες και ορισμένοι ή όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές υποπασχολούνται. Βλ. σχολ. βιβλ. σελ. 0. 5
ΟΜΑΔΑ Δ Δ.1 Μονάδες εργασίας Συνολικό προϊόν Μέσο προϊόν Οριακό προϊόν Μέσο μεταβλητό κόστος Οριακό κόστος Μεταβλητό κόστος (L) (Q) (ΑΡ) (ΜΡ) (AVC) (MC) (VC) 0 0 - - - - 1 0 0 0 75 75 50 5 0 60 50.000 90 0 0 50 7,5.500 10 0 0 50 50 5 15 9 5 51,75 60 Επειδή η εργασία (L) αποτελεί τον μοναδικό μεταβλητό συντελεστή παραγωγής και η τιμή (αμοιβή) της είναι σταθερή, τότε το μεταβλητό κόστος (VC) σε κάθε επίπεδο παραγωγής μας δίνεται από τη σχέση VC = W ^ L. VC VC AVC =, 75 =, επομένως VC = 1.500. 1 1 1 1 Q1 0 VC 1 = W ^ L 1, 1.500 = W ^ 1, δηλαδή W = 1.500. Q = ; ΜΡ = ; Q Q ΑΡ =, 5 =, επομένως Q = 50. L Q - Q 50-0 0 1 MΡ = = = = 0. L - L1-1 1 AVC = ; VC = W ^ L = 1.500 ^ =.500. VC.500 AVC = = = 50. Q 90 ΜC = ; VC = W ^ L = 1.500 ^ =.000. VC - VC.500 -.000 1.500 ΜC = = = = 7,5. Q - Q 90-50 0 Q = ; ΑΡ = ; Q - Q Q - 90 MΡ =, 0 =, δηλαδή Q = 10. L - L - Q 10 AΡ = = = 0. L 6
Δ. Η μέγιστη τιμή του οριακού προϊόντος είναι 0 και αντιστοιχεί στην η μονάδα εργασίας. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης ισχύει γιατί η επιχείρηση βρίσκεται στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, δηλαδή στην περίοδο που υπάρχει τουλάχιστον ένας σταθερός συντελεστής παραγωγής, και υπάρχει ένα σημείο (στην άσκηση στο σημείο αυτό έχουμε: L =, Q = 90, MP = 0) μέχρι το οποίο η διαδοχική προσθήκη ίσων μονάδων του μεταβλητού συντελεστή (L) δίνει όλο και μεγαλύτερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν (Q). Πέρα από αυτό το σημείο, κάθε διαδοχική ίση αύξηση του μεταβλητού συντελεστή θα δίνει όλο και μικρότερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν, δηλαδή το οριακό προϊόν του μεταβλητού συντελεστή αρχικά αυξάνεται και στη μετά μειώνεται. Επομένως, η λειτουργία του νόμου της φθίνουσας απόδοσης εμφανίζεται με την προσθήκη της ης μονάδας εργασίας. Δ. Το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του οριακού κόστους (MC) που βρίσκεται πάνω από την καμπύλη του μέσου μεταβλητού κόστους (AVC) αποτελεί την βραχυχρόνια καμπύλη προσφοράς μιας επιχείρησης. Έτσι ο πίνακας προσφοράς της επιχείρησης είναι: Ατομικός πίνακας προσφοράς Ρ = MC Q S 50 10 60 15 Για να βρούμε τον πίνακα αγοραίας προσφοράς πρέπει σε κάθε τιμή να αθροίσουμε όλες τις ατομικές προσφερόμενες ποσότητες και επειδή το προϊόν παράγεται από 0 όμοιες επιχειρήσεις, τότε σε κάθε τιμή πολλαπλασιάζουμε τις ατομικές προσφερόμενες ποσότητες επί 0. Αγοραίος πίνακας προσφοράς Ρ Q S Α 50 10 ^ 0 =.800 Β 60 15 ^ 0 = 5.800 7
Δ. Εφόσον η αγοραία συνάρτηση προσφοράς είναι γραμμική, τότε θα είναι της μορφής Q S = γ + δρ. Για το Α:.800 = γ + δ ^ 50 (1).800 = γ + 50δ Για το Β: 5.800 = γ + δ ^ 60-5.800 = - γ 60δ - 1.000 = - 10δ, άρα δ = 100. Για δ = 100 η (1) γίνεται:.800 = γ + 100 ^ 50,.800 = γ + 5.000, γ =.800 5.000, γ = - 00. Επομένως η αγοραία συνάρτηση προσφοράς είναι η Q S = - 00 + 100P. Δ.5 Για Ρ = 5: Q S = - 00 + 100 ^ 5, Q S = - 00 + 5.00, Q S = 5.000. Ρ Q S 5 5.000 55 5.00 Για Ρ = 55: Q S = - 00 + 100 ^ 55, Q S = - 00 + 5.500, Q S = 5.00. ΔQ Ρ 5.00-5.000 5 αρχικό Ε S = = = 1,0. ΔΡ Qαρχικό 55-5 5.000 Η ελαστικότητα προσφοράς του αγαθού, όταν η τιμή αυξάνεται από 5 σε 55 χρηματικές μονάδες είναι ίση με 1,0. Επιμέλεια απαντήσεων: Πάρις Μηλίτσης 8