Α1. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2016 Το κείμενο πραγματεύεται την αξία και τα χαρακτηριστικά της φιλίας. Αρχικά, ο δοκιμιογράφος αναφέρεται στο ύψιστο αυτό αγαθό που εξυμνήθηκε από τους πνευματικούς ανθρώπους κάθε εποχής και αφού ετυμολογεί τη λέξη, την συνδέει με την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη που τρέφει ένας άνθρωπος προς τα έμψυχα μόνο όντα. Έπειτα παρουσιάζει τα τρία είδη φιλίας κατά τον Αριστοτέλη. Η πρώτη επιδιώκει την ωφέλεια, η δεύτερη την ευχαρίστηση ενώ η τρίτη στηρίζεται στην ηθική αρετή. Εξαίρει, ωστόσο, την τελευταία υπερτονίζοντας τον ανιδιοτελή χαρακτήρα της και τη σύγκλιση των ηθικών αξιών των ανθρώπων που τη μοιράζονται. Τέλος, περιγράφει τα γνωρίσματα το αληθινού φίλου που συνοψίζονται στην εκδήλωση συμπαράστασης στις δύσκολες στιγμές και στην άσκηση αντικειμενικής κριτικής. Β1. α) Λ, β) Σ, γ) Σ, δ) Σ, ε) Λ Β2)α. διαίρεση: διαιρετέα έννοια: φιλικές σχέσεις διαιρετική βάση: τα είδη της φιλίας κατά τον Αριστοτέλη μέλη διαίρεσης: «διά το χρήσιμον», «δι ηδονήν», «διά το αγαθόν»
παραδείγματα: (για τις υποθέσεις, τις ανάγκες, τη σταδιοδρομία) (είναι διασκεδαστικός, έξυπνος συνομιλητής). αιτιολόγηση: Αιτιολογεί τα δύο πρώτα είδη φιλίας και χρησιμοποιεί τη διαρθρωτική λέξη «επειδή» π.χ. «επειδή ο ένας μας είναι στον άλλο χρήσιμος» - «επειδή μας προξενεί ευχαρίστηση». Β2)β. Άλλωστε προσθήκη δηλαδή επεξήγηση όταν χρονική σχέση υπόθεση λοιπόν αποτέλεσμα / συμπέρασμα Β3. α) εγκωμίασαν επαίνεσαν, εξύμνησαν, εκθείασαν. ευχαρίστηση τέρψη, χαρά, ηδονή. συναναστροφής συντροφιάς, σχέσης, συγχρωτισμού. ακατάλυτη αδιάσπαστη, αδιάλυτη. φθείρεται αλλοιώνεται, καταστρέφεται. β) οικεία ανοίκεια, άγνωστα. επιδέξιος αδέξιος. ωφέλεια ζημία, βλάβη. αξία απαξία. αυστηρό επιεική.
Β4. α) «διά το χρήσιμον»: ακριβής παράθεση των λόγων του Αριστοτέλη / δράση που δεν ανήκει στη συνηθισμένη γλώσσα. «αγαπά»: ειρωνεία, ισχυρή αμφισβήτηση. (υλικό ή ηθικό): προηγείται. αποτελεί επεξήγηση της λέξης «κέρδος» που β) β ενικό: εκφράζει αμεσότητα, ζωντάνια και προσδίδει διδακτικό τόνο στα λεγόμενα του συγγραφέα. β πληθυντικό: εκφράζει συλλογικότητα και αμεσότητα. Ο συγγραφέας μετέχει στο σύνολο και δημιουργεί κλίμα οικειότητας με τον αναγνώστη. Γ1. Επικοινωνιακό πλαίσιο: ομιλία. Προσφώνηση: Αγαπητοί καθηγητές και συμμαθητές. ΠΡΟΛΟΓΟΣ. Η έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία τον οδηγεί στη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων. Ύψιστη όμως μορφή επικοινωνίας αποτελεί η φιλία, η βίωση της οποίας διαμορφώνει την προσωπικότητα του ατόμου και τον ολοκληρώνει ηθικά, ψυχικά και συναισθηματικά. Α ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας. η ανιδιοτέλεια, η απουσία σκοπιμοτήτων και υπολογισμού, η ανυστερόβουλη διάθεση. η δοτικότητα, η γενναιοδωρία, η διάθεση προσφοράς προς το φίλο χωρίς να περιμένουμε ανταλλάγματα (συχνά η προσφορά φτάνει τα όρια της αυτοθυσίας). η αγάπη, η στοργή, η παροχή στήριξης στο φίλο στις δύσκολες στιγμές.
η συναισθηματική συμμετοχή στις χαρές και τις λύπες του άλλου, το ανυπόκριτο ενδιαφέρον γι αυτόν που συνοδεύεται συχνά με καλοπροαίρετη κριτική. ο σεβασμός της προσωπικότητας του φίλου, η αποδοχή, η ανεκτικότητα ακόμα κι όταν διαφωνούμε με τις επιλογές του ή εντοπίζουμε αρνητικά στοιχεία του χαρακτήρα του. η αμοιβαιότητα, η συγχώρεση, η απουσία εκδικητικότητας. τα κοινά ενδιαφέροντα αλλά και η αποδοχή κοινών αξιών. Β ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Ο ρόλος του διαδικτύου / μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη δημιουργία σχέσεων φιλίας μπορεί να αποβεί θετικός ή αρνητικός. α. θετική πλευρά Αναμφισβήτητα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: διευκολύνουν την επαφή των ανθρώπων και τους φέρνουν πιο κοντά καθώς καταρρίπτουν τις φυσικές αποστάσεις. συνεπικουρούν στη γνωριμία και επικοινωνία με άτομα που ζουν σε άλλες χώρες. παρέχουν τη δυνατότητα έκφρασης, ανταλλαγής απόψεων και προβληματισμών και φέρνουν έτσι πιο κοντά τους ανθρώπους. ευνοούν τη διατήρηση των φιλικών επαφών και τη συχνή επικοινωνία με φίλους που θα ήταν ανέφικτη στην εποχή μας (γρήγοροι ρυθμοί ζωής, άγχος, έλλειψη ελεύθερου χρόνου). Δίνουν τη δυνατότητα σε άτομα με ειδικές ανάγκες να επικοινωνήσουν και να αναπτύξουν την κοινωνικότητά τους. β αρνητική πλευρά Χάνεται η αμεσότητα της επικοινωνίας. πρόκειται για εικονική και γι αυτό το λόγο επιφανειακή επικοινωνία. οι «φίλοι» δεν είναι πραγματικοί καθώς η επαφή μαζί τους δεν έχει τα χαρακτηριστικά της γνήσιας και ουσιαστικής φιλίας. η διαδικτυακή «φιλία» έχει τα χαρακτηριστικά της ποσότητας και όχι της ποιότητας: καλύπτουν μόνο την ανάγκη προσωπικής επιβεβαίωσης και κοινωνικής αποδοχής. συχνά πίσω από το προσωπείο του «φίλου» κρύβονται σκοπιμότητες και εγκληματικές διαθέσεις (ψεύτικα προσωπικά στοιχεία, εξαπάτηση, παραπλάνηση).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ Συμπερασματικά, στη σημερινή εποχή της αποξένωσης και της εικονικής επικοινωνίας η πραγματική φιλία φαντάζει σπάνια αλλά ακόμα πιο αναγκαία. Επιτακτική καθίσταται, επομένως, η συνειδητοποίηση από το σύγχρονο άνθρωπο της αξίας της φιλίας και η συνεχής αναζήτησή της μέσα από το ουσιαστικό άνοιγμα προς το συνάνθρωπο. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Επιμέλεια Πουπνάρα Βίκυ Σιώμου Βάσω