ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ"

Ἰάκωβος Αλεξιάδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β') ΔΕΥΤΕΡΑ 16 ΜΑΪΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) Ε Ν Δ Ε Ι Κ Τ Ι Κ Ε Σ Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν Α. Περίληψη Το δοκίμιο αναφέρεται στο περιεχόμενο και την αξία της φιλίας. Ο Ε. Π. Παπανούτσος αρχικά επισημαίνει ότι η φιλία εγκωμιάζεται διαχρονικά ως σπάνια αρετή. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, τα ευγενή συναισθήματα και η αμοιβαιότητα είναι απαραίτητα χαρακτηριστικά της, γι αυτό και νοείται μόνο μεταξύ ανθρώπων. Κατά τον φιλόσοφο, φιλικές σχέσεις συνάπτονται με σκοπό την ωφέλεια, την απόλαυση ή την αρετή. Μόνον όμως η τελευταία κατηγορία, τονίζει ο δοκιμιογράφος, είναι τέλεια, όχι δηλαδή αυτή που αποβλέπει στο κέρδος ή την ευχαρίστηση, αλλά αυτή που αποτελεί μία σχέση μεταξύ ανθρώπων όμοιων στην αρετή και το υψηλό ήθος. Ένας τέτοιος φίλος, όπως καταλήγει ο συγγραφέας, προάγει την ανθρώπινη ποιότητά μας και συνιστά πολύτιμο συμπαραστάτη σε κάθε δυσκολία. Β1. α. Λάθος (2 η «Γι αυτό δεν είναι φιλία») β. Σωστό (2 η «να είσαι εύνους να σε τιμά») γ. Σωστό (2 η «Και στις δύο περιπτώσεις συναναστροφής», 3 η «Τον κάνω συντροφιά κοντά στον άλλο») δ. Σωστό (4 η «Η τέλεια, αξιολογική κλίμακα») ε. Λάθος (5 η «Φίλος είναι εκτός από τον φίλο;») Β2. α. Στην 3 η μπορούμε να διακρίνουμε τους ακόλουθους τρόπους ανάπτυξης: Διαίρεση Διαιρετέα έννοια: φιλικές σχέσεις Πηλίκο της διαίρεσης: «διά το χρήσιμον», «δι ηδονήν», «διά το αγαθόν» ( Σ αυτή την παράγραφο παρουσιάζονται τα δύο πρώτα είδη). Η διαιρετική βάση παραλείπεται. 1

2 Αιτιολόγηση Για καθένα από τα δύο πρώτα είδη φιλικών σχέσεων («διά το χρήσιμον», «δι ηδονήν») ο συγγραφέας παραθέτει τους λόγους που οδηγούν τους ανθρώπους στη σύναψη φιλικών σχέσεων: Χαρακτηριστική είναι η χρήση της διαρθρωτικής λέξης «επειδή». Σύγκριση- αντίθεση: («όχι για την ανθρώπινη ποιότητά μας, αλλά επειδή.. συναναστροφής»). Χαρακτηριστική είναι η διαρθρωτική «αλλά». Παραδείγματα: («για τις υποθέσεις φιλοδοξίες μας κ.τ.λ»). («είναι διασκεδαστικός συμπαίκτης κ.τ.λ.»). β. Οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις δηλώνουν: Άλλωστε: προσθήκη, παράθεση ισοδύναμης πληροφορίας Δηλαδή: επεξήγηση Όταν: υπόθεση, χρονική σχέση Λοιπόν: συμπέρασμα Β3. Συνώνυμα α. εγκωμίασαν εξύμνησαν, εκθείασαν ευχαρίστηση απόλαυση, ικανοποίηση συναναστροφής παρέας, συγχρωτισμού, συντροφιάς ακατάλυτη άρρηκτη, ανθεκτική, ακατανίκητη. φθείρεται αλλοιώνεται, καταστρέφεται β. Αντώνυμα οικεία ξένα, ανοίκεια επιδέξιος αδέξιος, ανίκανος ωφέλεια ζημία, βλάβη αξία απαξία, ευτέλεια αυστηρό επιεική, ήπιο 2

3 Β4. α. «διά το χρήσιμον»: Ο συντάκτης με τη χρήση των εισαγωγικών μεταφέρει αυτούσια λόγια του Αριστοτέλη. «αγαπά»: Ο συντάκτης χρησιμοποιεί εισαγωγικά για να δηλώσει ότι χρησιμοποιεί τον όρο με το περιεχόμενο που του αποδίδουμε συχνά στην καθημερινή επικοινωνία, επομένως μεταφορικά. (υλικό ή ηθικό): Ο συντάκτης με τη χρήση της παρένθεσης αποσαφηνίζει, διευκρινίζει την έννοια «κέρδος». Το παρενθετικό υλικό θα μπορούσε να το παραλείψει. Επειδή, μάλιστα, πρόκειται για παρενθετικό νόημα, ο τόνος της φωνής χαμηλώνει. β. Στην 2 η ο συντάκτης αναφερόμενος στις προϋποθέσεις της φιλίας, χρησιμοποιεί β ενικό πρόσωπο («να αισθάνεσαι, να επιζητείς»). Με το β πρόσωπο προσδίδει αμεσότητα στο λόγο του και καθιστά τα νοήματα του κειμένου προσιτά στον αναγνώστη. Στην 3 η παράγραφο με τη χρήση του α πληθυντικού προσώπου («συνδεόμαστε, διατηρούμε, περιμένουμε») δηλώνει από τη μία οικειότητα και από την άλλη προσδίδει καθολική ισχύ στα χαρακτηριστικά αυτών των δύο κατηγοριών φιλικών σχέσεων. Με τη χρήση και των δύο αυτών ρηματικών προσώπων το κείμενο κερδίζει σε προφορικότητα και διαλογικότητα, γι αυτό και αποτελεί «γέφυρα επικοινωνίας» προς τον αναγνώστη. Γ1. Ομιλία Σεβαστοί καθηγητές, Αγαπητοί συμμαθητές, Τυπικός Πρόλογος: Είναι, όντως, αξιέπαινη η πρωτοβουλία της Διεύθυνσης του σχολείου μας να οργανώσει εκδήλωση με θέμα τις ανθρώπινες σχέσεις στην εποχή μας. Πρόκειται για ένα σημαντικό θέμα για το οποίο οφείλουμε να προβληματιστούμε όλοι μας. Κανονικός Πρόλογος: Δε χωράει αμφιβολία ότι η φιλία είναι μια από τις πιο σημαντικές αξίες που καθορίζουν την ποιότητα του πολιτισμού μας. Διαχρονικά έχει παρατηρηθεί ότι η πραγματική, η αληθινή φιλία μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων έχει γίνει εφαλτήριο όχι μόνο για την 3

4 προσωπική ηθικοπνευματική βελτίωσή τους, αλλά και για την πολιτισμική ανύψωση της κοινωνίας: Αρκεί να θυμηθούμε τις καλλιτεχνικές συντροφιές που καθόρισαν σημαντικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, όπως η περίφημη «Γενιά του 30». Μεταβ. Παρ: Αξίζει να διερευνήσουμε πιο αναλυτικά το περιεχόμενο του όρου «φιλία». Βασικά χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας είναι, προφανώς, τα ακόλουθα: A Ζητούμενο: Α1. Ψυχικά και πνευματικά χαρακτηριστικά άμεσες σχέσεις, στηριγμένες στη ζωντανή και συχνή επικοινωνία (εκτός αν, για επαγγελματικούς ή άλλους λόγους, βρίσκονται μακρυά τα φιλικά πρόσωπα). Ειλικρίνεια, αυθορμητισμός που διασφαλίζουν την αβίαστη επικοινωνία Προβληματισμός, πνευματικά ενδιαφέροντα που δίνουν περιεχόμενο και βάθος στη σχέση. Α2. Ηθικά χαρακτηριστικά ανιδιοτέλεια, άδολες διαπροσωπικές σχέσεις, απουσία συμφέροντος ( υλικού ή άλλου), απουσία καιροσκοπισμού και εκμετάλλευσης. διάθεση προσφοράς, βοήθειας, αλληλεγγύης ( και αλληλοϋποστήριξης) χωρίς να περιμένει ο προσφέρων αλληλεγγύη κάποιο αντάλλαγμα: Μη ξεχνάμε ότι στην αυθεντική φιλία ταιριάζει απολύτως η λαϊκή παροιμία που δείχνει κάτι κι από τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της ελληνικής πολιτισμικής παράδοσης «Κάνε το καλό και ρίξ το στο γιαλό» (ανιδιοτέλεια). Α3. Ευεργετήματα Αυτή η αμιγής φιλία συμβάλλει καθοριστικά στην ψυχική και πνευματική ελευθερία, μιας και ο φίλος μπορεί να εκμυστηρευτεί στο φίλο του ακόμη και ιδιαιτέρως προσωπικές λεπτομέρειες της ζωής του, ακόμη και λεπτά ζητήματα που τον ταλανίζουν. Συντελεί καθοριστικά στην ωρίμανση, την υπεύθυνη στάση του ανθρώπου και -ειδικάστην κοινωνικοποίηση του νέου. Μην ξεχνάμε ότι οι συνθήκες πραγμάτωσης της φιλίας δεν είναι πάντα «ρόδινες»: η όντως φιλία φαίνεται καθαρά όχι μέσα σε ανέφελες καταστάσεις, αλλά -πρωτίστως- αποδεικνύεται μέσα στο «καμίνι» των 4

5 δυσχερών κοινωνικών συνθηκών: δεν είναι τυχαίο ότι ο θυμόσοφος λαός μας λέει «στα δύσκολα φαίνονται οι φίλοι». Μεταβατική παράγραφος Ο νέος άνθρωπος αποζητά τη φιλία. Γι αυτό, με δεδομένη και την εξοικείωσή του με την τεχνολογία, επιδιώκει την διεύρυνση των συναναστροφών του με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Β Ζητούμενο Β1. Οφέλη Οπωσδήποτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: - διευκολύνουν την επικοινωνία - εκμηδενίζουν τις αποστάσεις. Επομένως : - διευρύνουν τις κοινωνικές συναναστροφές από τις οποίες ενδέχεται να δημιουργηθούν νέες φιλίες. - επιτρέπουν τη διατήρηση φιλικών δεσμών ανάμεσα σε πρόσωπα που τώρα βρίσκονται σε απόσταση, άρα διατηρούν προϋπάρχουσες φιλίες. Β2. Προβλήματα Ωστόσο, η κατάχρηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης λειτουργεί αλλοτριωτικά: - οι σχέσεις που συνάπτονται παραμένουν τυπικές και επιφανειακές (δεν βασίζονται σε κοινές εμπειρίες και βιώματα). - ο χρήστης αναδεικνύει στοιχεία του χαρακτήρα του που δεν είναι πάντα γνήσια, αυθεντικά, επομένως η σχέση στηρίζεται στην ανειλικρίνεια ή και την εξαπάτηση. - η επικοινωνία παραμένει αποσπασματική και ασθματική (ανταλλάσσονται μηνύματα ολιγόλογα, βραχυλογικά που δεν επιτρέπουν μια βαθύτερη έκφραση συναισθημάτων και προβληματισμών που δίνουν περιεχόμενο στη φιλία). - έτσι, η συναισθηματική ωρίμανση αναστέλλεται, ενώ είναι απαραίτητη για τη διαμόρφωση ουσιαστικών σχέσεων. 5

6 Β3. Επιπλέον: - ψευδαίσθηση επικοινωνίας που ικανοποιεί και αποτρέπει από την αναζήτηση βαθύτερων φιλικών δεσμών. Σε αρκετά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μάλιστα, μέσο αυτοεπιβεβαίωσης είναι ο αριθμός των φίλων και όχι η αφοσίωση. - μειώνεται ο διαθέσιμος χρόνος για κοινωνικές συναναστροφές και δραστηριότητες (όπως π.χ. για την άθληση) από τις οποίες διαμορφώνονται σχέσεις πολύ ουσιαστικότερες, στηριγμένες στην άμεση επαφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλούνται σοβαρά προβλήματα, όπως η παραπλάνηση, η δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων, ο διασυρμός. Επίλογος: Σε μια εποχή κρίσης των αξιών, η φιλία αποτελεί έναν πυρήνα αντίστασης στην μοναξιά και την έλλειψη εμπιστοσύνης στις διαπροσωπικές σχέσεις. Παρόλο, όμως, που τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να διατηρήσουν ζωντανή τη φιλία και τους δεσμούς εμπιστοσύνης, δεν πρέπει να ταυτίζουμε την ψηφιακή επικοινωνία με τα βιώματα της αληθινής φιλίας. Και τα βιώματα αυτά μπορούν να τα κατακτήσουν μόνο «πρόσωπα» πραγματικά και όχι οι «εικονικές οντότητες» που διατηρούμε στο διαδίκτυο. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 6

Σχετικά έγγραφα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2016

Α1. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2016 Το κείμενο πραγματεύεται την αξία και τα χαρακτηριστικά της φιλίας. Αρχικά, ο δοκιμιογράφος αναφέρεται στο ύψιστο αυτό αγαθό που εξυμνήθηκε από τους πνευματικούς