Β ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ

Transcript

1 Β ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ ΤΑΞΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜ/ΜΟ: ΗΜΕΡ/ΝΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΚΑΘ/ΤΗΣ ΒΑΚΑΛΗ Κ. ΒΑΘΜΟΣ: /100, /20 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Ο σύγχρονος άνθρωπος ζει και αναπνέει μέσα σε έντονα υλιστική ατμόσφαιρα, η οποία τον κάνει όλο και περισσότερο αδιάφορο, κάτι που δυσκολεύει πολύ την πορεία του εγώ προς το εσύ, όσο κι αν συναντιέται με τους άλλους σε μια ανώνυμη ή επώνυμη συνάντηση. Γίνεται όλο και περισσότερο ατομικιστής, όλο και πιο εγωιστής, όλο και κλείνεται μέσα στον εαυτό του από πολλές αιτίες, όσο και αν δημιουργεί τυπικές, συμβατικές σχέσεις, γιατί κρατά τον εσωτερικό του κόσμο κλειστό, κάτω από ένα περιχαρακωμένο εγώ. Κι αυτήν την κατάσταση δεν την παρατηρεί κανένας μόνο έξω, στην κοινωνία, αλλά και μέσα στις πιο στενές ομάδες, κοινότητες, μέσα στην οικογένειά μας, ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά, ανάμεσα στο ανδρόγυνο. Είναι δύσκολος ο προσανατολισμός του εγώ προς το εσύ μέσα στις κοινωνίες μας, όπου η συγκεκριμένη σχέση του ενός ατόμου με το άλλο έχασε τον ανθρώπινο χαρακτήρα της και διαπνέεται καθ ολοκληρίαν από πνεύμα συμφεροντολογικό. Όλες οι κοινωνικές και προσωπικές σχέσεις κυριαρχούνται από τους νόμους της αγοράς. Η αλλοτρίωση από το οικονομικό πεδίο έχει απλωθεί και στις προσωπικές σχέσεις των ανθρώπων που έχουν πάρει μορφή σχέσεων μεταξύ πραγμάτων. Το πνεύμα αυτό της συμφεροντολογίας καθιστά αδύνατη τη φιλική και αρμονική συνάντηση του εγώ προς το εσύ. Φόβος, μίσος, δυσπιστία, εγωισμός και λοιπές αντικοινωνικές ιδιότητες επισκιάζουν τον κόσμος μας, τον κόσμο της αφθονίας και της ευμάρειας, μέσα στον οποίο υποφέρουμε κάτω από τη βία, τη σκληρότητα, την έλλειψη ανθρωπιάς, κάτω από την αβεβαιότητα της ύπαρξής μας τόσο ο καθένας μας, όσο και οι πολλοί, οι ομάδες, οι λαοί και η ανθρωπότητα ολόκληρη. Φαίνεται πως έχουμε χάσει το δρόμο που οδηγεί προς το συνάνθρωπό μας, γιατί απομάθαμε να ζούμε από την πρωτογενή αυθορμησία της καρδιάς μας. Ο σύγχρονος άνθρωπος στηρίχτηκε στον ορθολογισμό και μόνο και παραμέρισε πολλά από τα αλογικά - συναισθηματικά ηθικά στοιχεία της ζωής και των ανθρωπίνων σχέσεων. 1

2 Η εποχή μας είναι σκληρή, ανελέητη και ψυχρή. Ο αιώνας μας, αιώνας της μηχανής και του βιομηχανικού πνεύματος, κρύβει ερημιές μεγάλης έκτασης στις ψυχές των ανθρώπων, κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε ριζικά, δίνοντας καινούργιο νόημα στην ύπαρξή μας. Ο κόσμος της μηχανής είναι, βέβαια, απάνθρωπος, ωστόσο, για να υπερνικήσουμε την ερημιά και την ψυχρότητά μας, θα πρέπει να εξασκηθούμε έτσι ώστε να ακούμε και να εννοούμε τη γλώσσα της αγάπης. Θα πρέπει να μάθουμε ξανά αυτήν την απλή και λιτή γλώσσα ώστε να καλλιεργήσουμε μ αυτήν ανθρώπινες σχέσεις με το βαθύτερο νόημά τους. Να δημιουργήσουμε στην εποχή του τεχνικού πολιτισμού έναν συνανθρώπινο πολιτισμό, πολιτισμό της ανθρωπιάς και του αλτρουισμού, να κατορθώσουμε να αναγεννηθεί η προς τον πλησίον αγάπη. «Χωρίς αυτήν δεν βλέπω καμιά άλλη σωτηρία του κόσμου», λέει ένας σοφός της ζωής. Κι αυτός είναι ο πόθος του σημερινού ανθρώπου για ζωή, και παγωμένη η μοναξιά του μέσα στις μάζες των ανθρώπων. Ι. Ν. Ξηροτύρης (Διασκευασμένο κείμενο) 2

3 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. 1. Γιατί είναι δύσκολη, κατά το συγγραφέα, η σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων στην εποχή μας; (60-80 λέξεις) Μονάδες 15 Α. 2. «Χωρίς την προς τον πλησίον αγάπη δε βλέπω καμιά άλλη σωτηρία του κόσμου»: να σχολιάσετε σε μία παράγραφο των λέξεων τη φράση του σοφού που παραθέτει ο συγγραφέας στο κείμενο. Μονάδες 15 Β. 1. α) Ποια είναι η δομή της πρώτης παραγράφου του κειμένου; β) Να συντάξετε έναν τίτλο για το κείμενο που διαβάσατε (δηλωτικό ή συνυποδηλωτικό). Μονάδες 5 Μονάδες 6 Β. 2. Να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα: α) ευμάρειας: να αντικαταστήσετε τη λέξη με άλλη συνώνυμη β) έλλειψη: να γράψετε τα συνθετικά μέρη της λέξης και από το δεύτερο συνθετικό της να σχηματίσετε ένα παράγωγο ουσιαστικό. γ) παραμέρισε: να γράψετε μια πρόταση στην οποία θα καταδεικνύεται η σημασία της λέξης Μονάδες 9 Β. 3. «Να δημιουργήσουμε στην εποχή του τεχνικού πολιτισμού έναν συνανθρώπινο πολιτισμό, πολιτισμό της ανθρωπιάς και του αλτρουισμού, να κατορθώσουμε να αναγεννηθεί η προς τον πλησίον αγάπη»: να αιτιολογήσετε την επιλογή του συγγραφέα ως προς το ρηματικό πρόσωπο που χρησιμοποιεί στη συγκεκριμένη πρόταση. Μονάδες 10 Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ Στο βιβλίο «Ο μικρός πρίγκιπας» του Σαιντ Εξυπερύ διαβάζουμε : «Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους». Να αναπτύξετε τις σκέψεις σας για την άποψη αυτή. ( λέξεις). Μονάδες 40 3

4 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. 1. Κατά το συγγραφέα ο σύγχρονος άνθρωπος ζει σ έναν υλιστικό κόσμο, στον οποίο οι σχέσεις τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο είναι δύσκολες, διότι διαπνέονται από πνεύμα ιδιοτέλειας. Όλα βασίζονται στη λογική της αγοράς και η αλλοτρίωση που προκύπτει από αυτήν την κατάσταση, επηρεάζει σαφώς και την αρμονική συνύπαρξη. Σήμερα, υπερισχύει η ανασφάλεια, η βία και ο στείρος ορθολογισμός με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να έχει χάσει το ψυχικό σθένος να αγαπήσει και να δημιουργήσει υγιείς σχέσεις με τους συνανθρώπους του. Α.2. Είναι γνωστό πως σημαντική θέση στα γνωρίσματα της ανθρώπινης φύσης κατέχει η κοινωνικότητα. Αυτό σημαίνει πως ο άνθρωπος έχει έμφυτη την τάση να συμβιώνει. Για να έχει, όμως, νόημα η συμβίωση του και να οδηγηθεί στην πραγματική ευτυχία, πρέπει οι σχέσεις που συνάπτει με τους άλλους να είναι γνήσιες. Θα πρέπει ο καθένας να βγαίνει από το μικρόκοσμο του, να βλέπει πέρα από τον εαυτό του και να πλησιάζει το συνάνθρωπο ανιδιοτελώς, χωρίς να αποβλέπει στο προσωπικό όφελος. Όλα αυτά μόνο με την αγάπη μπορούν να επιτευχθούν, αφού αυτή είναι που ολοκληρώνει ηθικά τον άνθρωπο καλλιεργώντας του τα ευγενέστερα αισθήματα και μέσα από αυτήν είναι σε θέση να νιώσει ψυχική ισορροπία και πληρότητα. Β. 1. α) Θεματική πρόταση: «Ο σύγχρονος άνθρωπος ζει... σε μια επώνυμη ή ανώνυμη συνάντηση.» Σχόλια Λεπτομέρειες: «Γίνεται όλο και περισσότερο ατομικιστής... στο ανδρόγυνο.» Κατακλείδα: Δεν υπάρχει β) «Οι σχέσεις των ανθρώπων σήμερα» Β. 2. α) ευμάρεια: ευπορία, πλούτος β) έλλειψη: εν + λείπω εγκατάλειψη, διάλειμμα, έκλειψη γ) Παραμέρισε την υπερηφάνειά του και ζήτησε βοήθεια. Β.3. Με το α πληθυντικό πρόσωπο προσδίδεται ζωντάνια και αμεσότητα στο λόγο, δημιουργείται κλίμα οικειότητας στην επικοινωνία του πομπού με το δέκτη και σε ορισμένες περιπτώσεις προβάλλονται οι καθολικές διαστάσεις του εξεταζόμενου φαινομένου ως προβλήματος που αφορά όλους και κεντρίζεται αποτελεσματικότερα ο προβληματισμός του αναγνώστη. Στο συγκεκριμένο κείμενο ο συγγραφέας επιλέγει 4

5 αυτό το πρόσωπο, διότι θέλει να μας πείσει πως είναι χρέος όλων μας να δημιουργήσουμε έναν πολιτισμό ανθρωπιάς. Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Αναφορά στην αξία της φιλίας. Ορισμός: Είναι η βαθύτερη εσωτερική σχέση εσωτερική δύναμη αμοιβαίας αγάπης, κατανόησης, προσέγγισης, εμπιστοσύνης. ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ Α. Προϋποθέσεις για δημιουργία φιλίας: 1. συναισθηματική αμοιβαιότητα 2. ειλικρίνεια 3. ανιδιοτέλεια 4. ηθικότητα 5. εμπιστοσύνη 6. διαρκής προσπάθεια βελτίωσης της σχέσης 7. αυτοθυσία Β. Σημασία της φιλίας: 1. Επικοινωνία Καταπολέμηση της εσωστρέφειας και της μοναξιάς 2. Ολοκλήρωση προσωπικότητας του ανθρώπου Κριτική σκέψη Αυτογνωσία 3. Καλλιέργεια ηθικών αξιών και ιδανικών 4. Στήριξη στην αντιμετώπιση των δυσκολιών 5. Φιλία μεταξύ των λαών : αλληλεγγύη, σύσφιξη σχέσεων των λαών Γ. Εχθροί στη φιλία: 1. Ανηθικότητα 2. Ιδιοτέλεια 3. Ζήλεια Καχυποψία 4. Εγωισμός Εσωστρέφεια 5. Οι Το άγχος της σύγχρονης ζωής ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ο άνθρωπος από τη φύση του έχει την ανάγκη να ζει και να επικοινωνεί με άλλους. Πρέπει να στραφούμε προς τους συνανθρώπους μας και να δημιουργήσουμε πραγματικές φιλίες μαζί τους. 5